მე-2 საარმიო კორპუსი 23-ე ბრიგადა "სკორპიონი" წიგნიდან "საქართველოსთვის"

შოთა (გვადი) შარტავა გარდ. 1993წ. სოფ. გუმისთა სოხუმი აფხაზეთი

20 აპრილი 1993 წელი

შოთა  შოთას  ძე  შარტავა   დაიბადა  ქალაქ  სოხუმში. ქალაქის  №14 საშუალო   სკოლის  დამთავრების  შემდეგ  ჩაირიცხა  თბილისის  სახელმწიფო  უნივერსიტეტის   ფიზიკის  ფაკულტეტზე. 1986  წელს  დაიცვა  საკანდიდატო  დისერტაცია.  შოთა  შარტავა  უაღრესად  ერუდირებული  პიროვნება  იყო,ფლობდა  ინგლისურ  ენას,იტაცებდა  სპორტი,მიღებული  ჰქონდა  შავი  ქამარი  კარატეში. მისი  უშუალო  მონაწილეობით  შეიქმნა  აფხაქზეთში  ქართული  და  აღმოსავლური  ორთაბრძოლების   ასოციაცია.  ასე  იცხოვრა  42  წელი.

შვილიშვილის- არჩილის  დაბადებამ  მის  ცხოვრებას  სულ   სხვა  ელფერი  შესძინა,თუმცა  ქართულ-აფხაზურმა  დაპირისპირებამ  ხელში  იარაღი  ააღებინა. შოთა  შარტავა  დაიღუპა  1993  წლის  16  მარტს,სოხუმზე  მორიგი  შეტევის  დროს.

   საქართველოს  პრეზიდენტის  განკარგულებით  სამშობლოს  ტერიტორიული  მთლიანობისთვის  ბრძოლაში  გამოჩენილი გმირობის,ვაჟკაცობისა  და  თავდადებისათვის  შოთა  შარტავა, სიკვდილის  შემდეგ, დაჯილდოვდა  მედლით „მხედრული  მამაცობისთვის“.

გენო ადამია

შვიდ თვეზე მეტია, ექსტემისტ–სეპარატისტთა მიერ ქართველებისათვის პროვოკაციულად თავსმოხვეული ომი მიმდინარეობს აფხაზეთში. უკანასკნელ დრომდე ბრძოლებს, შდარებით ეპიზოდური ხასიათი ჰქონდა. ჩვენ შემოტევებს მხოლოდ ვიგერიებდით. ბოლო პერიოდში რუსეთის რეაქციული ძალების შთაგონებით გააქტიურდნენ მოწინააღმდეგენი. მატ, როგორც ჩვენთვის ცნობილი გახდა, საკმაო რაოდენობით შემოიყვანეს გაწრვთნილი რუსი, ჩეჩენი, ადიღელი, ჩერქეზი და სხვა ჯურის დაქირავებული მკვლელები, შემოზიდეს რთული ტექნიკა და ემზადებოდნენე ფართო მაშტაბით შეტევებისათვის. ბუნებრივია, არც ჩვენ ვიყავით გულზეხელდაკრეფილი.

ბოლო დროს გახშირდა რუსეთის სამხედრო, „აფხაზური“ თვითმფრინავების ნიერ საბრძოლო პოზიციების, ქალაქ სოხუმის დაბომბვა, რამაც 15 – 16 მარტს ღამით მასირებული ხასიათი მიიღო და დაიწყო ფართო მასშტაბის შეტევითი ოპერაცია. შემოტევის დაწყების ღამეს ერთდროულად ამოქმედდნენ მოწინააღმდეგეთა ნაწილები ხმელეთიდან, ჰაერიდან, ზღვიდან და შესძლეს ჩვენი ზოგიერთი ქვედანაყოფისათვის ალყის შემორტყმა.

გუდაუთაში „დამზადებული“ ჯავშან–კოსტუმებში ჩაცმულმა მტრის გაწვრთნილმა ჯარისკაცებმა გახსნეს ცეცხლი. პასუხად, ჩვენი ბრიგადის მებრძოლებმა – სოხუმის და მისი შემოგარენის დამცველებმა, რომლებიც ძირითადად ქალაქ სოხუმისა და მისი მიმდებარე რაიონების ბიჭებითაა დაკომპლექტებული, ჯერ არ ნახული ბრძოლის მაგალითები უჩვენეს მომხვდურთ. ისინი, როგორც ჩვენი წინაპრები, ვეფხვივით იჭრებოდნენ მტრის დაჯგუფებაში, სანგრებში, სახლებში და სიცოცხლის დაუზოგავად მუსრს ავლებდნენ იერიშზე გადმოსულთ.

შეტევის დაწყებიდან 2 – 3 საათის განმავლობაში პირდაპირ ხერხემალი გადაუმტვრიეს მტრის ძალებს, ისისნი დააბნიეს ჩვენი მეომრების ცეცხლმა, დაკარგეს ორიენტირი, არის იმისი მაგალითიც, რომ მტრის ნაწილები ერთმანეთს ესროდნენ უკუნით ღამეს. დაიწყეს უკან დახევა. ამასობაში, მათდა საუბედუროდ, თენდებოდა და დაიწყეს თავშესაფრის ძებნა, გუდაუთისკენ გაქცევა, ტყვედ არ გვნებდებოდნენ, წინააღმდეგობას გვიწევდნენ, მაგრამ გზე გადაკეტილი ჰქონდათ და მიიმალნენე სოროებში, ტყეებში, ციტრუსოვანთა პლანტაციებში, მათტვის წინასწარ ცნობილ საცხოვრებელ სახლებში, წარმოება–დაწესებულებათა შენობებეში და იქიდან ისროდნენ. 

„ბრძოლის ველზე ენით აუწერელი, თავგანწირული ბრძოლოს მაგალითები უჩვენეს ჩვენი ბრიგადის ლომგულმა ვაჟკაცებმა. ბატალიონის უფროსის მოადგილე მაიორი იურა ომანაძე (ზემო კელასურიდან) ერთ სახლში დამალულ ათეულობით მტერს შეუვარდა, ცეცხლი გახსნა და ვინ იცის რამდენს დაუბნელა თვალები. ბრძოლაში თვითონ ლომივით დაეცა, მაგრამ მის ძმადნაფიც ბიჭებს შესაძლებლობა მისცა, რომ ერთიანად ამოეწყვიტათ სამტროდ მოსულნი.

იურის მეზობელმა ბატალიონის უფროსის მოადგილემ ტარიელ (გია) შამუგიამ, ვინ იცის რამდენ აფხაზს და გადამთიელს მოუსპო სიცოცხლე. ბრძოლის ბოლო მომენტში მტრის მეომართა ჯგუფში მოხვდა. ტყვედ აყვანა შესთავაზეს, პასუხად ხელყუმბარით აიფეთქა თავი, გვერდით კი მის მიერ დახოცილი მტრის ოთხი გვამი ესვენა.

ბრძოლებში დაიჭრნენ ბატალონის უფროსის მოადგილეები აღმზრდელობითი მუშაობის დარგში – გიორგი ფანჩვიძე, დიმა მჭედლიძე და თენგიზ დარცმელია. მტერს  განუმეორებელი ბრძოლის მომენტები უჩვენეს – ნონა მურღვლიანმა, რეზო სიმონიშვილმა, ლერი ასლანიკაშვილმა, თენგიზ ადამიამ, მალხაზ ქვაჭრელიშვილი, შოთა ჩალაძემ, რეზო ჯაჭვლიანმა, მურმან გუგუსიანმა, ვასილ გერაშენკომ, გურჯი და შოთა კოპალიანებმა, ავთანდილ თოდუამ და მრავალმა სხვამ.

ტრაგიკულად დაგვეღუპნენე ოფიცრები: ტექნიკურ მეცნიერებათა კანდიდატი შოთა შარტავა, ბესიკ ბერია  და სხვები. მატ სახელებს ჩვენი ბრიგადის მებრძოლები, მეგობრები, მთელი ქართველი ხალხი, არასდროს დაივიწყებს, მათი რაინდობა მომავალ თაობეებს ლეგენდებად გადაეცემათ.

 დაღუპულთა ჭირისუფლის სანუგეშებლად. სადაც შევძელით, ვიყავით, გარდაცვლილთა მშობლების დიდ მწუხარებასა და სინანულთან ერთად ვნახეთ ქართული შემართებაც. მშობლები უზომოდ შეწუხებულნი კაცურ–კაცობას არ კარგავენ სამშობლოსათვის შეწირული შვილების გამო. ნანობენ , რომ მათი ვაჟიშვილები ვერ მოესწრნენ დაზავების დღეს, მამები, ძმები გვთხოვენ, შვილის, ძმის იარაღი მათ მივცეთ და იბრძოლებენ საბოლოო გამარჯვებამდე. ასეთი გული მხოლოდ მამულის დამცველებს აქვთ.

ყველამ იცოდეს, მათ შორის პირველ რიგში მტრებმა, რომ გუდაუთელ ხელისუფალთა ამ ფართო მასტტაბის შეტევაში გავიმარჯვეთ, გავიმარჯვეთ იმიტომ, რომ ქარტველები უხსოვარი დროიდან კუთვნილ მამულს იცავდნენ – ჩვენი იარაღი ჩვენი სიმართლეა. სამართლიან ბრძოლას დამარცხება არ უწერია.

დღემდე, გარდა 15 მარტიდან დატრიალებული ტრაგედიისა, ჩვენ არ გვიჩვენებია ნამდვილი ბრძოლა, წინა პოზიციებზე შევჩერდით. შეგვეძლო დამარცხებული მტრის წინააღმდეგ კონტრშეტევაზე გადასვლა და მთიელ–აფხაზთა განადგურება გარანტირებული იყო. ახლა მაინც გაიგეთ, რომ ბოროტებას ბოროტებით არ ვპასუხობთ. ჩვენ გვაქ იმდენი და ისეთი ტექნიკა, გვყვავს მოსალისეთა სახალხო ლაშქარი, გაწვთნილობით რეგულარული ჯარის დონემდე აყვანილი, რომ ორ დრეში ფსოუს ნაპირებთან ვიქნებით, მაგრამ არ გვიდა აფხაზთა გაწყვეტა.

სოხუმის მისადგომებტან დატრიალებულ ტრაგედიაში გუდაუთელთა ჯარში ყოველ მეხუთე იყო აფხაზი. ძირითადი ნაწილი კი, აფხაზთა სახელით, კბილებამდე შეიარაღებული, გაწვრთნილი რუსები იყვნენ. შეტაკებაში ქართველებმა ფაქტიურად რუსის ჯარი და მისი პოლიტიკა დაამარცხეს.

გუდაუთიდან გადმოსული. დახოცილი აფხაზები და გადამთიელები 21 მარტს უნდა დაგვესაფლავებინა და დავთქვით ცეცხლის შეწყვეტა. ჩვენი მეომრები შედგნენ მკვდართა შეგროვება–დაკრძალვას. ამ დროს ზემო ეშერიდან სატანას ხელით სნაიპერმა ისროლა და ერთ რაინდ ქართველს სიცოცხლე მოუსწრაფა.

ღმერთს განდგომილნო და კაცთმოძულენო სეპარატისტებო! მაცდურობა, სიტყვის გატეხვა, ავკაცობა არასდროს არავის არ შერჩენია, არც მკვლებს შერჩებათ.

აფხაზთა ინტერესებს, ეროვნულ თვითმყოფადობას მხოლოდ და მხოლოდ ქართველები, საქართველო იცავს, ნუ აყვებით ცდუნებას, მოიკრიბეთ გონება, ვითარებას რეალურად შეხედეთ, თორემ გვიან იქნება.

16 მარტს სოფელ აჩადარაში აფხაზ ბოევიკთა მიერ დაკავებული სახლის განთავისუფლების დროს, ლერი ასლანიკაშვილი მის სარდაფში ერთ–ერთი პირველი შევარდა, სადაც ხელყუმბარით მტრის საცეცხლე წერტილი გაანადგურა. შემდეგ სახლის მეორე სართულზე მყოფთ შეუტია და მოწინააღმდეგესთან ხელჩართულ ბრძოლაში დაიღუპა.

ავთანდილ თოდუა მტრის მიერ დაკავებული პოზიციის დასაბრუნებლად, თავისიანებს საბრძოლო ყიჟინით წინ მიუძღოდა. მომხვდურთა ჯგუფი განადგურებულ იქნა. თვითონ ავთანდილმა მტრის ორ ბოევიკს დაუბნელა თვალები და თვითონაც გმირულად დაიღუპა.

შოთა შარტავა ერთ–ერთი სახლის განთავისუფლების დროს, პირველი შევიდა შენობაში და საკუთარი სიცოცხლის ფასად, თავისიანებს მტრის განადგურების საშუალება მისცა. 

თეიმურაზ ფანჯავიძე მოწინააღმდეგის საცეცხლე წერტილთან ახლო მანძილამდე მიცოცდა და მიუხედავად იმისა, რომ რამდენიმე ტყვია მოხვდა, მძიმედ დაჭრილმა მაინც შეძლო მისი განადგურება.

რობერტ სანიკიძე აჩადარასთან მტრის დივერსიულ ჯგუფს პირისპირ შეეჯახა, რა დროსაც თავი მეგობრებთან ერთად, მათი დიდი ნაწილის განადგურება შეძლო. თავად ამ შეტაკებაში გმირულად დაეცა.