გლდანის მემორიალის სრული სია გადადი ლინკზე

ნუგზარ (ნუკრი) ილიას ძე მარშანიშვილი დაიბადა 1966 წლის 25 თებერვალს ქ. თბილისში.

1983 წელს დაამთავრა 39-ე საშუალო სკოლა. 1984 წელს მოულოდნელად გარდაეცვალა დედა, რომელზეც ფიქრი არ ასვენებდა მთელი თავისი ხანმოკლე ცხოვრების მანძილზე. მის თვალებში უცნობიც კი შეამჩნევდა ნაღველს,რომელიც დედის მონატრებით იყო გამოწვეული.

1985 წელს სწავლა განაგრძო საქართველოს პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში, საიდანაც გაიწვიეს სამხედრო სავალდებულო სამსახურში, რასაც იგი გულისხმიერებით და პასუხისმგებლობით ასრულებდა. იყო ოცეულის მეთაური.

1986 წელს ნუკრი დაუბრუნდა ინსტიტუტს, სადაც ისწავლა სამ წელიწადს.

1989 წელს ეროვნული მოძრაობის ტალღამ მასაც გადაუარა, ააფორიაქა და ერის სამსახურში ჩააყენა. იმავე წელს საკუთარი სურვილით და მოწოდებით გამოცდები ჩააბარა მილიციის უმაღლეს სკოლაში, ასე თვლიდა საჭიროდ:ჩემს ტანჯულ ქვეყანას – საქართველოს იქ უფრო გამოვადგებიო. მუდამ იქ იყო, სადაც მამულს უჭირდა. გმირულად იცავდა სამაჩაბლოს და აფხაზეთს...

„სამშობლოს არვის წავართმევთ, ჩვენს ნურვინ შეგვეცილებაო“, – იტყოდა და. რისხვა ჩაუდგებოდა საოცრად კეთილ თვალებში,

1990 წელს სოხუმელმა პატარძალმა შეაღო მისი სახლის კარი და ამდენ ხანს ქალის ხელს მონატრებულ ოჯახში სითბო და სიხარული შეიტანა. სულ. მალე მამობის სიხარულმა გაუთბო გული, მაგრამ ხანმოკლე აღმოჩნდა. ახალგაზრდა ოჯახის ბედნიერება. 

მიუხედავად ავადმყოფობისა, მეგობრებს ვერ უღალატა და 1992. წლის აგვისტოში კიდევ ერთხელ ჩადგა მამულის დამცველთა რიგებში. „ნუ გეშინიათ ტყვიას ხელით ვიჭერო“ – დაამშვიდა ასლობლები. „ნათიას მიხედეო მავედრებელი თვალებით შეხედა მეუღლეს, მერე აღელვებულმა გამოიხურა კარი.

ლიფტს აღარ დაელოდა, კიბეები ისე ჩაირბინა, იგი იმ დღესაც, ისეთი იყო როგორც ყოველთვის: ყოყმანი და უკანდახევა არ ჩვეოდა. ქართული საბრძოლო სული ბობოქრობდა მასში. ჩვეული შემართებით დაადგა გზას,თურმე მარადისობისა და უკვდავებისაკენ მიჰყავდა.

29 აგვისტოს, გაგრაში კოლხიდის საბჭოს სოფელ წითელ ჯვარში, მანდარინის ბაღებიდან გორაკებზე განლაგებულ პოზიციებზე ვერაგულად დახოცეს თბილისის მილიციის უმაღლესი სკოლის 8 კურსანტი, მათ შორის იყო ჩვენი ნუკრიც.

„და კიდევ ერთ ოჯახში გაისმა გლოვის ზარი. კიდევ ერთი მშობელი გაუბედურდა, გაუბედურდა ქვრივი მამა. დაქვრივდა ახალგაზრდა ქალი და და ობლდა პატარა ნათია, რომელიც ამაყად ივლის საქართველოს მიწაზე. იმ მიწაზე, რომლისთვისაც თავი გასწირეს ნუკრიმ და ქართველი ერის სხვა საუკეთესო შვილებმა. რამდენი ჩანაფიქრი, ოცნება და მიზანი დარჩა განუხორციელებელი... მაგრამ, ამასთანავე, დარჩა. საქართველოსთვის გმირულად შეწირული ლამაზი სახელი, რომელსაც ჰქვია ნუკრი მარშანიშვილი.

მარინა ნაჭყებია დ.1956წ. აფხაზეთის მებრძოლთა მკვლევარი დ. სოხუმი აფხაზეთი

ნუგზარ (ნუკრი) მარშანიშვილი

ნუგზარ (ნუკრი) ილიას ძე მარშანიშვილი დაიბადა 1966 წლის 25 თებერვალს ქ.

თბილისში.

1983 წელს დაამთავრა 39-ე საშუალო სკოლა. 1984 წელს მოულოდნელად

გარდაეცვალა დედა, რომელზეც ფიქრი არ ასვენებდა მთელი თავისი ხანმოკლე

ცხოვრების მანძილზე, მის თვალებში უცნობიც კი შეამჩნევდა ნაღველს, რომელიც

დედის მონატრებით იყო გამოწვეული.

1985 წელს სწავლა განაგრძო საქართველოს პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში, საიდანაც

გაიწვიეს სამხედრო სავალდებულო სამსახურში, რასაც იგი გულისხმიერებით და

პასუხისმგებლობით ასრულებდა. იყო ოცეულის მეთაური.

1986 წელს ნუკრი დაუბრუნდა ინსტიტუტს, სადაც ისწავლა სამ წელიწადს.

1989 წელს ეროვნული მოძრაობის ტალღამ მასაც გადაუარა, ააფორიაქა და ერის

სამსახურში ჩააყენა. იმავე წელს საკუთარი სურვილით და მოწოდებით გამოცდები

ჩააბარა მილიციის უმაღლეს სკოლაში, ასე თვლიდა საჭიროდ: ჩემს ტანჯულ ქვეყანას

– საქართველოს იქ უფრო გამოვადგებიო. მუდამ იქ იყო, სადაც მამულს უჭირდა.

გმირულად იცავდა სამაჩაბლოს და აფხაზეთს… „სამშობლოს არვის წავართმევთ, ჩვენც

ნურგვინ შეგვეცილებაო“, – იტყოდა და რისხვა ჩაუდგებოდა საოცრად კეთილ

თვალებში.

1990 წელს სოხუმელმა პატარძალმა შეაღო მისი სახლის კარი და ამდენხანს ქალის

ხელს მონატრებულ ოჯახში სითბო და სიხარული შეიტანა. სულ მალე მამობის

სიხარულმა გაუთბო გული, მაგრამ ხანმოკლე აღმოჩნდა ახალგაზრდა ოჯახის

ბედნიერება.

მიუხედავად ავადმყოფობისა, მეგობრებს ვერ უღალატა და 1992 წლის აგვისტოში

ერთხელ კიდევ ჩადგა მამულის დამცველთა რიგებში. „ნუ გეშინიათ, ტყვიას ხელით

ვიჭერო“ – დაამშვიდა ახლობლები. „ნათიას მიხედეო“ – მავედრებელი თვალებით

შეხედა მეუღლეს, მერე აღელვებულმა გამოიხურა კარები, ლიფტს აღარ დაელოდა,

კიბეები ისე ჩაირბინა, იგი იმ დღესაც ისეთი იყო, როგორც ყოველთვის: ყოყმანი და

უკანდახევა არ ჩვეოდა. ქართული საბრძოლო სული ბობოქრობდა მასში. ჩვეული

შემართებით დაადგა გზას, რომელსაც თურმე მარადისობისა და უკვდავებისაკენ

მიჰყავდა.

29 აგვისტოს, გაგრაში კოლხიდაში მანდარინის ბაღებიდან, გორაკებზე განლაგებულ

პოზიციებზე ვერაგულად დახოცეს თბილისის მილიციის უმაღლესი სკოლის 8

კურსანტი, მათ შორის იყო ნუკრი მარშანიშვილიც.

… და კიდევ ერთ ოჯახში გაისმა გლოვის ზარი. კიდევ ერთი მშობელი გაუბედურდა,

გაუბედურდა ოჯახი. დაქვრივდა ახალგაზრდა ქალი და დაობლდა პატარა ნათია,

რომელიც ამაყად ივლის საქართველოს მიწაზე. იმ მიწაზე, რომლისთვისაც თავი

გასწირეს ნუკრიმ და ქართველი ერის სხვა საუკეთესო შვილებმა. რამდენი ჩანაფიქრი,

ოცნება და მიზანი დარჩა განუხორციელებელი… მაგრამ, ამასთანავე, დარჩა

საქართველოსთვის გმირულად შეწირული ლამაზი სახელი, რომელსაც ჰქვია ნუკრი

მარშანიშვილი.

1992 წლის აგვისტოს ბოლო რიცხვებში ბზიფის ხეობის მიმართულებით ფართომასშტაბიანი ოპერაცია დაიგეგმა, რომელშიც რამდენიმე ბატალიონთან ერთად, პოლიციის აკადემიის კურსტანტებიც იყვნენ ჩართულები. პოლიციელებს დაბა კოლხიდას  მიდამოებში პოზიციები უნდა გაემაგრებინათ, საიდანაც მტრის შენაერთებისთვის ზურგიდან დარტყმის შესაძლებლობა არ უნდა მიეცათ. 28-29 აგვისტოს ღამის საათებში, ორ ნაწილად გაყოფილი კურსანტთა ასეული, ე.წ. „წითელ ჯვარში“ და კოლხიდასთან მდებარე მანდარინების პლანტაციებში დაბანაკდა. მოწინააღმდეგემ მალევე მიიტანა მათზე იერიში, რის შედეგადაც „წითელ ჯვარში“ დაბანაკებული ათივე პოლიციელი დაი*ღუპა. მარჯვენა ფლანგზე მყოფმა პოლიციელების ძირითადმა ძალებმა, თავდასხმა უმსხ*ვერპლოდ მოიგერიეს (ოთხი კაცი დაიჭ*რა) და მაშინვე დაღუ*პული თანამებრძოლების პოზიციებისკენ მიაშურეს. მათთან ერთად, „ბმპ“-ეს ტიპის ტექნიკის წინამძღოლობით, მხედრიონელთა ერთი ოცეულიც ავითარებდა იერიშს, რა დროსაც ადგილზე მისულები, ინტენსიური ცეცხლის ქვეშ მოექცნენ.

შოთა ბითაძე (პოლიციის კურსანტი):

 „მაღლობზე რომ ავედით, მოწინააღმდეგის ინტენსიურმა ცეცხლმა გვაიძულა ჩვენი ბიჭების პოზიციამდე გვეხოხა. მაღლობზე პირველკურსელის ანდრო ჭანტურიძის უძრავი სხეული შევნიშნეთ. როცა მეგობრების სამყოფს  მივაღწიეთ, თვალწინ შემზარავი სურათი გადაგვეშალა. მარჯვენა მხარეს, ნაძვებთან მეოთხე კურსელის ერნესტ კუკსას და*მახინჯებუ*ლი გვ*ამი იდო, მისთვის ხელებში აფეთ*ქებულ ყუმბარას ორივე ხელის კიდური წაეგ*ლიჯა. რამდენიმე ნატყ*ვიარი სახეზეც ჰქონდა. აქვე ახლოს ფოლადის ჩაფხუტიანი, ნაძვს მიყრდნობილი ლევან ცისკარიშვილი უსულოდ იჯდა. მისთვის სნაიპერის ტყ*ვიას ფოლადის ჩაფხუტი გაეხვრიტა. გზის მარცხენა მხარეს მაიორ მირიან თეთრაძის, მეოთხე კურსელის ნუგზარ მარშანიშვილის, პირველკურსელების ბაჩუკი კოკაიას და გელა ბელქანიას უმოძრაო სხეულები დავინახეთ. ახლოს მისვლის შემდეგ აღმოჩნდა, რომ მირიან თეთრაძეს (მეთაური) თავი ჰქონდა გაპო*ბილი. ყველა დანარჩენს სხეულზე ნატყ*ვიარები ჰქონდა. აქეთ ნაძვებთან, გზის მხარეს კაპიტან ვახტანგ კვესიტაძის და მისგან ათი მეტრის მოშორებით მეოთხე კურსელის ზაქარია ვეშაპურის გვა*მები შევნიშნეთ, მეოთხე კურსელი ბადრი გერაძე არსად ჩანდა. ყელში სიმწრის ბურთი გამეჩხირა“ (გერაძის ცხე*დარს ოდნავ მოგვიანებით, მეოთხე კურსელებმა - კახა ადამიამ და კობა კალმახელიძემ მესამე ტერასაზე მიაკვლიეს).

ერთსაათიანი ბრძოლების შემდეგ, მოწინააღმდეგემ  უკან დაიხია (სამი პოლიციელი მძიმედ დაიჭ*რა. მხედრიონელებმა მოგვიანებით განიცადეს დანაკარგები, როდესაც მტრის მიერ კონტროლირებადი ტერიტორიის სიღრმეში შევიდნენ ), თუმცა სროლებს მაინც ჰქონდა ადგილი და ცხედ*რების გამოსატანად დაწყებული საევაკუაციო პროცესიც, რთულ პირობებში მიმდინარეობდა. „ბმპ“-ში ექვსი ცხედ*რის მოთავსება მოხერხდა, დანარჩენი ცხედ*რების გამოსატანად კი „შავნაბადას“ კუთვნილი „ბტრ“-ის ტიპის ტექნიკა მოიშველიეს. აღნიშნულ „ბტრ“-ში ოთხივე დაღუ*პულის ცხე*დარი მოათავსეს, თუმცა ტექნიკას ძრავამ უმტყუნა და მისი ადგილიდან დაძვრა შეუძლებელი გახდა. ამასობაში მას ჭურვიც მოხვდა, თუმცა ზიანი დიდად არ მიდგომია და ეკიპაჟის წევრებთან ერთად, ცხედ*რების გადარჩენაც მოხერხდა. დაღუ*პულთა გადმოსვენება ორი დღის შემდეგ გახდა შესაძლებელი, მანამდე კი დედაქალაქის მიმართულებით ექვსი გადმოსვენებულის ტრანსპორტირება განხორციელდა.

შოთა ბითაძე:

„29 აგვისტოს გაგრის ნავსადგურიდან ფოთის მიმართულებით გასული გემით გავაცილეთ ჩვენი მეგობრების - მირიან თეთრაძის, ნუგზარ მარშანიშვილის, ერნესტ კუკსას, ანდრო ჭანტურიძის, ბაჩუკი კოკაიას და გელა ბელქანიას ცხედ*რები. ისინი იმ გზით გავაცილეთ, რა გზითაც აქ, გაგრაში ჩამოვედით. გაგრის სტადიონზე, სატვირთო მანქანაზე დასვენებულ თუთიის სასახლეში ჩასვენებულ ვახტანგ კვესიტაძეს, ბადრი გერაძეს, ლევან ცისკარიშვილს და ზაქარია ვეშაპურს, 31 აგვისტოს ღამე გავუთენეთ და დილით ვერტმფრენით გავაცილეთ.“

.................

გ. ბელქანია, ა. ჭანტურიძე, ლ. ცისკარიშვილი, ბ. გერაძე, ბ. კოკაია.

ე. კუკსა, ვ. კვესიტაძე, ნ. მარშანიშვილი, მ. თეთრაძე, ზ. ვეშაპური.