პირველი მსოფლიო ომი (1914-1918), აგრეთვე ცნობილი როგორც ყველა ომის დასრულების ომი, იყო ერთ-ერთი ყველაზე ფართომასშტაბიანი სამხედრო კონფლიქტი კაცობრიობის ისტორიაში (მეორე მსოფლიო ომამდე), რომელსაც დაახლოებით 9 მილიონი ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა.
სია შეიძლება იყოს არაზუსტი და არასრული საჭიროებს შემდგომ დამუშავებას
საქართველო 1846-1917 წლებში ადმინისტრაციულად იყო ორი გუბერნია ტფილისის და ქუთაისის. სხვადასხვა ეპოქაში იცვლებოდა ტერიტორიის მიხევით
საქართველოს მოსახლეობა 1800 წელს 675 000, 1832წელს 840 000 1865 წელს 1 661 240 1886 წელს 2 677 200 1897 წელს 1 929 049 1926 წელს 2,677,233, 1939 წელს 3,542,289 1959 წელს 4 044 045 1970 წელს 4 686 358 1979 წელს 5 014 800 1989 წელს 5 400 800 2002 წელს 4 601 500 2014 წელს 3 713 804
ტფილისის მაზრაში შედიოდა: მოსახლეობა მოცემულია 1900 წლის მონაცემებით
| თბილისის მაზრა | 66377 |
| I. სართიჭალის უბანი (რეზიდ. მარიენფელდი) | 30373 |
| II. ტფილისის უბანი (რეზიდ. ელისავეტინსკოე) | 30950 |
| III. ყარაიაზის უბანი (რეზიდ. ყარა-ტაპა) | 5054 |
| ახალქალაქის მაზრა | 71003 |
| I. ბარალეთის უბანი (რეზიდ. ბარალეთი) | 37834 |
| II. ბოგდანოვკის უბანი (რეზიდ. ბოგდანოვკა) | 33169 |
| ახალციხის მაზრა | 51273 |
| I. ქობლიანის უბანი (რეზიდ. უდე) | 16459 |
| II. აწყურის უბანი (რეზიდ. აწყური) | 16171 |
| III. ურაველის უბანი (რეზიდ. ზურდალი) | 18643 |
| ბორჩალოს მაზრა | 100675 |
| I. ბორჩალოს უბანი (რეზიდ. შულავერი) | 20640 |
| II. ეკატერინენფელდის უბანი (რეზიდ. ეკატერინენფელდი) | 13869 |
| III. ლორეს უბანი (რეზიდ. ჯელალ-ოღლი) | 32776 |
| IV. თრიალეთის უბანი (რეზიდ. ალექსანდერსგილფი) | 34562 |
| გორის მაზრა | 167310 |
| I. ბორჯომის უბანი (რეზიდ. ბორჯომი) | 5379 |
| II. მეჯვრისხევის უბანი (რეზიდ. მეჯვრისხევი) | 29575 |
| III. სურამის უბანი (რეზიდ. მიხაილოვო) | 38744 |
| IV. ხიდისთავის უბანი (რეზიდ. ქარელი) | 39690 |
| V. ცხინვალის უბანი (რეზიდ. ცხინვალი) | 53562 |
| დუშეთის მაზრა | 67472 |
| I. ბაზალეთის უბანი (რეზიდ. ბაზალეთი) | 16178 |
| II. მცხეთის უბანი (რეზიდ. მცხეთა) | 14144 |
| III. ქსანის უბანი (რეზიდ. ახალგორი) | 19628 |
| IV. ქვეშეთის უბანი (რეზიდ. ქვეშეთი) | 17522 |
| სიღნაღის მაზრა | 76028 |
| I. ბაკურციხის უბანი (რეზიდ. გურჯაანი) | 18684 |
| II. კოდალოს უბანი (რეზიდ. ქოდალო) | 22255 |
| III. მაჩხაანის უბანი (რეზიდ. მაჩხაანი) | 33259 |
| IV. შირაქის უბანი (რეზიდ. დედოფლისწყარო) | 1830 |
| თელავის მაზრა | 52472 |
| I. ყვარელის უბანი (რეზიდ. ყვარელი) | 19788 |
| II. წინანდლის უბანი (რეზიდ. წინანდალი) | 32684 |
| თიანეთის მაზრა | 35417 |
| I. ფშავ-ხევსურეთის უბანი (რეზიდ. ბარისახო) | 9778 |
| II. ერწოს უბანი (რეზიდ. ამტნისხევი) | 14900 |
| III. თუშ-კახეთის უბანი (რეზიდ. ახმეტა ზამთარში, ომალო - ზაფხულში) | 10739 |
| ზაქათალის ოლქი | 72582 |
| I. ალიაბადის უბანი (რეზიდ. ალიაბადი) | 13987 |
| II. ბელაქანის უბანი (რეზიდ. ბელაქანი) | 15807 |
| III. ჭარ-მუხახის უბანი (რეზიდ. ზაქათალა) | 20764 |
| IV. კახის უბანი (რეზიდ. კახ-მუღალი) | 22024 |
თელავის მაზრა — რუსეთის იმპერიის ადმინისტრაციულ-ტერიტორიული ერთეული.
1846 წლიდან თბილისის გუბერნიის შემადგენელი ნაწილი. შეიქმნა 1801 წელს, მოიცავდა ალაზნის ხეობის ზემო ნაწილს. 1834 წელს დიუბუა დე მონპერეს ცნობით მაზრის მოსახლეობა 47000 ადამიანი იყო. მონპერესვე ცნობით თელავის მაზრაში განვითარებული იყო მეღვინეობა, ვენახებს ეჭირა 7 ათასი დესეტინა მიწა და ისხმებოდა 31360000 პინტა ღვინო. მეღვინეობის საუკეთესო ადგილები იყო კონდოლი, ყვარელი და წინანდალი. 1841 წელს დაიყო თელავის, ყვარლის, სიღნაღის, უკანამხრის, თუშეთისა და ფშავ-ხევსურეთის უბნებად. 1842 წელს თელავის მაზრას ჩამოაშორეს თუშეთისა და ფშავ-ხევსურეთის უბნები და მათგან დამოუკიდებელი ადმინისტრაციული ერთეული შექმნეს. 1844 წელს აღადგინეს სიღნაღის მაზრა, თელავის მაზრა კი თელავისა და ყვარლის უბნებად დაყვეს. 1874 წელს თელავის მაზრას თიანეთის მხარეც ჩამოსცილდა. 1891 წელს თელავის მაზრა იყოფოდა ქალაქ თელავად (11214 მცხ.), ყვარლისა (20543 მცხ.) და წინანდლის უბნებად (33362 მცხ.). სულ მაზრაში შედიოდა ერთი ქალაქი და 61 სოფელი. მისი ტერიტორია შეადგენდა 2523,43 კმ2-ს.თელავის მაზრა გაუქმდა 1930 წელს.
თელავის მაზრიდან ნაპოვნია 10 396 დოკუმენტი 1914-18 წლის პირველი მსოფლიო ომის. იხილე მეტი
1897 წლის მონაცემებით
ქართველები грузины — 57 357 чел. (85,91 %),
სომხები армяне — 4754 чел. (7,12 %),
აზერბეიჯანელები азербайджанцы (татары) — 1873 чел. (2,81 %),
ავარცები аварцы — 1752 чел. (2,62 %),
რუსები русские — 694 чел. (1,04 %),
1913 წელს თელავის მაზრაში შედიოდა 33 სოფლის მმართველობა
| № | Уезд | Уездный город | Площадь, вёрст² | Население[1] (1897), чел. |
|---|---|---|---|---|
| 1 | Ахалкалакский | Ахалкалаки (5 440 чел.) | 2 368,6 | 72 709 |
| 2 | Ахалцихский | Ахалцих (15 357 чел.) | 2 259,6 | 68 837 |
| 3 | Борчалинский | с. Шулаверы (4 553 чел.) | 5 938,5 | 128 587 |
| 4 | Горийский | Гори (10 269 чел.) | 6 033,9 | 191 091 |
| 5 | Душетский | Душет (2 566 чел.) | 3 437,9 | 67 719 |
| 6 | Сигнахский | Сигнах (8 994 чел.) | 4 620,0 | 102 313 |
| 7 | Телавский | Телав (13 929 чел.) | 2 974,5 | 66 767 |
| 8 | Тионетский | с. Тионети (1 089 чел.) | 4 256,3 | 34 153 |
| 9 | Тифлисский | Тифлис (159 590 чел.) | 3 688,4 | 234 632 |
| 10 | Закатальский округ | Закаталы (3 009 чел.) | 3 544,3 | 84 224 |
ფოტო ჭავჭავაძე, ნიკოლოზ (პატარა ნიკო) მიხეილის (მელქისედეკის) ძე (1866-1920)
