მღვდელ-მონაზონი ილარიონი (ოზიაშვილი) 1869-1932

მღვდელ-მონაზონი ილარიონი, ერისკაცობაში ილია ოზიაშვილი სიღნაღის მაზრაში, სოფელ ოზაანში  1869 წელს კეთილმორწმუნე გლეხის ოჯახში დაიბადა. პირველდაწყებითი განათლება პატარა ილიამ სოფელ ოზაანის სამრევლო-საეკლესიო სკოლაში მიიღო. უკვე დავაჟკაცებულმა უარი თქვა ოჯახის შექმნაზე და ამა სოფელში ცხოვრებაზე. მას დიდი სურვილი ჰქონდა გაცნობოდა ბერმონაზონთა ცხოვრებას, მიეძღვნა თავი ქრისტესთვის და სადმე უდაბნოში განმარტოებულიყო. 1890 წლის 9 ნოემბერს, 20 წლის ყმაწვილი, თხოვნით მიმართავს მაშინდელ გორის ეპისკოპოს ალექსანდრეს (ოქროპირიძე), რომელიც იმჟამად შიომღვიმის მონასტერსაც განაგებდა: „მაქვს სურვილი შევიდე ბერის წოდებაში, ამიტომ უმორჩილესად გთხოვთ, მიმიღოთ მორჩილად შიომღვიმის მონასტრის საძმოში. ჩემი სოფლის მმართველობისაგან ამაზე მაქვს ოფიციალური თანხმობა“. ეპისკოპოსი ალექსანდრე დიდად გაახარა ენერგიული და ჯანღონით სავსე ახალგაზრდა მორჩილის გამოჩენამ. წმინდა მლვდელმთავარი კარგად ერკვეოდა ადამიანებში. მცირედი გასაუბრების შემდეგ მან ილიაში დაინახა რა კეთილი ზრახვები და საბერო მსახურებისადმი სიყვარული, დაუყოვნებლივ მიიღო მონასტერში, სადაც იმჟამად აღდგენითი სამუშაოები მიმდინარეობდა. 1891 წლის 15 ნოემბერს ილია შტატის მორჩილად დაამტკიცეს. 1895 წლის 15 თებერვალს ბერად აღკვეცეს და სახელად ილარიონი უწოდეს. 1898 წლის 8 ნოემბერს დიაკვნად აკურთხეს. 1899 წლის 30 ივლისს მღვდლად დაასხეს ხელი და შიომღვიმის მონასტრის მღვდელმსახურად დაადგინეს. 1904 წლის 22 დეკემბერს საგვერდულით დაჯილდოვდა. 1908 წლიდან ეპისკოპოს ლეონიდეს (ოქროპირიძე) ლოცვა-კურთხევით, მამა ილარიონი მცხეთის წმინდა ჯვრის სახელობის მონასტრის მმართველად დაინიშნა. 1915 წლის 31 იანვრიდან მაისის თვემდე ავჭალის წმინდა იოანე ნათლისმცემლის სახელობის ეკლესიაში წინამძღვრის არყოფნის პერიოდში დროებით დაევალა წირვა-ლოცვის ჩატარება. 1919 წლის ზაფხულში მამა ილარიონს დიდი უსიამოვნება გადახდა, კერძოდ, 7 ივნისს პოლიციამ ჯვრის მონასტერთან მოკლა ცნობილი ყაჩაღი ზანდუკელი, რომელსაც ბრალი ედებოდა მილიციელებისა და გვარდიელების მკვლელობებში, ასევე ცნობილი სომეხი მილიონერის, არამიანცის გატაცებაში და სხვ. აი, რას წერდა გაზეთი „საქართველო“ თავის ფურცლებზე: „თბილისის მილიციის უფროსმა მიიღო ცნობა, რომ ცნობილი ყაჩაღი ზანდუკელი მცხეთის ჯვრის მონასტერში იმალებაო. მის დასაჭერად ნაშუაღამევს, თბილისიდან წავიდა 2 ავტომობილი, მილიციელებით და საგანგებო რაზმელებით, მილიციის უფროს სულაქველიძის, სისხლის სამართლის მილიციის უფროს ფაჩულიასა და საგანგებო რაზმის უფროსის კედიას მეთაურობით. რაზმმა ალყა შემოარტყა ჯვრის მონასტერს, გაჩხრიკეს ბერთა ოთახები და ზანდუკელი იქ არ აღმოჩნდა. ამ დროს ბ. ფაჩულიამ რევოლვერი ესროლა ყვავს. სროლაზე ასტყდა საიდანღაციდან სროლა. გამოირკვა, რომ ისროდა ზანდუკელი მივარდნილი ადგილიდან ტყვიამფრქვევით, ყრიდა ყუმბარებს და სხვ. რაზმმა ყოველი მხრიდან აუტეხა სროლა და ზანდუკელი მოკლეს. სისხლის სამართლის მილიციამ დაატუსაღა მონასტრის ბერი ილარიონი, რომელსაც ბრალდება ზანდუკელის დამალვა“. მამა ილარიონმა მცირედი ხანი გაატარა ციხეში. გამოძიების შედეგად დადგინდა, რომ იგი უბრალო იყო ამ საქმეში და საპყრობილიდან გაათავისუფლეს. XX საუკუნის 20-იან წლებში, კომუნისტების მიერ ეკლესია-მონასტრების დარბევის დროს, მამა ილარიონს არ მიუტოვებია აქაურობა და დიდი გულმოდგინებით იცავდა მონასტერს. 1932 წლის ოქტომბრის დასაწყისში დაუდგენელმა პირებმა დაარბიეს ჯვრის მონასტერი და მოხუცებული მღვდელ-მონაზონი სიცოცხლეს გამოასალმეს. მის

30-1  საპატრიარქოს უწყებანი N30 1აგვისტო-19სექტემბერი 2013 გვ.20

მღვდელ-მონაზონი ილარიონი (ოზიაშვილი) 1869-1932 (დასასრული)

აღსასრულზე, 1932 წლის 6 ოქტომბერს, წილკნელი ეპისკოპოსი ალექსი (გერსამია) სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქ კალისტრატეს (ცინცაძე) წერდა: ,,დღეს, დილით 8 საათზე, ზედაზნის მონასტრის არქიმანდრიტმა მიქაელმა (მანდარია) შემატყობინა, რომ ჯვრის მონასტრის ბერი ილარიონი მოუკლავთო, დაუყონებლივ ვაცნობე მილიციას და მათთან ერთად გავეშურე ჯვრის მონასტრისაკენ. როცა მივედით საშინელი სურათი წარმოგვიდგა. ტაძრის აღმოსავლეთით რამდენიმე საჟენით კედლისაგან გდია გვამი პირაღმა, გასივებული, ტვინი უჩანს. მკვლელებს როგორც ჩანს, თავი გაუტეხიათ რაიმე მძიმე იარაღით. როცა ექიმმა გასინჯა, აღმოჩნდა, რომ დაკლულიც არის, ყელი აქვს გამოჭრილი. მკვლელობა ჩადენილი 4-5 დღის წინ. მილიციამ ოქმი შეადგინა. მე განკარგულება გავეცი, ამაღამვე დასაფლავდეს, შაბათს უწირავ და წესსაც აუგებთ. მისი ოთახი გადმობრუნებულია, სჩანს ეძებდენ რაღაცას. მკვლელთ დარჩენიათ გუდა მწყემსისა, ნაარყალი ბოთლი და ტყავის ქამარი. ეკლესია დაკეტილია, განსვენებულს საიდუმლო გასაღები ჰქონდა გაკეთებული და ჩვენ ჯერ ვერ ვაღებთ. ეკლესიაზე არ არიან შეხებულნი, ვის ჩავაბარო ტაძარი, ვინ იკისრებს მის მოვლას, არ ვიცი“. თავის მხრივ, 1932 წლის 20 დეკემბერს უწმინდესი კალისტრატე საქართველოს სსრ ცაკს წერდა: „ჟამთა ვითარებისაგან მიტოვებული მონასტრების ისტორიულ და ხელოვნების ძეგლებს მომვლელად შერჩათ თითო-ოროლა სამღვდელო პირი, რომელთაც თავს უდვიათ მათი პატრონობა-მეთვალყურეობა სრულიად უანგაროდ და უწევენ რესპუბლიკის კულტურულ დაწესებულებათ თვალსაჩინო სამსახურს სიძველეთა და ხელოვნების ძეგლების შენახვა-დაცვაში. ასეთებია, სხვათა შორის, მცხეთის „ჯვრის“, შიომღვიმის მონასტრის ძველი ტაძარი -– ყველა შენობებით და ქვაბთახევის მონასტრის ეკლესია  თავის გალავნით. ამ უკანასკნელ ორი თვის განმავლობაში თავი იჩინა ჯერ უცნობ ბოროტმოქმედთა ავმა მოქმედებამ, რომლის მსხვერპლად გახდნენ ხსენებულ ძეგლების დამცველნი: ოქტომბრის «-ს, ჯვრის ეკლესიის მეთვალყურეს, 65 წლის მღვდელმონაზონ ილარიონ ოზაშვილს ყელი გამოსჭრეს და თავი გაუჭეჭყეს...  საფიქრალია, ამ უჩინარ, მაგრამ სასარგებლო მუშაკთადმი ბოროტმოქმედებას თითქოს სისტემატიური ხასიათი მიეღოს. ამისთვის, თუ ეს გარემოება გაგრძელდა, უნდა მოველოდეთ, რომ ჩვენი ისტორიის ტაძარ-ძეგლები დარჩება მოუვლელად და უპატრონობის გამო მიეცემა რღვევა-განადგურებას“. როგორც ამ საბუთებიდან ირკვევა, მლვდელ-მონაზონმა ილარიონმა თავისი ცხოვრება მოწამეობრივად დაასრულა. გვეწეოდეს მისი ლოცვა ჩვენ და  სრულიად საქართველოს, ამინ.