საპატრიარქოს უწყებანი N37 8-14ოქტომბერი 2004წ გვ.14

ღირსეული წინაპრები

ხუხუნთა გვარი წარმოშობით სენაკის რაიონის სოფელ ლეძაძამედანაა. ამ გვარში ბევრი ღირსეული მამულიშვილი აღიზარდა, მაგრამ ამჯერად გვინდა გიამბოთ XIX-XX სს. მოღვაწე სასულიერო პირთა შესახებ. განსაკუთრებული აღნიშვნის ღირსია დეკანოზ ბესარიონ ივანეს ძე ხუხუნის მოღვაწეობა. იგი დაიბადა სოფელ ლეძაძამეშ იკეთილმორწმუნე აზნაურის ოჯახში; 1834 წელს სრულიად ყმაწვილი მარტვილის სასულიერო სასწავლებელში მიაბარეს. სასწავლე ბელი ბესარიონს წარჩინებით დაუმთავრებია 1841 წელს და მაშინვე ზუგდიდელი ვაჭრების დახმარებით თბილისში ჩამოსულა. მან მოახერხა გაცნობოდა სიონის საკათედრო ტაძრის წინამძღვარს, რომელსაც გაუმხილა ღვთისმსახურების ძლიერი სურვილი. წინამძღვარს მოსწონებია განათლებული ახალგაზრდა და ტაძრის კრებულში ჩაურიცხავს. სიონის საკათედრო ტაძარში სამსახურის დროს ბესარიონს საეკლესიო წესებისა და კანონების ათვისებით, საეკლესიო წიგნების შესწავლით გაუფართოებია ცოდნა. ეკლესიაში გულმოდგინე სამსახურისთვის წინამძღვარს ბესარიონ ხუხუნის მღვდლად კურთხევა განუზრახავს და იგი საეგზარქოსოს საგამოცდო კომისიაზე გამოსაცდელად წარუდგენია. კომისიის დადებითი შეფასების შემდგომ საქართველოს ეგზარქოსმა ისიდორე ნიკოლსკიმ მისი მღვდლად კურთხევა დაავალა ჭყონდიდელ ეპისკოპოსს. ჭყონდიდელს ხუხუნისათვის მისთვის მოუთხოვია სამეგრელოს მთავარ დავით დადიანისაგან აეღო წერილობითი ნებართვა აზნაურობიდან სასულიერო წოდებაზე გადასვლისათვის. დადიანის ოფიციალური ნებართვის შემდეგ ჭყონდიდელს მარტვილის საკათედრო ტაძარში ბესარიონ ხუხუნი მღვდლად უკურთხებია და 1852 წელს სოფელ გურძებში ზაკას და ოხვამედ წოდებულ ეკლესიებში გაუმწესებია. სამწუხაროდ, ამ პერიოდში მამა ბესარიონს შეემთხვა მძიმე განსაცდელი. მისი ფეხმძიმე მეუღლე ცხენით მძიმე მგზავრობის გამო გარდაიცვალა. საქართველოს საეგზარქოსო საბჭოს განკარგულებით ჭყონდიდელ მღვდემლთვარ ანტონს (დადიანი) მამა ბესარიონ ხუხუნი კომისიის ხელმძღვანელად დაუნიშნავს, მას დაევალა ისლით გადახურულ ფაცხებში და ჯარგვლებში მოთავსებული ეკლესიების გაუქმება, მათ ნაცვლად ხის ან ქვითკირის ახალი ტაძრების აშენება და მათი საღვთისმსახურო ნივთებითა და შესამოსლებით უზრუნველყოფა. ასეთი ეკლესიები იყო: ლესაჯეში წმ. ბარბარეს, მისარიონის წმიდა გიორგის, ლეძაძაბის (ახლანდელი ლეარზიანეს) მაცხოვრის ეკლესიები. ყველა ასეთი ეკლესია კომისიას დაურღვევია და ახალი შესაფერისი ტაძრები აუშენებია. მღვდელი ბესერიონ ხუხუნი რამდენიმე წლის შემდეგ გურძემიდან ლეძაძამეში გადაუყვანიათ. მისთვის ნაქალაქევის საბლაღოჩინო ოლქის ბლაღოჩინობა მიუნიჭებიათ და დეკანოზის ხარისხში აუყვანიათ. ლეძაძამეში დეკანოზმა ბესარიონ ხუხუნმა 1861 წ. თავის ოჯახში გამართა საშინაო სკოლა, რათა იქ სამომავლოდ განათლებული მღვდელმსახურები და ეკლესიის მსახურები: მედავითნეები და მგალობლები მოემზადებინა. ამ სკოლას თავად დეკანოზი ბესარიონ ხუხუნი ხელმძღვანელობდა. უმეტეს დროს წირვა-ლოცვასა და ღვთისმსახურებას ანდომებდნენ. სწავლა უფასო  ყოფილა. მოწაფეთა ასაკს ყურადღება არ ექცეოდა. სწავლობდნენ 15-დან 30 წლამდე ასაკის ახალგაზრდები. უმეტესობა ახლო მცხოვრები გლეხობიდან ყოფილა, უმნიშვნელო ნაწილი კი აზნაურებიდან. ლეძაძამეში სამრევლო სკოლამ 1884 წლამდე იარსება, სრულიად რუსეთის მართლმადიდებელი ეკლესიის წმიდა სინოდის მიერ სასულიერო სკოლების გახსნის და გავრცელების შესახებ სპეციალური განკარგულების გამო ცემამდე. 1885 წ. წმიდა სინოდმა დაამტკიცა სასწავლო გეგმა საეკლესიო სკოლებისათვის, რამაც სამრევლო სკოლების ნაყოფიერი მუშაობა მოშალა.

37-1 საპატრიარქოს უწყებანი N37 8-14ოქტომბერი 2004წ გვ.15

ღირსეული წინაპრები (გაგრძელება)

დეკანოზი ბესარიონ ხუხუნი გარდაიცვალა 1887 წელს და დასაფლავებულია ლესაჯეს წმიდა ბარბარეს სახელობის ეკლესიის სასაფლაოზე. ხუხუნების გვარის ღირსეული წარმომადგენელია დეკანოზ ბესარიონის ძმისწული დეკანოზი ივანე ნიკოლოზის ძე ხუხუნი. დეკანოზ ბესარიონ ხუხუნის გარდაცვალების შემდგომ ნაქალაქევის საბლაღოჩინო ოლქს ხელმძღვანელობდა დეკანოზი ივანე ხუხუნი. ნაქალაქევის საბლაღოჩინო ოლქის შემადგენლობაში შედიოდა შემდეგი ეკლესიები: ნოქალაქევის. აბედათის, ნახუნუს, უშაფათის, ფოცხოს, თამაკონისა და სალხინოს. თითოეულ ეკლესიას ჰყავდა მღვდელი, მთავარდიაკონი, მედავითნე და მნათე. ბლაღოჩინის (კეთილმოწესის) რეზიდენცია ნაქალაქევის „ორმოც მოწამეთას“ სახელობის ეკლესიაში ყოფილა. დეკანოზ ივანეს ნაქალაქევში, ეკლესიის ეზოში ცალკე კანცელარია ჰქონდა, სასულიერო  ხასიათის საქმეებს იქ არჩევდა, ჰყავდა მდივანიც. მამა ივანე ნიკოს ძე ხუხუნი მსახურობდა მიურატების კარის მღვდლად, იგი დროგამოშვებით ეწეოდა ღვთისმსახურებას გორდში დადიან-მიურატების საზაფხულო რეზიდენციაში. 1901 წელს ლეძაძამეს მაცხოვრის სახელობის ეკლესიასთან დეკანოზი ივანე ხუხუნის ინიციატივით ერთკლასიანი სამრევლო-საეკლესიო სკოლა გაიხსნა. გურია-სამეგრელოს ეპარქიის სასწავლო საბჭომ სკოლა დაამტკიცა და სასულიერო უწყების ხარჯზე აიყვანა. სკოლის გამგედ მისი დამაარსებელი, დეკანოზი ივანე დაინიშნა.

1917 წლიდან ხსენებული სკოლა საერო დაწყებით სკოლად გადაკეთდა. დეკანოზ ივანეს ჰყავდა მეუღლე ოლღა აფაქიძე და რვა შვილი: ქიონია, დომნიკა, აკაკი, პარასკევა, გედეონი, მინადორა, ბესარიონი, გრიბული. მამა ივანეზე ძლიერ იმოქმედა შვილის, 28 წლის აკაკის სიკვდილმა, ჯანმრთელობა შეერყა და 1920 წელს გარდაიცვალა. იგი დაკრძალულია ასევე ლესაჯეს წმიდა ბარბარეს სახელობის ეკლესიის სასაფლაოზე. ივანე ნიკოს ძე ხუხუნისეულ სახლში სოფ. ლეძაძამეშია გადაღებული კინოსურათი „მთვარის მოტაცება“. ხუხუნების საგვარეულოდან ასევე აღსანიშნავია რამდენიმე პიროვნება: იოსებ ნიკოლოზის ძე ხუხუნი, შემდეგში ქუთაისის გუბერნიის საგანგებო დავალებათა მოხელე. დასაფლავებულია ლესაჯეს წმიდა ბარბარეს სახელობის ეკლესიის გალავანში. ხარიტონ ნიკოლოზის ძე ხუხუნი - შემდეგში რკინიგზის მოსამსახურე, გარდაიცვალა 1914წ. დასაფლავებულია სენაკში. წმიდა გიორგის სახელობის ეკლესიის გალავანში (საკალანდარიშვილოს ეკლესია.) აკაკი ივანეს ძე ხუხუნი სარატოვის სასულიერო სემინარიისა და მოსკოვის სახელმწიფო უნივერსიტეტის კურსდამთავრებული, ეკონომისტი. მუშაობდა მოსკოვის ნობელის კანტორაში. ხასავიურტში ნავთის მრეწველობის უფროსად. გარდაიცვალა 1918 წ. დასაფლავებულია ლესაჯეს წმიდა ბარბარეს ეკლესიის გალავანში. გედეონ ივანეს ძე ხუხუნი  თბილისის სასულიერო სემინარიის კურსდამთავრებული, სახალხომასწავლებელი, ბუღალტერი, გარ-დაიცვალა 1974 წ. ბესარიონ ივანეს ძე ხუხუნი შემდეგში თბილისის უნივერსიტეტის ეკონომიური ფაკულტეტის კურსდამთავრებული, ტრესტ „ეთერზეთოვანის“ მთავარი  სამმართველოს ეკონომიკური განყ ოფილების უფროსი.