დეკანოზი მიხეილ მეუნარგია

მიხეილ მეუნარგია (იონა მეუნარგიას მამა), ცაიშის ტაძრის აღსარების მთქმელთა სიის მონაცემების მიხედვით დაიბადა 1827 წელს (ზუგდიდის მუზეუმი, ხელნაწერი წიგნი №49, გვ. 1086). თვით მიხეილ მეუნარგია ავტობიოგრაფიულ ჩანაწერებში გვამცნობს თავისი დაბადების ზუსტ თარიღს, ესაა 1827 წლის 11 თებერვალი. გარდაიცვალა 28 მარტი 1904წ

მიხეილ მეუნარგია იყო უფროსი შვილი ცნობილი ოქრომჭედლის პეპუ მეუნარგიასი (1791–1851). დედამისის, გუქიტი ბეჟანის ასულის (1796–1863) გვარი სამწუხაროდ არ ვიცით. ამავე ჩანაწერებიდან ირკვევა, რომ 1839–1840 წლებში საირმის მონასტერში იყო მოსწავლედ. ,,უდაბნოში ვიყავ ორ წელს მოსწავლედო“ – წერს ის. 1844–1845 წლებში იგი სწავლობდა მარტვილის სასულიერო სასწავლებელში. 1846 წელს შეურთავს ცოლი – სუსანა ეგნატეს ასული, რომელიც მასზე 2 წლით უფროსი ყოფილა.

მიხეილ მეუნარგია სიჭაბუკეშივე უკურთხებიათ ჯერ დიაკვნად, შემდეგ კი მღვდლად (1848 წელს, დიაკვნობისას, მას დაუწერია სათავდებო წიგნი მიცემული მერაბ კობახიძის მიერ ნიკო დგებუაძისათვის). 1851 წელს ის ბლაღოჩინის თანაშემწედ დაუნიშნავთ. 1853 წლის დამდეგს კი უკვე მღვდლადაა მოხსენიებული (ა. ტუღუში, ცაიშის საეპისკოპოსო, ზუგდიდი, 2001, გვ.49).

მიხეილ მეუნარგია განათლებული, შორსმჭვრეტელი კაცი იყო. კარგად ესმოდა რა მნიშვნელობა ცაიშის მონასტერში დაცული იმ შეწირულობების, სიგელებისა და წიგნებისა, რომლებიც სამეგრელოს ეპისკოპოს თეოფანეს (გაბუნია) განკარგულებით ჭყონდიდის ტაძარში უნდა გადაეტანათ, გადაწერა ისინი და გადაარჩინა დაღუპვას, რადგან ამ დოკუმენტების უმეტესობა შემდეგ დაიკარგა. აი რას წერდა მიხეილ მეუნარგია ამ სიგელ–გუჯრების პირების წინასიტყვაობაში: ,,განკარგულებითა ყ(ოვლა)დ სამღვდელოს მენგრელიის ეპისკოპოსის თეოფანესითა, ყოველნი ქონებულნი ცაიშის სობოროსადმი, გუჯარნი და სიგელნი შეწირულობათანი ერთბამად წაღებულ იქმნენ მარტვილის საკათედროსა სობოროსა შინა და კეთილსაიმედოდ იყვებიან ისინი მუნ,ხაზინასა შინა, რომელთა გადმოწერა და ერთ წიგნად შედგენა საჭიროდ შევრაცხე, რათამცა პირი ესე იცვებოდეს ცაიშის სობოროში და დროსა საჭიროებისა ხელმძღვანელ გვექმნეს ადგილობრივთა მზრუნველთა“.

მამა მიხეილი მამულიშვილური სულისკვეთების მოღვაწე იყო. ის მედგრად ედგა გვერდში იმერეთის ეპისკოპოს გაბრიელ ქიქოძეს და თავგამოდებით ებრძოდა სამეგრელოს ეკლესიებში ქართულის ნაცვლად მეგრული წირვა–ლოცვის შემოღების მოსურნე რუს დამქაშებს.

დეკანოზი მიხეილ მეუნარგია გაბედულად და თავდაუზოგავად იბრძოდა სამეგრელოსა და სამურზაყანოს სკოლებში ქართულ ენაზე სწავლების შენარჩუნებისთვის. იგი გახლდათ წერა–კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების წევრი მისი დაარსების დღიდან, ვიდრე სიკვდილამდე.

ამ მოღვაწის სახელთანაა დაკავშირებული აგრეთვე ცაიშის სკოლის დაარსებაც. მან, ჯერ იყო და თავისი სახლის რამოდენიმე ოთახი დაუთმო სკოლას, შემდეგ კი ძალღონე არ დაუშურია სკოლისთვის შენობის ასაგებად.

ის იყო არა მარტო ცაიშის, არამედ სამეგრელოს სხვა სკოლების შემწე და ხელის გამმართავი. ამარაგებდა რა მათ სახელმძღვანელოებით, რომელთაც იმ ფასად ყიდდა, რა ფასადაც ყიდულობდა ავტორებისგან.

1902 წელს, ზუგდიდის ინტელიგენციამ დიდი ზეიმით აღნიშნა დეკანოზ მიხეილ მეუნარგიას მოღვაწეობის 50 წლისთავი, რასაც ილიას ,,ივერიაც“ გამოეხმაურა (ივერია, 1902 წ. № 19 25. I).

მამა მიხეილს ყავდა ერთი ძე (სახელოვანი მოღვაწე იოანა მეუნარგია) და სამი ასული. მარიამი (იგივე მენიკი), რომელიც 1847 წელს დაიბადა, მართა (იგივე დარიკო) დაბადებული 1848 წელს და ბარბალა (დაბ. 1853 წ.). მენიკი სურამელ მიხეილ გურგენიძეზე ყოფილა გათხოვილი (მას შვილი არ ყოლია_. დარიკო კი რაჭველ აზნაურ გიორგი მელაძეს ყავდა ცოლად (ნიკოლოზ კილანავას გადმოცემით მათი შთამომავლები დღესაც ცხოვრობენ რაჭაში). უმცროსი ასული ბარბალე კი ყმაწვილქალობაში გარდაიცვალა 1874 წელს. დეკანოზი მიხეილ მეუნარგია სიცოცხლის ბოლომდე ცაიშის ღმრთისმშობლის მიძინების სახელობის ტაძარში მსახურობდა, აქვე მდებარეობს მისი საუკუნო განსასვენებელი. გარდაიცვალა 1904 წლის 28 მარტს.

< >