სიმონ ნიკოლოზის ძე ჯანაშია (დ. 26 ივლისი [ ძვ. სტ. 13 ივლისი], 1900, სოფელი მაკვანეთი, ოზურგეთის მაზრა, — გ. 5 ნოემბერი, 1947, თბილისი) — ქართველი ისტორიკოსი, საქართველოს მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი (1941), სსრკ მეცნიერებათა აკადემიის აკადემიკოსი (1943), მეცნიერების დამსახურებული მოღვაწე (1946). სკკპ წევრი 1940 წლიდან.
დაბადების ადგილი: სოფელი მაკვანეთი, ოზურგეთის რაიონი.
დაამთავრა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი ისტორიისა და ენათმეცნიერების სპეციალობით 1922 წელს.
1926 წელს მიიწვიეს უნივერსიტეტში აფხაზური ენის ლექტორად, სადაც იგი 1937 წლამდე მოვაწეობდა. 1930 წლიდან ს. ჯანაშია უნივერსიტეტში ხელმძღვანელობს საქართველოს ისტორიის კათედრას. 1935 წელს დაინიშნა საქართველოს ისტორიის კათედრის გამგედ და პროფესორად, 1936-1937წწ. ის საქართველოს ისტორიის კაბინეტის გამგე იყო უნივერსიტეტში. 1936-1941წწ. ხელმძღვანელობდა საბჭოთა კავშირის მეცნიერებათა აკადემიის საქართველოს ფილიალის ენის, ისტორიისა და მატერიალური კულტურის ინსტიტუტს. 1941-1943წწ. ხელმძღვანელობდა აკადემიის ისტორიის და ენათმეცნიერებათა ინსტიტუტს, 1943 წელს გადადგა ენათმეცნიერების ინსტიტუტის დირექტორობიდან, ხოლო გარდაცვალებამდე ხელმძღვანელობდა ისტორიის, არქეოლოგიისა და ეთნოგრაფიის ინსტიტუტს.
მისი სამეცნიერო მოღვაწეობის მთავარი სფერო იყო ქართველი ხალხისა და სხვა იბერიულ-კავკასიური ხალხების ეთნოგენეზისი; საქართველოსა და კავკასიაში ფეოდალიზმის დაფუძნება, ძველი საქართველოს ისტორია, არქეოლოგია, კოლხეთისა და იბერიის სამეფოების ისტორია, ქრისტიანობის ისტორია საქართველოში. მას ეკუთვნის 100-ზე მეტი სამეცნიერო-კვლევითი ნაშრომი (მათ შორის 10 მონოგრაფია). 1940-იან წლებში ს. ჯანაშია მცხეთასა და არმაზში არქეოლოგიური გათხრების ერთ-ერთი ორგანიზატორთაგანი იყო.
წყარო: ქართული საბჭოთა ენციკლოპედია: ტ. 11.-1987.-გვ. 537; ვიკიპედია - თავისუფალი ენციკლოპედია: ka.wikipedia.org
ორგანიზაციის, ასოციაციის ან ჯგუფის წევრი
- საბჭოთა კავშირის მეცნიერებათა აკადემია, აკადემიკოსი (1943-1947)
- საქართველოს მეცნიერებათა აკადემია, აკადემიკოსი (1941-1947)
ჯილდოები, პრემიები და პრიზები
- 1947 - სსრკ სახელმწიფო პრემია
- 1943 - სსრკ სახელმწიფო პრემია
- საქართველოს მეცნიერებათა დამსახურებული მოღვაწე
ბიბლიოგრაფია
- სოციალური ჯგუფები ბექა-აღბუღას სამართლის მიხედვით (ავტორი) // შრომები, N349. - თბილისი, თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტი, 2003. - გვ.120-127
- საქართველოს ისტორია : სახელმძღვ. საშ. სკ. უფრ. კლ. (თანაავტორი). - თბილისი, სახელგამი, 1946. - 430გვ.
- ქართლის ცხოვრების ძველი და ახალი ფურცლები (ავტორი) // ნაკვ. 1. - თბილისი, სსსრ მეცნ. აკადემია-ისტორიის ინ-ტი, 1942. - 52 გვ.
- აღმოსავლურ-ქართული სახელმწიფოს უძველესი კულტურულ-პოლიტიკური ცენტრების საკითხისათვის (ავტორი) // ენის, ისტორიისა და მატერიალური კულტურის ინსტიტუტის (ენიმკის) მოამბე, ტ. 13. - თბილისი, 1942. - გვ.243-257
- საქართველოს ისტორია უძველესი დროიდან მე-13 ს-მდე // ტფილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის შრომები V. - ტფილისი, სახ. უნ-ტის გამ-ბა, 1936. - 61-76გვ.
- ფეოდალური რევოლუცია საქართველოში : ნარკვევი ფეოდალიზმის წარმოშობის ისტორიიდან საქართველოში (ავტორი). - ტფილისი, სახუნტი, 1935. - 132გვ.
- ეროვნული ბიბლიოთეკა
