დეკანოზი ზაქარია დალბაშვილი

დეკანოზი ზაქარია საგარეჯოში 1888 წელს სოლომონ დალბაშვილის ოჯახში დაიბადა. მის გარდა ოჯახში კიდევ ოთხი დედმამიშვილი იზრდებოდა. დაწყებითი განათლება სამრევლო სკოლაში მიიღო. შემდეგ თბილისის სასულიერო სასწავლებელში განაგრძო სწავლა, რომლის დასრულების შემდეგ დარია გორგიშვილზე დაქორწინდა, მასთან სამი ქალიშვილი შეეძინა. 1913 წლიდან ერედვის წმ. გიორგის სახელობის ეკლესიის მედავითნედ მსახურობდა. 1919 წელს დიაკვნად, 1920 წელს მღვდლად დაასხეს ხელი კი და ქალაქ გორში განამწესეს. მამა ზაქარია ფრიად განსწავლული ადამიანი იყო. იგი ზედმიწევნით ფლობდა რუსულ ენას, სასულიერო მწერლობის გარდა კარგად იცნობდა საერო ლიტერატურას, ისტორიას, ბუნებისმეტყველებას. დიდად დაინტერესებული იყო აგრონომიით. მას მრევლთან საოცარი დამოკიდებულება ჰქონდა. ის არა მარტო მათი სულიერი მამა, არამედ დიდი მეგობარიც იყო. ყველასთვის საჭირო მრჩეველი ყოფილა როგორც საყოფაცხოვრებო, ასევე იურიდიულ საკითხებშიც კი. გადმოგვცემენ, რომ მამა ზაქარიას სულიერი შვილი იყო იოსებ სტალინის (ჯუ-ღაშვილი) დედა ეკატერინე (კეკე), რომელიც დიდად აფასებდა თავის მოძღვარს. 1924 წლის აგვისტოს აჯანყების შემდგომ, მამა ზაქარიაც დაპატიმრებულთა სიაში აღმოჩნდა, მაგრამ ეკატერინეს წყალობით, იგი აშკარა სიკვდილს გადაურჩა. ეკატერინეს ძალისხმევითვე მოხდა მოძღვრის განთავისუფლება. სასწაულად გადარჩენილმა მამა ზაქარიამ ვეღარ გააგრძელა სამღვდელო მსახურება და ოჯახისათვის სარჩოს მოსაპოვებლად გორის მეურნეობაში აგრონომად  დაიწყო მუშაობა. 1930-იან წლებში, მძიმე მატერიალური პირობების გამო, მამა ზაქარია თავის მშობლიურ მხარეს, საგარეჯოს დაუბრუნდა. 1943 წელს ტაძრებისა და მო– ნასტრების ამოქმედების შემდეგ მამა ზაქარიას საშუალება მიეცა, დაბრუნებოდა მღვდელმსახურებას. საქართველოს კათოლიკოს–პატრიარქის კალისტრატეს (ცინცაძე) ლოცვა–კურთხევით, რომელიც დიდად აფასებდა მამა ზაქარიას ცონასა და გამოცდილებას, იგი სა–გარეჯოს წმ. დოდო გარეჯელის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად დაინიშნა. მამა ზაქარიას ქალიშვილებს კარგად ახსოვთ უწმიდესის სტუმრობები მათ სახლში, საგარეჯოში, როდესაც კათოლიკოსი კახეთში მიემგზავრებოდა, აუცილებლად მამა ზაქარიას ოჯახში შეივლიდა ხოლმე. მამა ზაქარიას დანიშვნის დროს საგარეჯოს წმ. დოდოს ეკლესიაში საჯინიბო იყო მოწყობილი. მისი დიდი შრომითა და მცდელობით, ასევე უშუალოდ კათოლიკოს-პატრიარქის დახმარებით, წმინდა დოდოს ეკლესიაში კვლავ აღსდგა ღვთისმსახურება. ეკლესია შეკეთდა, შეიმკო ხატებით და საჭირო ინვენტარით. მოძღვარიც, ჭარმაგი ასაკის მიუხედავად, ახალ–გაზრდული ენერგიითა და დიდი სიყვარულით უქადაგებდა მრევლს. ინათლებოდნენ ბავშვები, ქრისტიანული წესით ხდებოდა მიცვალებულთა დაკრძალვა და სისტემტიურად ტარდებოდა წირვა-ლოცვა, რითაც მრევლს საშუალება ეძლეოდა, ქრისტეს წმინდა სისხლსა და ხორცს ზიარებოდა. იმ დროისათვის ეკლესიაში მსახურება ურთულესი იყო. ადამიანთა უმეტესი ნაწილი უნდობლად, ნიჰილისტურად ეკიდებოდა რელიგიურ მსახურებას. მამა ზაქარიამ თავისი ცხოვრების წესით, პირადი მაგალითით, ხალხის სიყვარუ–ლი და პატივისცემა დაიმსახურა. მას ენდობოდნენ, მისგან სწავლობდნენ, როგორც გორში, ისე საგარეჯოს რაიონში, გასაჭირში ეიმედებოდათ. მასთან, როგორც მრავალმხრივ განათლებულ ადამიანთან, მიდიოდნენ ისინიც, ვინც ეკლესიაში არ დადიოდა. მიდიოდნენ რჩევის საკითხავად. მოძღვარი ყველას პატივისცემით ეგებებოდა. დედაჩემის ნაამბობიდან ვიცი, რომ მამა ზაქარიას ძალიან უყვარდა ბავშვები. სიამოვნებდა მათი დასაქმება, რითაც შრომას აჩვევდა. უყვარდა მათი დასაჩუქრება, მაგრამ ეს ხდებოდა მხოლოდ შრომაში თავის გამოჩენის შემდეგ. პირადად დედაჩემს ავალებდა ნათლობისათვის წყლის გაცხელებას, ემბაზის მომზადებას. დანარჩენებს ჰქონდათ თავ-თავისი პატარა ვალდებულებანი ეკლესიის მილაგება, დასუფთავება, ყვავილებით მორთვა, ხატების დაწმენდა, ფარდაგების დასუფთავება და ა.შ.

47-2 საპატრიარქოს უწყებანი N47 28 დეკემბერი-1-იანვარი 20007წ გვ.28

 ყველა საჩუქრდებოდა, მხოლოდ საქმის შესაბამისად შესრულების შემდეგ.  დედაჩემი მამა ზაქარიას შვილიშვილი იხსენებს მის ძალზედ სასიამოვნო ტემბრის ხმას. იგი ზაფხულობით, მწუხრის ჟამს, ღია აივანზე დაისვამდა შვილიშვილებს გარშემო, უკითხავდა ლოცვებს, ღიღინებდა საგალობლებს, ძალზე უყვარდა „სულიკოს“ და „ციცინათელას“ მელოდია. ეს იყო საოცარი სიმშვიდის, სინანულითა და მოყვასისადმი უზომო სიყვარულით გაჯერებული, თითქოს გაჩერებული დრო. დედა ხშირად იხსენებდა ერთ ეპიზოდს მამა ზაქარიას ცხოვრებიდან. ერთი გლეხის ოჯახში ბავშვი გაუხდათ ავად წითელა-ბატონებით, რომელიც ძალზე გართულებული ფორმით განვითარდა. მშობლები სასოწარკვეთილნი იყვნენ. ჩვენ, ბავშვები, ეზოსთან ვირეოდით. მამა ზაქარია მივიდა ოჯახში, ილოცა პატარისათვის, აზიარა, მშობლები დაამშვიდა. ამ დროს ბავშვმა სიცხიანი ტუჩებით ძლივს შე–სამჩნევად ამოილუღლუღა, ბროწეული მინდაო. ზაფხული იყო, ბროწეული ვიღას ექნებოდა. მამა ზაქარია სახეზე საოცარი ნათელით შემჯდარა თავის თეთრ ცხენზე და გადგომია გზას. ყველას  უკვირდა, სად წავიდა, ამ დროს ბროწეულს სად იშოვისო? მთელი დღე დადიოდა თურმე სოფელ–სოფელ და ყველას გასაკვირად საღამოს მოიტანა ავადმყოფისათვის ვიღაცის ოჯახში სასწაულად შემორჩენილი, პატარა, გამხმარი ბროწეული. თავისი ხელით გამოაცალა მარცვლები და გამოუწურა სიცხიან ბავშვს. თურმე იმ დღი– დან გამომჯობინდა პატარა. ის ბიჭუნა დღეს დედაჩემის ტოლია, მშობლებიც. ღრმად მოხუცებულები, ცოცხალი ჰყავს და კარგად ახსოვთ ეს ამბავი. 1955 წლის მარტში თბილისში შემაშფოთებელი ცნობა მოვიდა საგარეჯოდან. მოხუცი და ყველასათვის საყვარელი მოძღვარი საღამოს თავის სახლში გაძარცვის მიზნით მოუკლავთ. განა რა სიმდიდრე უნდა ჰქონოდა მოძღვარს, რომელიც უკანასკნელ ლუკმას უყოფდა უპოვართ. მძიმედ დაჭრილმა მამა ზაქარიამ მოასწრო ახლობლებისათვის მძარცველების ვინაობის დასახელება, თუმცა ისიც ითხოვა, რომ მათთვის ეპატიებინათ. მართლაც ოჯახის წევრებმა საჩივარი არ აღძრეს მომხდართან დაკავშირებით, მაგრამ ყაჩაღები მილიციამ მაინც დააკავა, თუმცა სასამართლოზე მათ ვერ დაუმტკიცეს დანაშაული. განთავისუფლებული თავდამსხმელებიდან ერთ–ერთს, რომელმაც უშუალოდ ესროლა მამა ზაქარიას მცირე ხანში მეუღლე სიმსივნით გარდაეცვალა. გავიდა ხანი და ერთადერთი შვილი გაურკვეველ ვითარებაში დაეღუპა, საბოლოოდ თვითონაც უკურნებელი სენით გარდაიცვალა. მამა ზაქარიას დიდი შრომით აღორძინებული წმინდა დოდოს ეკლესია დღესაც მოქმედია და უკვე 70 წელია გრძელდება მის კედლებში ჭეშმარიტი ღვთის დიდება. დეკანოზ ზაქარიას შვილთაშვილი, საბურთალოს წმინდა ნინოს სახელობის ტაძრის მღვდელი დავით რუხაძე