მეუფე ილარიონი (დავით ნოდარის ძე ქიტიაშვილი დ.1957) მესტიისა და ზემო სვანეთის მიტროპოლიტი დაბ. ხაშური ქართლი 

დაიბადა: 1957 წლის 22 ნოემბერს, ქ. ხაშურში.

ანგელოზის დღე: 2 დეკმბერი – ღირსი ილარიონ ქართველის ხსენება.

დიაკვნად კურთხევა: 02. 11. 1988

მღვდლად კურთხევა: 15. 02. 1999

ბერად აღკვეცა: 04. 11. 2000

ეპისკოპოსად კურთხევა: 03. 11. 2002

მთავარეპისკოპოსობა ებოძა: 14. 11. 2011

მიტროპოლიტობა ებოძა: 01. 09. 2013

სიაზე იმუშავა ცინდელიანი მარიამი (თამთა ოლეგის ასული) სქემმონაზონი.

აბრამიძე ლაზარე (ლევან)  სქემიღუმენი დაიბადა 2023წ. მდგმ. 1985 წლის 1 მარტს დაბა სურამში.მორჩილის კაბით შემოსვა 2012 წლის 17 მარტი, ბერად აღკვეცა 2013 წლოს 9 იქნვარი ეწოდა სახელად ლუკიანე, დიაკვნად ხელდასხმა 2014 წ 9 იანვარი, დიდი სქემა 2014 წლის 15 ივნისი ეწოდა სახელად ლაზარე, მღვდელმონაზვნად ხელდასხმა 2015 წლის 22 ივნისი, მსახურობს სოფელ მულახში წმინდა გიორგის ტაძარში.

ამირანაშვილი ეფრემი(ირაკლი) მღვდელმონაზონი დაიბადა 1993 წლის 14  ივლისს ქ.რუსთავში. მორჩილის კაბით შემოსვა2009 წლის 31 მარტი, ბერად აღკვეცა 2014 წლის 25 მარტი,იეროდიაკვნად ხელდასხმა 2018 წლის 27 სექტემბერი, დიდი სქემა 2019 წლის 16 მარტი ეწოდა ეფრემი ეფრემ ასურელის საპატივსაცემოდ. მღვდელმონაზვნობა 2019 წლის 17 მარტი,მსახურობს სოფელ ნაკრაში, წმ თამარ მეფის სახ. ტაძარში  

არღვლიანი ექვთიმე (გია ბიძინას ძე) სქემიღუმენი, დაიბადა 1987 წლის 28 აგვისტოს სოფელ ცხუმარში (მესტია), სქემიღუმენი ექვთიმე ერისკაცობაში გია ბიძინას ძე არღვლიანი დაიბადა 1987 წლის 28 აგვისტოს სოფელ ცხუმარში. 2011  წლის 7 აგვისტო მცირე სქემა იეროდიაკვნად კურთხევა 2011 წ 14 აგვისტო, 2012 წლის 14 იანვარი დიდი სქემა სახელად ეწოდა ექვთიმე, ღირსი ექვთიმე ათონელის საპატივსაცემოდ, 2012 წლის 19 იანვარს მღვდელმონაზვნად კურთხევა. მსახურობს სოფელ იფარში. 2023წ.

გალიმოვა ანა ბაკითბექის ასული, მორჩილი, დაიბადა 1997 წლის 6 აგვისტოს ქ. ასტანაში მესტიის მაცხოვრის აღდგომის საკათედრო ტაძარში არსებული მონასტრის წევრი.

გამდლიშვილი სალომე (ქეთევან ნოდარის ასული) სქემმონაზონი, დაიბადა 1962 წლის 25 იანვარს, მორჩილად შემოსვა 2017 წლის 18 აპრილი, მც. სქემა 2018 წლის 19 იანვარი, დიდი სქემა 2023 წლოს 17 დეკემბერი მესტიის მაცხოვრის აღდგომის საკათედრო ტაძარში არსებული მონასტრის წევრი.  

გელაშვილი შიო (გოჩა ავთანდილის ძე) სქემიღუმენი, დაიბადა 1985 წლის 14 დეკემბერს ქ. ხაშურში, მორჩილის კაბით შემოსვა 2010 წ 13 თებერვალი, ბერად აღკვეცა მცირე სქემაში 2010 წ 27 მარტი ეწოდა ლაზარე, იეროდიაკვანი 2010 წ 6 მაისი ამავე წლის 21 ნოემბერს აღკვეცა დიდ სქეემაში და სახელად უწოდა შიო, ღირსი შიო მღვიმელის საპატივსაცემოდ, სქემმღვდელმონაზონის ხარისხი 2010 წ 23 ნოემბერი, 2011 წლიდან მსახურობს სოფელ ბეჩოში. 2023წ.   

გიგანი დემეტრე (შალვა) სქემიღუმენი, დაიბადა 1987 წლის12 ოქტომბერს, მორჩილოს კაბით შემოსვა 2012 წლოს 23 თებერვალი, მცირე სქემაში აღკვეცა 2012 წლის 9 აგვისტო ეწოდა დავითი, იეროდიაკვნად კურთხევა 2012 წლის 26 აგვისტო, დიდი სქემა 2013 წლის 25 მარტი ეწოდა სახელი დემეტრე, წმინდა დემეტრე თავდადებულის საპატივსაცემოდ. სქემმღვდელმონაზონი 2013 წლის28 აპრილი. მსახურობს სოფელ ხაიშის წმ.გიორგის სახელობის ტაძარში. 2023წ.

გულედანი მარიამი ლევანის ასული, მორჩილი. დაიბადა 1992 წლის 7 სექტემბერს. ელია თეზბიტელის დედათა მონასტრის წევრი

დადვანი სპირიდონი (ელგუჯას ძე) მღვდელმონაზონი. დაიბადა 1991 წლის 7 ნოემბერს.ბერად აღკვეცა 2016 წელი, ბერ დიაკვნად კურთხევა 2022, მღვდლად ხელდასხმა  2023 წლის 7 აპრილი. მამაო მსახურობს სოფელ წვირმის ივერიის ღმრთისმშობლოს სახელობის ტაძარში.

იკაშვილი იოსები (მანუჩარ ალექსანდრეს ძე) სქემიღუმენი, დაიბადა 1978 წლის 23 თებერვალს ქ.ხაშურში მორჩილის კაბით შემოსვა 2009 წლის 8 აგვისტო, ბერად აღკვეცა 2010 წლის 7 იანვარი მც. სქემა ეწოდა სახელი მარკოზი, იეროდიაკვნად კურთხევა 2011 წ 20 მარტი, დიდ სქემაში აღკვეცა 2011 წ 21 სექტემბერი სახელად იოსები ეწოდა იოსებ ალავერდელის პატივსაცემად 2011 წლიდან მსახურობს სოფელ ეცერში. 2023წ.

კორძაია ნინო, სქემმონაზონი. დაიბადა 1949 წლის 22 აპრილს. 2010 წლის 19 იანვარს  აღიკვეცა დიდ სქემაში, დედა ნინო მსახურობს წვირმში, სოფელ ფეხში.

კურტანიძე ეგნატე (გიორგი მიხეილის ძე) სქემარქიმანდრიტი, დაბ. 1978 წლის 8 ნოემბერს დაბა სურამი, ბერად აღკვეცა : 2003 წელს ეწოდა გრიგოლი მც. სქემაში, დიდი სქემა: 2003 წლის 23 ნოემბერი ეწოდა ეგნატე, მღვდელმონაზონი 2003 წ 4 დეკემბერი, იღუმენი 2006 წ 11 თებერვალი, არქიმანდრიტი 2011 წ 5 ოქტომბერი, 2004 წ 18 იანვარიდან სოფ: ლატალი 2023წ.

მაისურაძე ელენე (კონსტატნტინეს ასული), სქემმონაზონი. დაიბადა 1970 წლის 2 თებერვალს. მორჩილად შემოსვა 2015 წლის 19 იანვარი, მც.სქემა 2017 წლის 7 მაისი, დიდი სქემა 2023 წლის 17 დეკემბერი. დედაო არის ელია თეზბიტელის დედათა მონასტრის წევრი

მერლანი სიდონია (ლელა კანდიდის ასული) მონაზონი დაიბადა 1986 წლის 11 დეკემბერს. მორჩილად შემოსვა 2015 წლის 16 აპრილი, მც.სქემა 2018 წლის 14 ოქტომბერი, მესტიის საეპისკოპოსო რეზიდენცია.

ნიგურიანი გიორგი (გოჩა ალექსანდრეს ძე) დეკანოზი დაიბადა  1980 წლის 6 ივლისს მესტიაში. მორჩილოს კაბით შემოსვა 2007 წლის 3 ნოემბერი, დიაკვნად კურთხევა 2007 წლის 18 ნოემბერი, მღვდლად კურთხევა 2008 წლის 13 აპრილი, დეკანოზის ხარისხი 2011 წლის 5 ოქტომბერი, მსახურობს სოფელ ჭუბერში ანდრია პირველწოდებულის სახელობის ტაძარში.  

სამსიანი მანეფა (მაია ნუგზარის ასული)სქემმონაზონი. დაიბადა 1984 წლის 9 ნოემბერს სოფელ იელიში, მორჩილად შემოსვა 2015 წლის 2 მარტი, მც. სქემა 2016 წლის 5 აპრილი, დიდი სქემა 2023 წლის 17 დეკემბერი. დედაო საკათედრო ტაძარში არსებული დედათა მონასტრის წინამძღვარია.

სამსიანი მართა (ქეთევან მიხეილის ასული) სქემმონაზონი, დაიბადა 1989 წლის 5 დეკემბერს, მორჩილად შემოსვა 2015 წლის 14 მარტი, მც.სქემა 2018 წლის 10 ივლისი, დიდი სქემა 2023 წლოს 17 დეკემბერი. მაცხოვრის აღდგომის საკათედრო ტაძარში არსებული მონასტრის წევრი

ურუშაძე პავლე (თემური ჯუმბერის ძე)მღვდელმონაზონი, დაიბადა გურიაში. მორჩილის კაბით შემოსვა 2019 წლის 20 აპრილი, ბერად აღკვეცა 2019 წლის 12 ივნისი ეწოდა თომა, დიაკვნად კურთხევა 2020 წლის 15 ივლისი, დიდ სქემასი ეწოდა პავლე ავლე მოციქულის საპატივსაცემოდ, მღვდელმონაზვნობა 2020 წლის 23 ნოემბერი. მსახურობს მესტიის საკათედრო ტაძარში

ფილფანი ბასილი (ლევან გიორგის ძე) დეკანოზი, დაიბადა 1984 წლის 17 იანვარს სოფელ ლენჯერში. მორჩილის კაბით შემოსვა 2008, წლის 18 იანვარი, დიაკვნად ხელდასხმა 2008 წლის 12 ივლისი, მღვდლად კურთხევა 2008 წლის 23 ნოემბერი, დეკანოზის ხარისხი 2011 წლის 5 ოქტომბერი, მსახურობს სოფელ ლენჯერში.

ფირცხელიანი ბარბარე (თამარი სერგოს ასული) მონაზონი, დაიბადა 1987 წლის 20 ივლისს. მორჩილად შემოსვა 2019 წლის 3 ოქტომბერი მც.სქემა 2023 წლის 17 დეკემბერი ელია თეზბიტელის დედათა მონასტრის წევრი.

ფრიდონიშვილი ელისაბედი (შალვას ასული) იღუმენია. დაიბადა 1948 9 ოქტომბერს. მც.სქემა 2010 წელი, დიდი სქემა 2018 წლის 18 მარტი, იღუმენიას ხარისხი 2018წლის 10 ივლისი.

ფრიდონიშვილი ნონა (ლიანა შალვას ასული) სქემმონაზონი, დაიბადა 1945 წლის 3 ივლისს. მორჩილად შემოსვა 2020 წლოს 11 მაისი მც.სქემა 2020 წლის 11 ოქტომბერი, დიდი სქემა 2023 წლის 17 დეკემბერი, ელია თეზბიტელის დედათა მონასტრის წევრი.

ქარდავა გრიგოლი, მღვდელმონაზონი. დაიბადა 1981 წლის 9 იანვარს. მღვდლად ხელდასხმა  2020 წლის 11 ოქტომბერი.

ქურდაძე პეტრე (მათე) სქემიღუმენი, დაიბადა 1978 წლის 29 აგვისტოს ქ. ხაშურში. მორჩილის კაბით შემოსვა 2011 წლის 19 აგვისტო, მც. სქემაში აღკვეცა 2012 წ 14 ივნისი ეწოდა სახელი ტიმოთე.იეროდიაკვნად კურთხევა 2012 წლის 1 ივლისი, დიდი სქემა 2013 წლის 21 ოქტომბერი, სახელად ეწოდა პეტრე, წმინდა მოციქულ პეტრეს საპატივსაცემოდ, სქემმღვდელმონაზვნად ხელდასხმა 2012 წლის 13 დეკემბერი. მსახურობს მესტიის საკათედრო ტაძარში და საეპისკოპოსო რეზიდენციაში. 2023წ.

შამფრიანი ნიკოლოზი (დავით) ბერი, დაიბადა 1987 წლის 22 მაისს, ბერად აღკვეცა 2013 წლის 19 დეკემბერი.

ჩართოლანი გიორგი (რევაზ) სამსონის ძე სქემარქიმანდრიტი, დაბ. 1 აგვისტო 1960წ. მესტია დიაკვანი აგვისტო 1989წ. დეკანოზი 15 ოქტომბერი 1994წ. გაბრწყინვებული ჯვრის ტარების უფლება 2007. მესტია სეტის წმ. გიორგის ტაძარში(წინამძღვარი) 2023წ.

ციმინტია მარინე (მირანდა მურთაზის ასული) მონაზონი დაიბადა 1980 წლის 29 თებერვალს, მორჩილად შემოსვა 2019 წლის 3 ოქტომბერი მც.სქემა 2023 წლის 17 დეკემბერი, ელია თეზბიტელის დედათა მონასტრის წევრი   

ცინდელიანი კვირიკე (სპარტაკ ირაკლის ძე) სქემიღუმენი 1985 წლის 1 თებერვალს სოფელ ნაკრაში, მორჩილის კაბით შემოსვა 2011 წლის 20 სექტემბერი, მც.სქემაში: 2012 წლის 12 აპრილი ეწოდა სახელი ზოსიმე, დიაკვნად კურთხევა :   2012 წლის  17 აპრილი, დიდ სქემაში აღკვეცა : 2012 წლის 24 აგვისტო და სახელად უწოდა კვირიკე, წმინდა მოწამე კვირიკეს საპატივსაცემოდ, სქემმღვდელმონაზვნად ხელდასხმა: 2012 წლის 26 აგვისტო, 2012 წლიდან მსახურობს სოფელ კალაში კვირიკეს და ივლიტას სახელობის ტაძარში. 2023წ.

ცინდელიანი მარიამი (თამთა ოლეგის ასული) სქემმონაზონი. დაიბადა 1992 წლის 5 ივნისს. მორჩილად შემოსვა 2015 წლის 16 მარტი, მც. სქემა 2017 წლის 18 აპრილი, დიდი სქემა 2023 წლის 17 დეკემბერი. დედაო მსახურობს მესტიის საეპისკოპოსო რეზიდენციაში

ჯიშკარიანი გერასიმე (გოჩა) მღვდელმონაზონი, დაიბადა 1967 წლის 21 ივლისს.მცირე სქემა 2017 წლის 28 მაისი, დიდი სქემა, მღვდელმონაზვნად ხელდასხმა 2019 წლის 17 იანვარი. მსახურობს უშგულში ლამარიას მამათა მონასტერში.

მადლობა ელენე ბენიამინის (აბიკო) ასული ცინდელიანს თანამშრომლობისთვის

ფოტოზე მეუღლესთან გიორგი ხაჩიძესთან (ხატმწერი) და შვილებთან, სერაფიმესთან და დიონისესთან ერთად 2023წლის ფოტო

გაღება. ისინი სასტიკი წინააღმდეგი იყვნენ ტაძარში ჩვენი შეშვებისა, განსაკუთრებით, ქალების. რამოდენიმე საათის თხოვნისა თუ შეგონების შემდეგ, დაგვრთეს ნება და უდიდესმა შვებამ იფეთქა, თითქოს ყველა იარა მორჩა. გულისცემასთან ერთად უხმოდ აღვავლენდით: „მადლობა უფალს“. ტაძარში დავანებული უამრავი უძველესი ხატ-ჯვარი რომ ვიხილეთ, გავიფიქრე, ის ხალხი, ვინც ტაძარში არ გვიშვებდა, იმათ გორისაა, ვინც ეს დიდი საგანძური, ალბათ, ასეთივე სიმტკიცით შემოუნახა საქართველოს. წირვის მადლმა და მამა ეგნატეს საუბარმა ადგილობრივ სოფლის მცხოვრებლებში სასულიერო პირთა მიმართ ნდობა აღადგინა და შემდგომში რამდენიმეჯერ სთხოვეს მოძღვარს, კვლავ ჩაეტარებინა წირვა ლაბსყალდის წმინდა მიქაელ მთავარანგელოზის ტაძარში. ასე იზრდება სულიწმიდის მადლი მესტიისა და ზემო სვანეთის ეპარქიაში.

ტაძარში დაცული საგანძურიდან ყურადღება მიიპყრო დიდმა ჯვარმა, რომელიც ჯაჭვით კანკელზე იყო მიბმული. 

გადმოცემის თანახმად, ჯვარი მფრინავია და ამიტომაც დაუბამთ დიდი საუნჯე. მამა ეგნატემ ურჩია, ჯვარი აეხსნათ, მაგრამ მოსახლეობა უარზე დადგა და მოძღვარმაც არ გაუწია წინააღმდეგობა. ხოლო 2012 წელს, როცა მეორედ ჩატარდა წირვა ამ ტაძარში, მამა ეგნატეს კურთხევით, ადგილობრივმა მოსახლეობამ ჯვარი ახსნა, თუმცა ჯვარი ადგილიდან არ დაძრულა. ამ ჯვარსაც ცარიზმის პერიოდში დაადეს ბორკილები, სიმბოლოდ იმისა, რომ საქართველოც უნდოდათ ეხილათ ბორკილდადებული, დაჩოქილი და დამონებული, მაგრამ ამაოდ. ქართველ ერს ოდითგან თავისუფლება ისე სწყუროდა „ვით დაჭრილ ირმების გუნდს წყარო ანკარა“. დიახ, გადავრჩით, წელში გავსწორდით, ჩვენი თავი „ჩვენადვე გვეყუდნეს“ 

და ყველა ბორკილი, რომლითაც ჩვენი საგანძური შეკრეს, დაიმსხვრა, ნიშნად მრავალი თავისუფლებისა. ლაბსყალდის ტაძარში, აგრეთვე, ყურადღებას იპყრობს მეორე მოჭედილი ჯვარი, რომელზეც ოსტატს ბავშვის ხელის მტევანი გამოუსახავს. გადმოცემის საფუძველზე, ამ ჯვარზე ასე 

გვ55

მოგვითხრობენ: სვანეთში ბლის ხის საშეშედ მოჭრა თეოფანე იკრძალებოდა, რადგან ამ ხეს იყენებდნენ მხოლოდ 

ხატებისა და ჯვრების შესაქმნელად. ხოლო ბავშვს, რომელსაც ეს არ სცოდნია, მოუჭრია ბლის ხე. 

მეყვსეულად, მოჭრილ ხეს სისხლი წასკდა და ბავშვს ხელზეც მოეცხო. ამ ხისგან ჯვარი გაუკეთებიათ და ამ ფაქტის უკვდავსაყოფად ბავშვის ხელიც გამოუსახავთ მასზე, რომელიც, თითქოს სისხლის წვეთებით არის დაწინწკლული

 

2008 წლის 30 მარტი განსაკუთრებული სიხარულით გათენდა სოფელ იფარის მცხოვრებთათვის. მათი დიდი ხნის ოცნება – ჰყძოლოდათ სოფელში მოძღვარი და ჰქონოდათ სულიერი საზრდო, ასრულდა ღვთის ნებითა და მეუფე ილარიონის ლოცვა-კურთხევით. სოფელ იფარის (ნაკიფარის) წმინდა გიორგის ტაძრის წინამძღვრად დადგენილ იქნა სქემმლვდელმონაზონი თეოფანე (არღვლიანი). ნაკიფარის წმინდა გიორგის X-ს-ის ეკლესია სვანეთის სხვა ეკლესიებისაგან ფასადების შემკულობით გამოირჩევა. 

გვ59

გვ60

ეკლესია მოხატულია მეფის მხატვრის თევდორეს მიერ. სავარაუდოა, რომ თევდორე, რომლის მოღვაწეობაც XIს-ის დასასრულს და XI-ს-ის პირველი მესამედის ხანას – დავით აღმაშენებლის მეფობას ემთხვევა, მისი მხატვარი ყოფილიყო. 

თევდორეს შემოქმედება მნიშვნელოვანია არა მარტო შუა საუკუნეების საქართველოს, არამედ აღმოსავლეთ ქრისტიანული ხელოვნების ისტორიისათვის. ისტორიკოსების მტკიცებით, სავარაუდოდ, თევდორე სვანი იყო და პროფესიული განათლება ბარის რომელიმე სამხატვრო ცენტრში უნდა მიეღო. 

წმინდა გიორგის ტაძარში მრავალი სიწმინდეა დაცული, მათ შორის ქართული ჭედური ხელოვნების ერთ-ერთი ღირშესანიშნავი სიწმინდე – XIს-ის წმინდა გიორგის ხატი. როგორც ხატის წარწერა გადმოგვცემს, იგი ასან ოქრომჭედელს მოუჭედავს,

ვინმე მარუშაძის დაკვეთით. ამხედრებული წმინდა გიორგი შუბით ურწმუნო მეფეს, დიოკლეტიანეს, განგმირავს. ათი საუკუნეა, დგას იფარის წმინდა გიორგის ტაძარი. დგას და მოწამეა მრავალი ავისა თუ კარგისა, მოწმეა უკუნი ღამეებისა, ათეული წლების განმავლობაში რომ ჩაკეტეს მადლით აღსავსე ტაძარი და ბნელმა მოიცვა იქაურობა. ღვთის მადლითა და მეუფე ილარიონის კურთხევით, სუდარაგადაფარებულ ტაძარში აღსდგა ღვთისმსახურება და, მამა თეოფანეს ლოცვის ძალით, თითქმის დაცარიელებულ სოფელში გაჩნდა სულიერი სიცოცხლე. სოფელი ნელ-ნელა კალაპოტში ჩადგა და დალაგდა. მალე გამოჩნდნენ ღვთისა და ეკლესიის სამსახურებისათვის გულანთებული ადამიანები, რომლებმაც მამა თეოფანესთან ერთად მრავალი კეთილი საქმე აღასრულეს 

სოფელში. მამა თეოფანეს იფარის მოსახლეობა ასე აფასებს: „მამა თეოფანე არის ფრიად ერთგული თავისი ბერული აღთქმისა, უერთგულესი ღვთისა და ეკლესიისა, მზრუნველი და მოსიყვარულე მოძღვარი თავისი სამწყსოსი.“ მოძღვრის მოვალეობაც ხომ სხვა არაფერია, ყველა წესზე და კანონზე უპირატესი სიყვარული სუფევს მოძღვარსა და მრევლს შორის. 2009 წელს, მამა თეოფანეს მონდომებით დაიწყო იფარის 

გვ 61

და მამა ეგნატესთან გავაგრძელე ცხოვრება“. (ნაწყვეტი წიგნიდან „ბალზემო და ბალქვემო“).

მამა თეოფანე, გარდა იფარისა, გარკვეული პერიოდის განმავლობაში, 7-8 სოფელს ემსახურებოდა. მას შემდეგ, რაც მულახში, უშგულში, კალაში, იელიში და წვირმიში დაინიშნენ სასულიერო პირები, მას აბარია სოფლები: იფარი და ჰადიში. მიუხედავად რთული გეოგრაფიული მდებარეობისა, ის პერიოდულად ახერხებს ამ სოფლებში გადაადგილებას და დიდი მადლის განაწილებას. 

საოცარი სისწრაფით მოეფინა მადლი ჩვენს ეპარქიას. 1935 წლიდან მოქმედი ტაძარი არ ყოფილა სვანეთში, გარდა ერთი 

ტაძრისა. დღეს კი, ღვთის მადლით, სვანეთის ყველა ტაძარში აღევლინება წირვა-ლოცვა და ამ შორეული მთების წიაღიდან, სვანეთში მოღვაწე მამების ლოცვის მადლი უერთდება სრულიად საქართველოს სამოციქულო ეკლესიის ლოცვა-კურთხევას და ზეციურ საქართველოს ავედრებს დედასამშობლოს. მამა თეოფანე სოფელ წვირმშიც აღასრულებდა წირვა-ლოცვას. 

იფარს ზემოდან გადმოჰყურებს თითქმის საუკუნენახევრის წინ აშენებული ეკლესია, რომელიც წვირმიში, სოფელ ფეხში აუშენებია არქიმანდრიტ თეოფანეს (კორძაია). მეცხრამეტე საუკუნეში მოღვაწე მისიონერმა ბერმა, საკუთარი ხელით, 

ღვთის შემწეობითა და მოყვასთა თანადგომით, ააშენა იოანე ნათლისმცემლის და ლღვთისმშობლის მიძინების სახელობის ორი ტაძარი. თავად იყო მშენებელიც, დურგალიცა და კალატოზიც...

ამ ტაძრის ეზოში დგას სახლი, სადაც ცხოვრობს მონაზონი ნინო (კორძაია) – შთამომავალი არქიმანდრიტ, თეოფანესი. სწორედ დედა ნინოს ერგო წილად ღვთისგან ღვაწლმოსილი ბერის ანდერძის შესრულება, რომ არ მიეტოვებინათ ეს ტაძარი. 

2010 წლის 5 იანვარს, მესტიისა და ზემო სვანეთის ეპისკოპოსმა ილარიონმა სოფელ იფარში (ნაკიფარი), წმინდა გიორგის 

გვ63

სახელობის ტაძარში, მონაზვნად აღკვეცა მორჩილი თამარ კორძაია და სახელად ეწოდა თეოდულა. 

2010 წლის 19 იანვარს, მეუფე ილარიონმა მესტიის სეტის წმინდა გიორგის სახელობის საკათედრო ტაძარში დიდ სქემაში აღკვეცა მონაზონი თეოდულა სახელად ეწოდა ნინო. დედა ნინო ცდილობს, აღადგინოს, არ დაკარგოს ტავისი ღირსეული წინაპრის მემკვიდრეობა, თუმცა ეს მემკვიდრეობა ეკუთვნის მთელ სვანეთს და მით უმეტეს ნათელს აზიარა მამა თეოფანემ (კორძაია). დედა ნინო მტკიცედ დგას ღვთივგანბრძნობილი წინაპრების მიერ გაკვალულ იმ გზაზე, რომელსაც მართლმადიდებლობა ჰქვია. ლოცვა, შრომა და მომავალი თაობების აღზრდაზე ზრუნვა, ერთმანეთისთვის კეთილად შეუზავებია დედა ნინოს. ის, ორმოცი წელია, სკოლაში ასწავლის. მისმა აღზრდილმა მოსწავლემ ტაძარს აღსადგენი ხარჯები შემოსწირა. სკოლაში გაწეული ღვაწლი მასწავლებლობისა ტაძარს გამოადგა კეთილ ნაყოფად. 

დრომ თავისი გაიტანა. ტაძრის კედლები ძლიერ შეილახა, სახურავი დაზიანდა. ყველაფერს ხელის შევლება სჭირდება და, მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოს ილარიონის ლოცვა-კურთხევით, ხელმძღვანელობითა და დედა ნინოს 

მონდომებით, განახლდა ტაძარი. 

გვ64

დეკანოზი გიორგი ნიგურიანი (ბიოგრაფია)

 

ერისკაცობაში გოჩა ალექსანდრეს ძე ნიგურიანი დაიბადა 1980 წლის 6 ივლისს, მესტიაში. იგი მოინათლა 1993 წელს და სახელად გიორგი ეწოდა. მან 1997 წელს დაამთავრა მესტიის მიხეილ ხერგიანის სახელობის II საშუალო სკოლა. გიორგიმ ეკლესიური ცხოვრება  1997 წელს დაიწყო.

1997 წლის 6 მაისს, გიორგობის დღესასწაულზე, იგი აკურთხეს სტიქაროსნად. 

1998 წელს, ეპისკოპოსმა დავითმა (ტიკარაძე) გიორგი ნიგურიანი მესტიის წმინდა გიორგის ტაძრის მამასახლისად დანიშნა. გიორგიმ, 1998 წელს, გაბრიელ ქიქოძის სახელობის გარკვეული დროის განმავლობაში, იყო მეუფე დავითის მთავარი სტიქაროსანი და მედავითნე. 2002 წელს გიორგიმ დაამთავრა სასულიერო სემინარია და ლენტეხის საშუალო სკოლაში პედაგოგად დაიწყო მუშაობა, სადაც რელიგიას ასწავლიდა. გიორგი ნიგურიანი თორმეტი წელი იყო სტიქაროსანი და მედავითნე.

მან 2007 წელს შექმნა ოჯახი. ჰყავს მეუღლე და სამი შვილი. 

2007 წლის 3 ნოემბერს, მესტიისა და ზემო სვანეთის ეპისკოპოსმა ილარიონმა გიორგი ნიგურიანი მორჩილად აკურთხა. 

მორჩილების პერიოდში ის ცხოვრობდა საეპისკოპოსო რეზიდენციაში. 

გვ65

2007 წლის 18 ნოემბერს მეუფე ილარიონმა ის წიგნის მკითხველად, იპოდიაკვნად აკურთხა, ხოლო 2007 წლის 23 ნოემბერს – მესტიის წმინდა გიორგის საკათედრო ტაძარში სამღვდელო 

დიაკვნად აკურთხა. 

2008 წლის 13 აპრილს, მეუფე ილარიონმა დიაკონი გიორგი მღვდლად აკურთხა და დაადგინა სოფ. ჭუბერის წმინდა ანდრია პირველწოდებულის და წმინდა ნიკოლოზის ტაძრების 

წინამძღვრად, ხოლო 2011 წლის 5 ოქტომბერს დეკანოზის ხარისხში აიყვანა.

გვ66

გადმოცემით, ჭუბერში ცხოვრება ახალი წელთაღრიცხვით VI საუკუნეში შეწყვეტილა. ხელმეორედ დასახლება დაიწყო XIX საუკუნის მიწურულს. ჭუბერში ჩასახლდა ჩუბე ხევისა და ფარის თემის მოსახლეობა. ჭუბერს არ გააჩნდა ტაძარი. მოსახლეობა გრძნობდა და განიცდიდა ტაძრის აუცილებლობას. 2003 წლის 13 ივლისს, მესტიისა და ზემო სვანეთის ეპისკოპოსმა ილარიონმა აკურთხა მშენებლობა ანდრია პირველწოდებულის ტაძრისა და შეარჩია ადგილი. მან მოუწოდა მოსახლეობას, 2004 წლის გაზაფხულისთვის მომზადებულიყვნენ ტაძრის ასაშენებლად.

2004 წლის 24 აპრილს მამა გიორგიმ (ჩართოლანი) აკურთხა ტაძრის საძირკველი.

ტაძრის მშენებლობაში ძირითადი წვლილი ჭუბერის მცხოვრებლებმა შეიტანეს. მათ, აგრეთვე, დიდი დახმარება გაუწიეს ვიქტორ ჯაფარიძემ და ჭუბერის მცხოვრებმა შუქრი 

გვ67

ცინდელიანმა. მშენებლობაში მონაწილეობას ღებულობდა სოფლის ყოველი მოსახლე, როგორც მუშახელად, ისე შემოწირულობებით. 

ტაძარი გაიხსნა და იკურთხა 2007 წლის 27 სექტემბერს, მეუფე ილარიონის მიერ. 

2008 წლის 20 აპრილს ტაძრის წინამძღლვრად მეუფე ილარიონმა მამა გიორგი (ნიგურიანი) დანიშნა.

მე და მამა გიორგიმ ეკლესიური ცხოვრება თითქმის ერთდროულად დავიწყეთ, თუმცა ის საოცრად სწრაფად აღზევდა სულიერებაში. ის იყო იმ პერიოდში ერთადერთი სტიქაროსანი სვანეთში. მე, ახლად ფეხადგმულს სულიერებაში, ბევრი დახმარება მჭირდებოდა, რათა ეკლესიის წიაღში უფრო თავისუფლად მეგრძნო თავი. მამა გიორგი (იმ დროს სტიქაროსანი გიორგი) იყო ჩემი მეგზური და ჩემს უამრავ კითხვაზე უწევდა- ხოლმე პასუხის გაცემა. ის ყოველთვის დაუზარელად მეხმარებოდა, მასწავლიდა ყველაფერს, თუ როგორ უნდა მოვქცეულიყავი ტაძარში, როგორ უნდა მივსულიყავი უფალთან. მაშინ ორივე მესტიის წმინდა გიორგის სახელობის ტაძრის მრევლი ვიყავით. შემდეგ, როცა მამა იოსები (ნიგურიანი) ცაგერში გადაიყვანეს, გიორგი ნიგურიანიც გაჰყვა მოძღვარს და გვერდიდან არ მოშორებია მას. გიორგის სურვილი ჰქონდა, ჩაებარებინა სამედიცინო ინსტიტუტში და რჩევისთვის მამა იოსებსა და მამა გიორგის (ჩართოლანი) მიმართა. მათ ურჩიეს: კარგია, ადამიანებს ხორციელად მკურნალობდე, მაგრამ უკეთესია, ადამიანთა სულის მკურნალი იყოო. მათი გონივრული რჩევისა და ლოცვა-კურთხევის შესრულების მადლით, მამა გიორგი (ნიგურიანი) დღეს მრავალი ადამიანის სულის მკურნალია. ოჯახის შექმნის შემდეგ დადგა დრო, გაეკეთებინა არჩევანი, თუ სად გაეგრძელებინა მსახურება – ზემო თუ ქვემო სვანეთში, მაგრამ მას დიდი სიყვარული ჰქონდა თავისი მშობლიური კუთხისა და სურვილი გამოხატა, გადასულიყო ზემო სვანეთში. 

ის აკურთხა მისმა მოძღვარმა და მეუღლესთან ერთად გად-

გვ68

მოსახლდა ზემო სვანეთში, სადაც ერთად შეუდგნენ საპატიო მისიის შესრულებას, ემსახურათ ღვთისა და ერის წინაშე. ფოფოდია მაია ტვილდიანი ერთ-ერთ ინტერვიუში აღნიშნავს: „ვერ ვიტყვი, რომ განსაკუთრებული როლი მაკისრია, რადგანაც ვთვლი, ის მოვალეობები, რასაც მე ვასრულებ ღვთის შეწევნით, ყველა მართმადიდებელი დედისა და ოჯახის დიასახლისის მოვალეობებია. თუმცა, ფოფოდიას სულ მცირე შეცდომასაც არ აპატიებს საზოგადოება, რადგანაც მღვდლის ოჯახი ზნეობის ეტალონი უნდა იყოს. თუ ღვთის სიყვარულით აღასრულებ შენს მოვალეობებს, თავს შეზღუდულად არ იგრძნობ“. მაია ტვილდიანი დიდი სათნოებით აღასრულებს ღვთის მოვალეობებს და საზოგადოებაშიც დიდი პატივისცემითა და ავტორიტეტით სარგებლობს.

მამა გიორგის განსაკუთრებულად რთულ სოფელში მოუწია მსახურება, იმ თვალსაზრისით, რომ სოფელში იყვნენ მომრავლებული „იეღოვას“ სექტის წევრები, რომლებიც ფარულად იბრძოდნენ და (ცდილობდნენ, ადამიანები მათ ცრუ მოძღვრებაზე მოექციათ. მაგრამ, მადლობა უფალს, მოძღვრის გამოჩენამ ძალიან შეასუსტა მათი მოქმედება.

მამა გიორგის მადლიერი მრევლი ნაზიბროლა ხარძიანი წერს: „ღვთის ნებით, ჭუბერშიც დაიწყო სულიერი ცხოვრება. 2007 წელს, სოფ. ჭუბერის მოსახლეობამ გადაწყვიტა, აეშენებინა ტაძარი. ყველა დიდი მონდომებით აშენებდა მას. მოხუცი თუ ახალგაზრდა, ყველა ჩართული იყო ამ საქმეში. მეუფე ილარიონმა ჭუბერში მოძღვრად დანიშნა მღვდელი გიორგი (ნიგურიანი).

მამა გიორგის დედა ჭუბერელია. ის დიდი სიფრთხილითა და სიყვარულით შეუდგა თავის საქმიანობას, მისი მოსვლის პირველივე დღიდან დაიწყო ყოველ ადამიანში ტაძრის შენება. მან შეძლო და თითოეული ჭუბერელის სულში ჩადო სულიერების მარცვალი, რომელიც თანდათან გაძლიერდა ღვთის მადლით.

მე ვარ დევნილი აფხაზეთიდან, რომელმაც დავკარგე სახლ- 

გვ69

კარი, მეუღლე და აღმოვჩნდი სრულიად უცნობ საზოგადოებაში სოფ. ჭუბერში, მაგრამ ისე მიმიღო აქაურმა მოსახლეობამ, რომ გადავწყვიტე, საცხოვრებლად დავრჩენილიყავი. სოფელში ავაშენეთ სახლი და მამა გიორგი სამი თვის განმავლობაში ცხოვრობდა ჩვენს სახლში. ჩვენ ძალიან, ძალიან გვჭირდებოდა სულიერი სიმშვიდე. მე მარტოხელა დედა ვარ და ვზრდი ობლებს. ბევრჯერ მითქვამს, ჭუბერში ტაძარი ჩემთვის აშენდა-მეთქი. მე მან გამაძლიერა, მომცა ძალა, მებრძოლა და გამეგრძელებინა ცხოვრება. მამა გიორგის შემოსვლა ჩვენს ოჯახში დიდი საჩუქარი იყო ჩვენთვის, რისთვისაც მადლობას ვწირავ უფალს. 

ძალიან მიხარია, როდესაც მრევლისგან მესმის იგივე სიტყვები, რასაც მე გულში ვამბობ. ვგრძნობ და ვხედავ, რა ბედნიერია მრევლი, როდესაც ისმენს წირვა-ლოცვას, იღებს ზიარებას. მიხარია, როგორი მოწიწებით მიდიან მოძღვართან. მრევლი ელოდება, წირვის მერე რას იქადაგებს მოძღვარი. შემდეგ საზოგადოებაში მეორდება მოძღვრის სიტყვები – ასე თქვა მოძღვარმაო. 

მამა გიორგის მრევლისთვის ყოველთვის სცალია და მუდამ დიდი სიყვარულით ემსახურება მას, ეფერება და ღიმილით ამშვიდებს ყველას. 

ჭუბერში დამშვიდდა ხალხი. მამა გიორგიმ წელს მეორედ ჩაატარა ნათლისღება მდინარეში. თავიდან, ხალხისთვის მიუღებელი იყო შუა ზამთარში მდინარეში ჩასვლა, მაგრამ წელს ორი საათის განმავლობაში იდგა მოძღვარი მდინარე ნენსკრაში და თავისი მრევლის ნათლისღების სიამოვნებით ტკბებოდა. უფალს ვთხოვე, რომ ყველა ქრისტიანი მოექცეს და ღრმად იწამოს ღმერთი, მოსულიყოს ღვთის სახლში და მიეღოს წირვა-ლოცვისა და ზიარების მადლი“. 

მადლობა უფალს, მესტიისა და ზემო სვანეთის ეპარქიის ყველა სოფელში, სულიწმინდის მადლის მიღებით, მრავლდება მრევლი. 

მამა გიორგი წირვა-ლოცვას აღავლენს, აგრეთვე, ჭუბერის 

გვ70

(ლახანის) წმინდა ნიკოლოზის სახელობის ეკლესიაში, რომლის ქტიტორია მანანა წულუკიანი. ტაძრის საძირკველი, 2007 წელს, მამა გიორგიმ (ჩართოლანი) და მამა ეგნატემ (კურტანიძე), ხოლო 2007 წლის 27 ნოემბერს, ტაძარი მეუფე ილარიონმა აკურთხა. 

მამა გიორგის (ნიგურიანი) ხელმძღვანელობითა და მთავარეპისკოპოს ილარიონის ლოცვა-კურთხევით, სოფელ ნაკრაში ერთდროულად მიმდინარეობდა სამი ეკლესიის მშენებლობა: თავრალის მაცხოვრის სახელობისა, რომელიც XII საუკუნის ნატაძრალზე შენდება, თამარ მეფისა და ღვთისმშობლის შობის სახელობის ტაძრები. სამივე ტაძრის მშენებლობაში, მამა გიორგის ლოცვა-კურთხევით, ნაკრის მთელი სოფელია ჩაბმული და აქტიურად მონაწილეობს ამ ღვთივკურთხეულ საქმეში. ამათგან, ღვთისმშობლის ტაძრის მშენებლობა უკვე დასრულებულია. 2012 წლის 28 ნოემბერს, მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოსის ლოცვა-კურთხევით, ტაძრის წინამძღვრად დაინიშნა სქემმღვდელმონაზონი ექვთიმე (არღვლიანი).

მამა გიორგი მსახურებას აღავლენს, აგრეთვე, ხაიშის წმინდა გიორგის სახელობის ტაძარში, სადაც, მეუფე ილარიონის ლოცვა-კურთხევითა და მამა გიორგის მონდომებით, ჩატარდა სარემონტო სამუშაოები. განახლებული ეკლესია 2009 წელს იკურთხა. 

გვ71

დეკანოზი ბასილი ფილფანი (ბიოგრაფია) 

ერისკაცობაში ლევან გიორგის ძე ფილფანი დაიბადა 1984 წლის 17 იანვარს, მესტიის რაიონის სოფელ ლენჯერში. 

დაამთავრა სოფ. ლენჯერის ცხრაწლიანი სკოლა, რის შემდეგაც სწავლა გააგრძელა მესტიის სკოლა-ლიცეუმში, 

საბუნებისმეტყველო განხრით ეს სკოლა: დაამთავრა 2002 წელს. იმავე წელს ჩააბარა თბილისის ივანე ჯავახიშვილის სახ. უნივერსიტეტის სოხუმის ფილიალის ბიოლოგიის ფაკულტეტზე. მესამე კურსზე იყო, როცა დაიწყო ეკლესიური ცხოვრება. სასწავლებლის დამთავრების შემდეგ დაბრუნდა მშობლიურ სოფელში და გახდა მესტიის სეტის წმინდა გიორგის სახელობის საკათედრო ტაძრის მრევლი. 

2007 წელს ლევანმა მესტიის ქრისტიანულ და კულტსაგანმანათლებლო ცენტრში დაიწყო მუშაობა, დირექტორის მეორე მოადგილის თანამდებობაზე. პარალელურად მუშაობდა მესტიის მუნიციპალიტეტში, სამეურნეო დარგის უფროს თანაშემწედ. ამავდროულად, იგი იყო სტიქაროსანი და ცხოვრობდა საეპისკოპოსო რეზიდენციაში, წელიწადნახევრის განმავლობაში. 

2007 წლის 23 ნოემბერს ლევანი დაიწინდა მაგდალინა გოგოლაძეზე. 2008 წლის 18 იანვარს, მესტიისა და ზემო სვანეთის ეპისკოპოსმა ილარიონმა შემოსა სამღვდელო მორჩილის კაბით.

გვ72

2008 წლის 12 ივნისს ლევან ფილფანმა და მაგდალინა გოგოლაძემ ჯვარი დაიწერეს და შექმნეს ქრისტიანული ოჯახი. 

2008 წელს ლევანი წმინდა გიორგის საკათედრო ტაძრის მთავარი მედავითნე გახდა. 

2003 წლის პეტრე-პავლობას მეუფე ილარიონმა მას დიაკვნად დაასხა ხელი და სახელად ბასილი უწოდა. ხოლო ამავე წლის 23 ნოემბერს მღვდლად აკურთხა და საკათედრო ტაძრის მღვდელმსახურად დაადგინა. 

2010 წლიდან იგი გადაიყვანეს სოფ. ლენჯერში და დაადგინეს მაცხოვრის ფერისცვალების ტაძრის წინამძღვრად. 

2011 წლის 5 ოქტომბერს, იონა წინასწარმეტყველის ხსენების დღეს, მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოსმა ილარიონმა მღვდელი ბასილი დააჯილდოვა დეკანოზის ხარისხით და ოქროს ჯვრის ტარების უფლებით. 

2012 წლის 5 ოქტომბერს, მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოსის ლოცვა-კურთხევით, დეკანოზი ბასილი დაინიშნა საქართველოს საპატრიარქოსთან არსებული წმინდა ილარიონ ქართველის სახელობის მესტიის მართმადიდებლური ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლა-გიმნაზიის დირექტორად. 

ჰყავს მეუღლე და ქალ-ვაჟი. 

გვ73

ლენჯერი გამოირჩევა როგორც უძველესი ტაძრების, ასევე ათასწლოვანი კოშკების სიმრავლით. მათი სიდიადე მოწმობს, რომ ამ სოფელმა მრავალ მომხვდურს მოუჭრა გზა, დაიცვა და მემკვიდრეობას შემოუნახა ის უძველესი ტაძრები, რომლებიც დღეს ადამიანთა სულის საოხად ქცეულან. ღვთის მადლითა და მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოს ილარიონის ლოცვა-კურთხევით ლენჯერის ყველა ტაძარი ამოქმედდა. მამა ბასილს (ფილფანი) ჩააბარა მშობლიური სოფელი მეუფე ილარიონმა. 

მამა ბასილი ლენჯერში დაიბადა და გაიზარდა. მან კარგად იცის ამ სოფლის ტკივილი თუ სიხარული. ის, ალბათ, წინაპართა სისხლის ყივილმა მოიყვანა, რათა მისი ხელით გახსნილიყო ლენჯერის ტაძრების დახშული კარები და დღეს, სულიწმიდის მადლით, მთავარეპისკოპოს ილარიონის ლოცვა-კურთხევითა და მამა ბასილის დიდი მონდომებით, ლენჯერის ყველა ტაძარში აღესრულება ღვთისმსახურება. 

გვ74

გვ75

2010 წელს მამა ბასილი, მეუფე ილარიონის ლოცვა-კურთხევით, დაინიშნა ლენჯერის მაცხოვრის ფერისცვალების სახელობის ტაძრის წინამძღვრად. ტაძარი ბატონი ნური მაღედანის და მამა ბასილის მონდომებით განახლდა. 

ლენჯერის თემში მაცხოვრის ფერისცვალების ტაძარი ყველაზე ადრეული ძეგლია. ის X საუკუნეში აუშენებიათ შირიმის ქვით. X საუკუნეშივე მოუხატავთ საკურთხეველი. ტაძრის ასომთავრული წარწერა გადმოგვცემს, რომ მხატვარმა გიორგიმ მოხატა „წმიდაი ესე საკურთხეველი“ ბეშქენის სახსრებით - „პურითა და საფასითა“. XII საუკუნეში ტაძარი მთლიანად მოუხატავთ და ეს მხატვრობა არა მარტო ეპოქის ნიშნებს, არამედ, ამასთანავე, მაღალპროფესიულ მხატვრის ხელს ამჟღავნებს. 

რაც ლენჯერში ტაძარი ამოქმედდა, ღვთის შემწეობით, მრავალი ღვთისთვის სათნო საქმე აღესრულა. მამა ბასილს გვერდში უდგას და მასთან ერთად ტვირთულობს ღვთის სამსახურს მისი მეუღლე მაგდალინა გოგოლაძე. ამბობენ, ფოფოდიას ტვირთი თითქმის მონაზვნის ტვირთს უტოლდებაო. მან დაამთავრა სემინარია-აკადემიასთან არსებული საღვთისმეტყველო ინსტიტუტის ქრისტიანული ხელოვნების ფაკულტეტი. მამა ბასილს თავად მაგდალინამ შეუქმნა მგალობელთა გუნდი და ასწავლა მგალობლებს გალობა. ორი შვილის დედას ხელში ბავშვი უჭირავს და ისე აღასრულებს მედავითნის მსახურებას. 

სოფელ ლენჯერში, მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოს ილარიონის კურთხევითა და დეკანოზ ბასილიფილფანის მონდომებით აშენდა რამდენიმე ტაძარი. 

2009 წლის 27 სექტემბერს წირვა-ლოცვა აღდგა ლენჯერის ჯვართამაღლების სახელობის განახლებულ ტაძარში, რომელიც ნანა შუკვანის შემწეობით განახლდა. 

ლენჯერში, 2008 წელს, ლერი და ზეზვა გულედანებმა ნატაძრალზე ააშენეს წმინდა გიორგის სახელობის ტაძარი.

2010 წელს, მაცხოვრის სახელობის ნატაძრალზე აშენდა 

გვ76

ეკლესია და ამ მშენებლობისთვის წყალი და ყველა სამშენებლო მასალა ხარებით იქნა აზიდული. მშენებლობაში ფიზიკური შრომით მონაწილეობას ღებულობდა მთელი სოფელი. ამ ტაძრის მშენებლობისთვის ფინანსური დახმარება გასწიეს ბექა, დავით და ლერი მერლანებმა. 

2010 წელს, თითქმის მთაში, აშენდა მაცხოვრის სახელობის ტაძარი, იქ კი სამშენებლო მასალა ცხენებით აიზიდა. ტაძრის ქტიტორი ზურაბ გულედანია. 

2011 წელს განახლდა ლაშდღვერის მთავარანგელოზის ტაძარი. ასევე განახლდა ნესგუნის ილია წინასწარმეტყველის სახელობის ტაძრის გალავანი, რომლის შემომნირველიც არის ბატონი იაროსლავ გულედანი. 

2011 წელს, მთავარეპისკოპოს ილარიონის ლოცვა-კურთხევითა და დეკანოზ ბასილის მონდომებით, ლენჯერში გაიხსნა წმინდა ილია წინასწარმეტყველის სახელობის სამრევლო სკოლა, რომელშიც ისწავლება მედავითნეობა და ბიბლია. 

პედაგოგი ეკატერინე ფილფანია. სკოლის დაფუძნებაში დიდი წვლილი მიუძღვის ქალბატონ თინათინ გულედანს. ეს სკოლა საწინდარია იმისა, რომ ღვთის სჯულს დაუფლებულ მრავალ ადამიანში გაღვივდება კეთილი თესლი და გამოიღებს ერისთვის სასარგებლო ნაყოფს. ამ სკოლის ერთ-ერთი მოსწავლე ქრისტინა შუკვანი წერს: 

„მას მერე, რაც ტაძარში დავიწყე სიარული, ვცდილობ და ვსწავლობ, როგორ ვიცხოვრო სწორად. როცა ჩვენს სოფელში ამოქმედდა მაცხოვრის ფერისცვალების ტაძარი, მოგვეცა საშუალება, ყოველ შაბათ-კვირას დავესწროთ წირვა-ლოცვას. 

ჩვენ, თავიდან, ვსწავლობდით ღმერთთან სიახლოვეს და ლოცვას, წირვა–ლოცვის გარდა, ჩვენ დავიწყეთ სიარული სამრევლო სკოლაში, სადაც ვსწავლობთ ბიბლიასა და მედავითნეობას, ვიღებთ ცოდნას, რომელიც სულისთვის არის სასარგებლო და ვცდილობთ, ვიაროთ იმ გზით, რომელსაც ღმერთთან მივყავართ და მაცხოვნებელია. ტაძარში სიარულით ბევრი რამ შეიცვალა ჩვენს ცხოვრებაში. ღმერთთან ახლოს ყოფნით

გვ77

უფრო გვიადვილდება ნებისმიერი დაბრკოლების გადალახვა. ტაძარში როცა შევდივარ, ვგრძნობ, რომ ეს ჩემი დიდი ოჯახია, სადაც ყველას ყველა უყვარს და ერთმანეთს პატივს სცემს. აქ ვსწავლობთ ადამიანებთან ურთიერთობასა და სიყვარულს. 

ჩვენი ტაძრის მოძღვარი მამა ბასილი ფილფანია. რაც მან მსახურება დაიწყო ლენჯერში, იმის მერე ტაძარს არ მოვცილებივარ. ტაძარში ლვთის მადლია და ამ მადლითა და მამა ბასილის ლოცვა-კურთხევით ვიზრდებით და ვსაზრდოობთ. ღმერთმა ქნას, რომ ყველა დადიოდეს ტაძარში. ძალიან მიხარია, რომ ჩემს სოფელში მოქმედი ეკლესიაა, რომ საშუალება გვეძლევა აღსარების თქმისა და ზიარების მიღების. მადლობა უფალს ყველაფრისათვის“. 

2011 წელს, ლენჯერის მკვიდრმა ეთერ კვიციანმა (გულედანი) საკუთარი სახლი, მიწის ნაკვეთით, გადასცა მესტიისა და ზემო სვანეთის ეპარქიას. ამჟამად, მთავარეპისკოპოს ილარიონის ლოცვა-კურთხევითა და მონდომებით ამ სახლში სარემონტო სამუშაოები მიმდინარეობს. მეუფე ილარიონის კურთხევით ეს შენობა მოეწყობა დედათა მონასტრად. მშენებლობას ხელმძღვანელობს დეკანოზი ბასილი.

მრავალი წყარო აღნიშნავს, რომ სვანეთი განძთსაცავი იყო ოდითგან. ამის ნათელი მაგალითია ლენჯერის უბან ლემსიაში მომხდარი ამბავი. იმ დროს, როცა სვანეთის საგანძურს, ჩვენს სიწმინდეებს ებრძოდნენ და განადგურებით ემუქრებოდნენ, სვანებმა მრავალი ხატ-ჯვარი გადაარჩინეს განადგურებას. ამისთვის კი სხვადასხვა გზას მიმართავდნენ.

ლემსიაში ბექა შუკვანის სახლთან იდგა შუკვანების საგვარეულო კოშკი, სადაც ინახებოდა სოფლის ხატები, რომელთა ადგილსამყოფელი მხოლოდ სოფლის უხუცესებს სცოდნიათ. 1980 წელს ეს კოშკი დანგრეულა და შენახული ხატებიც შიგ მოყოლია. მრავალი ძიების მიუხედავად, ნანგრევებში ხატები ვერ უპოვიათ. ამის გამო ხალხში გავრცელდა ამბავი, თითქოს შუკვანების ოჯახს ხატები გაეყიდოს, თუმცა „არა არს დაფარული, რომელი არა გაცხადდეს“. შეიწყნარა უფალმა ცი-

გვ78

ლისწამებაში გახვეული უდანაშაულო ოჯახი, შეუწირა წმინდა ხატ-ჯვრების დიდი სიმტკიცით შენახვა და, რამდენიმე ხნის შემდეგ, კოშკის ნანგრევების გაწმენდითი სამუშაოების ჩატ- არების დროს, მოულოდნელად წააწყდნენ საგულდაგულოდ შენახულ ხატებს. ამ ფაქტით გაიხარა ლენჯერის მთელმა სოფელმა და, განსაკუთრებით, შუკვანების ოჯახმა. ოჯახის უფროსს ბექა შუკვანს სიხარულისა და მადლობის აღსანიშნავად სოფელი მოუწვევია და დიდი ლხინი გაუმართავს, ხატები კი ისევ საგულდაგულოდ შეუნახავთ. იმ საღამოს ბექა შუკვანის მეუღლეს სიზმარში თეთრწვერა კაცი უნახავს, რომელიც, თურმე, მადლობას უხდიდა.

ასეთი სიმტკიცით შემოუნახა სვანეთმა შთამომავლობას მსოფლიო მნიშვნელობის საგანძური. 

გვ79

იღუმენი თევდორე არღვლიანი (ბიოგრაფია)

ერისკაცობაში ზურაბ ედისონის ძე არღვლიანი დაიბადა 1956 წლის 22 აპრილს, მესტიის რაიონის სოფელ ხაიშში. მან 1973 წელს ზუგდიდში დაამთავრა საშუალო სკოლა, ხოლო 1974-76 წლებში მსახურობდა საბჭოთა სამხედრო სამსახურში. 1981 წელს ზურაბმა დაამთავრა ზუგდიდის ტექნიკუმი, ჰიდრომშენებლის ოსტატის სპეციალობით. 1983 წელს მან დაამთავრა მოსკოვის კვალიფიკაციის ასამაღლებელი ინსტიტუტი, შრომის ორგანიზაციის და ნორმირების ინჟინრის სპეციალობით. 

1979-2002 წლებში ზურაბ არღვლიანი მუშაობდა ენერგეტიკის სამინისტროს „საქჰიდროენერგომშენის“ ენგურჰესის და ხუდონჰესის მშენებლობებზე: უფროს ოსტატად, სამუშაოთა მწარმოებლად, სამონტაჟო უბნის უფროსად, საწარმოო- ტექნიკური განყოფილების უფროს ინჟინრად, განყოფილების უფროსად. 

2002 წლიდან ზურაბმა დაიწყო აქტიური ეკლესიური ცხოვრება: იყო ზუგდიდის ვლაქერნის ღვთისმშობლის ტაძრის მრევლი. 2005 წელს, წალკის მამათა მონასტერში ეზიარა მონასტრულ ცხოვრებას. 

2006 წლიდან იგი იყო წმინდა სამების საპატრიარქო ტაძრის საძმოს წევრი. 

2007 წლის 19 ნოემბერს, უწმინდესისა და უნეტარესის ილია მეორის ლოცვა-კურთხევით, არქიმანდრიტმა ილია ნასიძემ ზურაბი მორჩილის კაბით შემოსა.

2009 წლის 21 ივნისს, უწმინდესისს და უნეტარესის ილია

გვ80 

მეორის ლოცვა-კურთხევით, არქიმანდრიტმა ილია ნასიძემ მორჩილი ზურაბი აღკვეცა ბერად და ეწოდა სახელად თევდორე, თევდორე კველთელის პატივსაცემად.

2010 წლის 21 მარტს, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია მეორემ, სამების საპატრიარქო ტაძარში ბერი თევდორე დიაკვნად აკურთხა. 

2010 წლის 28 ივლისს, წმინდა კვირიკესა და ივლიტას ხსენების დღეს, უწმინდესისა და უნეტარესის ლოცვა-კურთხ- ევით, მესტიისა და ზემო სვანეთის ეპისკოპოსმა ილარიონმა ბერდიაკონი თევდორე მღვდელმონაზვნად აკურთხა წმინდა კვირიკესა და ივლიტას ტაძარში. ამის შემდეგ მსახურობდა წმინდა სამების ტაძარში, შემდეგ – მცხეთაში, გეთსამანიის მამათა მონასტერში. 

2010 წლის 23 ნოემბერს, მღვდელმონაზონი თევდორე, სა- კუთარი თხოვნით, გადაიყვანეს მესტიისა და ზემო სვანეთის ეპარქიაში, სადაც მეუფე ილარიონმა დანიშნა მულახის წმინდა გიორგის ტაძრის წინამძღვრად. 

2011 წლის 5 ოქტომბერს, უწმინდესისა და უნეტარესის ილია მეორის ლოცვა–კურთხევით, ეპისკოპოსმა ილარიონმა მღვდელმონაზონი თევდორე აიყვანა იღუმენის ხარისხში. 2011 წლიდან 2012 წლამდე იღუმენი თევდორე, მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოსის ლოცვა კურთხევით, იყო საქართველოს საპატრიარქოსთან არსებული წმიდა ილ- არიონ ქართველის სახელობის მესტიის მართლმადიდებლური ზოგადსაგანმანათლებლო სკოლა-გიმნაზიის დირექტორად. 

გვ81

მულახი

მდინარე მულხურას გასწვრივ, გაშლილ ველზე, მულახის თემი მდებარეობს. მულახი რამდენიმე ნაწილად იყოფა: ქვემო მულახი, მურშკელი, არცხელი, ლახირი, ჭოლაში, მაჯვდიერი, ჰალდაში, ჟაბეში და მუჟალი. 

მულახიდან რამდენიმე ადამიანი ხშირად ფეხით ჩამოდიოდა მესტიაში, წირვა-ლოცვაზე დასასწრებად და მადლის მისაღებად, მაგრამ უფლის წყალობითა და მეუფე ილარიონის ლოცვა-კურთხევით, 2010 წელს, მღვდელმონაზონი თევდორე 

(არღვლიანი) დაინიშნა მულახის ჭოლაშის წმინდა გიორგის სახ- ელობის ტაძრის წინამძლვრად. მულახელებს დღეს საშუალება ეძლევათ მოძღვართან ახლოს ყოფნისა, რომელიც ყოველთ- 

გვ82

ვის მზად არის, მრევლს გაუწიოს სულიერი დახმარება. მამა თევდორე, თავისი ცხოვრების წესით, ღმერთისა და მოყვასის სიყვარულს ქადაგებს. 

მამა თევდორეს მესტიაში შევხვდი და ვთხოვე, ამ წიგნისთვის, მულახზე ის სიახლეები მოეყოლა, რაც სოფელში მოძღვრის დანიშვნის შემდეგ მოხდა. მან მითხრა: „გაგონილს ნანახი ჯობიაო“ და მირჩია, თავად წავსულიყავი მულახში. მეც შევასრულე ლოცვა-კურთხევა. მადლობა უფალს, რომ ჩემი თვალით ვიხილე უძველესი განახლებული ტაძრები თუ ახლად აშენებული ეკლესიები. მამა თევდორემ განსაკუთრებული გულისხმიერება გამოიჩინა, უშურველად მომატარა ტაძრები და, მართლაც, ნანახმა მოლოდინს გადააჭარბა. ღამით კი, მამა თევდორეს კურთხევით, დედა ელისაბედთან დავრჩი და ვფიქრობ, რომ ეს იყო ჩემთვის საოცრად ნაყოფიერი დღე. 

მამა თევდორე სულიერების დიდ სკოლას ეზიარა – მორჩილების გზა პატრიარქის სიახლოვეს, სამების საკათედრო ტაძარში გაიარა, ბერადაც იქ აღიკვეცა და დიაკვნადაც პატრიარქმა დაასხა ხელი, მაგრამ მას ფესვები ეძახდნენ და მშობლიური კუთხის სიყვარულმა უკარნახა, წამოსულიყო სვანეთში. 

ღვთის მადლით, მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოსის ლოცვა-კურთხევით და მამა თევდორეს მონდომებით, მულახის თემში ახალი სულიერი ცხოვრება დაიწყო. ეს სოფელი, ისტორიულად, ცნობილია მღვდელმსახურთა სიმრავლით და მათ საქმეს დღეს მამა თევდორე ღირსეულად აგრძელებს. 

ამჟამად, წირვა-ლოცვა მულახის ოთხ ტაძარში ტარდება: მაჯვდიერის წმინდა სამებაში, ჩვაბიანის წმინდა მიქაელ მთავარანგელოზის, ლახირის წმინდა იოანე ღვთისმეტყველის და ჭოლაშის წმინდა გიორგის ტაძრებში. მამა თევდორეს, დღეს უკვე, ოცდასამი სტიქაროსანი ჰყავს. ოთხივე ტაძარს თავისი სტიქაროსნები ემსახურებიან. 

2011 წელს, მთავარეპისკოპოს ილარიონის ლოცვა-კურთხევით და მამა თევდორეს ხელმძღვანელობით, განახლდა ძოლაშის წმინდა გიორგის სახელობის ტაძარი. 2012 წელს ტა- 

გვ83

ძარს სტოაც მოაშენეს. ტაძრის სარემონტო სამუშაოების ჩატარებაში მამა თევდორეს მხარში ამოუდგა და დაეხმარა მამა იოსები (იკაშვილი), რომელიც დაუზარლად, ეცერიდან, თითქმის ყოველდღე, მიდიოდა მულახში და ცხოვრების მთავარი 

მოტივი – ერთგულება და სიყვარული საქმით აჩვენა მრევლს. აგრეთვე, მულახში მიმდინარეობს X-XIს-ის ჟამუშის მაცხოვრის სახელობის ტაძრის განახლება. მამა იოსები, მთავარეპისკოპოს ილარიონის ლოცვა-კურთხევით, მამა თევდორესთან ერთად, 

ამ ტაძრის განახლებაზეც ზრუნავს. როცა ამ ტაძარში ეპარქიის მფარველი ხატი იყო დაბრძანებული და მამა თევდორემ ხატთან პარაკლისი გადაიხადა, მრევლმა შენიშნა, რომ ტაძ- რის კარებზე, ძველი მირონის ნაკვალევის გვერდით, მირონმა იწყო დენა, რომელიც ასობით ადამიანმა იხილა. ამ ტაძრის ეზოში, თითქმის ტაძრის ძირში, დგას ნახევრად დანგრეული კოშკი, რომლის ნანგრევებმაც ახლომახლო მდებარე შენობები 

თითქმის იმსხვერპლა, ტაძარს კი ერთი ქვაც არ დასცემია და უფლის მფარველობით უვნებელი გადარჩა. 

2012 წელს, მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოსის ილარიონის ლოცვა-კურთხევითა და მამა თევდორეს 

გვ84

ხელმძღვანელობით, მთის წვერზე, თითქმის თეთნულდის ძირში, ზღვის დონიდან 2360 მეტრზე, აშენდა ღვთისმშობლის მიძინების ტაძარი, რომელიც სოფლიდან შვიდი კილომეტრის დაშორებითაა. იქ ტაძრის საშენი მასალა ცხენით აიზიდა. ტაძრის ქტიტორი არჩილ გუჯეჯიანია. 

ტაძარი აშენდა IX-X საუკუნის ნატაძრალზე. გადმოცემით, ეს ეკლესია უშვილობის შემწე ყოფილა. შვილის მთხოვნელი წყვილები, ფეხშიშველი, ლოცვით ადიოდნენ ტაძარში და ბევრის სასოება შეიწირა უფალმა. 

ეპისკსოპოს ილარიონის ლოცვა-კურთხევით, მულახში აშენდა წმინდა სამების ჯვარ-გუმბათოვანი ტაძარი, რომლის მშენებლობა 2012 წელს დასრულდა. ტაძარი იკურთხა და ამჟამად მიმდინარეობს მღვდელმსახურება. ტაძრის ქტიტორები 

არიან კონსტანტინე და ვალერი შერვაშიძეები. 

2012 წელს, მულახში აშენდა, აგრეთვე, ქვიშის წმინდა გიორგის სახელობის ტაძარი, რომლის ქტიტორი ომარ ლუხუტაშვილია. 

2011 წელს, მულახში გაიხსნა მინანქრის ხელობის შემსწავლელი სახელოსნო. ეპარქიას გადმოეცა ჭოლაშის ძველი სკოლის შენობა. ამ შენობაში, XIX საუკუნეში, განთავსებული იყო გიმნაზია. ეს სკოლა-გიმნაზია დაუარსებია მღვდელ ბესარიონს (ნიჟარაძე). რეკონსტრუქციის შემდეგ აღნიშნულ შენობაში განთავსდება საპატრიარქო რეზიდენცია და სამრევლო სკოლა. ამ სოფლის მიმდებარე ტერიტორიაზე ყოფილა მცირე ტაძარი, რომელიც ოცდაათიან წლებში დაუნგრევიათ. ღვთის შეწევნით და მეუფე ილარიონის ლოცვა კურთხევით, იგეგმება მისი აღდგენა. ტაძარი აშენდება წმინდა ექვთიმე თაყაიშვილის სახელზე. ექვთიმე თაყაიშვილს უდიდესი ლვაწლი მიუძღვის სვანეთის ქრისტიანული კულტურის, ხუროთმოძღვრებისა და ისტორიის შესწავლაში. 1910 წლის ზაფხულში, ექვთიმე თაყაიშვილის ხელმძღვანელობით მოეწყო არქეოლოგიური ექსპედიცია ლეჩხუმ-სვანეთში. 

უმეტესობა მკვლევრებისა მიიჩნევდა, რომ სვანეთში დაცული ხატ-ჯვრები საქართველოს ძნელბედობის ჟამს იყო შემოხ-

გვ85

იზნული. წმინდა ექვთიმე ღვთისკაცი აღნიშნავდა, რომ საქართველოს სხვადასხვა კუთხიდან „შესანახად და გადასარჩენად განადგურებისაგან მტერთა შემოსევის დროს“ შეტანილი ძვირფასი ნივთები სვანეთის საგანძურის მცირე ნაწილს შეადგენდა. „9/10 ჯვარ-ხატებისა თვით სვანეთშია დამზადებული“. მან ყურადღება მიაქცია იმ გარემოებას, რომ თვით სვანთა ხევების მიერ შეწირული ხატების წარწერებში გამოსჭვივის მჭიდრო ერთობა მთელ საქართველოსთან. 

ცნობილმა ქართველმა ხელოვნებათმცოდნემ გიორგი ჩუბინიშვილმა ძალიან დიდი შეფასება მისცა ექვთიმე თაყაიშვილის მიერ გაწეულ უდიდეს შრომას სვანეთის მხატვრული ძეგლების შესწავლის საქმეში. აღნიშნული 1910 წლის სამეცნიერო ექსპედიციის შესახებ იგი წერდა: „ამ ექსპედიციით იწყება ახალი, განსაკუთრებული ხანა ექვთიმე თაყაიშვილის მეცნიერულ მოღვაწეობაში, რომელსაც ახასიათებს ქართული ხელოვნებისა და სიძველის მცირე, მოძრავი ძეგლების ფართოდ აღრიცხვა და შეკვრა, როგორც სათანადო ექსპედიციების ძირითადი ამოცანა”. 

სწორედ ამ ღვაწლმოსილი ადამიანის, წმინდა ექვთიმე ღვთისკაცის სახელზე, რომელიც თავისი საქმით ლვთის დიდებას ემსახურებოდა, მთავარეპისკოპოსმა ილარიონმა გადაწყვიტა, მულახში ააშენოს მისი სახელობის ტაძარი. 

მულახში, ცხოვრობს მონაზონი ელისაბედი (ფრიდონიშვილი) დედა ელისაბედთან ერთი დღის გატარებამ დამანახა, რომ მონაზონი არის ლღვთისა და მოყვასის სიყვარულის გამოხატულება. დედა ელისაბედის თბილისიდან 

მესტიისა და ზემო სვანეთის ეპარქიაში გადმოსვლა, ღვთის ნებით, მამა თევდორეს უკავშირდება. მონაზონი თვლის, რომ მისი ცხოვრების ეს გზა სვანეთში წმინდა კვირიკესა და ივლიტას ხსენების დღეს გამოიკვეთა. 

გვ86

ის აღნიშნავს: „ვხვდები, რომ სულიერად, ქვეცნობიერად ნამდვილად „კვირიკობაზე“ გამოიკვეთა ჩემთვის ეს გზა. დღესასწაულის შემდეგ, დედა ნინოსთან (კორძაია) ერთად ვეშვებოდით დაბლა, კვირიკესა და ივლიტას სახელობის ტაძრიდან, 

როცა დავინახე, რომ რომელიღაც სასულიერო პირს ფილონი ჰქონდა მხრებზე გაცვეთილი. იმწამსვე ვიფიქრე და კიდევაც გადავწყვიტე მისთვის ახალი სამოსელის შეკერვა. მე ვმუშაობ სასულიერო პირთა სამოსელზე და ოლარზე, ეროვნულ 

ტანსაცმელზე, ჩოხებზე. ექვსი წელი ვმუშაობდი თბილისში, გლდანის წმინდა გიორგის სახელობის ტაძართან არსებულ სამკერვალო საწარმოში. შემდეგ ეს საწარმო დაიხურა და რამდენიმე ქალმა ისევ გავხსენით სამკერვალო, ეროვნული სამოსელის შესაკერად. ვიღებდით შეკვეთებს სასულიერო პირების შესამოსელზეც. ჩვენ ვიცით, ეს რა მადლიც არის, ამიტომ, როგორც კი სვანეთიდან თბილისში დავბრუნდი, ვთხოვე თანამშრომლებს, გადაგვედო ცოტა-ცოტა ფული და შეგვეგროვებინა საჭირო თანხა მღვდლის შესამოსლისთვის. დავურეკე დედა ნინოს და ვთხოვე, გაეხსენებინა ის მღვდელი, რომლისთვისაც სამოსლის შეკერვა გვინდოდა. დედა ნინომ მითხრა, რომ ამჟამად ერთ-ერთ მღვდელს არ აქვს სამოსელი და იქნებ იმას შესწიროთო და მომცა მამა თევდორეს ტელეფონის ნომერი. მალევე ჩამობრძანდა მამა თევდორე თბილისში. შევუკერეთ და გადავეცით სამოსელი. მამა თევდორე გამესაუბრა. მე მას ჩემი გადაწყვეტილების შესახებ ვუთხარი, არ მინდა ერში მოვკვდე-მეთქი. მამა თევდორემ მითხრა, ალბათ, ამ გზის 

ძიებამ ჩვენთან მოგიყვანაო. მალე მეუფეც დამიკავშირდა და, ღვთის ნებით, გადაწყდა ჩემი სვანეთში წამოსვლა.“ ამბობენ, მღვდლებს შესამოსელს თამარ მეფე თავისი ხელით უკერავდა, რადგან ამ კეთილ საქმეს ძალიან დიდი მადლი აქვსო. დედა ელისაბედიც ამ სათნო საქმის მადლმა მოიყვანა სვანეთში, რაზეც ის ამბობს: მე რა მადლსაც სვანეთში ვიღებ, ამხელა მადლს ვერსად ვერ მივიღებდიო და მადლობს უფალს ყველაფრისათვის. 

გვ87

სქემმღვდელმონაზონი ირსებ იკაშვილი (ბიოგრაფია) 

ერისკაცობაში მანუჩარ ალექსანდრეს ძე იკაშვილი დაიბადა 1978 წლის 23 თებერვალს, ქ. ხაშურში. მან 1995 წელს დაამთავრა 

რკინიგზის N3 საშუალო სკოლა. 

1996-1998 წლებში მანუჩარი იმყოფებოდა სავალდებულო სამხედრო სამსახურში. 2000 წელს იგი ჩაირიცხა თბილისის საერო უნივერსიტეტში, ეკონომიურ ფაკულტეტზე, რომელიც დაამთავრა 2005 წელს. 

მანუჩარი 2008 წელს ჩამოვიდა სვანეთში და გარკვეული წლების განმავლობაში იყო მესტიისა და ზემო სვანეთის ეპისკოპოს ილარიონის სტიქაროსანი. 

2009 წლის 8 აგვისტოს, მესტიის წმინდა გიორგის სახელობის საკათედრო ტაძარში, მესტიისა და ზემო სვანეთის ეპისკოპოსმა ილარიონმა მანუჩარ იკაშვილი მორჩილის კაბით შემოსა. 

2010 წლის 7 იანვარს, მესტიის წმინდა გიორგის საკათედრო ტაძარში, მეუფე ილარიონმა მანუჩარ იკაშვილი ბერად აღკვეცა და სახელად მარკოზი ეწოდა. 

2011 წლის 20 მარტს მეუფე ილარიონმა ბერი მარკოზი აკურთხა იეროდიაკვნად. 

2011 წლის 21 სექტემბერს მეუფე ილარიონმა იეროდიაკვანი მარკოზ იკაშვილი დიდ სქემაში აღკვეცა და, იოსებ ალავერდელის პატივსაცემად, სახელად იოსები უწოდა, ამავე დღეს სქემიეროდიაკონი იოსები იკრთხა სქემმღვდელ მონაზვნად. 

გვ88

სოფელი ეცერი მდიდარი ისტორიის მქონეა. იოანე ბაგრატიონი ხაზგასმით აღნიშნავს ეცერის თემის მნიშვნელობას: 

„ესა ადგილი უდიდეს არს სხვათა ზედა, რომელშიც ითვლება კომლი კაცი 2652“. 

სამწუხაროდ, მიგრაციულმა პროცესმა ამ ულამაზეს სოფელს სავალალო კვალი დაატყო. თუკი იოანე ბაგრატიონის დროს ეცერში 2652 მოსახლე იყო, დღეს დაახლოებით 925 მოსახლეა. 

ეცერში, საერო ხუროთმოძღვრების ძეგლების გვერდით, ბრწყინვალე ეკლესიებიცაა შემონახული. ამ თემის ყველა სოფელშია ეკლესიები თუ ნაეკლესიარები. განსაკუთრებული მნიშვნელობისაა 2001 წლის აღმოჩენა: სვანეთის არქეოლოგიურმა ექსპედიციამ ფხუტრერში ლვთისმშობლის ეკლესიის („ლამარია“) ნანგრევი გათხარა და მის ქვეშ ძველი, სწორკუთხა, უაფსიდო ეკლესიის ნაშთს მიაკვლია. იგი თანმხლები მასალით (მინა, კერამიკა) და ხუროთმოძღვრული სტილით V საუკუნით 

გვ89

თარიღდება. ეს ფაქტი უცილობელი დასტურია იმ რეალობისა, რომ სვანეთში ბევრად უფრო ადრე გავრცელდა ქრისტიანობა, ვიდრე ამას საბჭოთა ისტორიოგრაფია მიიჩნევდა. 

X-XI საუკუნეებით თარიღდება ფხუტრერის მთავარანგელოზების ეკლესია, რომელიც ცნობილია სიწმინდეებით, მოხატულობით, წარწერებით და მოჩუქურთმებული კარით. აქ ორჯერ აღუვლენია წირვა წმინდა გაბრიელ ეპისკოპოსს. ჯვარ-ხატთა უმრავლესობა გიორგიIII-ის, დედოფალ ბურდუხანის და თამარ მეფისგანაა მიძღვნილი. X საუკუნის წმინდა გიორგის ეკლესიაა აღმართული ეცერის თემის უმაღლეს სოფელში – ქურაშში. ეკლესიის მოხატულობა XI და XIV საუკუნეების ფენებს შეიცავს. იქვე, ერთ-ერთ ოჯახში, XII ს-ის ოთხთავია დაცული. 

გადმოცემით, თამარ მეფეს ეცერის სანახები ძალიან მოსწონებია და ამ თემისათვის „თეთრი ეცერი“ უწოდებია. ამის შემდეგ ეცერს კარგი ამინდები დაჰბედებია, რაც ხალხურ ლექსშიც არის აღწერილი: „ყველგან წვიმს, ყველგან თოვს, თეთრ ეცერს მზე ანათებს“,. ეცერლები სხვა სიმღერაშიც უგალობენ თამარ მეფეს: 

„ჰოი, სიხარულო, თამარ დედოფალო! 

ყველაზე ლამაზო, თამარ დედოფალო! 

ეცერს მობრძანდები, თამარ დედოფალო! 

თამარ დედოფალო, თამარალი! 

ამ საგალობელს (ფერხულს) ღრმა სიმბოლური დატვირთვა ახლავს. მასში ქართველ მთიელთა მენტალობაში შემონახული საქართველოს ოდინდელი დიდებაა არეკლილი. 

აქ ჩანს ერის მეხსიერება ძლიერი საქართველოს შესახებ, სადაც სვანეთის საერისთავო ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი და ძლიერი მეციხოვნე იყო, როდესაც მოწესრიგებული იყო მთელი ქვეყნისა და, მათ შორის, სვანეთის კულტურული, სულიერი და სამეურნეო ყოფა. 

დღეს სვანეთს ახალი სულიერი აღორძინების იმედი ეძლევა. როგორც სვანეთის სხვა სოფლებში, ეცერშიც მოქმედი გახდა ტაძარი და მოძღვარიც დაინიშნა. დღევანდელი გლობალიზა

გვ90

ციის პროცესში მხოლოდ დედაეკლესიაა იმის გარანტი, რომ შევინარჩუნებთ ტრადიციულ ღირებულებებსა და ეროვნულ ფასეულობებს. თვითმყოფადი ქართული კულტურის შენარჩუნება და აღორძინება შესაძლებელია მხოლოდ უფლის ნების ასრულებაში. ჩვენი სულის მასაზრდოებელ წყაროდ, სასოდ და მეოხად დედაეკლესია გვესახება. მადლობა უფალს, თითქოს ისტორია მეორდება. ჩვენი კუთხე, უძველესი ეკლესია-მონასტრების ამოქმედებით თუ ახალი საყდრების მშენებლობით, კვლავ დაიკავებს ღირსეულ ადგილს ღვთისმშობლის წილხვედრ ქვეყანაში.

მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოსის ლოცვა-კურთხევით გახდა ეცერში ტაძარი მოქმედი. ამჟამად ეცერში მსახურობს მღვდელმონაზონი იოსები (იკაშვილი). მან მეუფე ილარიონის მხარში დგომით დიდი სულიერი სკოლა გაიარა, მისი ეცერში დადგენა იწყება დაუზარელი შრომითა და ხალხთან ქრისტესმიერი სიყვარულის გამოხატულებით. ეცერის მკვიდრი, აქტიური მრევლი და საჯარო სკოლის დირექტორი ქეთევან გურჩიანი წერს: „ეცერი ერთ-ერთი გამორჩეული სოფელია თავისი უნიკალური ტაძრებითა და სიწმინდეებით. ჩვენს ლვთისმოსავ წინაპრებს სასოებითა და რუდუნებით უშენებიათ ღვთის სახლები. რწმენითა და იმედით გვავსებს საუკუნეების მიღმიდან მომზირალი ტაძრები.

სოფელში სამი ძირითადი ტაძარია: ქურაშის წმინდა გიორგის, უღვალის წმინდა გიორგის და ფხუტრერის მთავარანგელოზთა. სამივე ტაძარში არის ფრესკები, რომლებიც რესტავრაციას საჭიროებენ, რომ არ ჩამოიშალონ საბოლოოდ.

არსებობს გადმოცემა, რომ მთავარანგელოზებს გადაურჩენიათ სოფელი მტრის შემოსევისაგან. ხეობაში შემოსული მტრის შესაბრძოლებლად მომზადებული ხალხი ტაძარში შეკრებილა სალოცავად, უფლისთვის შემწეობის სავედრე- ბლად. მთავარანგელოზებს ნისლის საბურველში გაუხვევიათ სოფელი. ისე გაუვლია მტრის ჯარს, ვერ შეუმჩნევია გზაზე შეფენილი სოფელი, ამიტომ განსაკუთრებული სიყვარული 

გვ91

აქვს ხალხს მფარველი წმინდანების მთავარანგელოზების ტაძრისადმი. 

ხალხის დიდი რწმენისა და ღვთის მადლის გამოხატულებაა, რომ ყველა დასახლებულ ადგილას აუშენებიათ ჩვენს წინაპრებს სალოცავები. გარდა ფხუტრერის, ქურაშის და უღვალის 

ტაძრებისა, სოფელში არის ბევრი ნატაძრალი და პატარა სალოცავები, მოგვიანებით აღდგენილი ხალხის მიერ. რასაკვირველია, მძიმე კვალი დატოვა უღმერთო ადამიანების ბატონობამ. გაიძარცვა ტაძრები, სიწმინდეები; ხალხს ტაძრის კარები 

დაუხშეს, დადუმდნენ ზარები, ბალახი მოედო დტაძრისკენ სავალ გზას; შეწყვეტილა წირვა-ლოცვა. დარდს გადაუყოლებია სოფლის უკანასკნელი მღვდელი გაბრიელ (გაგუ) გურჩიანი. 

ღვთის ნებით, განსაცდელის მიუხედავად, საბოლოოდ არ გავნადგურდით. 

უწმინდესის და უნეტარესის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით, მრავალწლიანი ღვაწლით, შრომით დაიწყო „მზიანი ღამის გათენება“. უძღები შვილივით დავუბრუნდით დედაეკლესიას ცოდვილნი. ამოქმედდა ტაძრები, მოგვიმრავლდნენ სასულიერო პირები, გაძლიერდა ერი და ბერი. ღვთისმშობლის წილხვედრ ქვეყანაში ისევ დაიწყო სულიერი აღზრდა. მესტიისა და ზემო სვანეთის ეპისკოპოს ილარიონის ლოცვა-კურთხევით, დიდი ხნის სურვილი და ოცნება აგვიხდა. ამოქმედდა ფხუტრერის მთავარანგელოზთა ტაძარი, სადაც მამა ეგნატე (კურტანიძე) თვეში ერთხელ წირვა-ლოცვას აღავლენდა. ახმიანდა დადუმებული ზარები, ვისწავლეთ ლოცვა, მოინათლა ხალხი, შევიგრძენით წირვა-ლოცვის მადლი. მამა ეგნატემ გვაზიარა ქრისტიანობის ჭეშმარიტ არსს. ღვთის მადლით, სასწაულიც ვიხილეთ. წლების განმავლობაში ჩაკეტილი სიწმინდეების გამობრძანებისთანავე მირონი გადმოვიდა ხატებზე. 

2010 წლის ნოემბერში, მთავარეპისკოპოს ილარიონის კურთხევით, სოფელში მღვდლად დადგინდა მამა იოსები (იკაშვილი). ღვთის მადლით, მამა იოსების დიდი მონდომებით დაიგო ტაძრის იატაკი. გვყავს მგალობლები, მედავით

გვ92

ნეები, სტიქაროსანნი. გახშირდა ჯვრისწერები და ნათლობები. მეუფე ილარიონის ჩამობრძანება დიდი სიხარულით და იმედით გვავსებს. სულის სიღრმემდე ჩამწვდომია მეუფის სასოებით ნათქვამი თითოეული სიტყვა.

ძალიან სასიხარულოა, რომ გადაწყდა ფხუტრერში მონასტრის აშენება. მამა იოსების ძალისხმევით სამონასტრო ადგილამდე გაიჭრა გზა. შეგვაძლებინოს უფალმა მამა იოსების დიდი მონდომებისა და ღვაწლის დანახვა და გვერდით დგომით ღვთის გზაზე სათნოებით სვლა.

2011 წლის 3 სექტემბერს, მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოსმა ილარიონმა, აკურთხა ლუჰას მთავარანგელოზთა ტაძარი. ტაძრის კტიტორია ნიკოლოზ წულუკიანი.

2012 წლის 14 დეკემბერს, მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოსმა ილარიონმა, სოფელ ლახამულაში, აკურთხა წმინდა გიორგის სახელობის ტაძარი. ტაძრის განახლებას ხელმძღვანელობდა სქემმღვდელმონაზონი იოსები (იკაშვილი), რომელიც ამ ტაძრის წინამძღვრად დაინიშნა. 

სქემმღვდელმონაჯზონი შიო გელაშვილი (ბიოგრაფია) 

ერისკაცობაში გოჩა ავთანდილის ძე გელაშვილი დაიბადა 1985 წლის 14 დეკემბერს, ქ. ხაშურში. 

მან 2003 წელს დაამთავრა ხაშურის რკინიგზის IV საშუალო სკოლა, 2004 წელს კი გაიწვიეს სავალდებულო სამხედრო სამსახურში, სადაც ერთი წელი მსახურობდა. 

2008 წელს, მოძღვრის კურთხევით, გოჩა მესტიის რაიონში ჩავიდა, სადაც, მეუფე ილარიონის ლოცვა-კურთხევით, მიმდინარეობდა წმინდა ნიკოლოზის ტაძრის მშენებლობა. მან ამ ტაძრის მშენებლობაში მიიღო მონაწილეობა. მოგვიანებით გამოთქვა სურვილი, დარჩენილიყო მესტიისა და ზემო სვანეთის ეპარქიაში. 

2010 წლის 13 თებერვალს, მესტიისა და ზემო სვანეთის ეპისკოპოსმა ილარიონმა გოჩა გელაშვილი მორჩილის კაბით შემოსა, ხოლო ამავე წლის 27 მარტს მცირე სქემაში ბერად აღკვეცა და სახელად ლაზარე ეწოდა. 

2010 წლის 6 მაისს, მეუფე ილარიონმა ბერი ლაზარე იეროდიაკვნად აკურთხა. ამავე წლის 21 ნოემბერს აღკვეცა ბერად 

დიდ სქემაში და სახელად ეწოდა შიო, შიო მღვიმელის პატივსაცემად, ხოლო 2010 წლის 23 ნოემბერს სქემმღვდელმონაზვნად დაასხა ხელი და დაადგინა მესტიის წმინდა ილარიონ ქართველის სახელობის და წმინდა ნიკოლოზის სახელობის ტაძრების წინამძღვრად. 

2011 წლის 23 ოქტომბერს, მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოს ილარიონის ლოცვა-კურთხევით, სქემმღვდელმონაზონი შიო სოფელ ბეჩოს ღვთისმშობლის შობის სახელობის ტაძრის წინამძღვრად დაინიშნა.

გვ94

ბეჩო

ბეჩოს თემში ცხრა სოფელი შედის. ამათგან მხოლოდ ყჭოხულდსა და გულში შემორჩა ძველი ეკლესიები და ეს ეკლესიებიც სასწაულებრივად, ლვთის მფარველობით გადაურჩა მტარვალის ხელს. 

როცა ჩვენს ქვეყანაში ათეიზმი მძვინვარებდა, ბეჩოში თორმეტი ტაძარი დაუნგრევიათ ჰჭოხულდის მაცხოვრის ეკლესია ადგილობრივ მოსახლეობას ხეებში დაუმალავთ, ზომით პატარა, მაგრამ მნიშვნელობითა და მადლით საოცრად 

დიდი ტაძარი ბეჩოელებს მორების ზვინში შეუნახავთ. ეს ტაძარი XI საუკუნისაა. მოხატულია XIII საუკუნეში, ადგილობრივ სახელოსნოში განსწავლული ოსტატის მიერ. ამ ტაძრის მხატვრობა გამოირჩევა სახეთა თავისებური უშუალო გამომხატველობით. 

ბეჩოს გულა-გაბრელის მთავარანგელოზ გაბრიელის სახ-

გვ95

ელობის ტაძარმა განსაკუთრებული რწმენა და მოწიწება გამოიწვია ხალხში. ამ ტაძრის დანგრევაც დაუპირებიათ. 

დასარბევად ტაძრის სახურავზე ასული ერთი რუსი ჩამოვარდნილა და იქვე გარდაცვლილა. ამ ამბის შემდეგ ვერავინ გაკარებია ტაძარს დასარბევად. 

ამჟამად ბეჩოში სამი მოქმედი ტაძარია: მოხულდის მაცხოვრის სახელობის ტაძარი, გულა-გაბრელის მთავარანგელოზ გაბრიელის ტაძარი და უშხვანარის ღვთისმშობლის შობის ტაძარი. გადმოცემით, ღვთისმშობლის შობის ტაძარი აუშენებიათ თორმეტი ტაძრის ნანგრევი ქვებით. ეს ეკლესია აშენდა ნატაძრალზე, 1996 წელს. ტაძრის ქტიტორია კანდიდ კვიციანი. 

2004 წლის 28 აგვისტოს, სოფელ ბეჩოში, მესტიისა და ზემო სვანეთის ეპისკოპოსმა ილარიონმა ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის ტაძარი აკურთხა. 2004 წლიდან 2011 წლამდე ამ სოფელში წირვა-ლოცვას აღავლენდა არქიმანდრიტი ეგნატე (კურტანიძე). ამჟამად სოფელ ბეჩოს მოძღვარია სქემმღვდელ– მონაზონი შიო (გელაშვილი) 

მამა შიო ხშირად გამოხატავს მადლიერებას ბეჩოს მრევლის მიმართ და აღნიშნავს, რომ მრევლი ეკლესიური ცხოვრებისათვის კარგად მომზადებული დახვდა მას. თვითონ მამა შიოსა და თავის მრევლს შორის განსაკუთრებული ურთიერთსიყვარული სუფევს. იგი მუდამ მზად არის, თავდაუზოგავად იდგეს ღვთისა და თავისი სამწყსოს სამსახურში. 

მამა შიო ერთ-ერთ ინტერვიუში, რომელიც გაზეთში „უძლეველი მხედარი“ დაიბეჭდა, აღნიშნავს: „სანამ ბერობის სურვილით სვანეთში წამოვიდოდი, მანამდე მქონდა ამ კუთხესთან შეხება. ყოვლადუსამღვდელოეს, მესტიისა და ზემო სვანეთის ეპისკოპოს მეუფე ილარიონის ლოცვა-კურთხევით, მესტიაში შენდებოდა წმინდა ნიკოლოზის სახელობის ტაძარი. ჩემი მოძღვრის კურთხევით, მეც მხვდა წილად ამ ტაძრის მშენებლობაში მონაწილეობის მიღება. 

ამის მერე კიდევ უფრო გამიღრმავდა ბერობის სურვილი, 

გვ96

მაგრამ არავის ვეუბნებოდი, რადგან მტკიცე გადაწყვეტილებას ვერ ვიღებდი. მივენდე ღმერთს და ჩემს თავს ვუთხარი, იქნებ ინებოს უფალმა და, სასულიერო პირთა სიმცირის გამო, მიმავლინოს სვანეთში-მეთქი. 2009 წლის შობის მარხვა სვანეთში გავატარე, სოფელ ლატალის მაცხოვრის ამაღლების სახელობის ტაძრის წინამძღვარ სქემიღუმენ ეგნატესთან. შობის დღესასწაულის შემდეგ ჩავედი ხაშურში. მშობლებს ჩემი მტკიცე გადაწყვეტილების შესახებ განვუცხადე და მალევე დავბრუნდი სვანეთში, სადაც ჩემი სულიერი მოძღვრობა მამა ეგნატეს ვთხოვე. როგორც ყველა მოძღვარს, მასაც დიდი როლი მიუძღვის ჩემი ბერული ცხოვრების არჩევანის მიღებაში და ბევრ სხვა საკითხში. მოძღვარი ხომ სულიერი ცხოვრების გზამკვლევია“. 

მამა შიო სვანეთს მესტიის წმინდა ნიკოლოზის სახელობის ტაძრის მშენებლობამ დააკავშირა. ტაძრის მშენებლობისას გაწეული შრომის მადლით, დღეს, ადამიანთა სულის მშენებელია. იგი სამწსოს თავისი ცხოვრების წესით უკვალავს გზას საუკუნო ცხოვრებისაკენ. 

სოფელ ბეჩოს მაზერის წმინდა გიორგის ხატზე თქმულება კიდევ ერთხელ გვაგრძნობინებს ამ წმინდანის ძლევამოსილებას:

უძველეს დროში, იქ, სადაც ახლა შიხრას საძოვრებია, მჭიდროდ დასახლებული სოფელი ყოფილა. შიხრაში დღესაც შემორჩენილია ქვის ყორეებისა და სახლების საძირკვლები. იქ ამჟამად მხოლოდ წმინდა გიორგის სახელობის პატარა ეკლესია დგას. 

ძველი დროის სვანეთში ისეთი თბილი კლიმატი ყოფილა, როგორიც ბარში, რამაც, ალბათ, ადამიანის უშბის ახლოს დასახლება განაპირობა. უშბის ჩრდილო-დასავლეთით, სადაც ალპური ზონა ტყის ზონას ემიჯნება, ტყით გარშემორტყმულ ტრიალ მინდორში სახლის საძირკვლებია შემორჩენილი. იქ, თურმე, ცხოვრობდა გაუთხოვარი ქალი, სახელად მარიხაი. იგი ფიზიკურად ძლიერი, კეთილშობილი და ქველმოქმედი ყო- 

გვ97

ფილა. ხშირად ჩადიოდა მთიდან სოფელში სურსათ-სანოვაგით.დატვირთული და სოფლის მოსახლეობას ეხმარებოდა.

მაშინ შიხრაში მხოლოდ ერთი წისქვილი მდგარა. მარიხაის კარგად გაწვრთნილი ხარები ჰყოლია. ხარებს საფქვავი თვითონ მოჰქონდათ წისქვილში. ფქვილს მეწისქვილე დაუდებდა მარხილზე და ხარებსაც შინ მიჰქონდათ. ერთ დღეს გაუშვია მარიხაის ხარები და, დროზე რომ არ დაბრუნებულან, საძებრად წასულა. შიხრაში მას საზარელი სურათი დახვდა. სისხლის გუბეები, დახოცილთა გვამები – ღამით ყაბარდოდან ჩუმად შემოსული მტერი მოულოდნელად დასცემია სოფელს.

შეშფოთებული მარიხაი მისულა წმინდა გიორგის ხატთან. ხან თავში იცემდა ჯოხს, ხან კედელს ურტყამდა, მოთქმით საყვედურობდა წმინდა გიორგის, სად გეძინა, სად დაიკარგა შენი ძალაო  სწორედ ამ დროს მომხდარა სასწაული ხატი გაცოცხლებულა. მხედარს ელვის სისწრაფით გაუქროლებია ცხენი იქით, საიდანაც მტერი შემოსულა. შეჩერებულა ცხენი, და სწრაფად გაჭრილა წინ. უცებ ცა შავად მოქცეულა. დაწყებულა ქარიშხალი, სეტყვა, მეხთაცემა და მომხვდურთაგან ერთიც არ დარჩენილა ცოცხალი უკან დაბრუნებული წმინდა.

გიორგი სისხლით შეღებილ წყალს მიახლოებია და აღმოხდენია: „წურნილდი", რაც ნიშნავს ისევ წითელიაო და გაბრაზებულს შუბი ჩაუსვია მიწაში, საიდანაც წყალს ამოუჩქეფია. ხარბად დასწაფებია წყალს მაშვრალი მხედარიც და ცხენიც.

იმ დღიდან ამ წყაროს „ჯგურაგი სარგულს“ – წმინდა გიორგის წყაროს ეძახიან. იმ წყაროს, რომელიც შიხრაში ჩამოდის, დღესაც წითელი ფერი დაჰკრავს. მას „წურნილდ“ ჰქვია. წელიწადში ერთხელ, ზაფხულის ღამეს, იმ ფერდობიდან, სადაც მარიხაის ნასახლარია, გოდება ისმის. ამბობენ, მარიხაი ტირისო.

გვ98

სქემიღუმენი იონა გელაშვილი (ბიოგრაფია)

ერისკაცობაში ჯაბა გელაშვილლიი დაიბადა 1980 წლის 25 ივნისს, ქ. ხაშურში. მან 1997 წელს დაამთავრა ხაშურის საშუალო სკოლა, ხოლო 1997 წელს, თბილისის ინსტიტუტში, ტექნოლოგიებს ფაკულტეტზე ჩაირიცხა. პარალელურად იყო სასულიერო სემინარიის თავისუფალი მსმენელი.

2003 წლის 20 ოქტომბერს, მიტროპოლიტ იობის მიერ ხელდასხმულ იქნა დიაკვნად და სახელად ეწოდა ლუკა.

2004 წლის 4 ივნისს დიაკვანი ლუკა მღვდლად აკურთხეს და იგი დაინიშნა ხაშურის წმინდა მარინეს ტაძრის წინამძღვრად. პარალელურად მსახურობდა ქაშვეთის წმინდა გიორგის სახელობის მონასტერში და სურამის მაცხოვრის ამაღლების დედათა მონასტერში, შემდეგ კი გადაყვანილ იქნა სურამის კვირაცხოვლის ტაძრის წინამძღვრად. ის, აგრეთვე, მსახურობდა სურამის ცოცხნარის ღვთისმშობლის შობის ტაძარში და ნაბახტევის იოანე ნათლისმცემლის შობის ტაძარში. რუის-ურბნისის მიტროპოლიტ იობის ლოცვა-

კურთხევით, მას მიენიჭა. დეკანოზის ხარისხი. მისი პირადი თხოვნის საფუძველზე, მიტროპოლიტ იობის ლოცვა-კურთხევით, იგი მესტიისა და ზემო სვანეთის ეპარქიაში გადავიდა.

2011 წლის 4 დეკემბერს, მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოსმა ილარიონმა დეკანოზი ლუკა, სოფელ უშგულ-

გვ99

ში, ღვთისმშობლის მიძინების ტაძრის წინამძღვრად დაადგინა. 

2012 წლის 28 აგვისტოს, ლღვთისმშობლის მიძინების დლესასწაულზე, უშგულის ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის ტაძარში, მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოსმა ილარიონმა დეკანოზი ლუკა გელაშვილი ბერად აღკვეცა და უწოდა სახელი იონა, იონა წინასწარმეტყველის საპატივცემლოდ. 

სქემიღუმენი იონა, მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოსის ილარიონის ლოცვა-კურთხევით, უშგულის ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის მამათა მონასტრის წინამძღვრად დაინიშნა.

გვ100

ბერი ლუკიანე აბრამიძე (ბიოგრაფია) 

ერობაში ლევან აბრამიძე დაიბადა 1985 წლის 1 მარტს, სოფელ ვანში, ცხოვრობდა ხაშურის რაიონის დაბა სურამში. 

2002 წელს დაამთავრა სურამის საჯარო სკოლა. ამავე წელს დაიწყო ეკლესიური ცხოვრება. იგი, რუისისა და ურბნისის მიტროპოლიტის იობის ლოცვაკურთხევით, სტიქაროსანი გახდა. მუშაობდა რუის-ურბნისის ეპარქიის სანთლის ჩამოსასხმელ საამქროში. 

ლევან აბრამიძემ 2004 წელს შექმნა ოჯახი და ჰყავს ერთი ვაჟიშვილი. 

2005 წელს, ლევანი, ოჯახთან ერთად, საცხოვრებლად თბილისში გადავიდა და მუშაობდა სადურგლო საამქროში. იგი 2009 წელს დაბრუნდა საცხოვრებლად დაბა სურამში, ხოლო 2012 წელს, ოჯახთან შეთანხმებით, მონასტერში ცხოვრება გადაწყვიტა. 

მოძღვრის, სქემიღუმენ იონას (გელაშვილი) და მესტიისა 

და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოსის ილარიონის ლოცვაკურთხევით, ლევან აბრამიძე 2012 წლის 29 თებერვლიდან უშგულის მამათა მონასტერში ცხოვრობს. 

2012 წლის 17 მარტს მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოსმა იგი მორჩილის კაბით შემოსა. 

2013 წლის 9 იანვარს, სეტის წმინდა გიორგის სახელობის საკათედრო ტაძარში, მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოსმა მორჩილი ლევან აბრამიძე ბერად აღკვეცა და უწოდა სახელად ლუკიანე.

გვ101

მორჩილი ბექა გონგლაძე  (ბიოგრაფია) 

ბექა გონგლაძე დაიბადა 1994 წლის 18 ივლისს, ხაშურის რაიონის დაბა სურამში. მან 2012 წელს დაამთავრა სურამის საჯარო სკოლა. 

2009 წლიდან ბექა სურამის კვირაცხოვლის ტაძარში სტიქაროსნობდა, ხოლო პერიოდულად ულუმბოსა და ტკოცის მამათა მონასტრებში ცხოვრობდა. 

2012 წელს, სქემიღუმენ იონას (გელაშვილი) ლოცვა-კურთხევით, ზაფხულში, მესტიისა და ზემო სვანეთის ეპარქიის უშგულის მამათა მონასტერში ჩამოვიდა. 

2013 წლის 8 იანვარს, მესტიისა და ზემო სვანეთის მთა- ვარეპისკოპოსმა ილარიონმა ბექა გონგლაძე მესტიის წმინდა გიორგის სახელობის საკათედრო ტაძარში მორჩილის კაბით შემოსა, მორჩილი ბექა უშგულის მამათა მონასტერში ცხოვრობს. 

გვ102

უშგული

უშგული ზღვის დონიდან 2200 მეტრზე – ყველაზე დიდ სიმაღლეზე მდებარე დასახლებაა საქართველოში.  

ზღაპრული ყვავილებით მოჩითულ იალაღებში გაშლილი უშგული არწივის ბუდესავით მიკვრია მწვერვალ შხარას, სადაც სათავეს იღებს ენგური და მასთან ერთად იბადება სიმტკიცის შეგრძნება... სიმტკიცით, სიძველით, ფორმითა და დანიშნულებით სვანური კოშკი მსოფლიო ხუროთმოძღვრების სიამასყეა. უშგულს მნახველები კოშკების ქალაქს უწოდებენ. დროისაგან ფერშეცვლილ ქვებს თითქოს ჟანგი მოჰკიდებიათ. IX-XI – საუკუნეების ნაგებობის შემყურეს, ბუმბერაზთა ზღაპრულ სამყაროში გგონია თავი. ამ კოშკების დუღაბივით მტკიცე ხასიათის მქონე ხალხმა შემოგვინახა ფასდაუდებელი საგანძური, რომლის ნაწილი დღეს უშგულში, ერთ-ერთ კოშკშია დაცული. ამბობენ, წმინდა თამარ მეფე ზაფხულს უშგულში ატარებდაო. 

გვ103

ამ ამბის უტყუარ ფაქტად, დღესაც შემორჩენილია თამარის საზაფხულო და საზამთრო რეზიდენციები უშგულში.

ერთმანეთის მიყოლებით განლაგებულია უშგულის თემის ოთხი სოფელი: მურყმული, ჩაჟაში, ჩვიბიანი, ჟიბიანი.  სოფლების ამ  მწკრივს აგვირგვინებს მაღალ ბორცვზე აღმართული, კოშკიანი გალავნით მოზღუდული ,,ლამარია''- ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის ეკლესია, რომელიც მთელ ხეობას გადაჰყურებს. დიდებული სანახავია იგი მზის სხივებით გაბრწყინებული თოვლიანი შხარას ფონზე.

,,ლამარიას'' ეკლესია X საუკუნით თარიღდება. ტაძარი მოხატულია. ეკლესიაში მოხატულობის რამდენიმე ფენა შეინიშნება. თავდაპირველად, ეკლესიის აშენებისთანავე, მხოლოდ კანკელი მოუხატავთ. X საუკუნის ბოლოს და XI საუკუნის დასაწყისში ტაძარი მთლიანად მოუხატავთ, რომელთა ფრაგმენტებიც მხატვრობის გვიანდელ ფენათა ქვეშ მოსჩანს. მხატვრობას ეტყობა სვანეთის მხატვრობისათვის დამახასიათებელი სპეციფიკურობა. აღსანიშნავია, რომ წმინდა მარიამის გამოსახვისას სვანმა ოსტატმა გადაუხვია ტრადიციულ იკონოგრაფიას. წმინდა მარიამს ხელი ლოყაზე კი არა, თავთან აქვს მიდებული, რითაც გადმოცემულია მწუხარების გამომხატველი ცხოვრებისეული ჟესტი. ყოველდღიური ცხოვრებიდან აღებული ამგვარი დეტალები სხვაგანაც გვხვდება სვანეთის ხელოვნებაში. მხატვრობის შემდეგი ფენა XII საუკუნეს განეკუთვნება. უკანასკნელად ეკლესია XIII საუკუნეში მოიხატა.

2011 წელს, მესტიის და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოსის ლოცვა-კურთხევით, უშგულის ღვთისმშობლის მიძინების ტაძარი მოქმედი გახდა, აღდგა მღვდელმსახურება. ტაძრის წინამძღვრად სქემიღუმენი იონა გელაშვილი დაინიშნა. აღსრულდა უშგულელების ნატვრა. ამოქმედდა უშგულის წმინდა ტაძრები. უშგული- ყველაზე განაპირა თემი სვანეთისა, როგორც სილამაზით, ასევე მკაცრი პირობებითაც  გამოირჩევა სხვა სოფლებისგან. უშგულელებისთვის დიდი ნუგეში იყო  სოფელში სულიერი მოძღვრის გამოჩენა. ისინი განსაკუთრებით

გვ104

აფასებენ მამა იონას სურვილს – ემსახურა უშგულში, იქ, სადაც  ყველაზე მეტად სჭირდებათ სულიერი ნუგეში. 

მამა იონას ძალისხმევით უშგულში განახლდა წმინდა გიორგის ტაძარი და განახლებული ტრაპეზი 2012 წლის 6 მაისს აკურთხა 

მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოსმა ილარიონმა. 

2012 წელს, მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოს ილარიონის ლოცვა-კურთხევითა და მამა იონას ძალისხმევით, 

ღვთისმშობლის მიძინების სახელობის ტაძართან დაფუძნდა მონასტერი. მამა იონას ამ ღვთივკურთხეულ საქმეში მთელი 

უშგული ედგა გვერდით. სოფელმა, ფიზიკურ შრომასთან ერთად, ფინანსური დახმარებაც გაუწია მონასტერს. მონასტრის 

კეთილმოწყობაში, აგრეთვე, განსაკუთრებული წვლილი შეიტანა ბატონმა ირაკლი გურჩიანმა. 

უშგულის ერთ-ერთი მკვიდრი მიქაელ რატიანი აღნიშნავს: 

„მამა იონას წარდგენა უშგულისთვის იყო ბედნიერი და ნანატრი. მამა იონას ამ გადაწყვეტილებას, რომ ემსახურა უშგულში, იმედია, დააფასებს მისი მრევლი. მოძღვარი ხომ უფლისგანაა დადგენილი და მისი რჩეულია, რომლის ქადაგება და რჩევადარიგება გვაახლოვებს უფალთან. მოძღვარი არის ურყევი ხიდი უფალსა და მრევლს შორის. 

მამა იონა უშგულის ყველა ოჯახმა მიიღო, როგორც საკუთარი ოჯახის წევრი და სულიერი მამა. მრევლმა იმატა და მოუხშირა ეკლესიაში სიარულს. მადლობა უფალს ყველაფრისთვის“. 

გვ105

სქემმღვდელმონაზონი კვირიკე ცინდელიანი (ბიოგრაფია)

ერისკაცობაში სპარტაკ ცინდელიანი დაიბადა 1985 წლის 1 თებერვალს, მესტიის რაიონის სოფელ ნაკრაში. მან 2002 წელს დაამთავრა ნაკრას საშუალო სკოლა, ხოლო 2005 წელს თბილისის სულხან-საბას სახელობის პედაგოგიურ უნივერსიტეტში, ფიზიკა-მათემატიკის ფაკულტეტზე ჩაირიცხა. ეს სასწავლებელი მან 2009 წელს დაამთავრა და სვანეთში, მშობლიურ სოფელში დაბრუნდა. 

მუშაობდა ნაკრას საჯარო სკოლაში, პედაგოგად· მან გადაწყვიტა, ეცხოვრა მონასტრული ცხოვრებით და, მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოს ილარიონის ლოცვაკურთხევით, მორჩილება მესტიის საეპისკოპოსო რეზიდენციაში გაიარა. 

2011 წლის 20 სექტემბერს, მესტიისა და ზემო სვანეთის ეპისკოპოს ილარიონის ლოცვა-კურთხევით, სპარტაკ ცინდელიანი შემოსილ იქნა მორჩილის კაბით. 

2012 წლის 12 აპრილს, მესტიის საკათედრო ტაძარში, მთავარეპისკოპოსმა ილარიონმა იგი ბერად აღკვეცა მცირე საქმეში და უწოდა სახელი ზოსიმე. 

2012 წლის 14 აპრილს, მესტიის წმინდა გიორგის სახელობის საკათედრო ტაძარში, მთავარეპისკოპოსმა ილარიონმა ბერი ზოსიმე კერძო დიაკვნად, ხოლო 2012 წლის 17 აპრილს, 

გვ106

ლატალის მაცხოვრის ამაღლების ტაძარში, იეროდიაკონად აკურთხა. 

2012 წლის 24 აგვისტოს, წმინდა ილარიონ ქართველის სახელობის ტაძარში, მთავარეპისკოპოსმა ილარიონმა იეროდიაკონი ზოსიმე დიდ სქემაში აღკვეცა და უწოდა სახელი კვირიკე. 

2012 წლის 26 აგვისტოს, წმინდა ილარიონ ქართველის სახელობის ტაძარში მთავარეპისკოპოსმა ილარიონმა სქემიეროდიაკონი კვირიკეს სქემმღვდელმონაზვნად დაასხა ხელი. 

2012 წლის 21 სექტემბერს, მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოსმა ილარიონმა სქემღვდელმონაზონი კვირიკე სოფელ კალას წმინდა ბარბარეს და წმინდა კვირიკესა და ივლიტას სახელობის ტაძრების წინამძღვრად დაადგინა. 

გვ107

კალა

წმინდა გრიგოლ ღვთისმეტყველი ამბობს: „მოძღვარი მიწიერი ქრისტეა“. მადლობა უფალს! არცთუ დიდი ხნის წინ, 

მესტიისა და ზემო სვანეთის სოფელ კალაშიც დაინიშნა მოძღვარი ჭეშმარიტ მართმადიდებლობის მქადაგებლად. როგორც 

სვანეთის სხვა სოფლებში, კალაშიც განსაკუთრებულ აუცილებლობას წარმოადგენდა მოძღვრის როლი და სულიწმიდის მოქმედება. მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოსის ლოცვა-კურთხევით, 2012 წელს, კალას წმინდა ბარბარეს სახელობის ტაძრის წინამძღვრად დაინიშნა სქემ-მღვდელმონაზონი კვირიკე (ცინდელიანი). 

კალას წმინდა ბარბარეს სახელობის ეკლესია XI საუკუნისაა. წმინდა ბარბარეს ეკლესიის მხატვრობა ხალხური ხელოვნების 

გვ108

მკაფიო ნიმუშს წარმოადგენს. ეკლესია XIII საუკუნეშია მოხატული. აქვე ინახება ამავე დროის მაცხოვრის ხატი. 

წმინდა ბარბარეს ეკლესია, მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოს ილარიონის ლოცვა-კურთხევით, 2012 წლის 21 სექტემბერს განახლდა, ხოლო განახლებული ტრაპეზი ღვთისმშობლის შობის დღესასწაულზე იკურთხა და აღდგა ღვთისმსახურება. 

სწორედ ლვთის ხელი ურევია იმ ცვლილებებში, რომელიც სოფელ კალას წმინდა კვირიკესა და წმინდა ივლიტას ტაძარში აღსრულდა მეუფე ილარიონის ლოცვა-კურთხევით. 

წმინდა კვირიკეს ტაძარი განსაკუთრებულ სალოცავს წარმოადგენს არა მარტო სვანეთისთვის, არამედ თითქმის მთელი საქართველოსთვის. 

კალას წმინდა კვირიკესა და ივლიტას სახელობის ეკლესიას სვანეთში „ლაგურკას“ უწოდებენ. იგი, საგვარეულო ეკლესიებისგან განსხვავებით, მთელი სვანეთის სალოცავია. მისი მცველი და მომვლელი უშუალოდ სოფელ კალას მოსახლეობაა. ეს ტაძარი განსაცდელთა მომსწრეც არის, მრავალჯერ წრფელი ლოცვით ამაღლებული გრძნობისაც, ზღვარს გადასულ ზარ-ზეიმსაც და, სამწუხაროდ, მრავალჯერ წყევლა-კრულვისაც. ტაძარი XI საუკუნისაა და მოუხატავთ 1112 წელს, „ხელითა თევდორესითა მეფის მხატვრისა“. ოდესღაც ეს ეკლესია ძლიერ მიწისძვრას შეურყევია და სამხრეთის კედლის ნაწილი ჩამოქცეულა. აღდგენის შემდეგ მხატვრობა შეუვსია „ანტონის შვილს გიორგის.“ ერთხელაც, მთის ჩრდილოეთ ფერდზე ტყეს ხანძარი გასჩენია, რომელიც ტაძრის კლდის ძირიდან თითქმის ვერტიკალურად ეშვება ქვემოთ. ამბობენ, ცას სწვდებოდაო ცეცხლის ალი. ალბათ, შესაძლებელი იყო, ტაძარიც აალებულიყო, მაგრამ ღვთის შემწეობით და ტაძარში დავანებული მრავალი სიწმინდის მადლით, ტაძარი უვნებელი გადარჩა. ბოლო საუკუნეებში, საქართველოში უკონტროლო თავაშვებულობისა და ამით გამოწვეული სიდუხჭირის გამო, შეწყდა ღვთისმსხურება. ტაძრის მოვლა და დაცვა, ბუნებრივია, 

გვ109

კალელებს თავად დაეკისრათ. მეცხრამეტე საუკუნის ბოლოს, ღმერთის რწმენაში ბზარის შეტანამ მორწმუნეებში უნდობლობა დანერგა. შემდეგ კი, კომუნისტების რეჟიმმა საერთოდ აკრძალა ღვთისმსახურება.

ამ დროს კი არანაკლები საფრთხის წინაშე დადგა ტაძარი. რადგან ტაძარში მოძღვარი არ იყო, ხალხი ლოცვას თავად აღავლენდა, რაც ცხადია, განსხვავდებოდა იმისგან, რასაც საეკლესიო კანონიკა განსაზღვრავს. თუმცა, ადგილობრივმა მოსახლეობამ მოახერხა და დაიცვა ტაძარი და ტაძარში არსებული სიწმინდეები. 

ამ ტაძართან 28 ივლისს, წმინდა კვირიკესა და წმინდა ივლიტას ხსენების დღეს, ათასობით ადამიანი იყრიდა თავს. თუმცა, ტაძარში შესვლა აკრძალული იყო მლოცველთათვის. ის უნდობლობა, რომელიც ზემოთხსენებული რეჟიმით იყო გამოწვეული, მომლოცველებს სიწმინდეებთან მიახლოებას უკრძალავდა. შორი გზიდან მოსული ხალხი სასოებით ავედრებდა თავის სათხოვარს უფალს და ტაძრის კედლებზე ანთებდა სანთლებს. მათ ლოცვას უღმერთო რეჟიმის შედეგად დამკვიდრებული ტრადიცია უშლიდა ხელს, რაც კონფლიქტის მიზეზი ხდებოდა მომლოცველებსა და ტაძრის ადგილობრივ მცველებს შორის, რისი განმუხტვაც სასულიერო პირებს უხდებოდათ. ღმერთმა ყოველივე სიბრძნით შექმნა, სულიერი სილამაზით ტკბობის საშუალება მოგვცა. ქრისტიანობას უნდა მოვარგოთ ჩვენი გული, გონება, სული და ჩვენ არ უნდა მოვირგოთ ქრისტიანობა ისე, როგორც ჩვენ გვინდა. ნუ დაიფიცებ, გვეუბნება უფალი, წმინდა კვირიკესა და წმინდა ივლიტას ტაძარში კი უფლის ეს შეგონება არ სრულდებოდა...

ტაძრის ეზოში იკვლებოდა და, სამწუხაროდ, იკვლება ზვარაკი, სრულდება სისხლიანი მსხვერპლშეწირვა... ამ დროს კი, ტაძრის ასობით წმინდა ხატ-ჯვარი რკინის სეიფებში იყო ჩაკეტილი. ისინი მხსნელს ელოდნენ... დიდი და მწყალობელი უფლის ღაღადმა ზეცას მიაღწია. საუკუნო ნეტარებისთვის დიდების სამეუფოში კიდევ ერთი 

გვ110

ნაბიჯი გადაიდგა ვმადლობთ მეუფე ილარიონს, რადგან აღსრულდა მისი საღმრთო გულისხმისყოფა და, მისი ლოცვა-კურთხევით, სიყვარულითა და სიმტკიცით, დაიბადა ჭეშმარიტება. ზეცისთვის აენთო მიწაზე „ლაგურკას“ დტაძარი. ტაძარი, სადაც მრავალმა ადამიანმა უნდა მიილოს მხსნელი სიმდიდრე, განძი სულიერებისა.

მართალია, კალის მოსახლეობამ ავ დროებას გადაარჩინა და რკინის სეიფებში საიმედოდ გადამალა უძველესი სინმინდეები, მაგრამ დადგა, დრო საგულდაგულოდ გადანახული ხატ-ჯვრები სამზეოს დაბრუნებოდნენ. ამ დიდი მისიის აღსასრულებლად, 2007 წლის 30 ივნისს, მეუფე ილარიონი რამოდენიმე სასულიერო პირთან ერთად ეწვია კალას, მათ თან ახლდა სვანეთის ისტორიული ეთნოგრაფიული მუზეუმის თანამშრომლები, რომლებმაც განსაკუთრებული თანადგომა გამოხატეს და აქტიური მონაწილეობა მიიღეს ამ ღვთივკურთხეულ საქმეში. მათ შემოუერთდა სოფელ კალის მოსახლეობა და ყველანი ერთად შეუდგნენ იმ გზას, რომელიც ცხონების მაძიებელმა ადამიანებმა გაკვალეს. ამ გზას სულის სიმტკიცის მომცემ, ზეცას მიბჯენილ, კლდის ქიმზე აღმართულ წმინდა კვირიკეს და წმინდა ივლიტას ტაძართან მივყავართ. 

სწორედ ამ ტაძარში უნდა აღსრულებულიყო სასწაული. კალელი ხალხის გაუტეხელობა სიყვარულმა შეცვალა. მათ მიერ ჩაკეტილი რკინის სეიფები მათ მიერვე გაიღო და და დატყვევებულმა ხატებმა სინათლე იხილეს. ლოცვით გაიმართა უხილავი ომი ბნელეთის ძალების წინააღმდეგ. ას ოცი წმინდა ხატ-ჯვარი ელოდა ამ დღეს. კაცთმოყვარე ღმერთმა მოგვიტევა ცოდვები. ასობით წმინდა ხატმა საუკუნოდ დაიმკვიდრა ღირსეული ადგილი ტაძრის კედლებზე და დაგროვილი, დაუხარჯავი მადლით აღვსილნი ელიან მლოცველთ, რათა ყველამ ერთად შევავედროთ უფალს ჩვენი სამშობლო, ჩვენი საქართველო. 

განსაკუთრებულ სიხარულსა და მადლიერებას გამოხატავდა სოფელ კალას მოსახლეობა. მადლობდნენ უფალს,

გვ111

მადლობდნენ მეუფე ილარიონს და ამ დღეს ფერისცვალების დღედ აღიქვამდნენ, მწუხარების განმდევნელად და საუკუნო ცხოვრების სიხარულად. 

დიდი წყალობა მოიღო უფალმა – მარადიულ ბრწყინვალებას დაუბრუნდა დამალული სულიერი განძი წმინდა კვირიკესა და წმინდა ივლიტას ტაძრისა. 

ქრისტესთვის წამებული ივლიტა დიდების სამოსლით შეიმოსა, მისი ხატების გამომზევებით კვლავ გვიქადაგებს ქრისტეს სიყვარულს, მისი პირმშო კი – წმინდა კვირიკე ქრისტეს რწმენით ამაღლებული ლოცულობს ჩვენთვის.... 

დღეს თითოეული მლოცველი გრძნობს ამ დიდებული ტაძრიდან გამოყოლილ მადლს. ყოველ „კვირიკობას“ აღევლინება წირვა ლოცვა და ყველას ეძლევა საშუალება, მოილოცოს ტაძარი და გულის კარი გაუხსნას მადლს. წირვას, ხშირ შემთხვევაში, სამი ან ორი ეპისკოპოსი აღავლენს. ალბათ, ადამიანის გონება უძლურია, ბოლომდე ჩასწვდეს ამ დიდი წყალობის მნიშვნელობას. 

2007 წელს, „კვირიკობა“ ღამისთევის წირვით აღინიშნა. სწორედ ამ დღეს აღსრულდა სასწაული. ალბათ დედა ღვთისმშობელმაც გაიზიარა მლოცველთა სიხარული, მანაც ვერ დამალა თავისი ბრწყინვალება, ამ დღის მნიშვნელობიდან გამომდინარე. „ლაგურკას“ ტაძარში ორი ეპისკოპოსი აღავლენდა ღამისთევის წირვას. მთვარის შუქზე ტაძრისკენ მიმავალმა რამდენიმე ადამიანმა ერთდროულად შენიშნა ცაზე ღვთისმშობლის ხატება. მნახველები, რწმენისა და სიყვარულის მაუწყებლად, ყველას უზიარებდნენ ნანახით გამოწვეულ აღფრთოვანებას. 

„ლაგურკას“ ტაძარში ინახება სვანებისთვის განსაკუთრებული მნიშვნელობის მქონე „შალიანის“ ხატი, ბიზანტიური სანაწილე, შემკული მინანქრითა და ძვირფასი ქვებით. ეს ხატი, გადმოცემის თანახმად, სვანეთში შალიანს ჩამოუტანია, რომელიც სამუშაოდ იყო ბარში ჩასული და, სწრაფად ჩაბარებული სამუშაოს სანაცლოდ, მას პატრონისთვის ეს ხატი მოუთხოვია· 

გვ112

ხალხში დღემდე დარჩენილია რწმენა, რომ შალიანის „ხატის განბანილი წყალი ავლენს ყოველივე ბოროტების ჩამდენს“ და მძიმე ავადმყოფს კურნავს. განბანილ წყალს სპილენძის სურაში ინახავენ, რომელიც ლაგურკას ეკლესიაში იყო დაცული. იგი სვანური ხელოვნების ნიმუშია. 

„ლაგურკას“ ეკლესიის ასაგებად საჭირო ადგილის შერჩევასთან დაკავშირებით ერთ-ერთი გადმოცემა არსებობს: მოუჭრიათ ხე, გამოუთლიათ ძელი, უღელში ორი ხარი შეუბამთ, ძელი უღელზე მიუმაგრებიათ, მასზე „შალიანის“ ხატი დაუსვენებიათ და ხარები თავიანთ ნებაზე გაუშვიათ. ღვთის ნებისთვის მიუნდიათ, თუ სად უნდა აეშენებინათ ტაძარი. ხარებს მდინარე ენგური გადაულახავთ, აღმართს შესდგომიან და იმ გორაკის წვერზე გაჩერებულან, სადაც შემდეგ ეკლესია აუგიათ. 

გვ113

სქემმღვდელმონაზონი ექვთიმე არღვლიანი (ბიოგრაფია)

ერისკაცობაში გიორგი ბიძინას ძე არღვაფ ლიანი დაიბადა 1987 წლის 28 აგვისტოს, მესტიის რაიონ სოფელ 

ცხუმარში მან 2004 წელს დაამთავრა ცხუმარის საშუალო სკოლა. საშუალო სკოლის დამთავრების შემდეგ, 2005 წელს, გიორგი არღვლიანი სამხედრო სავალდებულო სამსახურში გაიწვიეს, სადაც 19 თვე მსახურობდა. 2007 წელს იგი IV ქვეითი ბრიგადის ათმეთაურად დაინიშნა. ამ დროს ბრიგადის მოძღვარი იყო მღვდელი ნაზარი (გვენეტაძე), რომელსაც პირველი აღსარება ჩააბარა. სტიქარითაც პირველად მამა ნაზარმა შემოსა. 

2008 წელს გიორგი ცხინვალის ომში მონაწილეობდა. 

2010 წელს მან საკონტრაქტო სამსახური დაამთავრა და მონასტრული ცხოვრება გადაწყვიტა. 

2011 წლის 13 თებერვალს ეპისკოპოსმა ილარიონმა მორჩილის კაბით შემოსა. 

2011 წლის 7 აგვისტოს, მესტიისა და ზემო სვანეთის ეპისკოპოსმა მორჩილი გიორგი წმინდა ნიკოლოზის სახელობის ტაძარში მცირე სქემაში აღკვეცა და სახელად გაბრიელი უწოდა, გაბრიელ მთავარანგელოზის სახელზე, ხოლო 2011 წლის 9 აგვისტოს წიგნის მკითხველად დაადგინა. 

2011 წლის 14 აგვისტოს, მესტიის წმინდა ნიკოლოზის სახ

გვ114

ელობის ტაძარში, ეპისკოპოსმა ილარიონმა ბერ გაბრიელს იეროდიაკვნად დაასხა ხელი, ხოლო 2012 წლის 14 იანვარს, მესტიის ელია წინასწარმეტყველის სახელობის ტაძარში, დიდ სქემაში აღკვეცა და ეწოდა სახელი ექვთიმე, ექვთიმე ათონელის საპატივცემულოდ. 

2012 წლის 19 იანვარს, მესტიის წმინდა ნიკოლოზის სახელობის ტაძარში, მთავარეპისკოპოსმა ილარიონმა სქემიეროდიაკონ ექვთიმეს სქემმლვდელმონაზვნად დაასხა ხელი და მესტიის წმინდა ნიკოლოზის, წმინდა ილარიონ ქართველისა და სეტის წმინდა გიორგის სახელობის ტაძრებში მწირველად დანიშნა. 

2012 წლის 28 ნოემბერს სქემმლვდელმონაზონი ექვთიმე სოფელ ნაკრაში, ღვთისმშობლის შობის სახელობის ტაძრის წინამძღვრად დაინიშნა. 

გვ115

ნაკრა 

მამა ექვთიმეს დამოკიდებულება ცხოვრების მიმართ ომში ყოფნის დროს შეიცვალა. მან განსაცდელის ჟამს უფრო ახლოს შეიგრძნო უფლის მყოფობა და, ომიდან დაბრუნებულმა, გადაწყვიტა ბერული ღვაწლით მოეხადა ვალი ღვთისა და ერის წინაშე. საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობისთვის მებრძოლი დღეს სულიერ მხედრობას შეუერთდა და ხილულ თუ უხილავ მტერს დაუცხრომელი ლოცვითა და კაცთმოყვარეობით ებრძვის. ნაკრის მრევლი ღვთის მოწყალების მადლიერებას გამოხატავს. ნაკრის ლვთისმშობლის შობის მრევლი ირმა გვარმიანი აღნიშნავს: „მხოლოდ უფალშია ჩვენი ხსნა, ჩვენი სულის ცხონება. მადლობა უფალს, რომ სოფელ ნაკრას ღვთის მადლი მოეფინა და გავხდით ღირსი, გვქონოდა მოქმედი ტაძარი და გვყოლოდა მოძღვარი. 

2012 წლის 28 ნოემბერს, ლვთის მადლით, ნაკრის მოძღვრად დაინიშნა სქემმღვდელმონაზონი ექვთიმე (არღვლიანი). მამა ექვთიმე საოცარი ადამიანია. მისი უბრალოება და გულისხმიერება უსაზღვროა. მამა ექვთიმე სულითა და გულით მიიღო სოფელმა. უფალმა ინებოს, რომ სულიერმა შვილებმა იმედები გავუმართლოთ ჩვენს მოძღვარს, რომ არასდროს იგრძნოს ჩვენგან ის იმედგაცრუება, რაც, ალბათ, ყველაზე მტკივნეულია მოძღვრისთვის. 

2012 წლის 7 დეკემბერს საზეიმოდ გაიხსნა ღვთისმშობლის შობის სახელობის ტაძარი. უსაზღვრო იყო მთელი სოფლის სიხარული ამ დღეს. ამ ტაძრის მშენებლობისთვის სოფელმა არ დაიშურა ფიზიკური თუ მატერიალური შესაწირი – სოფლისთვის განკუთვნილი პროგრამის ფარგლებში გამოყოფილი ორი წლის ფინანსები, მოსახლეობის ნებით, ტაძარს მოხმარდა. 

ღვთის მადლით გამრავლდა სვანეთში სასულიერო პირები, გაცოცხლდა და აღორძინდა სულიერება და რწმენა. ამ სიხარულის ზიარი გახდა ნაკრაც. მოუთმენლად ველოდებით შაბათ-კვირის და დღესასწაულის დღეებს, რათა მივიდეთ ტა

გვ116

ძარში და ჩვენს მოძღვართან ერთად, შევუერთდეთ მართლმადიდებელი სამყაროს გულისცემას.

თუმცა, ამ ბედნიერებამდე იყო ბევრი ბრძოლა, ბევრი სიბნელე და დაცემა, მაგრამ, ღლვთის წყალობით, ვახერხებდით, ჩავსულიყავით სოფელ ჭუბერში, წმინდა ანდრიას სახელობის ტაძარში, სადაც მსახურობს დეკანოზი გიორგი (ნიგურიანი). მამა გიორგის უდიდესი წვლილი აქვს შეტანილი ჩვენს სულიერებაში. ის, საშინელ სიბნელეში, ერთადერთი ნათელი წერტილი იყო ჩვენთვის. მამა გიორგის უამრავი ნათლული ჰყავს ნაკრაში. ის ისეთივე განუყოფელი ნაწილია ჩვენი ცხოვრების, როგორც მამა ექვთიმე. მადლობა უფალს, რომ ეს ორი ადამიანია ჩვენ გვერდით. მხოლოდ მართლმადიდებელ სარწმუნოებაშია უკვდავება სულისა. მხოლოდ ქრისტიანული ცხოვრებით შევძლებთ, ჩვენს მოძლვრებთან ერთად მივიდეთ ერთობით უფალთან. 

გვ117

 სქემმღვდელმონაზონი პეტრე ქურდაძე (ბიოგრაფია)

ერისკაცობაში მათე ქურდაძე დაიბადა 1978 წლის 29 აგვისტოს, ქალაქ ხაშურში. 1985-1989 წლებში იგი რუსთავის N21-ე საშუალო სკოლაში, ხოლო 1989-1994 წლებში – N25-ე საშუალო სკოლაში სწავლობდა.

1994-1905 წლებში მათე რუსთავის ქიმიურ ლიცეუმში სწავლობდა, ხოლო 1997 წელს საცხოვრებლად ხაშურის რაიონის დაბა სურამში გადავიდა.

2003 წლიდან იგი დაბა სურამის კვირაცხოვლობის სახ. ტაძრის მრევლი გახდა, სადაც, მოძღვრის – მღვდელ გერასიმეს (ედილაშვილი) კურთხევით, იმავე წელს, სტიქარით შეიმოსა.

2010 წელს მათე ქურდაძე გადავიდა მესტიისა და ზემო სვანეთის ეპარქიაში და ცხოვრობდა სოფელ ლატალში, იღუმენ ეგნატესთან.

2011 წლის 19 აგვისტოს, მესტიისა და ზემო სვანეთის ეპისკოპოსმა ილარიონმა ის მორჩილის კაბით შემოსა. 2012 წლის 14 ივნისს, მთავარეპისკოპოსმა ილარიონმა მორჩილი მათე მესტიის წმინდა ნიკოლოზის ტაძარში, მცირე სქემაში აღკვეცა: და ტიმოთე უწოდა, ხოლო 2012 წლის 1 ივლისს, მესტიის წმინდა ნიკოლოზის ტაძარში, იეროდიაკვნად დაასხა ხელი.

2012 წლის 21 ოქტომბერს, მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოსმა ილარიონმა, მესტიის წმინდა გიორგის

გვ118

სახელობის საკათედრო ტაძარში, იეროდიაკონი ტიმოთე დიდ სქემაში აღკვეცა და უწოდა სახელი პეტრე.

2012 წლის 13 დეკემბერს, მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოსმა ილარიონმა სქემიეროდიაკონი პეტრე სქემმღვდელმონაზვნად დაასხა ხელი.

2013 წლის 29 იანვარს, მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოს ილარიონის ლოცვა-კურთხევით, სქემმღვდელმონაზონი პეტრე იელის მაცხოვრის ფერისცვალების და წვირმის.

მაცხოვრის ფერიცვალების ტაძრების წინამძღვრად დადგინდა.

გვ119

2006 წელს, მრევლიდან რამდენიმე ადამიანი მამა ეგნატეს სოფელ იელიში ვახლდით, სადაც მოვილოცეთ ტაძრები, მათ შორის იელის წმინდა კვირიკესა და წმინდა ივლიტას სახელობის ტაძარი. ტაძარი, როგორც გარედან, ისე შიგნიდან, თითქმის მიწაში იყო ჩაფლული. მოძღვრის ლოცვა-კურთხევით დავიწყეთ ტაძრის გაწმენდა. გაწმენდისას, სიბნელეში, მიწიდან რაღაც ბრწყინვალებამ გამოანათა. სულმა დიდი მადლი იგრძნო – ჩვენთვის მარად მლოცველი ღვთისმშობლის ოქროს ხატი ანათებდა მიწიდან. ხატი მათე ქურდაძემ იპოვა, რომელიც დღეს სქემმლვდელმონაზონი პეტრეა და უფლის ნების გამოცხადებაა ის, რომ დღეს მამა პეტრე ამ ტაძრის წინამძღვარია. 

მამა პეტრე, ერობაში, მესტიის ელია წინასწარმეტყველის ტაძრის მშენებლობაში ღებულობდა მონაწილეობას, ამ ტაძრის მშენობლობის დასრულების შემდეგ, მეუფე ილარიონის 

გვ120

ლოცვა-კურთხევით, ის იელის წმინდა გიორგის ეკლესიის აღდგენაში ღებულობდა მონაწილეობას. ტაძარი განახლდა სამსიანების გვარის შემოწირულობით. იელის სოფელმა ერობაშივე შეიყვარა მამა პეტრე. თითქოს გრძნობდნენ, რომ მალე ეს ადამიანი მათი ცხოვრების ნაწილი უნდა გამხდარიყო. არც შემცდარან. დღეს მამა პეტრე, თავისი ჩვეული გულისხმიერებითა და სიყვარულით, ღვთისა და მოყვასის სამსახურში დგას. 

სოფელ იელსა და წვირმიში მოძღვრის დადგენას დედა ნინო მისთვის ჩვეული სითბოთი შეეხმიანა: „სასწაულები მხოლოდ ღვთისგან არის დაშვებული, მან უკეთ იცის, რა, სად, როდის... როგორ მოაწყოს ცოდვილ ადამიანთა ცხოვრების სამყარო. ზოგს ადრე დაუძახებს მასთან, ზოგს – გვიან, მაგრამ მისთვის ყველა მონანული ადამიანი სათნო და საჩინოა, მასთან მისულს შეიტკბობს, შეითვისებს, განამტკიცებს და განაძლიერებს. „თქვენ ჩემთანა და მე თქვენს შორის“, ბრძანებს უფალი (იოანე 14,3). სვანეთს, მეცხრამეტე საუკუნის მეორე ნახევრიდან მეოცე საუკუნის ოთხმოციან წლებამდე, უფალთან მისასვლელი გზა ჩაკეტილი ჰქონდა, მადლი წართმეული, ტაძარი დანგრეული, ხატი გაძარცული... ქვეყნის „უღვთო მესვეურთა წყალობით“, მაგრამ ყოვლის შემძლებელი უფალი ბრძანებს: „ნათელი სოფლად მოვავლინე, რათა ყოველსა, რომელსა რწმენეს ჩემი, ბნელსა შინა არ დაადგრეს", (იოანე 14). სწორედ ბნელის განმაქარვებლად მოევლინა ჩვენ კუთხეს ეპარქიის ლიბო და ბურჯი მეუფე ილარიონი, რომლის ღვაწლის აღწერას მე ვერ შევძლებ. მან მესტიის რაიონის მკვიდრთათვის ყველა ჩაკეტილი ტაძრის კარი გახსნა, სასულიერო პირები გამოზარდა, სამოღვაწეოდ ყველა სოფელში განაწესა და მკვდარი რწმენა გააცოცხლა. წვირმისა და იელის მცხოვრებთათავის დაუვიწყარი იქნება 

2013 წლის 29 იანვარი – მოციქულ პეტრეს პატიოსან ჯაქჭვთა თაყვანისცემის დღე, როდესაც ერთდროულად მობრძანდა ცხრა მოძღვარი, არქიმანდრიტ ეგნატეს ხელმძღვანელობით, 

გვ121

ლოცვა აღავლინეს მაცხოვრის ფერისცვალების ტაძარში და, მეუფეს კურთხევით, ტაძრის წინამძღვრად დაინიშნა მამა პეტრე ქურდაძე, რომელმაც მოსვლისთანავე სოფლის დიდი პატივისცემა და სიყვარული დაიმსახურა. მრევლისთვის დაუვიწყარი იქნება პირველი წირვის ქადაგება, რომელმაც ერისა და ბერის გაერთიანებულ ლოცვის მნიშვნელობაზე ისაუბრა, რომ მხოლოდ ერთიანი ლოცვა და შიში უფლისა დაგვიბრუნებს დაკარგულ ტერიტორიებს – მზიან აფხაზეთსა და გმირთა გამზრდელ სამაჩაბლოს, გაამრთელებს ორად გაყოფილ გულს, ღვთისმშობლის წილხვედრ დედასაქართველოს, რომელსაც გადაშენება არ უწერია, ამინ!“წწ 

გვ122

სქემმღვდელმონაზონი დემეტრე გიგანი (ბიოგრაფია)

 

დაიბადა 1987 წლის 12 ოქტომბერს, გარდაბნის რაიონ სოფელ ნაგებში, სადაც 2004 წელს დაამთავრა საშუალო სკოლა. 

2005 წელს ჩააბარა თბილისის პოლიტექნიკურ უნივერსიტეტში, ფარმაცევტულ ფაკულტეტზე, რომელიც დაამთავრა 2009 წელს, ხოლო 2010 წელს სამხედრო ალტერნატიული სამსახური გაიარა 

ნეკრესის ეპარქიაში. 2011 წელს გადავიდა მესტიისა და ზემო სვანეთის ეპარქიაში და ცხოვრობდა ლატალში, არქიმანდრიტ ეგნატესთან. 2012 წლის 23 თებერვალს, მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოსმა ილარიონმა, ბეჩოს ღვთისმშობლის შობის ტაძარში, მორჩილის კაბით შემოსა. 

2012 წლის 9 აგვისტოს მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოსმა ილარიონმა დაბა მესტიაში წმინდა ნიკოლოზის სახელობის ტაძარში მორჩილი შალვა გიგანი აღკვეცა ბერად და სახელად უწოდა დავითი, წმინდა დავით გარეჯელის საპატივსაცემოდ. 

2012 წლის 26 აგვისტოს მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოსმა ილარიონმა ბერი დავითი დაბა მესტიაში საეპისკოპოსო რეზიდენციის წმიდა ნიკოლოზის სახელობის მამათა ტაძარში იეროდიაკვნად აკურთხა. 2013 წლის 25 მარტს მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოსმა ილარიონმა მესტიის წმიდა გიორგის ტაძარში იეროდიაკონი დავითი აღკვეცა დიდ სქემაში და სახელად უწოდა დემეტრე. 2013 წლის 28 აპრილს სქემმონაზონი დემეტრე მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოსმა ილარიონმა მღვდლად აკურთხა. ამჟამად მსახურობს მესტიის საეპისკოპოსო რეზიდენციაში არსებულ წმინდა ილარიონ ქართველის სახელობის მამათა მონასტერში. 

გვ123

დიაკონი ლუკა ბუცხრიკიძე (ბიოგრაფია)

ერისკაცობაში ლაშა გივის ძე ბუცხრიკიძე დაიბადა 1984 წლის 30 მაისს, ქუთაისში ის 1991-1996 წლებში ქუთაისის მე-6 საშუალო სკოლაში სწავლობდა, ხოლო 1996-2001 წლებში – ქუთაისის ხელოვნების ლიცეუმში, ხელოვნების ფაკულტეტზე.

1995წელს ლაშა ბაგრატის ტაძრის მრევლი გახდა. მისი მოძღვარი იყო დეკანოზი ზინობი (ჟვანია), რომლის სახვითი ხეკურთხევითაც შეიმოსა სტიქარით. 

1996-1999 წლებში, ლაშა ბუცხრიკიძე ქუთაისის გ.- მაისურაძის სახ. სამხატვრო სკოლაში სწავლობდა, ხოლო 2001 წელს, თბილისის ა. ქუთათელაძის სახელობის სამხატვრო აკადემიაში, სახვითი ხელოვნების ფაკულტეტზე, დაზგური ფერწერის განხრით ჩააბარა, რომელიც დაამთავრა 2007 წელს. მან სტუდენტობის პერიოდში დაიწყო მართლმადიდებლური ხატწერისა და ფრესკის შესწავლა, მიხეილ ამბოკაძისა და ემზარ გოგოლაძის ხელმძღვანელობით. 

2004 წელს ლაშა ქუთაისის წმ. თეკლას სახელობის დედათა მონასტრის მრევლი გახდა, სადაც მისი მოძღვარი მღვდელმონაზონი საბა (ნოზაძე) იყო. 

2007 წელს ლაშა ბუცხრიკიძემ შექმნა ოჯახი და ჯვარი დაიწერა ირმა ჭელიძეზე.

2008 წელს იგი ქუთაისის წმინდა გაბრიელ ეპისკოპოსის სახელობის სასულიერო სასწავლებელში სწავლობდა, რო

გვ124

მელიც ოჯახური პირობების გამო ვერ დაამთავრა. 

2009 წლიდან არის საქართველოს მხატვართა კავშირის წევრი, მას მოხატული აქვს: კოჯრის სამხედრო ნაწილში არსებული წმინდა თამარ მეფის სახელობის ტაძარი, ვაშლიჯვრის სამხედრო ნაწილში არსებული წმინდა გიორგის ეკლესია, თერჯოლის ღვთისმშობლის ხარების სახელობის საკათედრო ტაძარი, სოფელ კურსების მთავარანგელოზთა სახელობის ეკლესია, სოფელ ვახტანგისის წმინდა ნიკოლოზის სახელობის მამათა მონასტერი, ბორჯომის წმინდა ელია წინასწარმეტყველის სახელობის ეკლესია და, მესტიისა და ზემო სვანეთის ეპარქიაში გადმოსვლის შემდეგ, მან მოხატა მესტიის საეპისკოპოსო რეზიდენციის ეზოში მდებარე წმინდა ნიკოლოზის სახელობის ტაძარის საკურთხეველი და ილარიონ ქართველის სახელობის ტაძარი. 

2012 წლის 25 აგვისტოს, მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოსმა ილარიონმა ლაშა ბუცხრიკიძე შემოსა მორჩილის კაბით და უწოდა სახელი ლუკა. 

2013 წლის 17 მარტს მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოსმა ილარიონმა მორჩილი ლუკა ლატალის მაცხოვრის ტაძარში აკურთხა წიგნის მკითხველად და კერძო დიაკვნად. 

2013 წლის 24 მარტს მესტიისა და ზემო სვანეთის მთავარეპისკოპოსმა ილარიონმა კერძო დიაკონი ლუკა დიაკვნად აკურთხა. ამჟამად ცხოვრობს დაბა მესტიაში„ მეუღლესთან და შვილთან ერთად. 

გვ125

* * *

ჩემი მცირედი ნამუშევარი წმინდა ილია მართლის სიტყვებით მინდა დავამთავრო:

„ჩვენი ისტორიის სახელი და დიდება, ჩვენთა დიდებულთა წინაპართა სასწაულმოქმედი მხნეობა, თავგანწირვა, თავდადება ვაჟკაცობა სულ იმ ნათლით არის გასხივოსნებული, იმ შარავანდედით არის მოსილი, რომელიც „ძელმა ჭეშმარიტებისამ“, წმინდა ნინოს მადლით და ღვაწლით აღმართულმა, მოჰფინა მთელს ჩვენს ქვეყანას. ამ ძელზე სხივოსანის ასოებით, ქრისტეს წმინდა სისხლით დაწერილი იყო და არის მცნება, რომელიც უდიდესია ყოველს მცნებაზედ: „გიყვარდეს მოყვასი შენი, ვითარცა თავი შენი.“ 

გვ126

გამოყენებული ლიტერატურა: 

1. საქართველოს მეგზური II (რუსდან ყენია, ნათელა ალადაშვილი). 

2. ბალზემო დ ბალქვემო (თეა ცაგურიშვილი). 

3. მესტიისა და ზემო სვანეთის ეპარქიის გაზეთი „უძლეველი მხედარი“ 

გვ127