ქეთევან ბესარიონის ასული ლომთათიძე (დ. 11 თებერვალი, 1911, სოფელი ხიდისთავი, ახლანდელი ჩოხატაურის მუნიციპალიტეტი — გ. 22 სექტემბერი, 2007) — ქართველი ენათმეცნიერი. ქართველურ და მთის იმერიულ-კავკასიურ (აფხაზურ-ადიღურ) ენათა სპეციალისტი. საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი (1979), ფილოლოგიის მეცნიერებათა დოქტორი (1945), პროფესორი (1950); საქართველოს სსრ მეცნიერებათა დამსახურებული მოღვაწე (1962); აფხაზეთის ასსრ მეცნიერებათა დამსახურებული მოღვაწე (1961).
ქეთევან ბესარიონის ასული ლომთათიძე -ქართველი ენათმეცნიერი, ქართველურ და მთის იმერიულ-კავკასიურ (აფხაზურ-ადიღურ) ენათა სპეციალისტი. საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი (1979), ფილოლოგიის მეცნიერებათა დოქტორი (1945), პროფესორი (1950); საქართველოს სსრ მეცნიერებათა დამსახურებული მოღვაწე (1962); აფხაზეთის ასსრ მეცნიერებათა დამსახურებული მოღვაწე (1961).
ბიოგრაფია
1931 წელს დაამთავრა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ფილოლოგიის ფაკულტეტის საენათმეცნიერო განყოფილება (1931). სამეცნიერო-პედაგოგიური მოღვაწეობას ეწევა საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიასა (ენათმეცნიერების ინსტიტუტის დირექტორი 1953-1963 წლები და 1975 წლიდან) და თსუ-ში (კავკასიურ ენათა კათედრის პროფესორი).
ქეთევან ლომთათიძე იკვლევდა აფხაზურ-ადიღური, აგრეთვე ქართველური ენების გრამატიკის სტრუქტურისა და ისტორიის საკითხებს. საფუძველი ჩაუყარა აფხაზური ენისა და მისი დიალექტების ისტორიულ-შედარებითი მეთოდით შესწავლას; ქეთევან ლომთათიძის ნაშრომებიდან აღსანიშნავია მონოგრაფიები „აფხაზური ენის ტაპანთური დიალექტი“ (1944), „აშხარული დიალექტი და მისი ადგილი სხვა აფხაზურ-აბაზურ დიალექტებს შორის“ (1954), „აფხაზური და აბაზური ენების ისტორიულ-შედარებითი ანალიზი. I ფონოლოგიური სისტემა და ფონეტიკური პროცესები“ (1976), „ლოკალურ პრევერბთა ძირითადი სახეობანი აფხაზურსა და აბაზურში“ (1982).
ქართველურ ენათა სტრუქტურისა და ისტორიის საკითხებს ეძღვნება წერილები «„თბება“ ტიპის ზმნების ისტორიისათვის ქართულში» (1952), „ზმნის ინფინიტური წარმოების კვალი ძველ ქართულში“ (1958); ქეთევან ლომთათიძის ხელმძღვანელობით მომზადდა აკადემიური „რუსულ-ქართული ლექსიკონი“ (ტ. 1-3, 1956-1959). მონაწილეობდა „ქართული ენის განმარტებითი ლექსიკონის“ (ტ. 1-8, 1950-1960) მომზადებაში, როგორც მთავარი რედაქციის წევრი და VII ტომის ერთ-ერთი რედაქტორი, რისთვისაც სხვა რედაქტორებთან ერთად მიენიჭა საქართველოს სსრ სახელმწიფო პრემია (1971). სსრკ IV, V მოწვევათა უმაღლესი საბჭოს დეპუტატი. დაჯილდოებულია ლენინის ორდენით (1960), ოქტომბრის რევოლუციის ორდენით (1981), „საპატიო ნიშნის“ ორდენითა (1953) და მედლებით.