ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქია
ზუგდიდი 2023
წინასიტყვაობა
ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქია საქართველოს ეპარქიებს შორის გამორჩეულია თავისი ისტორიითა და უნიკალური სიწმინდეებით.
2012 წელს გამოცემული პირველი წიგნის შემდეგ მრავალი სიახლეა ეპარქიაში, ამიტომ აუცილებელი გახდა წიგნის განახლება და მეორედ გამოცემა.
ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვაკურთხევით მეორედ გამოცემულ წიგნში `ზუგდიდისა და
ცაიშის ეპარქია“ მოთხრობილია ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის წარსული და დღევანდელობა, ასახულია სხვადასხვა
საეკლესიო სიწმინდე. საუბარია ეპარქიაში ადრე და ამჟამად მოღვაწე სასულიერო პირებზე, განხილულია ყველა
მოქმედი და მშენებარე ტაძრის ისტორია, დართულია ფოტოსურათები.
ეს წიგნი ერთგვარი გზამკვლევია ეკლესიის მსახურთა, მრევლთა და სხვა დაინტერესებულ პირთათვის.
ავტორ-შემდგენლებთან ერთად წიგნზე მუშაობდნენ: ისტორიკოსი ავთანდილ თორდია, დეკანოზი იოანე აკობია,
ეპარქიის არქიტექტორი ელგუჯა გოგოხია, მარეხი თოდუა, ფოტოგრაფები _ ლევან გაბეჩავა, გოჩა ლემონჯარია, ირაკლი ქარჩავა,
ზუგდიდის დადიანების სასახლეთა ისტორიულარქიტექტურული მუზეუმის თანამშრომლები.
წიგნი გამოიცა წარმოშობით ზუგდიდელის, ქ. თბილისის საავიაციო ქარხნის გენერალური დირექტორის, ბატონი
ვაჟა (პანტიკო) თორდიას დაფინანსებით. ეპარქიის მრევლთა
სახელით უღრმესი მადლობა მას.
ჩვენი დიდი მცდელობის მიუხედავად, შეიძლება წიგნში დაშვებულია უნებლიე შეცდომა, რისთვისაც ვითხოვთ შენდობას.
ავტორები
გვ. 3
სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი ილია II
ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიაში. 2009 წელი.
ვლაქერნობა ზუგდიდში 90-იან წლებში
გვ. 4
ვლაქერნობა ზუგდიდში. 2012 წ
ვლაქერნობა ზუგდიდში. 2022 წ
გვ. 5
საქართველო წილხვედრია ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლისა!
ვლაქერნობა _ ეს დღე იქცა საერთო-სახალხო ეროვნულ ზეიმად.
მთელ ქართველ ერს და ყველა მართლმორწმუნეს გულითადად ვულოცავთ ღმრთისმშობლის საფარველის დადების დღეს.
ღმრთისმშობლისადმი ქართველ ადამიანს გამორჩეული სიყვარული და პატივისცემა აქვს, ეს აღიარებული ფაქტია, ჩვენი ქვეყანა ხომ წილხვედრია
ყოვლადწმინდა მარიამისა. იგია ჩვენი დედა და დიასახლისი, მეოხი და მფარველი ჩვენი. ღმრთისმშობლის დავალებითა და ლოცვაკურთხევით I საუკუნეში საქართველოში
ქრისტიანობა იქადაგეს მოციქულებმა წმ. ანდრია პირველწოდებულმა და სვიმონ კანანელმა. ღმრთისმშობელმა დალოცა და უწინამძღვრა
წმინდა ნინოს აქ გამოსამგზავრებლად.
ივერიის, აწყურის, ხახულის, წილკნის ღმრთისმშობლის სასწაულთმოქმედი ხატების შესახებ არაერთხელ თქმულა
და დაწერილა. ღმრთისმშობლის სახელობის ურიცხვი ეკლესიაა საქართველოში და მათ შორის თბილისის საპატრიარქო
ტაძარიც მის სადიდებლადაა აგებული. ყოველივე ეს ჩვენი მოსახლეობისათვის ცნობილი ფაქტია, ბევრმა არ იცის, რომ
საქართველოში _ ზუგდიდში დაცულია სამოსელი ყოვლადწმინდისა მარიამისა, რომელზეც, მეცნიერთა დასკვნებით,
მაცხოვრის სახეა აღბეჭდილი.
უფლის საოცარი განგებულებით ღმრთისმშობლის წილხვედრ ივერიას ებოძა როგორც ყოვლადწმინდა მარიამის სამოსელი,
რომელიც ზუგდიდშია დაბრძანებული, ისე კვართი უფლისა ჩვენისა იესო ქრისტესი, რომელიც პირველ
საუკუნიდანვე სვეტიცხოვლის ტაძარშია დაკრძალული.
გვ. 6
ეს ჩვენი ერისთვის მომადლებული უდიდესი წყალობაა უფლისა, რაც დიდ პასუხისმგებლობასაც გვაკისრებს.
ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობელმა დაგლოცოთ თქვენ და სრულიად საქართველო!
უწმინდესი და უნეტარესი, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქი, მცხეთა-თბილისის
მთავარეპისკოპოსი და ბიჭვინთისა და ცხუმ-აფხაზეთის მიტროპოლიტი ილია II
ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობელმა დაგიცვათ და დაგიფაროთ!
კიდევ ერთხელ ღირსგვყო ღმერთმა მართლმადიდებელი ეკლესიის ამ დიდ დღესასწაულს _
ყოვლადწმინდა დედოფლის პატიოსანი სამოსლის დადებას ვლაქერნას, რომელიც გამორჩეულად
აღინიშნება ჩვენს ეპარქიაში, დედაღმრთისმშობლის იმ დიდი მფარველობისა და პატრონობისა გამო
და ამავე დროს, ვიტყოდი, ნდობის გამოც, რომელსაც ავლენს ყოვლადწმინდა დედა საქართველოსა
და განსაკუთრებით ჩვენი კუთხის მკვიდრთადმი, ვგულისხმობ იმ დიდ სიწმიდეს, რომელიც ჩვენთანაა დაბრძანებული
_ სამოსელი ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლისა. ძალიან ბევრი ქრისტიანისათვის წარმოსადგენადაც კი ძნელია და საოცნებოდაც მიუწვდომელი, შეეხო სამოსელს, რომელიც მარად
უხრწნელ დედას ემოსა და რომელსაც, ვინ იცის, რამდენჯერ შეხებია უფლის ხელიც, როგორც დედის სამოსელს. ჩვენ კი
გვაქვს ბედნიერება, ასე ხშირად მივეახლოთ მას.
დიდი სიწმინდე იცავს ჩვენს ერს, ჩვენს კუთხეს, განსაკუთრებით ჩვენს ქალაქს, მაგრამ ისიც უნდა გვახსოვდეს, რომ
გვ7
ვისაც მეტი მიეცა, მას მეტი მოეთხოვება. დიდი პასუხისმგებლობა გვაკისრია; გვმართებს მეტი მონდომებით, მეტი
მოშურნეობით, მეტი ერთგულებით შევუდგეთ ღმერთს და ნდობით, წადილითა და სარწმუნოებით ჩავჭიდოთ ხელი მის
ყოვლადწმინდა დედის კალთას და წრფელი გულით ვთხოვოთ შევრდომა ძისადმი, ვის მიმართაც, როგორც დედას, ყველაზე
მეტი კადნიერება გააჩნია. ვთხოვოთ, დაიცვას, გაამთლიანოს და გააძლიეროს სრულიად საქართველო და მეოხ ეყოს ყოველ ქრისტიანს გადარჩენაში.
ღმერთმა დაგლოცოთ და მისმა ყოვლადწმინდა დედამ დაგიცვათ და დაგიფაროთ. მრავალ ვლაქერნობას დაგასწროთ უფალმა.
ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტი გერასიმე ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის მატიანე
ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის წინამორბედი იყო ცაიშის საეპისკოპოსო, რომელიც დღევანდელ დასავლეთ საქართველოს (ლაზიკა/ეგრისი) ტერიტორიაზე ერთ-ერთი
უძველესი საეკლესიო ცენტრია. ის იხსენიება VII ს-ის დამდეგს კონსტანტინოპოლის საპატრიარქოსადმი დაქვემდებარებულ
ეპარქიათა ნუსხებში, რასაც ცნობილი იტალიელი მისიონერი დონ არქანჯელო ლამბერტიც ადასტურებს.
ცნობილია, რომ წმინდა მოციქულებს _ ანდრია პირველწოდებულს, სვიმონ კანანელსა და მატათას I საუკუნეში კოლხეთში უქადაგიათ და ქრისტიანული ეკლესიისთვის დაუდვიათ
საფუძველი. უკანასკნელი ორი გარდაცვლილა აქ. სვიმონი ნიკოფსიაში (ძვ. Lლაზიკა, დღევანდელი ნოვომიხაილოვკა),
ხოლო მატათა აფსაროსში (გონია) დაუკრძალავთ. კანანელის საფლავი, როგორც ჩანს, გადმოუტანიათ XIV ს-ში ანაკოფიაში (ძვ. ტრაქეა, დღევანდელი ახალი ათონი).
VII-IX სს. კKონსტანტინოპოლის პატრიარქს დაქვემდებარებულ კათედრათა შორისაა ლაზიკის მიტროპოლია (ეპარქია),
ფასიდის (ფაზისი, დღ. ფოთი) მიტროპოლიტით სათავეში,
გვ8
რომელსაც ექვემდებარებოდა ოთხი საეპისკოპოსო: როდოპოლისის (ვარდციხე/დღ. ვარციხე), საისინთა (აბისსენთა) –
საისის (ცაიში), პეტრათა/პეტრისა (პეტრა დღ. ციხისძირი ან ხოფა) და ზიგანევთა (ზიგანევი/გუდაყვა, დღ. გუდავა),
რომლის მონაცვლე X ს-ის მიწურულს გახდა ბედია.
უძველესი ცნობა ცაიშის საეპისკოპოსოს შესახებ დაცულია 602-610 წლებში, ფოკა უზურპატორის ზეობის დროს
შედგენილ საეპისკოპოსო კათედრათა ნოტიციაში, სადაც ის იხსენიება ზემოთ ჩამოთვლილ ოთხ საეპისკოპოსოს შორის.
ის, სავარაუდოდ, V-VI სს-ში არსებობდა, ხოლო ე.წ. ოცწლიანი ომის (542-562 წწ.) შემდეგ, უეჭველად, ზემოთ აღნიშნული
სახით კონსტანტინოპოლის პატრიარქის დაქვემდებარებაშია. ეგრის-აფხაზეთის ბიზანტიისგან სრული პოლიტიკური
თავისუფლების მოპოვების (ლეონ II) შემდეგ ეკლესიური დამოუკიდებლობისათვის გრძელდება ბრძოლა (ამ ,,ბრძოლის'' გზაზე მნიშვნელოვანი წარმატება იყო _ აფხაზეთის/
ბიჭვინთის საკათალიკოსოს შექმნა VIII ს-ში), რაც, როგორც ჩანს, IX ს-ის შუა წლებში დასრულდა (უკანასკნელად ლაზიკის
ეპარქია, მათ შორის ცაიშის საეპისკოპოსო კონსტანტინოპოლის შემადგენლობაში იხსენიება 820-829 წლებში, ხოლო რიგით მომდევნო ნოტიციაში _ 901-907 წწ.
ლაზიკის მიტროპოლიაში დასახელებულია არა ფაზისის, არამედ ტრაპეზუნტის მიტროპოლიტი, სულ სხვა (7) ეპისკოპოსებთან ერთად).
IX-X სს-ში ეგრის-აფხაზეთის სამეფოში ყალიბდება ახალი საეპისკოპოსოები ბიჭვინტის საკათალიკოსოს შემადგენლობაში. მათგან ცაიში ერთადერთია, რომელმაც არსებობა
განაგრძო. რაც შეეხება ქართულ წერილობით წყაროებს, პირველი ცნობა ცაიშელის შესახებ დაცულია ცაიშის საწინამძღვრო ჯვრის 1001-1008 წლებს შორის შესრულებულ
წარწერაში, სადაც ბაგრატ (III) `აფხაზთა~ მეფის და კურაპალატის გვერდით იხსენიება ეფრემ ცაიშელი, დაახლოებით
X-XI საუკუნეთა მიჯნაზე მოღვაწე მღვდელმთავარი.
აქედან დაწყებული ცაიშის საეპისკოპოსო ეპარქია მნიშვნელოვან როლს ასრულებდა დასავლეთ საქართველოს
გვ9
საეკლესიო ცხოვრებაში. ეპარქიის არსებობის ხანგრძლივ პერიოდში არაერთი მნიშვნელოვანი ცვლილება განიცადა და
რთული გზა გამოიარა როგორც ცაიშელის სამწყსომ და საყმომ, ისე საკათედრო ტაძარმა. სამწუხაროდ, ცნობათა სიმწირიდან გამომდინარე, ბევრი რამ დღემდე უცნობი დარჩა,
მაგრამ ის, ჩვენამდე მოღწეულიც, საკმარისია საეპისკოპოსოს ისტორიის ზოგადი სურათის აღსადგენად. ამისათვის
მნიშვნელოვანი შრომა გასწიეს: მარი ბროსემ, ექვ. თაყაიშვილმა, პ. ზაქარაიამ, აბ. ტუღუშმა, გ. კალანდიამ…...
საკათალიკოსო ეპარქიის საზღვრები საუკუნეების განმავლობაში მნიშვნელოვნად იცვლებოდა, რაც განაპირობებდა მისი მნიშვნელობის ზრდას, თუ პირიქით, დამცრობას,
რომელიც გარკვეულ როლს თამაშობდა ოდიშ-სამეგრელოს ცხოვრებაში. ვახუშტის (XVIII ს-ის I ნახევარი) ცნობით: `ხოფს
ზეით, არს ეკლესია ჩაისს დიდი, გუმბათიანი, კეთილშენი და შემკული, ზის ეპისკოპოსი, მწყემსი ამ წყლის (ჭანისწყალი) სამხრეთის კერძოსი უნაგირამდე და რიონა-ზღვამდე~.
მMიუხედავად საეპისკოპოსოს საზღვრების აღწერისას დაშვებული შეცდომისა თუ უზუსტობისა, ის მაინც ასახავს იმ რეალობას, რაც იყო XVII ს-ის 40-იანი წლებიდან XVIII ს-ის 60-იან
წლებამდე, რაც ძირითადად ემთხვევა ვახუშტის მოღვაწეობის დროს, მანამდე კი ცაიშელის `სამწყსომ~ რამდენიმე ნიშნეული ტერიტორიული ცვლილება განიცადა:
1. საეპისკოპოსო, დაარსებიდან X ს-მდე, მოიცავდა ენგურიდან და ზღვიდან ცხენისწყლამდე და ე.წ. ეგრისის ქედიდან რიონამდე ტერიტორიას, რაც ძირითადად ემთხვევა დღევანდელ სამეგრელოს ფარგლებს.
2. როცა ეგრის-აფხაზეთის მეფე გიორგი II-მ ჭყონდიდში საეპისკოპოსო დააარსა და ტეხურის ხეობიდან ცხენისწყლამდე მხარე ჩამოსცილდა ცაიშელის სამწყსოს.
3. XIII-XIV სს-ის გასაყარზე სვანეთის ნაწილის (მესტია-სეტის ჩათვლით) დადიანების სამთავროს შემადგენლობაში გადასვლასთან ერთად, ე.წ. ,,ქვემო ხევი'' (,,ბალს ქვემო სვანეთი'')
ეკლესიურად ცაიშელ ეპისკოპოსს დაექვემდებარა, რაც მტკიცდება როგორც ნარატიული, ისე დოკუმენტური წყაროე-
გვ10
ბით. 4. XIV-XV სს-ში ცაიშის ეპარქიას გამოეყო ხოფის (ხობის) საეპისკოპოსო. მართალია, ტერიტორიულ დაყოფაზე
წერილობით წყაროებში ცნობა არ გვაქვს, მიუხედავად ამისა,
შესაძლებელია ვივარაუდოთ, რომ მათ შორის საზღვარი ხობისწყალ-ჭანისწყალს შორის გამყოფზე გადიოდა (უკიდურეს
შემთხვევაში, ხოფელი უსამწყსო ეპისკოპოსი იყო ?). თუ როდის გაუქმდა ხოფელის ეპარქია, ძნელი დასადგენია, თუმცა
XVII ს-ის დასაწყისისათვის ის, რაც დოკუმენტურად მტკიცდება, აღარ არსებობდა. არქანჯელო ლამბერტი ხობს XVII
ს-ის 30-40-იანი წლებისათვის ყოფილ საეპისკოპოსოებს შორის ასახელებს. 5. XVII ს-ის 40-იან წლებში ლევან II დადიანის
ხელშეწყობითა და მაქსიმე I (მაჭუტაძე) კათოლიკოსის ხელდასხმით იქმნება წალენჯიხის საეპისკოპოსო, რომელიც XVIII
ს-ის 50-იან წლებში გაუქმდა. გGაუქმებული ეპარქიის საყმო, ე.ი. მამულები, კაცია II დადიანმა `აფხაზეთის საკათალიკოსოს~ უწყალობა, რაც, ამ დროს,
ცაიშელის ეპარქიაში მძიმე ვითარებამ განაპირობა. წალენჯიხელის სამწყსოზე, ხოფისგან განსხვავებით, ვახუშტი მნიშვნელოვან ცნობას გვაწვდის:
,,ამ ზუგდიდს აღმოსავლით, მთის ძირზედ, არს ჭელენჯიხი... ზის ეპისკოპოზი, მწყემსი ჭანის მდინარისა და დადის მდინარე შორისის ადგილთა, კავკასიდამ ზღვამდე''.
ამ ცნობისა და ვახუშტის რუკის მონაცემთა შედარებით, წალენჯიხელის სამწყსო დღევანდელი წალენჯიხისა და გალის რაიონის დიდ ნაწილს მოიცავდა, რომელიც,
როგორც ჩანს, 1777 წლიდან ცაიშელის იურისდიქციას დაუბრუნდა და ასე იყო ამ საეპისკოპოსოს გაუქმებამდე, ე.ი. 1823 წლამდე.
რაც შეეხება სვანეთს, პატრიარქი მაკარიოსი, რომელიც 1664 წელს იმყოფებოდა საქართველოში, წერდა: ,,სვანებს
ჰყავთ ორი ეპისკოპოსი ცაგერელი და ცაიშელი, რომლებიც მხოლოდ ფორმალურად ითვლებიან მათ მწყემსებად'', ეს
დოკუმენტურად მტკიცდება. არც `ცაგერის საყდრის მოსაკრებლობის დავთარში~ (XVI ს-ის ბოლო), არც ,,საცაიშლო
გამოსავალი მოსაკრებლობის დავთარში'' (1616-1621 წწ.) სვანეთის სოფლები და მცხოვრებლები არ ჩანან.
გვ11
საუკუნეების განმავლობაში იცვლებოდა აგრეთვე ცაიშის კათედრალური ტაძრის და სხვა ნაგებობათა (გალავანი, სასახლე, სამრეკლო და ა. შ.)
არქიტექტურული იერსახე, თვითონ ტაძარი არაერთგზის არის გადაკეთებული, რაც ნათლად აღიქმება როგორც ექსტერიერის, ასევე ინტერიერის
ხილვისას. დღეს ტაძარი არის ცენტრალურ-გუმბათოვანი ტიპის ნაგებობა, აღმოსავლეთ მხარეს ხუთწახნაგა შვერილი
აფსიდით. ტაძრის ფასადები შემკულია დეკორაციული მორთულობის ელემენტებით, შემორჩენილია რელიეფები, უმრავლეს შემთხვევაში, ძლიერ დაზიანებული ფიგურალური
კომპოზიციებით. განსაკუთრებით აღსანიშნავია და თვალსაჩინო, ტაძრის აღდგენა-რესტავრაციის მეორე და მესამე
პერიოდი, როცა ძლიერი და ხანგრძლივი მიწისძვრებისგან (1 _ XIII ს-ის 70-იანი წლები, 2 _ 1614 წ.), ორჯერ, თითქმის ბოლომდე განადგურებული ეკლესია ხელახლა აიგო. Pპირველი
განეკუთვნება XIII-XIV საუკუნეების Mმიჯნას და განხორციელდა ოდიშის პირველი დამოუკიდებელი მმართველის გიორგი
II დადიანის ბრძანებით, რომლის შესახებ თვით ტაძარში აღმოჩენილი მხედრული წარწერა გვამცნობს, ხოლო მეორედ
აღადგინეს 1616-1619 წლებში, რამაც მნიშვნელოვნად შეცვალა წინა პერიოდის ტაძრის არქიტექტურა. ტაძარი აღადგინა ,,აფხაზეთის''
კათოლიკოს-პატრიარქმა მალაქია გურიელმა (რასაკვირველია, ლევან II დადიანის თანადგომითა და ხელშეწყობით). ხელოვნების ისტორიკოსების (პ. ზაქარაია
და სხვ.) განსაზღვრით, ცაიშის კათედრალი სამ ძირითად სამშენებლო პერიოდს მოიცავს (1. ადრეფეოდალური, ე.წ. ბიზანტიური პერიოდი, 2. XIII-XIV საუკუნეთა მიჯნა და 3. 1616-
1619 წლები). 1777 წელს მომდევნო მიწისძვრის შედეგად ცაიშელ მიტროპოლიტ გრიგოლ ჩიქოვანის მიერ ჩატარებულ სამუშაოებს მნიშვნელოვან სამშენებლო პერიოდად არ
მიიჩნევენ, რადგან თვლიან, რომ მას ძეგლისთვის არსებითი ფორმები არ შეუცვლია.
გვიან შუა საუკუნეებში ქართულ ეკლესიას დიდი დანაკლისი ჰქონდა. განსაკუთრებით XVIII ს-ში როგორც მცხეთის,
გვ12
ისე ბიჭვინთის საკათალიკოსოში გაუქმდა და დაცარიელდა არაერთი საეპისკოპოსო კათედრა. მათ შორის 1771 წელს
ცაიშის ეპარქიამ არსებობა ხუთი წლით შეწყვიტა. თუმცა ცნობილია, რამდენიმე ათეული წლით ადრე (1738 წელს) ოტია
დადიანმა ცაიშის საეპისკოპოსოს მთელი ყმა-მამული უწყალობა პეპუნა ჩიჩუას, რომელიც იმ დროს `დადიანის ტახტისა
და საპატრონოს `გამგებელი იყო~. მხოლოდ 1768 წელს ჩამოართვა კაცია II დადიანმა ჩიჩუებს ცაიშის ეკლესიის `საყმო
კაცი~ და ისევ ეკლესიას `დაუსაკუთრა~, როგორც ჩანს, 1738 წლიდან 1768 წლამდე საეპისკოპო მხოლოდ ფორმალურად
ინარჩუნებდა თავს. როგორც კაცია II დადიანის 1777 წლის სიგელიდან ჩანს: ცაიშის ტაძარი და მამული ,,საეროდ ქმნილიყო'',
სამეგრელოს მთავარს `გამოძიების~ შემდეგ, როგორც თვითონ ამბობს _ ცაიშელად მიტროპოლიტი გრიგოლ ჩიქოვანი დაუდგენია,
რაზეც ჰყვება ცაიშის ღმრთისმშობლის ხატის წარწერაში: კაცია დადიანმა `დასდვა მრავალი ღვაწლი და აღმოიგო საყდარი ესე ხელითგან ერის კაცთასა
და კვალად განაახლა საეპარხიოდ, რომელსა ზედ დაადგინა უღირსება ჩემი წელსა ჩღოზ~ ე.ი. 1777 წ-ს. ეს გრიგოლი იყო
უკანასკნელი მმართველი ცაიშის უძველესი ეპარქიისა, სადაც 46 წლის განმავლობაში იჯდა მიტროპოლიტად.
ცაიშელ ეპისკოპოსთა ქრონოლოგიური რიგი:
1. ეფრემი X-XI სს-თა მიჯნა; 2. იოანე ფელაგისძე _ XI ან XII ს. (?); 3. Bბასილი იხსენიება (იხსნ.) 1300-1323 წლებს შორის;
4. დანიელი იხსნ. 1446-1452 წლებს შორის; 5. იოვაკიმე იხსნ. 1470-1472 წწ. 6. …... ეპისკოპოსი (ნიკოლოზი ან ევდემოზი, ან
მარკოზი) იხსნ. 1473-1475 წლებს შორის; 7. ბართლომე იხსნ. 1484-1488 წლებს შორის (?); 8. ექვთიმე იხსნ. 1490 წ-ს (?); 9.
კირილე ჟვანიძე (ჟვანია) იხსნ. 1546-1547 წწ. და 1578-1582 წლებს შორის; 10. დავით I _ დაახლოებით XVI ს-ის 80-იანი
წლები (?); 11. მაქსიმე I იხსნ. 1597-1605 წლებს შორის; 12. მალაქია გურიელი _ 1605-1639 წწ. 13. ანდრია იხსნ. 1639-
1640 წლებში; 14. დავით II ჯოლია _ დაახლოებით XVII ს-ის 50-იანი წლები; 15. მაქსიმე II აგიაშვილი პირველად _ 1669-
გვ13
1673 წლებიდან 1701 წ.; მეორედ _ 1709-1712 წლებს შორის; 16. სვიმონ ღოღაბერიძე პირველად _ 1701-1709 წწ.; მეორედ
_ 1712 წლიდან ... უკანასკნელად იხსნ. 1759 წელს; 17. სოფრომ ღოღაბერიძე იხსნ. 1766-1771 წწ; 18. Qქრისტეფორე იხსნ.
1776 წელს (?); 19. გრიგოლ ჩიქოვანი _ 1777-1823 წწ. ამდენად, XI საუკუნიდან XIX საუკუნემდე, დაახლოებით
1823 წლამდე, ჩამოთვლილ ცაიშელ ეპისკოპოსთა შორის გამოირჩევიან: იოვაკიმე, მომავალში აფხაზეთის (დას. საქართველო) კათოლიკოს-პატრიარქი. მის სახელს უკავშირდება
საეკლესიო კანონმდებლობის მნიშვნელოვანი ძეგლი _ ,,მცნება სასჯულო'', სადაც პირველად აღინიშნა სამწუხარო
ფაქტი _ ,,აფხაზები ქრისტიანობისგან სრულიად მიდრეკილ იყუნეს''. ასევე მალაქია გურიელი _ ცაიშელ-ჯუმათელხონელი, 1616 წლიდან კათოლიკოს პატრიარქი, ასევე 1625
წლიდან გურიელი, ე.ი. გურიის მთავარი. იგი ცაიშელად იჯდა 1605-1639 წლებში. მან 1613 წელს დაასრულა ცაიშის ტაძრის
აღდგენა, მოხატვა და შემკობა, მაგრამ 1614 წელს, ძლიერი მიწისძვრის შემდეგ, 1616-1619 წლებში, მეორედ აღადგინა
ძლიერ დანგრეული კათედრალი და ასევე დაასრულა ცაიშის ტაძრის ფრესკებით შემკობა და გამშვენება. ეს არის პერიოდი
ლევან II დადიანის (1611-1657 წწ.) მმართველობისა, რომლის დროსაც სამეგრელომ მიაღწია არნახულ და განუმეორებელ
ძლიერებას, კულტურულ-საგანმანათლებლო აღმასვლას.
ლევან II დადიანის დაკვეთით 1646 წელს მამუკა თავაქალაშვილმა გადაწერა შოთა რუსთაველის ,,ვეფხისტყაოსანი“, რომელიც 39 მინიატურით დაამშვენა.
ამ მინიატურებში ავტორმა XVII საუკუნის დასავლეთ საქართველო აღწერა.
მამუკა თავაქალაშვილისეული ,,ვეფხისტყაოსანი“ ერთ-ერთი უძველესია სხვა რედაქციებს შორის.
ცაიშელ მღვდელმთავართა შორის აგრეთვე ღვაწლმოსილად მოხსენიებულია გრიგოლ ჩიქოვანი, რომელიც 1777-1823 წლებში განაგებდა ცაიშის საეპისკოპოსოს.
მან ცაიშის ტაძარი აღადგინა და შეამკო, ააშენა სამრეკლო, ტაძარს შემოავლო გალავანი. 1823 წელს რუსეთის ხელისუფლებამ
გვ14
სამეგრელოს სხვა საეპისკოპოსოებთან ერთად გააუქმა ცაიშის საეპიკოპოსოც. ამის შემდეგ, 1879 წლამდე, აქ იყო მონასტერი, მოგვიანებით _ სადეკანოზო, რომელშიც ზუგდიდის
მაზრის 20 ეკლესია შედიოდა. ცაიშის ტაძარი განათლების მძლავრ კერასაც წარმოადგენდა. ამ ეკლესიასთან არსებობდა სკოლა.
როგორც აღვნიშნეთ, ცაიშელი ეპისკოპოსის სამწყსო მოიცავდა ენგურიდან და ზღვიდან უნაგირას ქედამდე მიწაწყალს. დრანდის, მოქვისა და ბედიის საეპისკოპოსოების გაუქმებით
სამურზაყანოც ცაიშელის სამწყსოდ იქცა და ენგურს გაღმა ტერიტორიებსაც ცაიშის ეპარქია იერთებს.
ცაიშის ეპარქიაში შემავალ ეკლესია-მონასტრებს შორის აღსანიშნავია წალენჯიხის მაცხოვრის ფერისცვალების
საკათედრო ტაძარი. გადმოცემის თანახმად, მისი მშენებლობა დაკავშირებულია თამარ მეფესთან. სვანეთში მიმავალ
თამარს ეს ადგილი მოსწონებია და ეკლესიის აშენება განუზრახავს. სხვა წყაროების მიხედვით, წალენჯიხის ტაძარი გაცილებით ადრე _
არაუგვიანეს X-XI საუკუნეებშია აგებული.
XIX საუკუნეში მთელ დასავლეთ საქართველოში ძლიერ სალოცავად მიიჩნევდნენ ყულიშკარის წმინდა გიორგის,
ობუჯის, ალერტისა და ოდიშის `უგურყელის“ ეკლესიებს, რომლებიც ილორის წმ. გიორგის ტაძარს უტოლდებოდნენ.
აქ დღესასწაულებზე იკრიბებოდნენ დას. საქართველოს სხვადასხვა კუთხიდან, მათ შორის აფხაზეთიდან ჩამოსული
მომლოცველები.
ცაიშის ეპარქიაში საუკუნეების განმავლობაში ქართველი თუ უცხოელი ხატმწერების, მწერალ-კალიგრაფების,
ოქრომქანდაკებლების შრომით ქართული ეროვნული საგანძური იქმნებოდა, რაც ოდიშ-სამეგრელოს მთავრებისა
და სასულიერო პირების თანადგომით ხდებოდა. ეკლესიის
კედლის მხატვრობამ, ჯვარ-ხატებისა და ხელნაწერი წიგნების წარწერებმა შემოგვინახა მათი სახელები: კირმანუელ
ევგენიკოსი, მახარებელ ქვაბალია (ქობალია), ანდრონიკე გაბისულავა, გაბრიელ ბოკუჩავა, გიორგი ჯუბინიძე, ფარემუზ
გვ15
ელბეგიძე, სეხნია გირგოლაძე, ბეჟია ტყავძუელიძე, მამუკა თავაქალაშვილი, სპარსი გიორგი, ხახუსი ჩარგიზისძე, პეპუ
მეუნარგია და სხვა მრავალი.
1803 წელს, სამეგრელოს სამთავროს რუსეთის იმპერიის შემადგენლობაში შეზღუდული ავტონომიის უფლებით შესვლის შემდეგ,
სამთავროს ისტორიაში დაიწყო სრულიად განსხვავებული პერიოდი. 1857 წელს სამეგრელოში რუსეთის
უშუალო მმართველობა დამყარდა, რომელიც შეეხო ყველა სფეროს, მათ შორის ეკლესიას.
რუსეთის მმართველობამ პირველი წლები ქართული საკათალიკოსოების გარდაქმნას დაუთმო. საეკლესიო რეფორმები საქართველოში 26 წელი გრძელდებოდა.
1810 წლის 3 ნოემბერს საქართველოს კათოლიკოსი ანტონ II რუსეთში გაიწვიეს და 1811 წლისთვის ქართული ეკლესიის ავტოკეფალია გააუქმეს, ხოლო ქართლ-კახეთის ეკლესიის
მმართველად დანიშნეს ეგზარხოსი (გარუსებული ვარლამ ერისთავი), რომელიც სინოდს ემორჩილებოდა. სწორედ მას შემდეგ იწყება ცვლილებები საეკლესიო ცხოვრებაში.
საყურადღებოა XIX საუკუნის მეორე ნახევრისა და XX საუკუნის დამდეგის სამეგრელოში მოღვაწე სასულიერო პირების მოშურნეობა ქრისტიანობის დაცვის საქმეში. მართალია,
კომუნისტებმა ყველა ტაძარი გააუქმეს, ზოგიც დაანგრიეს, მაგრამ მოსახლეობა `სულიერ შიმშილს“ საკუთარ სახლებში
სამლოცველოების მოწყობით იკმაყოფილებდა.
XX საუკუნის ამ სისასტიკეს გადაურჩა ცაიშის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის მიძინების, წალენჯიხის მაცხოვრის
ფერისცვალების, კორცხელის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის მიძინების, ზუგდიდის მაცხოვრის ფერისცვალებისა
და დადიანების ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ეკლესიები. ამ ტაძრებს ,,პირველხარისხოვანი“ ძეგლის სტატუსი მიანიჭეს.
ამით ეს ტაძრები, როგორც ქართული ხუროთმოძღვრების უნიკალური ძეგლები, დანგრევას გადაურჩა.
ცაიშის ეპარქიაში შემავალი ეკლესია-მონასტრების ძვირფასი ჯვარ-ხატები, ჟამთა ვითარებისგან, ნაწილი დაიკარგა,
გვ16
ზოგს კი თავი მოუყარეს და დღემდე ინახება დადიანების სასახლეთა ისტორიულ-არქიტექტურული მუზეუმის ფონდსაცავებში.
მათ შორის განსაკუთრებულობით გამოირჩევა:
1. ცაიშის საწინამძღვრე ხატი ბაგრატ აფხაზთა მეფის და კურაპალატის წარწერით (1000-1008 წწ.);
2. ცაიშის საწინამძღვრე ჯვარი ეფრემ ცაიშელის წარწერით (1001-1008 წწ.);
3. ჯვარი ბურდუხან დედოფლის წარწერით (XII ს.);
4. ცაიშის საწინამძღვრე ჯვარი კირილე ჟუანიძის (ჟვანია) წარწერით (1533-1572);
5. ცაიშის დიდი ჯვარცმის ანუ 12 საუფლო დღესასწაულის ხატი (1611-15 წწ.);
6. ცაიშის დიდი ჯვარცმის ხატი მალაქია გურიელის წარწერით (1619 წ.);
7. ჭაქვინჯის წმ. ნიკოლოზის ხატი (1640 წ.);
8. კორცხელის მაცხოვრის ხატი (1640 წ.);
9. ვერცხლის ბუდე ჯგალის ჯვარცმისთვის (1652 წ.);
10. წალენჯიხის საწინამძღვრე ჯვარი (1657-58 წწ.);
11. კორცხელის ღმრთისმშობლის ხატი (1770 წ.);
12. მაცხოვრის ხატი ლეშამუგეს ეკლესიიდან (XVIII ს.);
13. ცაიშის ღმრთისმშობლის ხატი (XVIII ს.);
14. ღმრთისმშობლის ხატი ჩვილედი ზუგდიდის (მაცხოვრის კარის) ეკლესიიდან (1811-46 წწ.);
15. ღმრთისმშობლის ჩვილედი ცაიშელ მიტროპოლიტ გრიგოლ ჩიქოვანის წარწერით (1811 წ.);
16. წმ. გიორგის ხატი ცაიშის ეკლესიიდან მახარებელ შელიას წარწერით (1816 წ.);
17. ოცინდალეს წმ. გიორგის ხატი (XIX ს.);
18. იოანე ოქროპირის ხატი ზუგდიდის ეკლესიიდან (XIX ს.);
19. ხატი ღმრთისმშობლისა დადიანების კარის ეკლესიიდან (1845 წ.);
20. წმ. ბარბარეს ხატი ფუქის ეკლესიიდან (1915 წ.);
21. ყულიშკარის ეკლესიის ჯვარი გაბრიელ როგავას წარწერით (XIX ს.);
22. ცაიშის სამწერობელი (XIX ს.);
23. გარდამოხსნა ცაიშის მონასტრიდან ლევან II დადიანის წარწერით (1653 წ.);
24. ქიაჩის სამწერობელი, ხატი და საცეცხლური `აფხაზთა მეფე~ გიორგი II-ის (920-957 წწ.) წარწერით.
ახლო ხანებში ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიას საჩუქრად გადაეცა: უფლის ჯვრის ნაწილი (სანტა-კროჩე, იერუსალიმი-რომი);
უფლის დაკრძალვის სუდარის ნაწილი (აახენის ეპარქიის აახენის საკათედრო ტაძარი); უფლის მოსასხამის
გვ17
ნაწილი (ათონი, კონსტამანტის მონასტერი); უფლის წამების ღრუბელი (იტალია, იოანე ნათლისმცემლის სახელობის
ტაძარი); ეკლის გვირგვინის ნაწილი (სენტ-შაპელი, პარიზის მონასტერი); უფლის წამების ჯოხის ნაწილი (ათონი, დიდი
ლავრა); უფლის მოსასხამის ნაწილი (ესპანეთის ქალაქ ოვიედოს სან-სალვადორის ტაძარი); ქრისტეს ტუნიკის ნაწილი
(გერმანია, ტრირის ტაძარი); ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის სამოსის ნაწილი (ქ. შარტრის საკათედრო ტაძარი); ღმრთისმშობლის სარტყლის ქსოვილის
ნაწილი (აახენის ეპარქიის აახენის საკათედრო ტაძარი); ღმრთისმშობლის ტუნიკის ნაწილი (აახენის ეპარქიის საკათედრო ტაძარი);
ღმრთისმშობლის სარტყლის ნაწილი (ათონი, ვატოპედის მონასტერი); ქვები ღმრთისმშობლის სახლიდან (იტალია, ლორეტო, ბაზილიკა ,,წმინდა ქოხი'');
ქვა ღმრთისმშობლის საფლავიდან (იერუსალიმი, ღმრთისმშობლის მიძინების გამოქვაბულის
ტაძარი გეთსემანიაში). ასევე საჩუქრად ჩამობრძანდა: წმინდა გიორგის, წმინდა ნიკოლოზის, წმინდა ბარბარეს, წმინდა
მატრონასა და ასეულობით წმინდანის ნაწილები. თითქმის 70-წლიანი შუალედის შემდეგ ეროვნულ მოძრაობას ეკლესიური გამოღვიძებაც მოჰყვა.
1980-იან წლებში ღვთისმსახურება აღდგა მაცხოვრის კარის, ცაიშის, დადიანების კარის, წალენჯიხის ეკლესიებში. უდიდესი ღვაწლი გასწიეს მიტროპოლიტებმა გიორგიმ
(შალამბერიძე) და დანიელმა (დათუაშვილი), რომლებიც აქ სხვადასხვა დროს მღვდელმთავრობდნენ.
საქართველოს ეკლესიის წმინდა სინოდის სხდომის საეკლესიო კრების 1995 წლის 13 მარტის (ახ. სტილით 5 აპრილი) განჩინებით აღადგინეს ცაიშის უძველესი საეპისკოპოსო
კათედრა, სახელწოდებით ,,ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქია“.
რეზიდენცია კი განთავსდა ზუგდიდსა და წალენჯიხაში, რადგან იგი მოიცავს ორ რაიონს _ ზუგდიდსა და წალენჯიხას.
1998 წლის 8 ოქტომბერს ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის ეპისკოპოსად ხელდასმულ იქნა იღუმენი გერასიმე (შარაშენიძე).
2007 წლის ივლისში უწმინდესისა და უნეტარესის, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის ილია II-
გვ18
ის ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიაში ჩამობრძანებისას მთავარეპისკოპოსი გერასიმე აყვანილ იქნა მიტროპოლიტის ხარისხში.
ეპარქიაში არის: 5 დედათა (მათ შორის 2 მშენებარე) და 7 მამათა (მათ შორის 4 მშენებარე) მონასტერი, 49 მოქმედი და
19 მშენებარე ტაძარი, რომლებსაც ემსახურება 75 სასულიერო პირი.
ეპარქიის პრესცენტრის მიერ პერიოდულად გამოიცემა სასულიერო ლიტერატურა, წიგნები, ბროშურები, ჟურნალები,
გამოდის ყოველთვიური გაზეთი ,,საფარველი“. ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიაში ფუნქციონირებს ახალგაზრდობის განათლებისა
და კულტურის ცენტრი, რომელიც სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის, უწმინდესისა და უნეტარესის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით 2011
წლის 19 მარტს ოფიციალურად გაიხსნა. ახალგაზრდობის განათლებისა და კულტურის ცენტრი აერთიანებს საკვირაო
გალობისა და მედავითნეობის სკოლას, საღვთისმეტყველო ბიბლიოთეკას და სხვას.
XIX საუკუნის 90-იანი წლებიდან ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიაში განსაკუთრებულად აღინიშნება დიდი ქრისტიანული დღესასწაული ,,ვლაქერნობა“, ანუ ,,დადება პატიოსნისა
სამოსელისა ყოვლადწმიდისა დედოფლისა ჩვენისა ღმრთისმშობელისა ვლაქერნას''. ყოველი წლის 15 ივლისს დადიანების
სასახლიდან გამოაბრძანებენ ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის სამოსელს. საქართველოს ყველა კუთხიდან და სხვადასხვა ქვეყნიდან ჩამოსულ მორწმუნეებს საშუალება აქვთ
ემთხვიონ ამ სიწმინდეს.
ზუგდიდი მართლმადიდებლობის მნიშვნელოვანი ქალაქია, სადაც დაბრძანებულია მსოფლიოში ერთ-ერთი უდიდესი სიწმინდე _ ღმრთისმშობლის წმინდა სამოსელი და აქ,
როგორც ღმრთისმშობლის ქალაქში, ცენტრალურ მოედანზე აღიმართა ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის მოზაიკური პანო (ნიშა), რომელიც ზუგდიდში შემოსულ ყველა სტუმარს
მიეგებება.
გვ19
2021-2022 წლებში ვლაქერნობის დღესასწაული გამორჩეულად ჩატარდა. მომლოცველებმა მღვდელმთავრებთან ერთად
დადიანების სასახლიდან გადმობრძანებული ღრმთისმშობლის წმინდა სამოსელი ლიტანიობით გადააბრძანეს ქალაქის
ცენტრალურ მოედანზე, სადაც აღმართულია ყოვლადწმიდა ღმრთისმშობლის მოზაიკური პანო (ნიშა). პარაკლისის გადახდის შემდეგ მღვდელმსახურებმა
და მომლოცველებმა გადაინაცვლეს ივერიის ღმრთისმშობლის მშენებარე ტაძარში, სადაც სადღესასწაულო წირვა-ლოცვა აღევლინა.
ბოლოს მომლოცველებს საშუალება მიეცათ მთხვეოდნენ ღმრთისმშობლის წმინდა სამოსელს და მიეღოთ სულიერი მადლი.
მომავალში გათვალისწინებულია, რომ ზუგდიდის ცენტრალურ მოედანს მარიამ ღმრთისმშობლის სახელი ეწოდოს.
ავთანდილ თორდია,
ისტორიკოსი
აკაკი ჭანტურია _
საეკლესიო საგანძურთა მცველი
1881 წლის 12 თებერვალს წალენჯიხის რაიონის სოფ. ჩქვალერში, მღვდელ ივანე ჭანტურიას ოჯახში,
დაიბადა სამეგრელოს მუზეუმის (დადიანების სასახლეთა ისტორიულ-არქიტექტურული მუზეუმი) დამაარსებელი და პირველი დირექტორი _
აკაკი ჭანტურია. მისი წინაპრები დეკანოზები იყვნენ, ხოლო ძმები _ სამსონი და ავქსენტი _ მღვდლები.
აკაკი ჭანტურიამ პირველდაწყებითი განათლება ჯვარსა და სენაკში
გვ20
მიიღო, შემდეგ ბათუმში გაემგზავრა და როტშილდის ქარხანაში დაიწყო მუშაობა. შრომისაგან თავისუფალ დროს ბევრს
კითხულობდა, ახალ იდეებსა და უცხო ენებს ეუფლებოდა, ქართულსა და მსოფლიო ლიტერატურას სწავლობდა.
1904 წელს აკაკი ჭანტურია ლონდონში გაემგზავრა, სადაც წარმატებით დაამთავრა გეოლოგიის ფაკულტეტი. როგორც
თავისუფალი მსმენელი, სწავლობდა არქეოლოგიას, ეთნოგრაფიას, ისტორიას, კარტოგრაფიას, სამუზეუმო საქმეს,
ფილოლოგიას, ფოლკლორსა და ხელოვნებას. ბრიტანეთის უნივერსიტეტის სამეფო კოლეჯში ბაკალავრის სამეცნიერო
წოდება მიიღო. იგი იყო დიდი ბრიტანეთის მუზეუმის სამეცნიერო-საძიებო ექსპედიციის მონაწილე და პირველი ქართველი,
რომელმაც მსოფლიოს გარშემო გემით იმოგზაურა 1904-14 წლებში.
აკაკი ჭანტურია თავისუფლად წერდა, კითხულობდა და საუბრობდა ინგლისურად, ბერძნულად, სლავიანურად, შოტლანდიურად, ფრანგულად,
რუსულად, პოლონურად, აკადემიურად ფლობდა ლათინურს. ასეთი განსწავლული ადამიანი, ოჯახთან ერთად, 1920 წელს დაბრუნდა სამშობლოში.
მისი მეუღლე გახლდათ ინგლისელი, საოცრად მომხიბვლელი პიროვნება, ლორდთა პალატის წევრი ქეით უოლტერ ბოლი,
რომელიც მეუღლისა და საქართველოს სიყვარულით ჩამოვიდა ზუგდიდში და იყო ბატონი აკაკის საქმიანობის აქტიური მონაწილე.
მაშინდელმა მთავრობამ აკაკი ჭანტურიას საგარეო საქმეთა მინისტრის თანამდებობა შესთავაზა. მან თავაზიანი უარი
დაასაბუთა იმით, რომ სურდა, აქტიურად ემუშავა არქეოლოგიისა და გეოლოგიის მიმართულებით.
საქართველოში საბჭოთა წყობილების დამყარებას ეკლესია-მონასტრებისა და სიწმინდეთა განადგურება მოჰყვა. იგი
ბოლშევიკების მიერ დევნასა და შევიწროებას განიცდიდა.
ამ მძიმე ვითარებაში აკ. ჭანტურია კომუნისტური რეჟიმის წინააღმდეგ დადგა და დადიანებისა და მიურატების სასახ-
გვ21
ლეებსა და სამეგრელოს ეკლესია-მონასტრებში მიმოფანტულ ფასეულობათა მოძიებასა და დაუნჯებას შეუდგა.
სამეგრელოს უკანასკნელი მთავრის ოჯახის _ დადიანისეული ქონების ნაციონალიზაციის საფუძველზე მუზეუმის
დაარსების საკითხი დადგა. მუზეუმი დაარსდა 1921 წ. სამაზრო რევოლუციური კომიტეტის ინიციატივით, უკანასკნელი
მთავარ დავით დადიანის ძველ ნივთთა საცავ-საგანძურისა და სამეგრელოს ეკლესია-მონასტრებიდან გადმოტანილ
ქართულ სიძველეთა ბაზაზე. მუზეუმის დაარსების მთავარი ინიციატორები იყვნენ მუზეუმის პირველი დირექტორი აკაკი ჭანტურია და პროფესორი
გიორგი ჩუბინაშვილი. დიდია აკაკი ჭანტურიას ღვაწლი ქართული ეკლესია-მონასტრების მრავალ განძეულობათა გადარჩენის საქმეში.
აკაკი ჭანტურიამ სამეგრელოს 34 თემში მნიშვნელოვანი ძეგლები გადაარჩინა. ზუგდიდის ისტორიული მუზეუმის დაარსების
შემდეგ აკაკი ჭანტურიამ აღწერა დადიანების ქონება და ეკლესია-მონასტრებიდან მოტანილი ჯვარ-ხატები. მან სამეგრელოს ეკლესია-მონასტრებიდან მუზეუმში
თავი მოუყარა ძვირფას ხატებს, ლოცვანებს, კონდაკს, სახარებებს, ბარძიმებს, საცეცხლურებს, კანდელაბრებს, ფეშხუმებს,
სანაწილეებს, მღვდელმთავართა მიტრებს, საწინამძღვრე ჯვრებს, ვერცხლის კოვზებს, ტრაპეზის გადასაფარებლებს,
ენქერს და სხვა საეკლესიო ნივთებს.
აკაკი ჭანტურია ორი ათეული წელი მუშაობდა ზუგდიდის მუზეუმის დირექტორად, უფროს მეცნიერ-მუშაკად და შეთავსებით საქართველოს სიძველეთა
დაცვის კომიტეტის რწმუნებულად.
1923-40 წლებში აკაკი ჭანტურიამ ერთგული თანამოაზრისა და მეუღლის თანადგომით შექმნილ ორიგინალურ
მუზეუმში გამოამზეურა და მკვლევართათვის ხელმისაწვდომი გახადა ოდიშის მთავრის არქივი და წიგნსაცავი. მან
ზუგდიდში პირველმა დაიწყო ინგლისური ენის სწავლება.
ქართულად თარგმნა პერსი ბიში შელის დრამა ,,განთავისუფლებული პრომეთე“, ჩაიწერა ზეპირსიტყვიერების მრავალი
გვ22
ნიმუში. იგი საოცრად თავმდაბალი, მიმზიდველი გარეგნობით, მშვიდი ხასიათითა და თავაზიანობით გამოირჩეოდა. მან
დიდი სულიერი ტრავმა მიიღო მამაპაპისეულ სახლში ხანძრის გაჩენით, რომელსაც უმდიდრესი პირადი ბიბლიოთეკა
და მემორიალური ნივთები შეეწირა.
აკაკი ჭანტურია გარდაიცვალა 1949 წლის 11 მაისს სოფ. ოდიშში. დაკრძალულია ზუგდიდში, ქაფათის სასაფლაოზე.
აკად. გ. ჩუბინაშვილი წერდა: ,,აკ. ჭანტურია იყო მოკრძალებული, გულისხმიერი, თავისი საქმისადმი მეტად ერთგული
და მომთხოვნი ადამიანი. თავისი დაუცხრომელი ცხოვრება მან მოახმარა ჩვენი ქვეყნის კულტურული მემკვიდრეობის კვლევის,
დაცვის, აღმოჩენისა და აღდგენის საქმეს, რისთვისაც მის ღვაწლს არ დაივიწყებს მადლიერი შთამომავლობა“.
სოფიო ფიფია, ზუგდიდის მუზეუმის თანამშრომელი დადიანების სასახლეში დაცული სიწმინდეები
დადიანების სასახლეთა ისტორიულ-არქიტექტურული მუზეუმი ეროვნული საუნჯის დაცვისა და მეცნიერული შესწავლის ერთ-ერთი
მნიშვნელოვანი კერაა საქართველოში. მის ფონდსაცავებში დაუნჯებულია საქართველოს ისტორიისა და კულტურის უაღრესად მნიშვნელოვანი ძეგლები.
მუზეუმის კოლექციები შეიქმნა სამეგრელოს მთავრების _ დადიანების საოჯახო საგვარეულო საგანძურის, 1922-1923 წლებში სახელმწიფოს მიერ
ეკლესია-მონასტრებისათვის ჩამორთმეული ქონების, არქეოლოგიური და ეთნოგრაფიული ექსპედიციების შედეგად მოპოვებული მასალების, მუზეუმის
მიერ შესყიდული ხალხური ხელოვნების ძვირფასი ნიმუშებისა და შემოწირულობების საფუძველზე. ასევე მუზეუმში
დაცულია უმნიშვნელოვანესი სიწმინდეები.
გვ23
საქართველოს სამოციქულო ეკლესია ოდითგანვე თაყვანს სცემდა და სათუთად ეპყრობოდა მონასტრებში დაცულ
სიწმინდეებს, მაგრამ დროთა განმავლობაში, გარეშე მტრების შემოსევებისა და შინაგანი შუღლის გამო, ჩვენი ეკლესიის
საგანძურთან ერთად სიწმინდეების უმეტესობა განადგურებულა, ნაწილი კი მუზეუმებსა და სხვა ადგილებში დამკვიდრებულა.
ამას ადასტურებს დადიანების სასახლეში დაცული სიწმინდეები, რომლებიც მუზეუმის საგანძურთა შორის
დიდ იშვიათობას წარმოადგენენ. ეს არის სახელგანთქმული წმინდა სამოსელი ღმრთისმშობლისა, რომელიც თავის
დროზე ყვავილებით ყოფილა მოჩითული, მაგრამ დროთა განმავლობაში იგი გადასულა და ამჟამად ის უფრო ტილოს
ქსოვილს წააგავს, ზომით 150-180 სმ-ია. აქვეა დაცული წმინდა მარინეს მკლავი უსამკაულოდ, აკლია დიდი თითი და
საჩვენებელი თითის სახსარი; წმინდა კვირიკეს ხელი, აკლია ორი თითი, პატარა და უსახელო; წმინდა გიორგისა და იოანე
ნათლისმცემლის ძვლის ნაწილები.
საინტერესოა ფაქტი იმის შესახებ, დაკვირვების შედეგად თუ როგორ გამოჩნდა მაცხოვრის გამოსახულება სამოსელზე.
კინოსტუდია `მემატიანეს“ ოპერატორებმა _ გურამ როგავამ და დავით ასათიანმა ღმრთისმშობლის სამოსელი ფირზე
აღბეჭდეს, კინოფირის პოზიტივზე გამოჩნდა მაცხოვრის ხელთუქმნელი ხატის გამოსახულება და სხვა კონტურები,
რომელთა დანახვა შეუიარაღებელი თვალით შეუძლებელია.
წმინდა ნაწილები მოთავსებულია ვერცხლით მოჭედილ პატარა ზომის ლუსკუმაში, რომლის ზედა ნაწილზე ოქროში
გამოსახულია ღმრთისმშობელი.
სანაწილეზე გაკეთებული წარწერა ლევან II დადიანს ეკუთვნის (1611-1657). წარწერა თარიღდება 1640 წლით:
,,შევამკე და მოვაჭედინე კვართის კუბო ესე ვერცხლითა, ოქროთ დაფერვითა, თვალითა მარგალიტითა, მე ხელმწიფემან დადიანმა,
პატრონმა ლევან, მისთვის საოხად შეგიმკვეთ ყოვლადწმინდაო ქერაბინთა უმაღლესნო, სერაბინთა უაღმატებულესაო ქალწულო,
ყოვლად საგალობელო ლხინებაო
გვ24
ყოველთა ქრისტიანეთაო, შეისმინე ვედრება ჩვენი და იხსენ და აცხოვნე, განუსვენე და აკურთხე სული დედოფლისა
ნესტან დარეჯანისა და დაამკვიდრე სასუფეველსა, ამინ.
მოიჭედა ყოვლადწმიდისა პერანგისა კუბო ესე ქ(რონი) კ(ონსა) სამას ოცდარვასა“.
ამ თემის კვლევისას დიდი მნიშვნელობა ენიჭება ბერძნულ-ბიზანტიურ წყაროებს, იმ ქრისტიანულ გადმოცემებს,
რომლებიც მოგვითხრობენ პალესტინიდან ბიზანტიაში მარიამ ღმრთისმშობლის კვართის გადმოსვენებასა (627-672) და
მე-12 საუკუნის ლათინურ წყაროებში აღწერილი კონსტანტინოპოლში დაცული სიწმინდეების შესახებ.
არსებობს ცნობები მე-14 საუკუნის მემატიანე ნიკიფორე კალისტასა და მიტროპოლიტ პიმენის. ნიკიფორე კალისტა
ამბობს, რომ ,,ღვთისმშობლის კვართი ინახება ვლაქერნის ტაძარში, როგორც ქალაქის მფარველი, განკურნებისა და
უამრავი სასწაულის წყარო“, ხოლო რუსი მიტროპოლიტი პიმენი მოგვითხრობს, რომ 1387 წელს, მარიამ ღმრთისმშობლის კვართის დასვენების დღეს,
იგი იმყოფებოდა ვლაქერნაში და თაყვანი სცა იმ კიდობანს, რომელშიც წმინდა კვართი და სარტყელი ესვენა. იმ პერიოდში, წმინდა ნაწილების გარდა,
საინტერესოა ხატები, ტაძრები, რომლებიც ღმრთისმშობლის კვართისა და სარტყლის დადების დღის აღსანიშნავად იქმნებოდა, მათ შორის საყურადღებოა
მე-16 საუკუნის ნოვგოროდის სკოლის ხატები. ვახუშტი ბატონიშვილი მწირ ინფორმაციას გვაწვდის
აღნიშნულ საკითხზე: ,,...ხოფის ეკლესიასა შინა მსუენარებს პერანგი ყოვლადწმიდისა ღვთისმშობლისა სასწაულმოქმედი...''
საინტერესოა ფედოტ ელჩინისა და პავლე ზახარიევის ელჩობა სამეგრელოში, რომლებმაც მნიშვნელოვანი მასალა
დაგვიტოვეს სამეგრელოში დაცული სიწმინდეების შესახებ.
ელჩები 1640 წლის გაზაფხულზე ლევან II დადიანს სტუმრობდნენ, მაშინ ისინი ხობის მონასტერსაც ეწვივნენ. ტაძრის
არქიმანდრიტმა ნიკოლოზ ირუბაქიძე-ჩოლოყაშვილმა მათ
გვ25
დაათვალიერებინა ტაძარი, უჩვენა ღმრთისმშობლის სამოსი და წმინდანების _ კვირიკესა და მარინეს წმინდა ნაწილები.
სტუმრების კითხვაზე: ვის მიერ და საიდან იყო ჩამოტანილი ეს სიწმინდეები, არქიმანდრიტს განუმარტავს: ,,მე დიდი ხანი
არ არის რაც აქ ვარ, ამ თანამდებობაზე, და არ ვიცი, საიდან და ვის მიერ არის ეს წმინდა ნივთები ჩამოტანილი“.
არქანჯელო ლამბერტი პირდაპირ იძლევა მითითებას წმინდა ნაწილების ხობის მონასტერში არსებობის შესახებ,
მაგრამ ვის მიერ ან როდის იქნა ჩამოტანილი, ამაზე არაფერს ამბობს. იგი აღნიშნავს, რომ ხობის მონასტერში „აჩვენებენ
ღვთისმშობლის პერანგს, რომელსაც იქაურები დიდ პატივსა სცემენ“.
სიწმინდეთა შესახებ საინტერესო ცნობას იძლევა ანტიოქიის პატრიარქი მაკარი, რომელმაც ღმრთისმშობლის კვართი მე-17 საუკუნეში ნახა.
მან და მისმა მხლებლებმა თაყვანი სცეს და შემდგომ მის თარგზე აჭრეს ახალი კვართი, რომელიც კურთხევის შემდეგ დიდი სიხარულით წაასვენეს თავიანთ
სამშობლოში.
სამეგრელოში თეატინელთა მისიის პრეფექტი ჯუზეპე მარია ძამპი საქართველოდან რომში გაგზავნილ ერთ-ერთ
მოხსენებაში უაღრესად საინტერესოდ აღწერს ხობის მონასტერში დაცულ სიწმინდეებს: ,,ამ ხალხს ბევრი რელიკვია აქვს, რომლებიც მათ, პირველ ყოვლისა,
მიიღეს იმ დროს, როცა აქ, საქართველოში, ქრისტიანობა ყვაოდა და მათ მთავრებს კავშირი ჰქონდათ კონსტანტინოპოლის იმპერატორებთან,
რომლებიც მათ რელიკვიებს უგზავნიდნენ საჩუქრად, შემდეგ ეს რელიკვიები მიიღეს აგრეთვე ამავე ქალაქის სასულიერო
პირთაგან, რომლებიც ცდილობდნენ, ეს ხალხი ღვთისმოსაობაში განემტკიცებინათ, დაბოლოს, რელიკვიები მიიღეს იმ
წმინდა მამათაგან, რომელნიც თურქების მიერ 1453 წელს, კონსტანტინოპოლის აღების შემდეგ, მაჰმადიანთა ტირანიისაგან თავის დასაღწევად
სამეგრელოში გადაიხვეწნენ და გაიფანტნენ მეზობელ ქვეყნებში''. ამბობენ, რომ კოლხიდაში ჩამოვიდა ერთი არქიეპისკოპოსი, თან ჩამოიტანა მტკაველი-
გვ26
სოდენა ნაჭერი ძელი ჭეშმარიტისა (ფრანგული ფუტის რვა დიუმზე რამდენადმე დიდი) და კვართი, რომელიც, მათი თქმით,
ღმრთისმშობელს ეკუთვნოდა; ჩვენს პატრებს იგი უნახავთ. ტილო, რომლისგანაც ის არის შეკერილი, ყვითელი ფერისაა,
აქა-იქ დაჩითული ყვავილებით და მოქარგულია ნემსით. სიგრძით რვა რომაული მტკაველისოდენაა, განით კი _ ოთხისა,
აქვს ერთი მტკაველი სიგრძის მოკლე მკლავები და ვიწრო საყელო. მეც მინახავს იგი ხობის ეკლესიაში, სადაც ინახება;
აქვე ძვირფასი თვლებით მოოჭვილ ოქროს ლუსკუმაში ვნახე გამხმარი მკლავი. როგორც ამბობენ, ეს არის წმინდა მარინეს
მკლავი; ვნახე აგრეთვე წმინდა კვირიკეს მკლავი და ოქროვერცხლით შემკული წმინდანთა სხვა ნაწილები. კვართი,
რომლის შესახებაც მე ვილაპარაკე, ინახება ვერცხლისგან გაკეთებულ ყვავილებით მორთულ ებანოზის ყუთში''.
უაღრესად საყურადღებოდ უნდა მივიჩნიოთ საანგარიშო მოხსენება რუსი ელჩების _ ალექსი იევლევისა და ნიკიფორე
ტოლჩანოვის, რომლებიც იმერეთის სამეფო კარზე 1650-1652 წლებში იმყოფებოდნენ. ელჩებს ბერებმა, რომლებიც
სამონასტრო გადასახადის ასაკრეფად ათონის მონასტრიდან იყვნენ გამოგზავნილი, უამბეს, რომ სადადიანოში ყოფნისას, ხობის მონასტერში,
რომელიც ღმრთისმშობლის მიძინების სახელობისაა და მარმარილოს ქვის საყდარია,
ძველი დროიდანვე საბერძნეთის მეფის ჰერაკლეს მიერ აგებული, ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის კვართია დაცულიო,
რომელიც კონსტანტინოპოლიდან ჩამოუტანია წიგნების მცველს მაშინ, როდესაც თეოფილე მეფის დროს წმინდა ხატების დევნა მიმდინარეობდა საბერძნეთში.
ღმრთისმშობლის კვართი ვერცხლის კიდობანში ყოფილა დაცული და საყდრის საკურთხეველთან დადგმული, მთავრის ლევან II დადიანისა
და კათოლიკოსის ბეჭდით დალუქული.
ალექსი იევლევი აღნიშნავს, რომ მან ღმრთისმშობლის კვართის შესახებ ზაქარია მიტროპოლიტს ჰკითხა, ნამდვილად
უხილავს თუ არა ღმრთისმშობლის კვართი. მიტროპოლიტს თურმე მრავალჯერ უნახავს და აღუნიშნავს, რომ იგი წიგნებ-
გვ27
ის მცველის მიერ ყოფილა მოტანილი იმ დროს, როცა წმინდა ხატები იდევნებოდა საბერძნეთში. ,,ის ნამდვილად ყოვლადწმინდა ღვთისმშობლის
კვართია და სნეულისგან კურნებაც მისგან ყოფილა“. თურმე ამ სიწმინდეებთან ერთად აქ ინახებოდა ძელიცხოველის ნაწილი და სხვა წმინდანთა ნაწილებიც.
ისინი მივიწყებულნი და უყურადღებოდ ყოფილან მიტოვებულნი, არც სანთლებს უნთებდნენ და არც გალობდნენ.
რუს ელჩს ალექსი იევლევს ზაქარია მიტროპოლიტთან საუბრისას კვართის მოსკოვში წაბრძანების სურვილი გამოუთქვამს. მიტროპოლიტის განმარტებით:
,,მისი უდიდებულესობა მეფე, თუ ალექსანდრე მეფეს და კათოლიკოსს მისწერს, მეფის უდიდებულესობის ამ ბრძანებას შეასრულებენ“.
ასევე საინტერესოა ცნობა იტალიელი მისიონერის დონ ქრისტეფორე დე კასტელის. იგი აღნიშნავს: ,,უფლის დიდი დედა ხოფის მონასტერშია, სადაც ბერძნებმა მოიტანეს
(სარკინოზების მიერ) კონსტანტინოპოლის აღების შემდეგ“.
ექვთიმე თაყაიშვილი თავის არქეოლოგიურ მოგზაურობაში ხობის ეკლესიაში დაცულ საგანძურთა შორის აღწერს
სანაწილეს, რომელშიც ღმრთისმშობლის კვართი და სხვა ნაწილები ინახებოდა. იგი აღნიშნავს, რომ წარწერა, რომელიც გაკეთებულია ნესტან-დარეჯანის გარდაცვალების
შემდეგ (1639-1657),ეკუთვნის ლევან დადიანს.
ცხადია, რომ ზემოთ მოყვანილი ცნობებიდან შეიძლება გამოვყოთ მოსაზრება, რომ ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის სამოსელი საქართველოში ჩამოაბრძანეს მე-15 საუკუნეში,
კონსტანტინოპოლის დაცემისა და თურქთა დაპყრობის (1453) შემდეგ.
ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატი დადიანების უმთავრესი საგვარეულო სიწმინდე იყო. ამიტომ მას დიდი სასოებითა და მზრუნველობით ეკიდებოდნენ მთავრები. მისთვის ააგეს
ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ახალი ტაძარი, რომელიც შემდეგ დადიანების კარის ეკლესია გახდა. ხატი დიდი ზომისაა, ლამაზი კომპოზიციით, ამავე დროს,
აქვს რუსული და ქართული ასომთავრული განმარტებითი
გვ28
წარწერები ,,ხატი დიდებისა და პატიოსნისა სარტყლისა ყოვლისაწმიდისა ღვთისმშობლისა“. ამჟამად იგი ეროვნულ
მუზეუმში ინახება. ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატთან ერთად იყო სარტყელი, რომელიც დაკარგულად ითვლება.
ცნობილია, რომ სიწმინდე სამეგრელოს სამთავროს გაუქმებამდე ინახებოდა დადიანების დედოფლისეულ სასახლეში. ამბროსი
ხელაიას თქმით, სარტყელი შენახული ყოფილა ზუგდიდში, დადიანების სასახლის ეკლესიის სამალავში, ხოლო 1919 წელს
მარიამ ღმრთისმშობლის სარტყელი უკვე დაკარგული იყო.
დადიანების სასახლეში სხვა სიწმინდეებთან ერთად ინახება ისეთი ხატები, რომლებშიც ჩამაგრებულია მართლმადიდებლური სამყაროს
სხვადასხვა მოღვაწეთა და წმინდანთა ნაწილები. ასეთი გახლავთ საქართველოს მეფე თამარის დედის _ ბორდოხან დედოფლის მრავალნაწილიანი ხატი,
ფერწერული და ჭედური; ვერცხლი, მოოქრული, ზომა 47X39 სმ. ხატი დაყოფილია სხვადასხვა ზომის სანაწილე ბუდედ
(სულ 52), რომელშიაც წმინდა ნაწილები ყოფილა შენახული; შუაში მოთავსებულია გრძელი ჯვარი ძელიჭეშმარიტისა,
ზომით 25,5X14 სმ, რომელზედაც ჯვარცმული მაცხოვარია გამოსახული ასომთავრული განმარტებითი წარწერით, იგი
ცუდად იკითხება. ხატს მცენარეული ორნამენტით შემოვლებული აქვს არშია. მრავალნაწილიანი ხატის ქვედა არშიაზე
მოთავსებულ წარწერაში მოხსენიებულია ბორდოხან დედოფალი, თამარის დედა.
15 ივლისს ჩვენს ქალაქში ვლაქერნობის დღესასწაული აღინიშნება. უწმინდესისა და უნეტარესის ილია II-ის ლოცვაკურთხევით ვლაქერნობა
საერთო სახალხო ზეიმად იქცა და დადიანების სასახლიდან ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის სამოსელს გადააბრძანებენ ეკლესიაში, სადაც პატივს
მიაგებენ ამ უდიდეს სიწმინდეს.
ლილი ბერაია,
ზუგდიდის მუზეუმის ქრისტიანული
ხელოვნების ფონდის მცველი
გვ29
ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიაში
არსებული წმინდა ნაწილები
წმინდა იოანე ნათლისმცემლის ძვალი
წმინდა გიორგის მუხლის ძვალი
წმინდა მარინეს მკლავი
წმინდა კვირიკეს ხელის მტევანი
გვ30
გვ31
სახარებები დადიანების სასახლეში ქართულენოვანი ხელნაწერები ჩვენამდე მოღწეულია
V საუკუნიდან, ოთხთავების ანუ ოთხივე კანონიკური _ მათეს, მარკოზის, ლუკასა და იოანეს სახარებების შემცველი წიგნების სახით.
ძირითადად ადრეული პალიმფსესტების სახელით გვხვდება ცალკეულ სახარებათა ფრაგმენტებიც. მკვლევართა დიდი ნაწილის მოსაზრებით, ქართლში
ქრისტიანობის გავრცელების საწყის ეტაპზე ეკლესია უპირატესად მრევლის განათლებისა და ღვთისმსახურებაში წიგნიერი ჩართვისაკენ იყო მოწოდებული;
ამ მიზნისათვის განსაკუთრებული ყურადღება ექცეოდა ბიბლიას, უპირველესად კი სახარებებს ახალი აღთქმიდან.
სახარებები სხვადასხვა ეპოქაშია გადაწერილი, ე.წ. სკრიპტორიუმებში. ეს უკანასკნელი კი წარმოადგენდა მონასტრებში განთავსებულ ცალკე გამოყოფილ
საწერ ოთახს ანუ ხელნაწერთა დასამზადებელ სახელოსნოს. მსგავსი სახელოსნოები არა მარტო საქართველოს მონასტრებში, არამედ მის
ფარგლებს გარეთ არსებულ სამონასტრო კომპლექსშიც მრავლად იყო და აქტიურ სამწიგნობრო კერებს წარმოადგენდნენ. ჩვენამდე მოღწეულია არაერთი
ხელნაწერი სახარება როგორც სინას მთის მონასტრიდან, ისე ტაო-კლარჯეთის სკრიპტორიუმებიდან.
ქრისტიანული საზოგადოებისათვის განსაკუთრებული მნიშვნელობა ჰქონდა სახარების თარგმანს, ძველი აღთქმის
წიგნებიდან „დავითნის“ თარგმანს, რადგან ძველად ღვთისმსახურება უმეტესად ფსალმუნთა გალობისაგან შედგებოდა. აქედან გამომდინარე ქართველებსაც, პირველ რიგში,
უდავოა, სწორედაც სახარება უნდა ეთარგმნათ. ეს უნდა მომხდარიყო ქრისტიანობის სახელმწიფო რელიგიად გამოცხადების შემდეგ. ყოველ შემთხვევაში,
V საუკუნიდან ჩვენ მოგვეპოვება უტყუარი ცნობები ქართულ ენაზე სახარებისა და სხვა „საღმრთო წიგნთა“ თარგმანის არსებობის შესახებ.
მაგალითად, პეტრე იბერის (ქართველის) ცხოვრებაში ნათქვამია, რომ იგი ბავშვობაშივე, ბიზანტიაში გამგზავრებამდე (424
გვ32
წლამდე), წმინდა წერილებს კითხულობდა, ხოლო „შუშანიკის მარტვილობაში“ ვკითხულობთ, რომ დედოფალმა „ხელთა
აღახუნა (აიღო) დავითნი და მცირეთა დღეთა შემდგომად იგი ფსალმუნნი დაისწავლნა“, ხოლო ვარსქენ პიტიახშთან ძალ-
გვ33
ად დაბრუნებულმა შუშანიკმა თანა წარიტანა (თან წაიღო) ევანგელიე თვისი, აგრეთვე „წმინდანი იგი წიგნნი მოწამეთა“.
საგულისხმოა ის ფაქტიც, რომ იაკობ ცურტაველს ციტატები მოჰყავს პავლეს ეპისტოლეებიდან. მემატიანეს ცნობით,
ვახტანგ გორგასალს მდიდრულად შეუმკია ერთი სახარება,
რომელიც შემდეგ ფარსმან მეფეს შიომღვიმის მონასტრისთვის შეუწირავს. VI საუკუნის დასაწყისს ეკუთვნის საბა განწმენდილის ცნობა,
რომ ქართველებს მის მონასტერში ნება ჰქონდათ, თავიანთ ენაზე წაეკითხათ სახარება-სამოციქულო და „დავითნი“.
1708-1709 წლებში, ვახტანგ VI-ის მიერ პირველი სტამბის დაარსების შემდეგ, ხელნაწერზე მოთხოვნილებამ იკლო,
თუმცა ოთხთავები XX ს-ის დასაწყისამდე ინარჩუნებდნენ არსებობას. უახლოეს პერიოდში, 1984-2004 წლებში, თბილისის სამების საკათედრო
ტაძრისათვის ხელით გადაიწერა სამების ოთხთავი, თუმცა მისი გამოყენება ყოველდღიურ ღვთისმსახურებაში არ ხდებოდა.
სამეგრელოს მთავართა ყოფილი რეზიდენცია _ დადი-
გვ34
ანების სასახლე, ამჟამად ზუგდიდის ისტორიულ-არქიტექტურული მუზეუმი, საქართველოს ერთ-ერთი უმდიდრესი
სიძველეთსაცავია. ამ მუზეუმში დაცულია ძვ. წ. I და ახ. წ. XIX სს. ოქრომჭედლობის ნიმუშები, სახარებები, ხატები და
საეკლესიო დანიშნულების სხვა ნივთები.
დადიანების სასახლეთა ისტორიულ-არქიტექტურული მუზეუმის ფონდსაცავებში დაცული საღმრთო სახარებები
იმპერატორების, იმპერატრიცებისა და მათი შვილების სულის მოსახსენიებლად არის დაბეჭდილი, უწმინდესისა და
უმართლესისა ,,სრულიად როსიისა სინოდისათა, ქალაქსა თბილისს, კაუკასიის ნამესტნიკის უპირატესის გამგეობის
სტამბასა შინა, დასაბამითგან სულლისა (1770) წ. განხორციელებითგან სიტყვისა ღმრთისა ინდიკტიონსა 12 იუნისსა''.
სახარება (ოთხთავი) _ ქართულ-რუსული, ნაბეჭდი ქაღალდზე, ზომით 28X43, ნუსხა-ხუცურით, ჩასმულია შვინდისფერ
ბარხატგადაკრულ ყდაში,რომელზეც დამაგრებულია ხუთი ლითონის ფირფიტა, ერთ-ერთ ფირფიტაზე მოცემულია
„აღდგომის“ კომპოზიცია, ფონი კი შევსებულია ფოთლოვანყვავილოვანი ორნამენტებით, აქვს ორი ჩასაკეტი, სახარების
შემკულობას წარმოადგენს აბზაცების დასაწყისში სინგურით შესრულებული მთავრული ასოები, სახარებას პირველ
და ბოლო გვერდზე დართული აქვს წარწერა: „ესე რუსული და ქართული სახარება მამიჩემის დადიანის გრიგოლისსგან
ოჯახში დადებული ყოფილა გაუცემია და მე დადიანს ლეონს ამომიღია და ისრევ საოჯახოთ დამიძს. ვინც ამ ოჯახს
ეს განმსწიროს ამ ოთხი მახარობლის მადლი გაუწყრა. ამინ, ამინ, ამინ წელს 1816-სა 31 სეკტენბერს.
სახარების ბოლო გვერდზე იკითხება შემდეგი წარწერა: „მე რუსული სახარება და ჩუენაშევ სახარება სამოციქულო
ერთად დაბეჭდილი ჩუნ ვიყიდეთ დადიანმან გრიგოლმან და დედუფალმან ნინამ და ვინც ეს ამ ოჯახს გამოახვათ ამათგან
შეჩუენებული იყოს ვით ხელით და ხორცით, ამინ, ამინ, და ამინ“.
ამ წარწერიდან ვგებულობთ, რომ ოდიშის მთავარ გრიგოლ
გვ35
დადიანსა და მის თანამეცხედრე ნინო ბაგრატიონს შეუსყიდიათ ეს წმინდა სახარება. ამ სახარების შეურაცხმყოფელი
დაუწყევლიათ. მათი გარდაცვალების შემდეგ სახარების ბედი უცნობია. როგორც ჩანს, წიგნი დადიანების ოჯახის პირადი
სახარება ყოფილა, რომელიც მათს ძეს _ ლევან V დადიანს (1811-1840) კვლავაც განუახლებია და დაუბრძანებია თავის
სასახლეში.
საზოგადოებისთვის ცნობილია, რომ დადიანებს არაერთი სასახლე ჰქონდათ, მათ შორის სალხინოს საზაფხულო რეზიდენცია
და მასთან არსებული ღმრთისმშობლის სახელობის კარის ეკლესია. სწორედ ამ ეკლესიიდან არის შემოტანილი
ერთ-ერთი სახარება, რომელიც დაცულია დადიანების სასახლეში: სახარება (ოთხთავი) ქართული, ნაბეჭდი ქაღალდზე,
ზომით 28X43, ნუსხა-ხუცურით, მთლიანად ჭედურ ყდაში ჩასმული, ყდის ცენტრალურ ნაწილში მოცემულია „აღდგომის“
კომპოზიცია, გვერდებზე გამოსახულია ოთხი მახარობელი, ფონი შევსებულია ფოთლოვან-ყვავილოვანი ორნამენტებით,
ქვედა ფრთაზე დამაგრებულია ლითონის ოქროსფერი ფირფიტა მხედრული წარწერით: „საუკუნო მოსახსენებლად
განსვენებულის იაგორ არღულიანის დანაშთთა მისთაგან სყიდული და შეწირული სალხინოს სასახლის ეკლესიისადმი,
11 თებერვალს 1874 წელსა. სახარების შემკულობას წარმოადგენს სინგურით შესრულებული სათაურები და ოთხი მახარობლის ფერადი მინიატურები.
სახარების მინაწერში მოხსენიებული პირი იაგორ არღვლიანი შესაძლოა ყოფილიყო სასულიერო პირი. ის დაკრძალულია ზუგდიდის მაცხოვრის კარის,
კვირაცხოვლობის ეკლესიის ჩრდილო-დასავლეთის სვეტთან.
სახარება (ოთხთავი) ქართული, ნაბეჭდი ქაღალდი, ზომით 28X43, ნუსხა-ხუცურით, ოქროსფერ ჭედურ ყდაში ჩასმული,
გვერდზე ორი ჩასაკეტით, ყდის ზედაპირზე ცენტრალურ ნაწილში მოცემულია ტრადიციული თემა „აღდგომის“ კომპოზიცია,
ფონი შევსებულია ფოთლოვან-ყვავილოვანი ორნამენტებით, გვერდებზე კი გამოსახულია ოთხი მახარო-
გვ36
ბელი, მეორე მხარეს ვხვდებით „ღვთისმშობლის შობის“ კომპოზიციას. სახარების ყდის ქვედა ფრთაზე, ლითონზე
ამოტვიფრულია შემდეგი წარწერა: „შემოვწირე ნაკიფოვოს ღვთისმშობლის შობის ეკლესიას მღვდელ-მონაზონ გაბრიელ
ბელქანიამ მოსახსენებლათ მიცვალებულთათვის კონსტანტინე, ელისაბედ, სამსონ, ათანასი, კესარია, ანტონ, ანდრია
ათას ცხრას ხუთსა წელს მარტის ოცდახუთს“.
ამ წარწერაში მოხსენიებული მღვდელ-მონაზონი გაბრიელ ბელქანია, შეიძლება ვივარაუდოთ, მოღვაწეობდა ნაკიფუს ღმრთისმშობლის შობის ეკლესიაში,
სხვა ინფორმაცია ამ პიროვნებაზე არ მოგვეპოვება, მაგრამ სხვადასხვა საეკლესიო დოკუმენტიდან გამომდინარე, ბელქანიები სასულიერო
პირები ყოფილან.
საყურადღებოა ის ფაქტი, რომ მღვდელ-მონაზონმა გაბრიელ ბელქანიამ, ნაკიფუს ღმრთისმშობლის შობის სახელობის ეკლესიას შემოსწირა ისეთი სახარება,
რომლის ყდაზე გამოსახულია ღმრთისმშობლის შობა, რაც ადასტურებს, რომ ნაკიფუს ხის პატარა ეკლესია ღმრთისმშობლის შობის
სახელზე აუგიათ სოფელ ნაკიფუში.
პროფესორი დავით ჭითანავა აღნიშნავს, რომ წალენჯიხის რაიონის სოფ. ნაკიფუში, ადგილი სადაც ეკლესია იყო აგებული, დღეს შემაღლებულ ბორცვს წარმოადგენს.
ბორცვის კონტურის მიხედვით, აქა-იქ შემორჩენილი რიყის ქვით ნაგები კედლების მცირე ფრაგმენტების საშუალებით, შესაძლოა
სქემატური გეგმის დადგენა. რიყის ქვის კედლების ფრაგმენტები თითქმის ნაგებობის ოთხივე კუთხეში შემორჩა, მისი ზომა დაახლოებით 10X15, მცირე ზონდაჟის გაკეთების დროს
შესაძლოა ეკლესიის საძირკვლის გამოჩენა.
ამ ნაშრომში აღწერილი წმინდა სახარებები, რომელთა უდიდეს მადლს არაერთხელ გადაურჩენია ჩვენი კუთხე, დაცულია დადიანების სასახლეთა ისტორიულ-არქიტექტურული
მუზეუმის გამოყენებითი ხელოვნების ფონდში.
მზისადარ ჭაფანძე,
ზუგდიდის მუზეუმის გამოყენებითი
ხელოვნების ფონდის მცველიკომპოზიცია, ფონი შევსებულია ფოთლოვან-ყვავილოვანი ორნამენტებით, გვერდებზე კი გამოსახულია ოთხი მახარო-
გვ37
ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატის
ისტორია
ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატი VII საუკუნეში საქართველოში იერუსალიმიდან ჩამოუბრძანებიათ. ისტორიკოს
პლ. იოსელიანის აზრით, ეს ხატი ქრისტეშობიდან VII საუკუნეში საბერძნეთის კეისარმა ჰერაკლემ ქართველ ერს მისცა,
ხოლო იტალიელი მისიონერის დონ ჯუზეპე მარია ძამპის თქმით, ქართველებმა ეს სიწმინდე მიიღეს იმ წმინდა მამათაგან,
რომელნიც თურქების მიერ კონსტანტინოპოლის აღების შემდეგ მაჰმადიანთა ტირანიისაგან თავის დასაღწევად სამეგრელოში გადმოიხვეწნენ.
სამეგრელოში ჩამობრძანებამდე ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატი ესვენა ძველ კონსტანტინოპოლში, ქალაქის
ჩრდილო ნაწილის ვლაქერნის გარეუბანში, 451 წელს აგებულ ღმრთისმშობლის სახელობის ტაძარში.
XVIII საუკუნის ბოლოს ოდიშის მთავარმა გრიგოლ დადიანმა ვლაქერნის სასწაულმოქმედი ხატი განარიდა სამთავროში არსებულ პოლიტიკურ ამბებს
და მიაბარა სიმამრ გიორგი XII-ს. ბატონიშვილმა დავით გიორგის ძემ ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატი პეტერბურგში გადასახლებისას თან
წაიღო. მიუხედავად სამეგრელოს დედოფლის, გიორგი XII-ის ასულის, გრიგოლ დადიანის თანამეცხედრის _ ნინო ბაგრატიონის არაერთგზის თხოვნისა,
ბატონიშვილი დავით გიორგის ძე თავს არიდებდა სიწმინდის უკან დაბრუნებას.
ოდიშის ჭკვიანმა და წინდახედულმა დედოფალმა ნინომ ვლაქერნის ხატის სამეგრელოში დაბრუნებისათვის გამონახა გზა და ოდიშის სამთავრო კარის
საგანგებო დეპუტაცია, რომლის შემადგენლობაში იყვნენ: სამეგრელოს სამთავრო სახლის მსახურთუხუცესი ნიკოლოზ (ნიკო) დადიანი,
სასახლის კარის დეკანოზი იოანე იოსელიანი, თავადები ბეჟან და მანუჩარ დადიანები, გააგზავნა რუსეთის იმპერატორთან
თხოვნით, ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატის სამეგრელოში დაბრუნების მიზნით.
იმპერატორმა ალექსანდრე I-მა ვლაქერნის ხატი შეამკო-
გვ38
ბინა, ჩაასვენებინა საგანგებოდ დამზადებულ ლუსკუმაში და 1806 წელს დეპუტაციას გამოატანა სამეგრელოში. მან იმპერატორისავე სურვილით,
ხატის სახელზე ეკლესიის ასაშენებლად 2000 ჩერვონეცი გამოჰყო. ამ ადგილისთვის, გარდაცვლილი მთავრის გრიგოლ დადიანის პატივსაცემად, უნდა
ეწოდებინათ ,,გრიგოლიოპოლი“ _ ,,გრიგოლის ქალაქი“.
1806 წელს რუსეთის იმპერატორი ალექსანდრე I ნინო ბაგრატიონ-დადიანს სწერდა: ,,ვიცი რა, რომ მეგრელებს
ძველთაგანვე აქვს სასოება და რწმენა ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატისადმი, მე ვუბრუნებ მას საჩუქრად თქვენს
ოჯახს და მთელს მეგრელობას, ,,გარნა ვინათგან უწყოდით ჩვენ, რომელ ერი მეგრელიისა ძველთაგანვე სცხოვრობდა
წმიდისა ამისა ხატისადმი ფ(რია)დ აღმატებულთა კეთილის წამის ყოფითა...“
ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ტაძარი ზუგდიდში მოგვიანებით ლევან V დადიანმა 1825-1830 წლებში ააგო. ამ
დროიდან ის დადიანთა სამთავრო სახლის სალოცავი გახდა.
XIX საუკუნის ბოლოს სამეგრელოს დედოფალ ეკატერინე ჭავჭავაძეს ქალაქ სანკტ-პეტერბურგში თავის სამლოცველოსთან დაბრძანებული ჰქონდა
,,უმეტესას შესანიშვნელი ისტორიული ვლაქერან ყოვლად წმინდა ღვთისმშობლის ხატი, პატიოსნის მისის სარტყლის ნაწილით,
რომელიც არის ძვირფასის, ბრილიანტ-ალმასის და სხვა _ მრავალი სხვადასხვა თვალმარგალიტით შემკობილი ოქროს
გვირგვინით და ოქროს არშიით შემორტყმული“.
XX საუკუნის დასაწყისში სამეგრელოში მყოფმა ექვ. თაყაიშვილმა ზუგდიდში მოინახულა ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ეკლესია და სამეგრელოს
მთავართა დადიანების სასახლე. ამ დროისათვის ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატი განჯინაში საგანგებოდ გადამალული ჰქონდა დადიანების
სასახლის მოურავს ვლადიმერ ალშიბაიას, რომელმაც ხატი მეცნიერს თბილისში გაატანა. განჯინაში გადამალულ ნივთებს შორის ინახებოდა
ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატი, რომელიც ჩაბრძანებული
გვ39
იყო კიოტში (კიდობანში). `ვლახერნის ხატი“ სხვა ნივთებთან ერთად თბილისში გადააბრძანეს. ეს ის უძვირფასესი ღმრთისმშობლის ხატი იყო,
რომელიც მთელ სამეგრელოში ძლიერ სალოცავად ითვლებოდა. ვლაქერნის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის სასწაულმოქმედი ხატი ამჟამად
ინახება თბილისის შალვა ამირანაშვილის სახელობის ხელოვნების მუზეუმში. ვლაქერნის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ტაძარი
დღეს ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის ცენტრია, სადაც დავანებულია ვლაქერნის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის
ხატის ასლები. ყოველი წლის 2 (15) ივლისს საქართველოს პატრიარქის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით ზუგდიდის
ვლაქერნის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ტაძარში აღინიშნება ქრისტიანთა საყოველთაო, ბრწყინვალე დღესასწაული ,,ვლაქერნობა“.
ფერიდე აფაქიძე,
ზუგდიდის მუზეუმის ფონდის მცველი
გვ40
ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის
მიტროპოლიტი და მღვდელმსახურები
მიტროპოლიტი გერასიმე ეპარქიის მღვდელმსახურებთან
გვ41
მიტროპოლიტი გერასიმე იღუმენებთან, ბერებთან და მორჩილებთან
გვ42
მიტროპოლიტი გერასიმე იღუმენიებთან, მონაზვნებთან და მორჩილებთან
გვ43
ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტი გერასიმე (გიორგი შარაშენიძე)
დაიბადა 1958 წლის 20 მაისს ქ. თბილისში.
1985 წელს დაამთავრა საქართველოს პოლიტექნიკური ინსტიტუტი. წლების განმავლობაში მუშაობდა სპეციალობით.
1997 წელს უწმინდესისა და უნეტარესის, სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის ილია II-ის ლოცვაკურთხევით განაწესეს
ურბნისისა და რუისის ეპარქიაში. იმავე წლის 28 ივლისს ხაშურის იოანე ნათლისმცემლის სახელობის საკათედრო ტაძარში მთავარეპისკოპოსმა
იობმა ბერად აღკვეცა და სახელად უწოდა გერასიმე.
1997 წლის 20 ივლისს ხელი დაასხეს იეროდიაკვნად, ხოლო იმავე წლის 10 აგვისტოს _ მღვდელ-მონაზვნად და
დაინიშნა წრომის ამაღლების სახელობის საკათედრო ტაძრის წინამძღვრად. მისი უწმინდესობის ლოცვა-კურთხევით, 1998 წლის 17
მიტროპოლიტი გერასიმე (შარაშენიძე)
გვ44
იანვარს მღვდელ-მონაზონი გერასიმე საგარეჯო-გურჯაანის ეპარქიაში, სოფელ პატარძეულის ღმრთისმშობლის შობის
ტაძრის მოძღვრად დაინიშნა.
1998 წლის 18 თებერვალს საგარეჯო-გურჯაანის მთავარეპისკოპოს აბრაამის მიერ დაინიშნა საეპარქიო საბჭოს
მდივნად.
1998 წლის 29 მარტს კათოლიკოს-პატრიარქმა ილია II-მ მღვდელ-მონაზონი გერასიმე ეკლესიაში ერთგული მსახურებისთვის
სიონის საპატრიარქო ტაძარში აღამაღლა იღუმენის ხარისხში და დააჯილდოვა ოქროს ჯვრის ტარების უფლებით.
1998 წლის 8 ოქტომბერს საქართველოს სამოციქულო ეკლესიის წმინდა სინოდის კრებაზე იღუმენი გერასიმე გამორჩეულ იქნა ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის ეპისკოპოსად.
2002 წლის 9 ივნისს ზუგდიდისა და ცაიშის ეპისკოპოსი გერასიმე დაინიშნა საქართველოს საპატრიარქოს საფინანსოეკონომიკური საბჭოს თავმჯდომარედ, შემდგომ _ საგარეო
საქმეთა ურთიერთობების თავმჯდომარედ.
2006 წელს მისმა უწმინდესობამ აიყვანა მთავარეპისკოპოსის ხარისხში.
2007 წლის 15 ივლისს, ვლაქერნობის დღესასწაულზე, მიანიჭა მიტროპოლიტის ხარისხი. ამავე წელს დაჯილდოვდა წმინდა გიორგის ოქროს ორდენით.
2017 წლიდან დროებით არის გერმანიისა და ავსტრიის მმართველი მღვდელმთავარი.
დაჯილდოებულია საქართველოს, საბერძნეთის, სერბეთის, ჩეხეთისა და სლოვაკიის საეკლესიო ორდენებით.
არჩეულია ქ. ზუგდიდისა და ქ. ვანის საპატიო მოქალაქედ.
გვ45
დეკანოზი ფრიდონ ასათიანი
დაიბადა 1961 წლის 9 ოქტომბერს ქ. ოჩამჩირეში.
1977 წელს დაამთავრა ოჩამჩირის N3 საშუალო სკოლა.
1981-83 წლებში მოიხადა სამხედრო სამსახური.
1984 წელს დაამთავრა მცხეთის სასულიერო სემინარია.
1985 წელს მანგლელმა მთავარეპისკოპოსმა თადეოზმა ხელი დაასხა დიაკვნად.
1986 წელს გადაიყვანეს ცხუმ-აფხაზეთის ეპარქიაში. იმავე წელს ცხუმ-აფხაზეთის მიტროპოლიტმა დავითმა (ჭკადუა) ქ. სოხუმში ხელი დაასხა მღვდლად და დანიშნა
ქალაქ ოჩამჩირის ილორის წმ. გიორგის სახელობის ეკლესიის მოძღვრად, შემდგომ _ წინამძღვრად.
1990 წელს ოჩამჩირეში, წმ. გიორგის ეკლესიაში, გიორგობის დღესასწაულზე მისმა უწმინდესობამ დააჯილდოვა მოოქრული ჯვრის ტარების უფლებით.
1993 წელს, აფხაზეთში კონფლიქტის შემდეგ, დაინიშნა ქ. ზუგდიდის ვლაქერნის ტაძრის მოძღვრად, შემდგომ _ წინამძღვრად.
1995 წელს გადაიყვანეს ზუგდიდში მაცხოვრის ტაძრის მღვდელმსახურად, 1996 წელს _ ზუგდიდის წმ. გიორგის
ტაძრის წინამძღვრად. იმავე წელს დაბრუნდა ზუგდიდის ვლაქერნის სახელობის ტაძარში, სადაც მსახურობს დღესაც.
2001 წელს მიტროპოლიტმა გერასიმემ აიყვანა დეკანოზის ხარისხში.
2003 წელს მისი უწმინდესობის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით დაუსწრებლად ჩაირიცხა მოსკოვის სასულიერო აკადემიაში, რომელიც დაამთავრა 2009 წელს.
აქვე დაიცვა დისერტაცია და მიენიჭა ღვთისმეტყველების სამეცნიერო ხარისხი.
2009 წელს ზუგდიდის ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ტაძარში მისმა უწმინდესობამ ილია II-მ დააჯილდოვა გამშვე-
გვ46
ნებული ჯვრის ტარების უფლებით, 2011 წლის 9 ოქტომბერს _ მიტრის ტარების უფლებით, ხოლო 2016 წლის 20 მარტს
მეორე ჯვრის ტარების უფლებით.
2021 წელს დეკანოზი ფრიდონი აირჩიეს ქ. ზუგდიდის საპატიო მოქალაქედ.
ჰყავს მეუღლე და ორი ქალიშვილი.
ქ. ზუგდიდი, სინწა.
ტელ.: 599 74 88 15
დეკანოზი ანდრია კემულარია
დაიბადა 1969 წელს ქ. თბილისში.
1975-1983 წლებში სწავლობდა ზუგდიდის N4 საშუალო სკოლაში; 1983-
1987 წლებში _ ზუგდიდის პოლიტექნიკურ ტექნიკუმში ჩაის ტექნოლოგიის
ფაკულტეტზე.
1987 წელს სწავლა განაგრძო საქართველოს სუბტროპიკული მეურნეობის ინსტიტუტში (ქ. სოხუმი) ჩაისა
და სუბტროპიკული კულტურების გადამუშავების ტექნოლოგიის ფაკულტეტზე.
1988-1989 წლებში მსახურობდა არმიის რიგებში. იქიდან დაბრუნების შემდეგ
სწავლა გააგრძელა და დაამთავრა ზემოთ აღნიშნული ინსტიტუტის ტექნოლოგიის ფაკულტეტი.
1989 წლიდან იწყება მისი საეკლესიო მოღვაწეობა. იყო სტიქაროსანი და მედავითნე ზუგდიდის ვლაქერნის ყოვლადწმინდა
ღმრთისმშობლის ხატის სახელობის საკათედრო და კვირაცხოვლობის (მაცხოვრის კარის) ტაძრებში.
1994 წლის 15 (28) აგვისტოს მიტროპოლიტ გიორგის (შალამბერიძე) მიერ ხელდასხმულ იქნა დიაკვნად; იმავე წლის
10 (23) ნოემბერს კი _ მღვდლად და მსახურობდა ზუგდიდის კვირაცხოვლობის, ვლაქერნის ყოვლაწმინდა ღმრთისმშობ-
გვ47
ლის ხატის სახელობის საკათედრო და კორცხელის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის მიძინების ტაძრებში.
1999 წლიდან მსახურობს წალენჯიხის მაცხოვრის ფერისცვალების საკათედრო ტაძარში წინამძღვრად. ამავე
დროს არის წალენჯიხის მთავარხუცესი.
სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით 2001 წელს დაჯილდოვდა ოქროს
ჯვრის ტარების უფლებით და აიყვანეს დეკანოზის ხარისხში.
2009 წელს უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დააჯილდოვა გამშვენებული ჯვრის, ხოლო 2013 წლის ვლაქერნობაზე _
მიტრის ტარების უფლებით.
ჰყავს მეუღლე და სამი შვილი.
ქ. ზუგდიდი, ლევან ქობალიას ქ. N7.
ტელ.: 558 12 17 87
დეკანოზი გიორგი ჯგუშია
დაიბადა 1966 წლის 9 ივნისს ქ. თბილისში.
1972 წელს შევიდა ქ. ზუგდიდის N1 საშუალო სკოლაში, რომელიც დაამთავრა 1983 წელს.
1984 წელს ჩაირიცხა თბილისის სასოფლო-სამეურნეო ინსტიტუტის მექანიზაციის ფაკულტეტზე.
ამავე წელს გაიწვიეს სავალდებულო სამხედრო სამსახურში.
1986 წელს სწავლა გააგრძელა ზემოთ აღნიშნულ ინსტიტუტში.
1988 წელს დაოჯახდა და გადავიდა დაუსწრებელი სწავლების განყოფილებაზე და მუშაობა დაიწყო ჩაის საწნეხ ფაბრიკაში ინჟინრად.
1991 წელს დაწყებული და შემდეგ განვითარებული ცნობილი მოვლენების გამო ვერ მოახერხა ინსტიტუტის დამთავრება.
1989 წლიდან იყო ზუგდიდის მაცხოვრის კარის ეკლესიის
გვ48
მრევლი, 1996 წლიდან _ სტიქაროსანი. 1998 წლის 26 აპრილს
ცხუმ-აფხაზეთის მთავარეპისკოპოსმა დანიელმა აკურთხა
დიაკვნად, იმავე წლის 19 დეკემბერს კი ზუგდიდისა და ცაიშის ეპისკოპოსმა გერასიმემ _ მღვდლად.
2001 წლის 15 ივლისს მიენიჭა დეკანოზის ხარისხი.
2009 წელს ზუგდიდ-ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ დააჯილდოვა გამშვენებული
ჯვრით, ხოლო 2014 წელს, კვირაცხოვლობის დღესასწაულზე,
მიენიჭა მიტრის ტარების უფლება. ამჟამად არის ზუგდიდის მაცხოვრის კარის ტაძრის წინამძღვარი.
ჰყავს მეუღლე და ექვსი შვილი.
ქ. ზუგდიდი, რუსთაველის ქ. N34.
ტელ.: 597 45 46 86
დეკანოზი ზაბულონ ქობალია
დაიბადა 1971 წლის 30 აპრილს ზუგდიდის რაიონის სოფ. ცაიშში.
დაამთავრა ცაიშის საშუალო სკოლის რვაწლედი, შემდეგ სწავლა განაგრძო
აკ. ბუკიას სახ. პროფტექნიკუმში.
1988 წელს გაიხსნა ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის მიძინების ცაიშის საკათედრო ტაძარი და მამა ამირანის ხელმძღვანელობით შეუდგა ეკლესიურ
ცხოვრებას.
1989 წელს ჩაირიცხა სასულიერო სემინარიაში, რომლის დასრულების შემდეგ დაუბრუნდა თავის მშობლიურ სოფელს
და მამა ამირანის გვერდით სტიქაროსნად მსახურობდა. თავდაპირველად იყო მედავითნე, შემდეგ კი 1998 წ. ცხუმ-აფხაზეთისა და ზუგდიდ-ცაიშის მთავარეპისკოპოსმა, მეუფე
დანიელმა (დათუაშვილი) ხელი დაასხა დიაკვნად.
1998 წლის 30 დეკემბერს ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის ეპისკოპოსმა, მეუფე გერასიმემ (შარაშენიძე) მღვდლად აკურთხა
1989 წლიდან იყო ზუგდიდის მაცხოვრის კარის ეკლესიის
გვ49
ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ტაძარში.
2003 წელს, ვლაქერნობის დღესასწაულზე, აიყვანეს დეკანოზის ხარისხში.
2009 წ. 19 სექტემბერს დაჯილდოვდა გამშვენებული ჯვრით, ხოლო
2013 წლის ვლაქერნობაზე _ მიტრის ტარების უფლებით.
ჰყავს მეუღლე და სამი შვილი.
ქ. ზუგდიდი, მეუნარგიას ქ. N1.
ტელ.: 579 88 98 88
დეკანოზი ანდრია მარღანია
დაიბადა 1973 წლის 10 იანვარს ოჩამჩირის რაიონის სოფ. ოხურეიში.
1990 წელს დაამთავრა სოფ. ოხურეის საშუალო სკოლა. ამავე წელს გაიწვიეს სამხედრო სამსახურში. სოხუმის
დაცემის შემდეგ საცხოვრებლად გადავიდა ქ. ჯვარში.
1998 წლის 22 აპრილს ცხუმ-აფხაზეთისა და ზუგდიდისა და ცაიშის მთავარეპისკოპოსმა დანიელმა (დათუაშვილი) წალენჯიხის მაცხოვრის ფერისცვალების საკათედრო
ტაძარში ხელი დაასხა დიაკვნად, ხოლო 1999 წლის 26 სექტემბერს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატის სახელობის
საკათედრო ტაძარში მღვდლად აკურთხა და ლეშამუგეს მაცხოვრის შობის ტაძრის წინამძღვრად დაადგინა.
2005 წლის 15 ივლისს, ვლაქერნობის დღესასწაულზე, ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ დააჯილდოვა
ოქროს ჯვრის ტარების უფლებით და მიენიჭა დეკანოზის ხარისხი.
2009 წლის 18 სექტემბერს წალენჯიხის მაცხოვრის ფერისცვალების ტაძარში საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა,
უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დააჯილდოვა გამშვენებული ჯვრის ტარების უფლებით, ხოლო 2014
გვ50
წლის 13 დეკემბერს _ მიტრის ტარების უფლებით. ამჟამად მსახურობს ქ. ჯვარის ყოველთა წმინდათა და ყოვლადწმინდა
ღმრთისმშობლის ,,მსწრაფშემსმენელის“ ხატის სახელობის ტაძრებში წინამძღვრად.
ჰყავს მეუღლე და სამი შვილი.
წალენჯიხა, ქ. ჯვარი.
ტელ.: 599 17 04 26
დეკანოზი მალხაზ ჭანტურია
დაიბადა 1962 წლის 14 ოქტომბერს აბაშაში.
1979 წელს დაამთავრა ქუთაისის ანდრია რაზმაძის სახელობის ფიზიკამათემატიკის სკოლა-ინტერნატი.
1984 წელს წარჩინებით დაამთავრა აფხაზეთის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ფიზიკა-მათემატიკის ფაკულტეტი, რადიო-ფიზიკოსის სპეციალობით.
1984-87 წლებში მუშაობდა ილია ვეკუას სახელობის სოხუმის ფიზიკის ტექნიკურ ინსტიტუტში
უმცროს მეცნიერ-მუშაკად.
1984-86 წლებში მოიხადა სამხედრო სავალდებულო სამსახური.
1987-99 წლებში მუშაობდა თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სოხუმის ფილიალში ზოგადი ფიზიკის კათედრაზე მასწავლებლად.
1974 წლის 8 მარტს მოინათლა სოხუმის ხარების სახელობის საკათედრო ტაძარში.
ეკლესიურ ცხოვრებას შეუდგა 1989 წლიდან, იყო სოხუმის ხარების საკათედრო ტაძრის სტიქაროსანი.
1999 წლის 28 აგვისტოს საქართველოს პატრიარქის ილია II-ის კურთხევით ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა
გერასიმემ (შარაშენიძე) ვლაქერნის ხატის სახელობის საკათედრო ტაძარში ხელი დაასხა დიაკვნად, 2000 წლის 19 მარტს
გვ51
კი იმავე ტაძარში აკურთხა მღვდლად. 2001 წლის 15 ივლისს საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა ილია II-მ აიყვანა
დეკანოზის ხარისხში.
2009 წლის 19 სექტემბერს დააჯილდოეს გამშვენებული ჯვრის, ხოლო 2013 წლის 15 ივლისს _ მიტრის ტარების უფლებით.
დეკანოზი მალხაზ ჭანტურია მსახურობს ზუგდიდის ვლაქერნის ღმრთისმშობლის საკათედრო ტაძარში წინამძღვრის
მოადგილედ და ზუგდიდის მთავარხუცესად. ჰყავს მეუღლე და ოთხი შვილი.
ქ. ზუგდიდი, ლეონიძის ქ. N6.
ტელ.: 599 58 31 11
დეკანოზი გაბრიელ გულორდავა
დაიბადა 1960 წლის 10 აგვისტოს ოჩამჩირის რაიონის სოფ. ახალ აკვასკაში, პედაგოგის ოჯახში.
1976 წელს დაამთავრა ახალი აკვასკის რვაწლიანი სკოლა. იმავე წელს სწავლა გააგრძელა ქ. ფოთის პროფესიულ-ტექნიკურ სასწავლებელში,
გემის ელექტრიკოსის სპეციალობით, რომელიც დაამთავრა 1979 წელს.
1980-1982 წლებში მოიხადა სამხედრო სამსახური. 1982 წელს ჩაირიცხა საქართველოს სუბტროპიკული მეურნეობის ინსტიტუტში, რომელიც დაამთავრა
1987 წელს. მიენიჭა ინჟინერ-მექანიკოსის კვალიფიკაცია. მუშაობდა ქ. ტყვარჩელის შახტების ბაზაში ინჟინრად.
აფხაზეთის ომის შემდეგ, იძულებით გადაადგილების პერიოდში, საცხოვრებლად დარჩა ზუგდიდის რაიონის სოფ. ინგირში.
გვ52
1994 წელს გარდაეცვალა შვილი, რომლის შემდეგ ეკლესიური ცხოვრება დაიწყო. ამავე წელს დაინიშნა ზუგდიდის ვლაქერნის ღმრთისმშობლის სახელობის საკათედრო
ტაძარში სტიქაროსნად. 1998 წლის 18 ივლისს ცხუმ-აფხაზეთის მთავარეპისკოპოსმა დანიელმა აკურთხა დიაკვნად,
ხოლო 1999 წლის 28 მარტს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ხელი დაასხა მღვდლად. მეუფის ლოცვა-კურთხევით დაინიშნა ჩხორიისა (მახარია) და ტყაიის წმ.
გიორგის ტაძრების წინამძღვრად.
2004 წელს დაინიშნა კახათის წმ. გიორგის სახელობის ტაძრის წინამძღვრად, სადაც მოღვაწეობს დღემდე.
2005 წლის 15 ივლისს მეუფე გერასიმემ აიყვანა დეკანოზის
ხარისხში.
2009 წლის 18 სექტემბერს საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა ილია II-მ წალენჯიხის მაცხოვრის ფერისცვალების სახელობის ტაძარში დეკანოზი გაბრიელი გამშვენებული
ჯვრის ტარების უფლებით დააჯილდოვა.
2010 წელს დაინიშნა კახათის სასულიერო გიმნაზიის აღმასრულებელ დირექტორად და სულიერ მოძღვრად.
ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვაკურთხევით, 2014 წლიდან დღემდე, კახათის წმ. გიორგის
სახელობის სასულიერო გიმნაზიის დირექტორია.
ზუგდიდი, სოფ. ინგირი.
ტელ.: 568 925 270
გვ53
დეკანოზი ილარიონ შენგელია
დაიბადა 1972 წლის 23 მაისს ქ. ზუგდიდში.
1989 წელს დაამთავრა ზუგდიდის N4 საშუალო სკოლა.
1990 წელს მოინათლა ზუგდიდის კვირაცხოვლობის ტაძარში.
1995 წელს დაამთავრა თბილისის ივ. ჯავახიშვილის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ეკონომიკის ფაკულტეტი.
1999 წელს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ხელი დაასხა დიაკვნად, ხოლო
2000 წელს _ მღვდლად.
2000-2007 წლებში მსახურობდა ზუგდიდის კვირაცხოვლობის, ზუგდიდის ვლაქერნის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ხატისა
და კორცხელის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის მიძინების ტაძრებში.
2007 წელს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ აიყვანა დეკანოზის ხარისხში, ხოლო 2009 წელს
დააჯილდოვა გამშვენებული ჯვრის ტარების უფლებით.
2007 წლიდან მსახურობს ზუგდიდის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის შობის ტაძარში და არის ამ ტაძრის წინამძღვარი.
ჰყავს მეუღლე და ორი შვილი.
ქ. ზუგდიდი, შ. სართანიას ქ. N5.
ტელ.: 599 18 24 68
გვ54
დეკანოზი ანდრია ლიპარტია
დაიბადა 1959 წლის 6 აპრილს გულრიფშის რაიონში.
1970 წელს მოინათლა სოხუმის ხარების სახელობის ტაძარში.
1976 წელს დაამთავრა ბაღმარანის საშუალო სკოლა, 1977-79 წლებში მოიხადა სამხედრო სამსახური.
1980-84 წლებში სწავლობდა სოხუმის ინდუსტრიულ ტექნიკუმში, სამშენებლო ფაკულტეტზე.
1995 წლიდან იყო ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატის სახელობის ტაძრის სტიქაროსანი, ხოლო 1999-2001 წლებში _ მედავითნე.
2001 წლის 1 აპრილს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ხელი დაასხა დიაკვნად, იმავე წლის 13 დეკემბერს _ მღვდლად
და დადგენილ იქნა ზუგდიდის წმ. გიორგის სახელობის ტაძრის წინამძღვრად.
2007 წელს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით აყვანილ იქნა დეკანოზის ხარისხში.
2013 წელს დაჯილდოვდა გამშვენებული ჯვრის ტარების უფლებით.
ჰყავს მეუღლე და ოთხი შვილი.
ქ. ზუგდიდი, დემეტრე თავდადებულის ქ. N15.
ტელ.: 595 31 39 99
გვ55
დეკანოზი ბესარიონ ცინდელიანი
დაიბადა 1975 წლის 7 სექტემბერს.
1981-1991 წლებში სწავლობდა ზუგდიდის N5 საშუალო სკოლაში.
1991-1998 წლებში სწავლობდა ქ. ტაგანროგის პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში. შემდეგ _ ამავე ინსტიტუტის
სოხუმის ილია ვეკუას სახელობის უნივერსიტეტის ფილიალში, წარმოების მართვის ფაკულტეტზე.
1980 წელს მოინათლა ილორის წმ. გიორგის ტაძარში. 2004 წლიდან იყო ზუგდიდის ვლაქერნის
ღმრთისმშობლის ხატის სახელობის ტაძრის მრევლი.
2007 წლის 17 ივლისს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ხელი დაასხა დიაკვნად, ხოლო 2009
წლის 21 ივნისს მღვდლად აკურთხა. მსახურობდა ზუგდიდის ვლაქერნის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ხატის სახელობის საკათედრო ტაძარში.
2016 წელს, ხარების დღესასწაულზე, აიყვანეს დეკანოზის ხარისხში და დაჯილდოვდა ოქროს ჯვრის ტარების უფლებით.
ნარაზენის ღმრთისმშობლის ხარების ტაძრის გახსნის დღიდან მსახურობს წინამძღვრად.
2021 წლის 5 ივნისს საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით, ეკლესიაში სანიმუშო
და ერთგული მსახურებისათვის, დაჯილდოვდა გამშვენებული ოქროს ჯვრის ტარების უფლებით.
ჰყავს მეუღლე და სამი შვილი.
ქ. ზუგდიდი, ფოთის ქ. N20.
ტელ.: 579 87 77 79
გვ56
იღუმენი ისაია (ბეჭვაია)
დაიბადა 1966 წლის 16 ივლისს ქ. ზუგდიდში. დაამთავრა აკ. წერეთლის სახელობის ზუგდიდის N1 საჯარო სკოლა, 1989 წელს _ საქართველოს
პოლიტექნიკური ინსტიტუტის სამშენებლო ფაკულტეტი. სხვადასხვა დროს მუშაობდა შპს ,,ენგურჰესის'' სარემონტო-სამშენებლო სამმართველოში
მუშად, ზუგდიდის კომუნალურ მეურნეობაში _ ოსტატად.
2000 წლიდან შეუდგა საეკლესიო ცხოვრებას.
2004 წლიდან ოლიანკას მამათა მონასტერში (წალკა) იყო მორჩილად.
2005 წლის 20 დეკემბერს სრულიად საქართველოს კათოლიკოსპატრიარქის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით ამავე მონასტერში აღიკვეცა ბერად და
დაერქვა წმ. წინასწარმეტყველ ისაიას სახელი.
2007 წლის 2 იანვარს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ დიდინეძის წმ. გიორგის სახელობის მამათა მონასტერში ხელი დაასხა დიაკვნად,
იმავე წლის 21 ნოემბერს კორცხელის ღმრთისმშობლის მიძინების ტაძარში _ მღვდელ-მონაზვნად. 2008 წლის 24 იანვარს მიტროპოლიტ
გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით დაინიშნა სქურის მაცხოვრის ფერისცვალების მამათა მონასტრის წინამძღვრად.
2020 წლის 15 ივლისს, ვლაქერნობის დღესასწაულზე, აიყვანეს იღუმენის ხარისხში და დააჯილდოეს ოქროს ჯვრის ტარების
უფლებით.
ამჟამად არის ოჭანეს წმ. ანდრია პირველწოდებულის ტაძრისა და წალენჯიხის ამაღლების მშენებარე მამათა მონასტრის წინამძღვარი.
ასევე იგი დადგენილია ჭკადუაშის წმ. გიორგის მშენებარე მამათა მონასტრის ზედამხედველად.
ტელ.: 593 56 46 46
გვ57
იღუმენი ექვთიმე (ახალაია)
დაიბადა 1974 წლის 5 დეკემბერს ზუგდიდის რაიონის სოფ. ინგირში.
1991 წელს დაამთავრა სოფ. ინგირის N1 საშუალო სკოლა.
1993-1998 წლებში სწავლობდა თბილისის ა. კუჭუხიძის სახელობის დამოუკიდებელ ინსტიტუტში, ეკონომიკის სპეციალობაზე.
1999 წლიდან გახდა ეკლესიური, იყო სტიქაროსანი ზუგდიდის ვლაქერნის
ღმრთისმშობლისა და მაცხოვრის კარის ტაძრებში.
2002-2004 წლებში სწავლობდა თბილისის სასულიერო სემინარიაში.
2008-2010 წლებში საფარის მამათა მონასტერში (ახალციხისა და ტაო-კლარჯეთის ეპარქია) მსახურობდა მორჩილად, შემდეგ აღიკვეცა ბერად.
2010 წლის 28 აგვისტოს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ცაიშის ღმრთისმშობლის მიძინების საკათედრო ტაძარში ხელი დაასხა დიაკვნად,
ხოლო 2011 წლის 19 თებერვალს ყულიშკარის წმ. გიორგის ტაძარში _ მღვდელ-მონაზვნად.
2017 წლის 15 ივლისს, ვლაქერნის დღესასწაულზე, მღვდელ-მონაზონი ექვთიმე აყვანილ იქნა იღუმენის ხარისხში.
2010 წლიდან მსახურობს ყულიშკარის წმ. გიორგის სახელობის მამათა მონასტრის წინამძღვრად.
ზუგდიდი, ყულიშკარის წმ. გიორგის მამათა მონასტერი.
ტელ.: 593 47 55 19
გვ58
იღუმენი თეოდოსი (ლაგაზაშვილი)
დაიბადა 1987 წლის 15 ივნისს მცხეთაში. 2004 წელს დაამთავრა მცხეთის N2 საშუალო სკოლა.
2006 წლის 11 აგვისტოს სულიერი მოძღვრის ლოცვა-კურთხევით ჩამოვიდა ზუგდიდის რაიონის სოფ. დიდინეძის წმ.
გიორგის სახელობის მამათა მონასტერში.
2007 წლის 3 ივნისს საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის, უწმინდესისა და უნეტარესის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით
შემოსეს მორჩილის კაბით.
2009 წლის 24 იანვარს აღკვეცეს ბერად, ხოლო 2010 წლის 29 აგვისტოს ზუგდიდისა და ცაიშის
მიტროპოლიტმა გერასიმემ ხელი დაასხა ბერ-დიაკვნად.
2014 წლის 10 ნოემბერს დროებით გადაიყვანეს თიანეთისა და ფშავ-ხევსურეთის ეპარქიაში, სადაც 2014 წლის 23 მარტს,
დიდი მარხვის ჯვართაყვანისცემის კვირას, ეპისკოპოსმა მიქაელმა (გაბრიჭიძე) აკურთხა მღვდელ-მონაზვნად.
2016 წელს დაბრუნდა ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიაში.
ამავე წლის 11 აგვისტოს მიტროპოლიტმა გერასიმემ დაადგინა დიდინეძის წმ. გიორგის სახელობის მამათა მონასტრის
წინამძღვრად.
2020 წლის 15 ივლისს, ვლაქერნობის დღესასწაულზე, მიტროპოლიტმა გერასიმემ აიყვანა იღუმენის ხარისხში.
ზუგდიდი, დიდინეძის წმ. გიორგის მამათა მონასტერი.
ტელ.: 574 215 621
გვ59
დეკანოზი გალაკტიონ ფიფია
დაიბადა 1959 წლის 11 ნოემბერს ზუგდიდის რაიონის სოფ. ჩხორიაში, მორწმუნე პედაგოგთა ოჯახში.
დეკანოზ გალაკტიონის ბაბუა – მიხეილ ფიფია მთელი ცხოვრება ღვთისა და ერის სამსახურში იყო. მამა – გიორგი
ფიფია გახლდათ დამსახურებული პედაგოგი, მათემატიკოსი, პროფესორი, ღირსების ორდენოსანი, მრავალი თაობის აღმზრდელი.
დედა – შუშანიკა ქუხილავა მასწავლებლად მუშაობდა სოფ. ჩხორიის საშუალო სკოლაში.
მამა გალაკტიონმა 1976 წელს დაამთავრა ჩხორიის საშუალო სკოლა.
1981 წელს – ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის მექანიკა-მათემატიკის ფაკულტეტი.
მუშაობდა ჩხორიის საშუალო სკოლაში ფიზიკა-მათემატიკის მასწავლებლად, პარალელურად მასწავლებელთა დახელოვნების ინსტიტუტსა და ზუგდიდის
დამოუკიდებელ უნივერსიტეტში. 1993 წლიდან დედაეკლესიის მრევლია.
2002 წლის 2 თებერვალს საქართველოს პატრიარქის ილია II-ის კურთხევით ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ხელი დაასხა დიაკვნად. იმავე წლის
28 აგვისტოს აკურთხა მღვდლად.
2004-2017 წწ. ასწავლიდა საღმრთო სჯულს ზუგდიდის წმ. გიორგის სახელობის გიმნაზიაში და იყო გიმნაზიის სულიერი მოძღვარი.
2007 წელს საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა ილია II-მ აიყვანა დეკანოზის ხარისხში და დააჯილდოვა ოქროს ჯვრის ტარების უფლებით.
ამჟამად არის სოფლების _ ლიის, ტყაიის, მახარიის წმ. გიორგისა და მახარიის მენელსაცხებლე დედათა ტაძრების წინამძღვარი.
ჰყავს მეუღლე და ორი შვილი.
ზუგდიდი, სოფ. ჩხორია.
ტელ.: 598 37 96 37
გვ60
დეკანოზი ილია ლუკავა
დაიბადა 1975 წლის 6 დეკემბერს ქ. წალენჯიხაში.
1993 წელს დაამთავრა წალენჯიხის N2 საშუალო სკოლა.
1998 წელს დაამთავრა ზუგდიდის დამოუკიდებელი უნივერსიტეტის იურიდიული ფაკულტეტი. ამ დროიდან იგი გახდა ეკლესიური.
2000 წლიდან მსახურობდა სტიქაროსნად.
2002 წელს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ხელი დაასხა დიაკვნად, 2005 წელს _ მღვდლად.
2009 წელს საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ დეკანოზის ხარისხში
აიყვანა და ოქროს ჯვრის ტარების უფლებით დააჯილდოვა.
ამჟამად წინამძღვრად მსახურობს ჯგალის წმ. გიორგის სახელობის ტაძარში.
ჰყავს მეუღლე და ხუთი შვილი.
წალენჯიხა, მექანიზაციის ქ.N15.
ტელ.: 593 96 27 57
გვ61
დეკანოზი იაკობ ეხვაია
დაიბადა 1973 წლის 28 აპრილს ქ. ზუგდიდში, პედაგოგის ოჯახში.
1989 წელს დაამთავრა ზუგდიდის N11 საშუალო სკოლა. სწავლობდა სასოფლოსამეურნეო აკადემიაში, ლიტვის რესპუბლიკის ქალაქ კაუნასში.
1992 წელს ჩამოვიდა საქართველოში და სწავლა განაგრძო თბილისის ეკონომიკურ აკადემიაში ეკონომიკის ფაკულტეტზე.
1997 წელს დაიწყო ეკლესიური ცხოვრება. მსახურობდა ზუგდიდის კვირაცხოვლობისა და ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატის სახელობის ტაძრებში მგალობლად.
2002 წელს ჩაირიცხა თბილისის სასულიერო სემინარიაში.
2004 წლის 30 დეკემბერს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ხელი დაასხა დიაკვნად.
2005 წელს _ მღვდლად, ხოლო 2009 წელს აყვანილ იქნა დეკანოზის ხარისხში და ოქროს ჯვრის ტარების უფლებით დაჯილდოვდა.
ამჟამად მსახურობს ზუგდიდის (ჭითაწყარი) ღმრთისმშობლის ხარების სახელობის ტაძრის წინამძღვრად.
ჰყავს მეუღლე და ორი შვილი.
ქ. ზუგდიდი, ანთიმოზ როგავას ქ. N2.
ტელ.: 592 33 33 91
გვ62
დეკანოზი პეტრე ხუბუა
დაიბადა 1974 წლის 11 თებერვალს ზუგდიდის რაიონის სოფ. შამგონაში.
1991 წელს დაამთავრა შამგონის საშუალო სკოლა. ამავე წლიდან არის
მაცხოვრის კარის ეკლესიის მრევლი.
1995-97 წლებში მოიხადა სამხედრო სავალდებულო სამსახური.
1999 წელს ჩაირიცხა თბილისის სასულიერო სემინარიაში.
2006 წლის 12 ივლისს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ცაიშის საკათედრო
ტაძარში ხელი დაასხა დიაკვნად, 2008 წლის 6 იანვარს _ მღვდლად.
2008 წლის 15 თებერვალს დაინიშნა კორცხელის ტაძრის
წინამძღვრად.
2013 წელს ოჭანეს წმ. ანდრია პირველწოდებულის ტაძარში მიტროპოლიტ გერასიმეს მიერ აყვანილ იქნა
დეკანოზის ხარისხში და დაჯილდოებულია ოქროს ჯვრის ტარების უფლებით.
ამჟამად მსახურობს კორცხელის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის მიძინების ტაძარში წინამძღვრად.
ჰყავს მეუღლე და ოთხი შვილი.
ქ, ზუგდიდი, გორკის ქ. N12.
ტელ.: 579 88 87 37
გვ63
დეკანოზი ვლადიმერ მებონია
დაიბადა 1970 წლის 8 დეკემბერს ქ. ზუგდიდში. 1977-1986 წწ. სწავლობდა
ზუგდიდის N1 საშუალო სკოლაში. 1974 წელს მოინათლა ილორის წმ.
გიორგის სახელობის ტაძარში.
1990 წ. ჩაირიცხა სოხუმში, მოსკოვის პოლიტექნიკური ინსტიტუტის ფილიალში, ბიზნესისა და მარკეტინგის
ფაკულტეტზე, რომელიც 1995 წელს დაამთავრა.
2000 წლიდან შეუდგა ეკლესიურ ცხოვრებას.
2005 წლიდან მსახურობდა კორცხელის ღმრთისმშობლის მიძინების ტაძარში სტიქაროსნად.
2008 წლის 29 ივნისს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ხელი დაასხა დიაკვნად.
2009 წლის 28 ივნისს აკურთხეს მღვდლად და განაწესეს სოფ. ჭკადუაშის წმ. გიორგის ტაძრის წინამძღვრად.
2018 წელს აიყვანეს დეკანოზის ხარისხში და დაჯილდოვდა ოქროს ჯვრის ტარების უფლებით.
2016 წლის 23 ნოემბრიდან მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით დღემდე მოღვაწეობს ზუგდიდის ღმრთისმშობლის შობის სახელობის ტაძარში.
ჰყავს მეუღლე და სამი შვილი.
ქ. ზუგდიდი, ვაწაძის I ჩიხი, N10.
ტელ.: 571 10 88 73
გვ64
დეკანოზი არჩილ ფიფია
დაიბადა 1979 წლის 14 თებერვალს ქ. ზუგდიდში.
1979 წელს მოინათლა ილორის წმ. გიორგის სახელობის ტაძარში.
1996 წელს დაამთავრა ზუგდიდის N3 საშუალო სკოლა-ლიცეუმი.
1998 წელს ჩაირიცხა თსუ-ს ზუგდიდის ფილიალის ეკონომიკის ფაკულტეტის საერთაშორისო ეკონომიკურ ურთიერთობათა
სპეციალობაზე.
2001 წელს გახდა მართლმადიდებელი ეკლესიის მრევლი.
2003-2007 წლებში მედავითნედ მსახურობდა წმ. მამაისა (ქ. ლიმასოლი) და წმ. გიორგის ტაძრებში (ქ. პაფოსი). ასევე მონაწილეობას იღებდა კვიპროსში
ღალიის IX-X საუკუნის ქართული მონასტრის არქეოლოგიურ ექსპედიციაში.
2007-2008 წლებში სხალთის ეპისკოპოს სპირიდონის (აბულაძე) ლოცვა-კურთხევით ხულოს ხარების
სახელობის ტაძარში მსახურობდა მედავითნედ.
2008 წელს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ (შარაშენიძე) ღმრთისმშობლის შობის ტაძარში
აკურთხა დიაკვნად, ხოლო 2009 წელს ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ტაძარში _ მღვდლად.
2008-2016 წლებში იმსახურა ზუგდიდის ღმრთისმშობლის შობის ტაძარში.
2016 წლის ნიკოლოზობას საზეიმოდ იკურთხა სოფ. რუხის წმ. ნიკოლოზის ტაძარი და ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ მამა არჩილი დაადგინა
აღნიშნული ტაძრის წინამძღვრად. ამავე წელს აიყვანეს დეკანოზის ხარისხში
და დააჯილდოეს ოქროს ჯვრით.
2022 წლის 19 დეკემბერს პატრიარქის ლოცვა-კურთხევით დაჯილდოვდა გამშვენებული ჯვრის ტარების უფლებით.
ჰყავს მეუღლე და ხუთი შვილი.
ქ. ზუგდიდი, გურამიშვილის ქ. N30.
ტელ.: 597 12 29 12
გვ65
დეკანოზი ლუკა ანთია
დაიბადა 1972 წლის 16 თებერვალს ქ. ზუგდიდში.
1989 წელს დაამთავრა ზუგდიდის
N2 საშუალო სკოლა. ამავე წელს ჩაირიცხა გორის სახელმწიფო ეკონომიკურ ინსტიტუტში.
1994 წლიდან 2002 წლამდე მუშაობდა საქართველოს საგადასახადო ინსპექციის ზუგდიდის განყოფილებაში.
2002 წლიდან გახდა მრევლი და მსახურობდა ტაძარში.
2008 წლის 5 ოქტომბერს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ხელი დაასხა დიაკვნად, ხოლო 2009 წლის
27 დეკემბერს _ მღვდლად.
2013 წლის 28 დეკემბერს აყვანილ იქნა დეკანოზის ხარისხში და დაჯილდოვდა ოქროს ჯვრის ტარების უფლებით.
2012 წლის 25 ნოემბრიდან 2021 წლის 22 თებერვლამდე იყო განმუხურის ღმრთისმშობლის მიძინების ტაძრის წინამძღვარი.
ამჟამად მსახურობს ზუგდიდის კვირაცხოვლობის ტაძარში.
ჰყავს მეუღლე და სამი შვილი.
ქ. ზუგდიდი, ოდიშის ქ. N42.
ტელ.: 571 67 88 44
გვ66
დეკანოზი გიორგი ვაჩეიშვილი
დაიბადა 1972 წლის 10 აპრილს. სწავლობდა ქ. ზუგდიდის N14 საშუალო
სკოლაში, რომლის დამთავრების შემდეგ 1990 წელს ჩააბარა ქუთაისის მუსხელიშვილის სახელობის პოლიტექნიკურ
სასწავლებელში, კვების ტექნოლოგიაზე.
1993 წლიდან 1998 წლამდე მუშაობდა არასამთავრობო ორგანიზაციაში,
1998 წლიდან 2008 წლამდე _ წითელი ჯვრის საერთაშორისო ორგანიზაციაში.
1998 წლიდან იყო ანჩისხატის ტაძრის მრევლი, შემდგომ მეუფე გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით მსახურობდა ზუგდიდში სტიქაროსნად, მედავითნედ, იყო მგალობელი და მეუფის სტიქაროსანი.
2008 წელს მეუფე გერასიმემ ზუგდიდის ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატის ტაძარში აკურთხა დიაკვნად.
2010 წლამდე მსახურობდა კორცხელის ღმრთისმშობლის მიძინებისა და ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატის ტაძრებში.
2010 წლის 28 აგვისტოს ცაიშის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის მიძინების სახელობის ტაძარში აკურთხეს მღვდლად.
2010 წლიდან 2012 წლამდე მსახურობდა ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატის ტაძარში, 2012 წლიდან 2016 წლამდე _ ჯიხაშკარის ხარების ტაძარში.
2016 წლიდან იგი ანაკლიის წმ. ნიკოლოზის ტაძრის წინამძღვარია.
2017 წელს მიენიჭა დეკანოზის ხარისხი და დაჯილდოვდა ოქროს ჯვრის ტარების უფლებით.
ჰყავს მეუღლე და ხუთი შვილი.
ქ. ზუგდიდი, თამარ მეფის ქ. N27.
ტელ.: 599 91 93 44
გვ67
დეკანოზი თომა კალანდია
დაიბადა 1981 წლის 24 ოქტომბერს ქ. თბილისში. 1999 წელს დაამთავრა
ქ. წალენჯიხის N2 საშუალო სკოლა,
2007 წელს _ საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის ენერგეტიკის ფაკულტეტი.
2001-2007 წწ. მუშაობდა წალენჯიხის ენერგოკომპანიაში.
2004 წლიდან არის წალენჯიხის მაცხოვრის ფერისცვალების სახელობის ტაძრის მრევლი.
2008 წლის ივლის-ოქტომბერში მსახურობს სოფ. ჯგალის წმ. გიორგის ტაძრის მედავითნედ.
2008 წლის 19 ოქტომბერს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ხელი დაასხა დიაკვნად, ხოლო 2011 წლის
29 მაისს აკურთხა მღვდლად. მსახურობს წალენჯიხის მაცხოვრის ფერისცვალების ტაძარში, ასევე 2016 წლიდან ყოველ
მეორე კვირას _ სოფ. სქურის ფერისცვალების სახელობის მონასტერში.
2021 წლის 27 იანვარს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით მიტროპოლიტმა გერასიმემ
სოფ. მაზანდარის წმ. ნინოს ტაძარში აიყვანა დეკანოზის ხარისხში და დააჯილდოვა ოქროს ჯვრის ტარების უფლებით.
ჰყავს მეუღლე და 8 შვილი.
ქ. წალენჯიხა, სამეგრელოს II შესახ. N1.
ტელ.: 595 50 75 15
გვ68
დეკანოზი პავლე გოგოხია
დაიბადა 1974 წლის 21 აპრილს წალენჯიხის რაიონის სოფ. ფახულანში.
1991 წელს დაამთავრა ზუგდიდის N15 საშუალო სკოლა, 1999 წელს _ თბილისის ეკონომიკურ ურთიერთობათა სახელმწიფო ინსტიტუტი,
კომერციული საქმიანობის სპეციალობით.
2000-2002 წლებში გალობდა ზუგდიდის ვლაქერნის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ხატის სახელობის ტაძარში.
2002-2007 წლებში მედავითნე იყო ამავე ტაძარში, 2007-2009 წლებში კი _ ზუგდიდის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის შობის ტაძარში.
2009 წლის 12 ივლისს, პეტრე-პავლობის დღესასწაულზე, აკურთხეს დიაკვნად და მსახურობდა ზუგდიდის ვლაქერნის
ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ხატის სახელობის ტაძარში.
2011 წლის 5 ივნისს აკურთხეს მღვდლად.
2011-2014 წლებში მსახურობდა ქ. ჯვარში, ოჭანეს (ლემატუეს უბანი) წმ. ანდრია პირველწოდებულის ტაძარში.
2014 წლიდან მსახურობს ზედაეწერის წმ. გიორგის ტაძარში წინამძღვრად.
2016 წლის 15 ივლისს, ვლაქერნობის დღესასწაულზე, აიყვანეს დეკანოზის ხარისხში და დააჯილდოეს ოქროს ჯვრის ტარების უფლებით.
ჰყავს მეუღლე და ორი შვილი.
ქ. ზუგდიდი, ტერენტი გრანელის ქ. N24.
ტელ.: 579 44 88 09
გვ69
დეკანოზი თეიმურაზ მესხია
დაიბადა 1967 წლის 30 ოქტომბერს ქ. წალენჯიხაში.
1985 წელს დაამთავრა წალენჯიხის N1 საშუალო სკოლა.
1986-1988 წწ. მოიხადა სამხედრო სავალდებულო სამსახური.
1988-1994 წლებში იყო წალენჯიხის მაცხოვრის ფერისცვალების საკათედრო ტაძრის მრევლი.
1994-2006 წლებში იყო მოსკოვის წმ. გიორგის ქართული ტაძრის მრევლი და სტიქაროსანი.
2006-2010 წლებში სტიქაროსნად მსახურობდა თბილისის მაცხოვრის ამაღლების ტაძარში თავის მოძღვარ მიქაელ ქადაგიშვილთან.
2010 წლის 27 მარტს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ხელი დაასხა დიაკვნად, ხოლო 2011 წლის 19 აგვისტოს აკურთხა მღვდლად.
2014 წლის 16 სექტემბერს დაინიშნა ლეჯოლოხეს წმ. თამარ მეფის ტაძრის წინამძღვრად.
2021 წლის 14 მაისს, წმინდა თამარ მეფის ხსენების დღეს, დაჯილდოვდა ოქროს ჯვრის ტარების უფლებით და აიყვანეს
დეკანოზის ხარისხში.
ჰყავს მეუღლე და ოთხი შვილი.
ქ. წალენჯიხა, მებონიას ქ. N23.
ტელ.: 599 69 80 38
გვ70
დეკანოზი გიორგი ქავთარაძე
დაიბადა 1984 წლის 29 სექტემბერს ქ. ზუგდიდში.
1995 წელს მოინათლა ზუგდიდის კვირაცხოვლობის ტაძარში.
2004 წელს დაამთავრა ზუგდიდის მერაბ კოსტავას სახელობის N2 გიმნაზია.
1998 წლიდან ზუგდიდის ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატის სახელობის საკათედრო ტაძარში მსახურობდა სტიქაროსნად.
2007 წელს დაამთავრა თბილისის სასულიერო გიმნაზია.
2008 წლის 2 მარტს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ზუგდიდის ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატის საკათედრო
ტაძარში ხელი დაასხა დიაკვნად.
2008 წელს დაინიშნა ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის მდივნად.
2009-2014 წლებში იყო ეპარქიის გაზეთ ,,საფარველის“ რედაქტორი.
2009-2015 წლებში მუშაობდა ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის ახალგაზრდობის სულიერებისა და ინტელექტუალური განვითარების ცენტრის ხელმძღვანელად.
2009 წელს აკურთხეს ეპარქიის პროტოდიაკვნად, ხოლო 2011 წლის 4 სექტემბერს _ მღვდლად და მსახურობდა
ზუგდიდის ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატის საკათედრო ტაძარში.
2012 წლიდან არის ზუგდიდის ივერიის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ხატის საკათედრო ტაძრის წინამძღვრის მოადგილე.
2014 წელს დაინიშნა ზუგდიდის წმინდა გიორგის სახელობის სასულიერო გიმნაზიის მოძღვრად.
2017 წლის 15 ივლისს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ დააჯილდოვა ოქროს ჯვრის ტარების უფლებით
და აიყვანეს დეკანოზის ხარისხში.
ჰყავს მეუღლე და ოთხი შვილი.
ქ. ზუგდიდი, ორბელიანის ქ. N27.
ტელ.: 571 17 17 07
გვ71
დეკანოზი გიორგი ესებუა
დაიბადა 1959 წლის 13 ნოემბერს ქ. ზუგდიდში.
1976 წელს დაამთავრა ზუგდიდის N2 საშუალო სკოლა, 1983 წელს _
საქართველოს პოლიტექნიკური ინსტიტუტის ენერგეტიკის ფაკულტეტი.
1989 წელს ზუგდიდის კვირაცხოვლობის ტაძარში მონათლა დეკანოზმა მიქაელ ასათიანმა.
1986-1989 წლებში მუშაობდა ,,საქენერგოში“, ხოლო 1898-2001 წლებში _ არასამთავრობო
ორგანიზაციაში.
2006 წლიდან ეპარქიის სხვადასხვა ტაძარში მსახურობდა მედავითნედ.
2011 წლის 19 ივნისს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ხელი დაასხა დიაკვნად, ხოლო 2012 წლის
24 ივნისს აკურთხა მღვდლად.
2012 წლიდან მსახურობს ზუგდიდის ივერიის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ხატის საკათედრო ტაძარში.
2020 წლის 23 ნოემბერს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ დააჯილდოვა ოქროს ჯვრის ტარების
უფლებით და აყვანილ იქნა დეკანოზის ხარისხში.
ჰყავს მეუღლე და ორი შვილი.
ქ. ზუგდიდი, აკაკი ჭანტურიას ქ. N13.
ტელ.: 597 16 70 70
გვ72
დეკანოზი იაკობ ქარდავა
დაიბადა 1974 წლის 14 სექტემბერს ქ. ზუგდიდში.
1991 წელს დაამთავრა ქ. ზუგდიდის N9 საშუალო სკოლა.
1991-1994 წწ. სწავლობდა მოსკოვის გემო-კვების ტექნოლოგიის ინსტიტუტში, 1995-1997
წლებში _ ზუგდიდის დამოუკიდებელ უნივერსიტეტში. მიღებული აქვს საფინანსო-საბანკო საქმიანობის მენეჯერის
სპეციალობა.
1997-2009 წლებში მუშაობდა არასამთავრობო უცხოურ ორგანიზაციებში, ხოლო 2009-2011
წლებში _ სამეგრელოს ტურიზმის განვითარების ცენტრში.
ეკლესიური ცხოვრება დაიწყო 2001 წლიდან, იყო ზუგდიდის ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატის სახელობის ტაძრის
მრევლი, სტიქაროსანი და მედავითნე.
2012 წლის 8 იანვარს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვაკურთხევით ხელდასხმულ იქნა დიაკვნად, ხოლო 2012 წლის
9 დეკემბერს _ მღვდლად და დაინიშნა რიყის წმ. გიორგის ტაძრის წინამძღვრად.
2017 წლის 15 ივლისს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ეკლესიაში ერთგული მსახურებისათვის
აიყვანა დეკანოზის ხარისხში და დააჯილდოვა ოქროს ჯვრის ტარების უფლებით.
ჰყავს მეუღლე და ერთი შვილი.
ქ. ზუგდიდი, ლესელიძის ქ. N46.
ტელ.: 571 77 54 51
გვ73
დეკანოზი გიორგი თოლორაია
დაიბადა 1981 წლის 16 აპრილს ზუგდიდის რაიონის სოფ. კახათში.
1998 წელს დაამთავრა კახათის N1 საშუალო სკოლა. იმავე წელს ჩაირიცხა
თბილისის ივ. ჯავახიშვილის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტში,
ეკონომიკის ფაკულტეტზე, რომელიც დაამთავრა 2004 წელს.
2005 წლიდან მსახურობდა სოფ. კახათის წმ. გიორგის
ტაძარში მგალობლად და სტიქაროსნად.
2011 წლის 18 ივნისს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ზუგდიდის ვლაქერნის ღმრთისმშობლის
საკათედრო ტაძარში ხელი დაასხა დიაკვნად, ხოლო 2012 წლის 30 დეკემბერს აკურთხა მღვდლად და განაწესა სოფ.
კახათის წმ. გიორგის ტაძარსა და სასულიერო გიმნაზიაში მოძღვრად.
2013 წელს, ასევე, იგი დადგინდა სოფ. კოკის წმ. გიორგის ტაძრის წინამძღვრად.
2015 წლიდან პარაკლისებს იხდის სოფ. ორსანტიის ღმრთისმშობლის ტაძრად მიყვანების მშენებარე ტაძარში.
2021 წელს განაწესეს განმუხურის ღმრთისმშობლის მიძინების ტაძრის წინამძღვრად. პარალელურად მსახურობს
კოკის წმ. გიორგის ტაძარში.
2022 წლის 28 აგვისტოს განმუხურის ღმრთისმშობლის მიძინების ტაძარში პატრიარქის კურთხევით მიტროპოლიტმა გერასიმემ
დააჯილდოვა ოქროს ჯვრით და აამაღლა დეკანოზის ხარისხში.
ჰყავს მეუღლე და ორი შვილი.
ზუგდიდი, სოფ. კახათი.
ტელ.: 597 72 61 82
გვ74
დეკანოზი სერაფიმე ზარქუა
დაიბადა 1982 წლის 24 ოქტომბერს. 1999 წელს დაამთავრა წალენჯიხის სკოლა-ლიცეუმი `ქიაჩი“.
2000 წელს ჩაირიცხა საქართველოს ტექნიკური უნივერსიტეტის სამშენებლო ფაკულტეტზე, რომელიც
დაამთავრა 2004 წელს. აქვს ბაკალავრის ხარისხი.
2006 წლიდან 2012 წლამდე მუშაობდა წალენჯიხის არასამთავრობო ორგანიზაციაში და წალენჯიხის N1 საჯარო სკოლაში ინფორმატიკის მასწავლებლად.
2007 წლიდან სტიქაროსანია წალენჯიხის მაცხოვრის ფერისცვალების საკათედრო ტაძარში.
2012 წლის 15 იანვარს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ წალენჯიხის მაცხოვრის ფერისცვალების საკათედრო ტაძარში ხელი დაასხა დიაკვნად,
ხოლო 2013 წლის 14 აპრილს _ მღვდლად და განაწესა მაზანდარის უბნის წმინდა ნინოს ტაძრის წინამძღვრად.
2021 წლის 27 იანვარს, წმ. ნინოს ხსენების დღეს, აიყვანეს დეკანოზის ხარისხში და დაჯილდოვდა ოქროს ჯვრის ტარების უფლებით.
ჰყავს მეუღლე და ოთხი შვილი.
ქ. წალენჯიხა, მებონიას ქ. N14.
ტელ.: 593 64 41 45
გვ75
დეკანოზი ნიკოლოზ ლატარია
დაიბადა 1987 წლის 2 სექტემბერს ქ. ზუგდიდში.
1999 წელს მოინათლა ზუგდიდის ვლაქერნის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ხატის ტაძარში.
2005 წელს დაამთავრა ქ. ზუგდიდის ექსპერიმენტულ-პროფილური (ეროვნული) სკოლა.
2008 წელს მოიხადა სამხედრო სარეზერვო სამსახური.
2009 წელს დაამთავრა სოხუმის სახელმწიფო უნივერსიტეტის სოციალურ-პოლიტიკურ მეცნიერებათა ფაკულტეტი
და მიენიჭა ბაკალავრის ხარისხი.
2012 წელს დაამთავრა თბილისის სასულიერო სემინარია და მიენიჭა თეოლოგიის ბაკალავრის ხარისხი.
2003 წლიდან სტიქაროსანი იყო ზუგდიდის წმ. გიორგის ტაძარში, შემდეგ _ მედავითნე.
2013 წლის 6 იანვარს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ტაძარში ხელი დაასხა დიაკვნად,
ხოლო 2014 წლის 7 აპრილს ივერიის ღმრთისმშობლის ხატის ტაძარში აკურთხა მღვდლად.
2014 წლიდან თანამწირველია ზუგდიდის წმ. გიორგის ტაძარში.
2017 წელს მიტროპოლიტმა გერასიმემ აიყვანა დეკანოზის ხარისხში და დაჯილდოვდა ოქროს ჯვრის ტარების უფლებით.
2019 წლიდან ზუგდიდის წმ. გიორგის გიმნაზიის საღმრთო
სჯულის მასწავლებელია.
ჰყავს მეუღლე და ხუთი შვილი.
ზუგდიდი, სოფ. ჭითაწყარი.
ტელ.: 577 31 36 47
გვ76
დეკანოზი იოსებ მალანია
დაიბადა 1971 წლის 20 აპრილს ქ. ზუგდიდში.
1988 წელს დაამთავრა ზუდიდის N9 საშუალო სკოლა.
1988-1989 წწ. სწავლობდა ზუგდიდის პროფესიულ-ტექნიკურ სასწავლებელში, რომელიც დაამთავრა წარჩინებით.
1989-1991 წლებში გაიარა სამხედრო სავალდებულო სამსახური.
1993 წელს ჩაირიცხა ზუგდიდის დამოუკიდებელ უნივერსიტეტში, ისტორია-იურიდიულ ფაკულტეტზე. მიენიჭა ისტორიის მასწავლებლის კვალიფიკაცია.
უნივერსიტეტის დამთავრების შემდეგ მუშაობდა სხვადასხვა საწარმოში მენეჯერად.
2000 წლიდან 2012 წლამდე მსახურობდა ზუგდიდის ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატის საკათედრო ტაძარში
სტიქაროსნად. 2001-2004 წწ. მუშაობდა ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის გაზეთ „საფარველის“ რედაქციაში.
2005-2006 წლებში იყო მოსკოვის ქართული სამრევლო ტაძრის სტიქაროსანი.
2007 წელს ჩაირიცხა თბილისის სასულიერო აკადემიაში, რომელიც დაამთავრა 2012 წელს. მინიჭებული აქვს
თეოლოგიის მაგისტრის აკადემიური ხარისხი.
2012 წლის 24 ივნისს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ხელი დაასხა დიაკვნად, ხოლო 2015 წელს აკურთხა მღვდლად.
2021 წლის 17 მაისს აიყვანეს დეკანოზის ხარისხში და დაჯილდოვდა ოქროს ჯვრის ტარების უფლებით. ამჟამად
მსახურობს ზუგდიდის ვლაქერნის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ხატის სახელობის ტაძარში.
ჰყავს მეუღლე და ოთხი შვილი.
ქ. ზუგდიდი, შარტავას ქ. N11.
ტელ.: 555 62 55 55
გვ77
დეკანოზი კონსტანტინე ხვიჩია
დაიბადა 1971 წლის 15 ოქტომბერს ქ. ზუგდიდში.
1977 წელს მოინათლა ილორის წმ. გიორგის ტაძარში.
1988 წელს დაამთავრა ქ. ზუგდიდის N2 საჯარო სკოლა, 1998 წელს _ ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ეკონომიკის ფაკულტეტი.
1989 წლიდან მუშაობდა სამშენებლო კომპანია ,,დრონში”.
1993 წლიდან 2013 წლამდე _ სხვადასხვა არასამთავრობო ორგანიზაციაში ხელმძღვანელ თანამდებობაზე.
1993 წლიდან არის ზუგდიდის ვლაქერნის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ხატის სახელობის ტაძრის მრევლი.
2014 წლიდან იყო ამ ტაძრის რიგითი სტიქაროსანი, შემდგომ _ მთავარი სტიქაროსანი.
2015 წლის 28 ივნისს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ტაძარში
ხელი დაასხა დიაკვნად.
2016 წლის 22 აპრილს ივერიის ღმრთისმშობლის ხატის ტაძარში აკურთხეს მღვდლად.
2016 წლის 23 მაისს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით დაინიშნა დარჩელის წმ.
გიორგის ტაძრის წინამძღვრად.
2021 წლის 25 იანვარს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ეკლესიაში ერთგული მსახურებისათვის
აიყვანა დეკანოზის ხარისხში და დაჯილდოვდა ოქროს ჯვრის ტარების უფლებით.
ჰყავს მეუღლე და სამი შვილი.
ქ. ზუგდიდი, რევაზ ლაღიძის ქ. N32.
ტელ.: 599 97 29 06
გვ78
დეკანოზი მიქაელ რიგვავა
დაიბადა 1968 წლის 29 დეკემბერს ქ. ზუგდიდში.
1986 წელს დაამთავრა ზუგდიდის N12 საშუალო სკოლა. იმავე წელს
გაიწვიეს სავალდებულო სამხედრო სამსახურში. დამთავრებული აქვს
საქართველოს პოლიტექნიკური უნივერსიტეტის მანქანათმშენებლობის
ფალკუტეტი.
1993-1996 წლებში მუშაობდა ზუგდიდის ეთერზეთების კომბინატში.
1996-2000 წლებში იმყოფებოდა ქ. სანკტ-პეტერბურგში და დაკავებული იყო მეწარმეობით.
2008 წლიდან ცხოვრობს ეკლესიურად.
2011 წელს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ სტიქარით შემოსა ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატის სახელობის საკათედრო ტაძარში.
2013 წლიდან ამავე ტაძარში მსახურობდა მედავითნე-სტიქაროსნად.
2015 წლის 5 ივლისს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ხელი დაასხა დიაკვნად.
2016 წლის 23 აპრილს ზუგდიდის ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატის საკათედრო ტაძარში აკურთხეს მღვდლად და
დაინიშნა სოფ. ჯიხაშკარის ხარების ტაძრის წინამძღვრად.
2021 წლის 6 მაისს აიყვანეს დეკანოზის ხარისხში და დაჯილდოვდა ოქროს ჯვრის ტარების უფლებით.
2016 წლის 23 ნოემბრიდან არის სოფ. ჭკადუაშის წმ. გიორგის ტაძრის წინამძღვარი.
ჰყავს მეუღლე და ერთი შვილი.
ქ. ზუგდიდი, გამსახურდიას II შესახ. N3.
ტელ.: 568 20 27 54
გვ79
დეკანოზი იოანე აკობია
დაიბადა 1989 წლის 13 აპრილს ქ. ზუგდიდში.
2006 წელს დაამთავრა ზუგდიდის მერაბ კოსტავას სახელობის N2 საჯარო სკოლა.
2008 წელს მოინათლა ზუგდიდის წმ. გიორგის ტაძარში.
2009 წლიდან ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვაკურთხევით მსახურება დაიწყო ზუგდიდის ვლაქერნის ყოვლადწმინდა
ღმრთისმშობლის ტაძარში სტიქაროსნად.
2011 წლიდან დაინიშნა ზუგდიდის ივერიის ღმრთისმშობლის ხატის საკათედრო ტაძრის მედავითნედ.
2010-2014 წლებში სწავლობდა საფარის წმ. გრიგოლ ხანძთელის სახელობის სასულიერო სემინარიაში.
2015 წელს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ზუგდიდის ვლაქერნის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ტაძარში ხელი
დაასხა დიაკვნად, ხოლო 2016 წლის 18 სექტემბერს ივერიის ღმრთისმშობლის საკათედრო ტაძარში აკურთხა მღვდლად
და დაადგინა ამავე ტაძრის მღვდელმსახურად.
2016 წლიდან დღემდე მუშაობს ზუგდიდის წმ. გიორგის სახელობის სასულიერო გიმნაზიის საღმრთო სჯულის მასწავლებლად.
2020 წელს მეუფე გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით დაინიშნა ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის პრესცენტრის ხელმძღვანელად.
2021 წლის 13 ნოემბერს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით დაინიშნა ზუგდიდის წმ. მოციქულთა თავთა პეტრესა და პავლეს ტაძრის წინამძღვრად.
ამავე დღეს, ეკლესიაში ერთგული მსახურებისათვის, აიყვანეს დეკანოზის ხარისხში და დაჯილდოვდა ოქროს ჯვრის ტარების უფლებით.
ჰყავს მეუღლე და ოთხი შვილი.
ქ. ზუგდიდი, კ. გამსახურდიას ქ. N90.
ტელ.: 597 08 40 40
გვ80
დეკანოზი ლაზარე ჯიქია
დაიბადა 1984 წლის 12 ოქტომბერს სოფ. ჭაქვინჯში.
1986 წელს მისი ოჯახი საცხოვრებლად გადავიდა ქ. ზუგდიდში.
2001 წელს დაამთავრა ზუგდიდის ექსპერიმენტულ-პროფილური (ეროვნული) სკოლა. ამავე წელს ჩააბარა ქორეოგრაფიულ სასწავლებელში
ქ. თბილისში და პარალელურად, 2002 წლიდან 2010 წლამდე, მოღვაწეობდა აფხაზეთის სიმღერისა და ცეკვის სახელმწიფო აკადემიურ ანსამბლში.
2010 წლიდან 2016 წლამდე მუშაობდა ბავშვთა ქორეოგრაფიულ ანსამბლ „მასქურში“.
2010 წლიდან არის ეკლესიური. ზუგდიდის ღმრთისმშობლის შობის ტაძარში იყო სტიქაროსანი და მედავითნე.
2016 წლის 24 აპრილს, ბზობის დღესასწაულზე, ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ დიაკვნად აკურთხა
ზუგდიდის ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატის სახელობის საკათედრო ტაძარში და მსახურებაში დაადგინა სოფ. რუხის წმ. ნიკოლოზის ტაძარში.
2017 წლის 30 ივლისს, ღირსი ლაზარე გალისიელის ხსენების დღეს, მიტროპოლიტმა გერასიმემ მღვდლად აკურთხა
ზუგდიდის ივერიის ღმრთისმშობლის საკათედრო ტაძარში და დაადგინა სოფ. დავითიანის მთავარანგელოზთა დასის ტაძრის წინამძღვრად.
2020 წლის 21 ნოემბერს, მთავარანგელოზობის დღესასწაულზე, მეუფე გერასიმემ აიყვანა დეკანოზის ხარისხში და ოქროს ჯვრის ტარების უფლებით დააჯილდოვა.
სწავლობს ჟესტურ ენას, მრევლში ჰყავს სმენადაქვეითებული აღმსარებლები.დეკანოზი ლაზარე ჯიქია ზუგდიდისა და ცაიშის
მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით ასევე ხელმძ-
გვ81
ღვანელობს სოფ. ოირემეში დიდმოწამე წმ. ქეთევან დედოფლის ტაძრის მშენებლობას.
ჰყავს მეუღლე და ოთხი შვილი.
ქ. ზუგდიდი, ბუკიას ქ. N3, ბინა N41.
ტელ.: 579 32 15 44
დეკანოზი ილია სარია
დაიბადა 1985 წლის 10 იანვარს ქ. წალენჯიხაში.
2002 წელს დაამთავრა წალენჯიხის N3 საშუალო სკოლა, 2010
წელს _ ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ზუგდიდის ფილიალი, იურისტის
(სამართალმცოდნე) კვალიფიკაციით.
1989 წელს მოინათლა წალენჯიხის მაცხოვრის ფერისცვალების საკათედრო ტაძარში.
2009 წლიდან გახდა ამავე ტაძრის მრევლი.
2010 წელს შემოსეს სტიქარით და განაწესეს ამავე ტაძრის მედავითნედ.
2018 წლის 18 მარტს სრულიად საქართველოს კათოლიკოსპატრიარქის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით ზუგდიდისა და
ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ხელი დაასხა დიაკვნად, იმავე წლის 30 დეკემბერს კი აკურთხა მღვდლად.
მსახურობდა წალენჯიხის მაცხოვრის ფერისცვალების საკათედრო ტაძარში, ამასთან ერთად იყო ნაგურუს წმ.
გიორგის მშენებარე ტაძრის ზედამხედველი.
2023 წლის 14 იანვარს მიტროპოლიტმა გერასიმემ დააჯილდოვა ოქროს ჯვრით, აამაღლა დეკანოზის ხარისხში და
დაადგინა ნაგურუს წმინდა გიორგის ტაძრის წინამძღვრად.
ჰყავს მეუღლე და ერთი შვილი.
ქ. წალენჯიხა, სარიას ქ. N40.
ტელ.: 591 28 80 00
გვ82
მღვდელი ალექსანდრე შედანია
დაიბადა 1990 წლის 1 აპრილს ქ. ზუგდიდში. ცხოვრობს ზუგდიდის რაიონის სოფ. კახათში.
2007 წელს წარჩინებით დაამთავრა ქ. ზუგდიდის წმ. გიორგის სახელობის სასულიერო გიმნაზია.
2008 წელს ჩაირიცხა თბილისის სასულიერო სემინარიაში, საღვთისმეტყველო ფაკულტეტზე.
2009 წელს სწავლა განაგრძო ახალციხეში, საფარის წმ. გრიგოლ ხანძთელის სახელობის
სასულიერო სემინარიაში.
2012 წელს დაამთავრა სასულიერო სემინარია და სადიპლომო ნაშრომით მიენიჭა თეოლოგიის
ბაკალავრის ხარისხი.
2013 წელს მუშაობა დაიწყო სოფ. კახათის წმ. გიორგის სახელობის სასულიერო გიმნაზიაში საღმრთო სჯულის
მასწავლებლად. ამავე წლის 13 დეკემბერს მეუფე გერასიმემ ხელი დაასხა დიაკვნად და მსახურება გააგრძელა სოფ.
კახათის წმ. გიორგის ტაძარში.
2015 წლის 29 მარტს მეუფე გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით ხელი დაასხეს მღვდლად და ამავე ტაძარში დადგინდა მღვდელმსახურად.
2016 წლიდან დაინიშა კახათის წმ. გიორგის სახელობის გიმნაზიაში დირექტორის მოადგილედ, სადაც მსახურობს დღემდე.
ჰყავს მეუღლე და ორი შვილი.
ზუგდიდი, სოფ. კახათი.
ტელ.: 592 18 38 65
გვ83
მღვდელი ბასილი კაცია
დაიბადა 1969 წლის 7 მაისს წალენჯიხის რაიონის სოფ. ობუჯში.
1984 წელს დაამთავრა სამესხიოს რვაწლიანი სკოლა, 1986 წელს _ სოფ. ობუჯის საშუალო სკოლა.
1988-1994 წლებში სწავლობდა ქ. თბილისის ტექნიკურ უნივერსიტეტში.
1989-1990 წლებში იყო არმიის რიგებში.
1996-2003 წლებში მუშაობდა ქ. წალენჯიხის რაიონის მიწის მართვის სამმართველოში.
2003 წლიდან არის წალენჯიხის მაცხოვრის ფერისცვალების საკათედრო ტაძრის მრევლი, 2008 წლიდან _ სტიქაროსანი.
2012 წელს, ნათლისღების დღესასწაულზე, ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ხელი დაასხა დიაკვნად,
2015 წლის პეტრე-პავლობის დღესასწაულზე კი აკურთხა მღვდლად და დანიშნა ობუჯის მთავარანგელოზთა ტაძრის
წინამძღვრად.
ჰყავს მეუღლე.
წალენჯიხა, სოფ. ობუჯი.
ტელ.: 574 44 34 95
გვ84
მღვდელი რომანოზ ხაბურზანია
დაიბადა 1983 წლის 4 ოქტომბერს ქ. ზუგდიდში.
2001 წელს დაამთავრა სოფ. ჯიხაშკარის N1 საშუალო სკოლა და
იმავე წელს ჩაირიცხა ზუგდიდის დამოუკიდებელ უნივერსიტეტში, საგუნდო-სადირიჟორო ფაკულტეტზე,
რომელიც დაამთავრა 2006 წელს.
1984 წელს მოინათლა ილორის წმ. გიორგის ტაძარში, ხოლო 2000 წლიდან ცხოვრობს ეკლესიურად.
2005 წლიდან გალობდა ზუგდიდის ხარების ტაძარში.
2006 წელს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით ჩაირიცხა
გიორგი მთაწმინდელის სახელობის საეკლესიო გალობის უმაღლეს სასწავლებელში სარეგენტო-სალოტბარო
სპეციალობით, რომელიც დაამთავრა 2009 წელს. ამავე წელს ჩაირიცხა თბილისის სასულიერო სემინარიაში, ღვთისმეტყველების
ფაკულტეტზე, რომელიც დაამთავრა 2012 წელს. სტუდენტობის პერიოდში გალობდა მთაწმინდაზე, მამა
დავითის მონასტერში. გალობას ასწავლიდა ორმოცი სებასტიანელისა და თაბორის ფერისცვალების მონასტერში. ასევე
სტიქაროსნად მსახურობდა სამების საკათედრო ტაძარში.
2012 წლის მარტიდან გადმოვიდა ქ. ზუგდიდში და ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატის საკათედრო ტაძარში
მსახურობდა მედავითნედ. 2013 წლის 29 დეკემბრიდან ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმემ ხელი დაასხა დიაკვნად და მსახურობდა ჯიხაშკარის ხარების ტაძარში.
2016 წლის 20 სექტემბრიდან მიტროპოლიტმა გერასიმემ მღვდლად აკურთხა და დანიშნა ჯიხაშკარის ხარების ტაძრის წინამძღვრად.
2019 წლის სექტემბრიდან, მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით, დროებით გადავიდა მცხეთა-თბილისის ეპარქიაში და მსახურობდა მთაწმინდაზე,
მამა დავით გარეჯელის მონასტერში.
2021 წლის მარტიდან
გვ85
დაუბრუნდა ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიას და მღვდლად მსახურობდა ზუგდიდის ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატის
საკათედრო ტაძარში, ხოლო ამავე წლის 2 მაისიდან ჯიხაშკარის ხარების ტაძრის წინამძღვარია.
ჰყავს მეუღლე და ორი შვილი.
ზუგდიდი, სოფ. ჯიხაშკარი.
ტელ.: 579 40 35 63
მღვდელი დავით გიგიბერია
დაიბადა 1989 წლის 5 ნოემბერს ქ. ზუგდიდში.
2007 წელს დაამთავრა ზუგდიდის N4 საშუალო სკოლა.
2008-2009 წლებში სწავლობდა ზუგდიდის ევროპულ ინსტიტუტში, 2010-2012 წლებში _ თბილისის სასულიერო
სემინარიაში.
2013 წლის 15 დეკემბერს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ დიაკვნად აკურთხა ზუგდიდის ვლაქერნის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ხატის საკათედრო ტაძარში,
ხოლო 2017 წლის ვლაქერნობის დღესასწაულზე ზუგდიდის ივერიის ღმრთისმშობლის ხატის საკათედრო ტაძარში _ მღვდლად.
მას შემდეგ მსახურობს ზუგდიდის ღმრთისმშობლის შობის ტაძარში.
მეუფე გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით ასევე დადგენილია სოფ. ორსანტიის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ტაძრად მიყვანების მშენებარე ტაძრის წინამძღვრად.
ჰყავს მეუღლე და სამი შვილი.
ქ. ზუგდიდი, ენგურის ქ. N13.
ტელ.: 558 17 71 35
გვ86
მღვდელი გიორგი ჯანაშია
დაიბადა 1983 წლის 3 აპრილს ქ. ზუგდიდში.
1994 წელს მოინათლა სოფ. სქურში _ მდინარე ჭანისწყალში.
2000 წელს დაამთავრა ქ. ზუგდიდის ზურაბ ჭავჭავაძის სახელობის N3 საჯარო სკოლა, 2003-2007 წლებში სწავლობდა თბილისის სასულიერო სემინარიაში.
2009-2010 წწ. იყო ტაო-პრივატ-ბანკის თანამშრომელი, 2011-2013 წწ. _ შპს. ,,ბარამბოს“ თანამშრომელი. პარალელურად სტიქაროსანი იყო ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ტაძარში.
2016 წ. აკურთხეს დიაკვნად, 2019 წ. _ მღვდლად.
2019-2021 წწ. (6 მაისამდე) იყო ჯიხაშკარის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ხარების ტაძრის წინამძღვარი.
2019 წლიდან არის ზუგდიდის ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატის საკათედრო ტაძრის მოძღვარი.
ჰყავს მეუღლე და სამი შვილი.
ქ. ზუგდიდი, ქორთუას ქ. N34.
ტელ.: 557 99 02 17
გვ87
მღვდელი დავით ქირია
დაიბადა 1991 წლის 13 მარტს ქ. ზუგდიდში.
2009 წელს დაამთავრა ოდიშის N2 საჯარო სკოლა, იმავე წელს ჩაირიცხა ქ. თბილისის ილია ჭავჭავაძის
სახელობის უნივერსიტეტის ბიზნესისა და მართვის ფაკულტეტზე.
2012 წლიდან, ოჯახური მდგომარეობის გამო, ვერ გააგრძელა სწავლა.
2011 წლიდან შეუდგა ქრისტიანულ ცხოვრებას, სტიქაროსანი იყო ქ. თბილისის სიონის საკათედრო ტაძარში.
2019 წლის 28 აგვისტოს მროველ-ურბნელმა მიტროპოლიტმა იობმა (აქიაშვილი) ხელი დაასხა დიაკვნად,
2020 წლის 7 ივლისს _ მღვდლად და დაადგინა ქარელის რაიონის სოფ. ფცაში ღმრთისმშობლის შობის დედათა მონასტერში მღვდლად.
2021 წლის 25 ოქტომბერს მიტროპოლიტ იობისა და მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით გადმოვიდა ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიაში და
სოფ. დიდინეძის მამათა მონასტერში განაწესეს თანამწირველად. იგი, ამავე დროს, სოფ. ურთის მშენებარე მამათა მონასტრის ზედამხედველია.
ჰყავს მეუღლე და ორი შვილი.
ზუგდიდი, სოფ. ცაცხვი, თამარ მეფის ქ. N16.
ტელ.: 568 11 00 13
გვ88
მღვდელი პანტელეიმონ ფაცაცია
დაიბადა 1972 წლის 11 აგვისტოს ქ. ზუგდიდში.
1987 წელს დაამთავრა ზუგდიდის N4 საშუალო სკოლა. იმავე წელს სწავლა გააგრძელა ზუგდიდის პოლიტექნიკურ ტექნიკუმში,
მანქანათმშენებლობის ტექნოლოგიის სპეციალობაზე, რომელიც დაამთავრა 1991 წელს.
1993-1997 წლებში სწავლობდა ზუგდიდის დამოუკიდებელი უნივერსიტეტის ეკონომიკის ფაკულტეტზე.
პარალელულად მუშაობდა საქართველოს წითელი ჯვრის ზუგდიდის ორგანიზაციაში მოხალისედ.
1996 წლიდან 2004 წლამდე მუშაობდა შპს „ზუგდიდის ბიზნეს-ფერმერში“ ტექნიკოსად,
2004-2006 წლებში _ ქ. თბილისში სავაჭრო ცენტრ პასაჟის N6 პავილიონის კონსულტანტად.
2014 წლიდან 2018 წლის დეკემბრამდე იყო ზუგდიდის ვლაქერნის ტაძრის სტიქაროსანი.
2018 წლის დეკემბერში მიტროპოლიტმა გერასიმემ აკურთხა ზუგდიდის ვლაქერნის
ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ხატის სახელობის საკათედრო ტაძარში დიაკვნად,
ხოლო 2022 წლის 10 ივლისს ხელი დაასხა მღვდლად და დაადგინა ოდიშის წმ. მამის გაბრიელ
ბერის, აღმსარებლისა და სალოსის სახელობის მშენებარე ტაძარში წინამძღვრად.
ჰყავს მეუღლე და ერთი შვილი.
ქ. ზუგდიდი, ბენდელიანის ქ. N64.
ტელ.: 593 41 51 45
გვ89
დიაკონი გიორგი გაგუა
დაიბადა 1992 წლის 3 სექტემბერს ქ. ზუგდიდში.
2010 წელს დაამთავრა ქ. ზუგდიდის აკაკი წერეთლის სახელობის N1 საჯარო სკოლა. ამავე წელს ჩაირიცხა ქ.
თბილისის საერთაშორისო ურთიერთობების უნივერსიტეტში, ბიზნესის მენეჯმენტის ფაკულტეტზე.
2011 წელს სწავლას აგრძელებს სოხუმის უნივერსიტეტში ინფორმატიკის ფაკულტეტზე.
2012 წელს ჩაირიცხა ქ. კიევში, მაუპის უნივერსიტეტში ბიზნესის ადმინისტრირების ფაკულტეტზე,
2014 წელს _ ევროპულ აკადემიაში იმავე ფაკულტეტზე, რომელიც დაამთავრა ბაკალავრის ხარისხით.
2014 წლის 12 აპრილს (ლაზარეს შაბათი) ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ სტიქარით შემოსა და
მსახურობდა ზუგდიდის ივერიის ყოვლაწმინდა ღმრთისმშობლის საკათედერო ტაძარში.
2018 წლის 23 დეკემბერს მიტროპოლიტმა გერასიმემ ხელი დაასხა დიაკვნად.
ამჟამად ამავე ტაძარში მსახურობს მთავარდიაკვნად.
ჰყავს მეუღლე და სამი შვილი.
ქ. ზუგდიდი, კ. გამსახურდიას II შესახვევი, N10.
ტელ.: 571 01 03 00
გვ90
დიაკონი გიორგი გულორდავა
დაიბადა 1990 წლის 5 ივლისს ქ. ზუგდიდში.
2007 წელს დაამთავრა ზუგდიდის წმ. გიორგის სახელობის სასულიერო გიმნაზია. ამავე წელს ჩაირიცხა თბილისის
სასულიერო სემინარიაში, ხატწერარესტავრაციის ფაკულტეტზე.
2002 წლიდან 2020 წლამდე მსახურობდა სტიქაროსნად, შემდეგ _ მედავითნედ ზუგდიდის კვირაცხოვლობისა და განმუხურის ღმრთისმშობლის მიძინების ტაძრებში.
2020 წლის 23 ნოემბერს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ აკურთხა დიაკვნად. მსახურობს ზუგდიდის კვირაცხოვლობის ტაძარში.
ჰყავს მეუღლე და ერთი შვილი.
ქ. ზუგდიდი, ბუდაპეშტის ქ. N12.
ტელ.: 592 03 42 23
გვ91
დიაკონი გიორგი ფაცაცია
დაიბადა 1979 წლის 14 სექტემბერს ქალაქ ზუგდიდში.
1996 წელს დაამთავრა ზუგდიდის N14 საშუალო სკოლა.
1999 წელს ჩაირიცხა ივ. ჯავახიშვილის სახელობის თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ზუგდიდის ფილიალში,
ეკონომიკის ფაკულტეტზე, რომელიც დაამთავრა ბაკალავრის ხარისხით.
2007-2021 წლებში მუშაობდა: სამეგრელო-გურია-ზემო სვანეთის სახელმწიფო ქონების აღრიცხვა-პრივატიზებისა და სახელმწიფო ქონების
ეროვნული სააგენტოს მომსახურების ცენტრში უფროს სპეციალისტად; ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის
მერიის, ეკონომიკისა და ინფრასტრუქტურის სამსახურში მთავარ სპეციალისტად; ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის შპს
,,ზუგდიდაგროსერვისში'' წამყვან სპეციალისტად.
2015 წლიდან გახდა ეკლესიური.
2016 წელს ნარაზენის ხარების სახელობის ტაძრის წინამძღვარმა დეკანოზმა ბესარიონ ცინდელიანმა სტიქარით შემოსა და მსახურობდა ამავე ტაძარში.
2022 წლის 3 აპრილს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ხელი დაასხა დიაკვნად. მსახურობს ზუგდიდის ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატის სახელობის ტაძარში.
ჰყავს მეუღლე.
ქ. ზუგდიდი, თამარ მეფის ქ.N95.
ტელ.: 597 91 25 05
გვ92
დიაკონი გრიგოლ კონჯარია
დაიბადა 1993 წლის 7 ნოემბერს ხობის რაიონის სოფ. ძველ ხიბულაში.
2012 წელს დაამთავრა სოფ. ნარაზენის N1 საჯარო სკოლა.
2012-2013 წლებში მოიხადა სამხედრო სავალდებულო სამსახური.
2016-2020 წლებში სწავლობდა თბილისის სასულიერო აკადემია-სემინარიაში, რომელიც დაამთავრა ღვთისმეტყველების თეოლოგის ხარისხით.
2020 წლიდან 2022 წლამდე მუშაობდა TEDEX _ ჯორჯიაში გაყიდვების მენეჯერად.
2009 წელს ნარაზენის ხარების სახელობის ტაძრის წინამძღვარმა დეკანოზმა ბესარიონ ცინდელიანმა სტიქარით შემოსა და მსახურობდა ნარაზენის ხარების სახელობის ტაძარში.
2022 წლის 7 აპრილს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ხელი დაასხა დიაკვნად და დაადგინა ნარაზენის ხარების სახელობის ტაძარში.
ჰყავს მეუღლე და ორი შვილი.
ზუგდიდი, სოფ. ნარაზენი, გ. ჭყონდიდელის ქ. N6
ტელ.: 571 20 53 53
გვ93
დიაკონი ლევან ბიგვავა
დაიბადა 1994 წლის 13 ოქტომბერს ზუგდიდის რაიონის სოფ. ნარაზენში.
2012 წელს დაამთავრა სოფ. ნარაზენის N1 საჯარო სკოლა, 2014 წელს _ ზუგდიდის სსიპ სამხატვრო სკოლა,
გამოყენებითი ხელოვნების, გრაფიკის, ფერწერისა და ქანდაკების სრული კურსი.
2015-2016 წლებში მოიხადა სამხედრო სავალდებულო სამსახური.
2017-2020 წლებში სწავლობდა თბილისის სასულიერო აკადემია-სემინარიის ხატწერის სკოლაში.
2015 წლიდან 2021 წლამდე პერიოდულად მუშაობდა კერამიკის საამქროში.
2012 წელს ნარაზენის ხარების სახელობის ტაძრის წინამძღვარმა დეკანოზმა ბესარიონ ცინდელიანმა სტიქარით შემოსა და
მსახურობდა ნარაზენის ხარების სახელობის ტაძარში.
2020 წლიდან მუშაობს სოფ. ნარაზენის ხარების სახელობის ტაძრის საკვირაო სკოლაში ხატწერის მასწავლებლად.
2022 წლის 10 აპრილს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ხელი დაასხა დიაკვნად და მსახურობს
ნარაზენის ხარების სახელობის ტაძარში.
ჰყავს მეუღლე და ორი შვილი.
ზუგდიდი, სოფ. ნარაზენი, კ. ლომაიას ქ.N 22
ტელ.: 571 07 29 29
გვ94
ბერი იოანე (გულორდავა)
დაიბადა 1966 წლის 3 მარტს ქ. ზუგდიდში. სწავლობდა ზუგდიდის N2 საშუალო სკოლაში, შემდეგ _ პროფ. ტექნიკურ სასწავლებელში. მუშაობდა ქ.
ზუგდიდის ჩაის კომბინატ ,,ოდიშში''1990 წელს გახდა ზუგდიდის კვირაცხოვლობის ტაძრის მრევლი.
1998 წლიდან მედავითნედ მსახურობდა ჭითაწყარის წმ. გიორგის ტაძარში, 2001-2004 წლებში _ ვლაქერნის ღმრთისმშობლის საკათედრო ტაძარში.
2004 წლის სექტემბერში ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით საფარის მონასტერში მორჩილი გახდა.
2005 წლის 29 ივნისს აღკვეცეს ბერად.
2006 წლის 9 თებერვალს მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით ჩამოვიდა ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიაში და განაწესეს დიდინეძის
წმ. გიორგის მამათა მონასტერში, ხოლო იმავე წლის 12 სექტემბერს გადაიყვანეს სქურის ფერისცვალების მამათა
მონასტერში, სადაც ცხოვრობს და მსახურობს დღესაც.
ტელ.: 595 22 52 51
გვ95
ბერი გიორგი (ქუთელია)
დაიბადა 1950 წლის 5 ოქტომბერს ზუგდიდის რაიონის სოფ. ახალსოფელში. აქვე მიიღო საშუალო განათლება.
2001 წლიდან ქ. ზუგდიდის კვირაცხოვლობის ტაძარში შეუდგა ეკლესიურ ცხოვრებას.
2002 წლიდან არის მორჩილი.
2002-2003 წლებში მოღვაწეობდა ტიბაანის მამათა მონასტერში, 2003 წლიდან 2005 წლამდე _ დიდინეძის მამათა მონასტერში.
2005 წელს ბერად აღკვეცეს დიდინეძის წმ. გიორგის მამათა მონასტერში.
2016 წლიდან გადაიყვანეს ყულიშკარის მამათა მონასტერში, სადაც მსახურობს და ცხოვრობს დღესაც.
ტელ.: 571 93 93 75
ბერი გიორგი (გაბუნია)
დაიბადა 1967 წლის 27 მარტს ქ. თბილისში. 1984 წელს დაამთავრა ზუგდიდის N14 საშუალო სკოლა.
1987 წელს _ თბილისის მანქანათმშენებლობის
ტექნიკუმი. 1988 წელს მუშაობდა თბილისში გაზოაპარატის ქარხნის მომარაგების განყოფილებაში.
1991 წელს იყო ფირმა ,,ერთი პირის“ საწარმოს მფლობელი.
1993-1997 წწ. სწავლობდა ქ. თბილისის სოციალურ-ეკონომიკურ ინსტიტუტში ეკონომიკის სპეციალობით.
1997 წლიდან გახდა ეკლესიური.
2008 წლიდან არის სქურის მამათა მონასტრის მორჩილი.
2009 წელს მიტროპოლიტმა გერასიმემ ბერად აღკვეცა.
გვ96
2019 წლიდან ცხოვრობს და მსახურობს ყულიშკარის წმ.
გიორგის მამათა მონასტერში.
ტელ.: 599 24 52 21
ბერი გერასიმე (აბულაძე)
დაიბადა 1981 წლის 25 აპრილს ქ. ზუგდიდში.
1998 წელს დაამთავრა ზუგდიდის N3 საჯარო სკოლა.
1998 წელს ჩაირიცხა ივ. ჯავახიშვილის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ზუგდიდის ფილიალში, ისტორიის ფაკულტეტზე,
რომელიც დაამთავრა 2002 წელს და მიიღო ისტორიის მასწავლებლის კვალიფიკაცია.
ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით 2006 წელს ჩაირიცხა ახალციხის წმ.
გრიგოლ ხანძთელის სახელობის სასულიერო სემინარიაში (საფარის მამათა მონასტერი), რომელიც დაამთავრა 2010
წელს და მიიღო საღვთისმეტყველო საგნების მასწავლებლის კვალიფიკაცია.
2010 წელს საფარის სემინარიის პრორექტორმა, იღუმენმა დავითმა (გვრიტიშვილი) აკურთხა საბერო მორჩილად.
ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით 2011-2013 წლებში მორჩილებას გადიოდა ვატოპედის მამათა მონასტერში (ათონის წმ. მთა),
ხოლო 2013-2015 წლებში _ სიმონა-პეტრას მამათა მონასტერში (ათონის წმ. მთა). მორჩილი ვლადიმერი 2013 წლის 19
დეკემბერს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ სიმონა-პეტრას მამათა მონასტერში აღკვეცა ბერად და სახელად უწოდა გერასიმე.
გვ97
2015 წლიდან მსახურობს ზუგდიდის ივერიის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ხატის მამათა მონასტერში.
2017 წელს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ დაადგინა ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის ეკონომოსად.
ტელ.: 577 31 48 26
ბერი ამბროსი (შენგელია)
დაიბადა 1988 წლის 29 სექტემბერს ქ. ზუგდიდში.
2004 წლის 24 აპრილს მოინათლა კორცხელის ღმრთისმშობლის მიძინების ტაძარში.
2005 წელს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ შემოსა სტიქარით.
2006 წელს დაამთავრა კორცხელის საჯარო სკოლა.
2007-2008 წლებში სწავლობდა ზუგდიდის პოლიტექნიკურ ტექნიკუმში.
2011 წ. ჩაირიცხა ახალციხის წმ. გრიგოლ ხანძთელის სასულიერო სემინარიაში (საფარის მონასტერი).
2015 წლის 27 იანვარს გადმოვიდა ზუგდიდის ივერიის ღმრთისმშობლის მამათა მონასტერში.
იმავე წლის 4 აპრილს შემოსეს მორჩილის კაბით, 2016-2019 წლებში მსახურობდა სქურის ფერისცვალების მამათა მონასტერში.
2020 წლის 20 დეკემბერს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ზუგდიდის ივერიის ღმრთისმშობლის
საკათედრო ტაძარში აღკვეცა ბერად და სახელად ეწოდა ამბროსი.
ამჟამად ცხოვრობს და მსახურობს ზუგდიდის ივერიის ღმრთისმშობლის მამთა მონასტერში.
ტელ.: 579 63 18 18
გვ98
ბერი საბა (კვარაცხელია)
დაიბადა 1956 წლის 21 ოქტომბერს წალენჯიხის რაიონის სოფ. ჯგალში.
1973 წელს დაამთავრა ჯგალის საშუალო სკოლა, 1974 წელს _ თბილისის 49-ე პროფესიულ-ტექნიკური
სასწავლებელი.
1975 წელს ჩაირიცხა საქართველოს პოლიტექნიკურ ინსტიტუტში, სამრეწველო ფაკულტეტის
დაუსწრებელ განყოფილებაზე. ამავე წელს გაიწვიეს სამხედრო სამსახურში.
1977 წელს სწავლა გააგრძელა ზემოთ აღნიშნულ ინსტიტუტში.
1980-1988 წლებში გასამართლებული იყო და იმყოფებოდა შრომა-გასწორების კოლონიაში. იქიდან დაბრუნებულმა მოინანია წარსული და შეუდგა ეკლესიურ ცხოვრებას.
1999 წლის აღდგომის დღეს წალენჯიხის მაცხოვრის ფერისცვალების საკათედრო ტაძარში მონათლა დეკანოზმა
ანდრია კემულარიამ, რომელიც შემდგომ გახდა მისი სულიერი მოძღვარი.
2008 წელს, მამაოს რჩევით, მორჩილად მივიდა სქურის მაცხოვრის ფერისცვალების მონასტერში.
2020 წლის დასასრულს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ აღკვეცა ბერად. იგი ამ დღიდან საბა განწმენდილის სახელით ცხოვრობს და მსახურობს სქურის მონასტერში.
ტელ.: 577 62 89 56
გვ99
იღუმენია დინარა (ქვარაია)
დაიბადა 1963 წლის 8 აგვისტოს, ზუგდიდის რაიონის სოფ. ორსანტიაში. სწავლობდა ორსანტიის საშუალო
სკოლაში. მუშაობდა თბილისის ,,მაუდკამვოლის'' კომბინატში მქსელავად,
შემდეგ დაამთავრა თბილისის ივ. ჯავახიშვილის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტის დასავლეთ
ევროპის ენებისა და ლიტერატურის ფაკულტეტი. იყო მშობლიური სკოლის გერმანული ენისა და ლიტერატურის მასწავლებელი და
ზუგდიდის დამოუკიდებელი უნივერსიტეტის უფროსი მასწავლებელი.
1988 წლიდან შეუდგა საეკლესიო ცხოვრებას და საბოლოო გადაწყვეტილებით წავიდა სამთავროს წმ. ნინოს დედათა
მონასტერში, სადაც საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით ჯერ მორჩილად, შემდგომ
კი სამონაზვნედ იკურთხა და დაერქვა წმ. მოწამე დოროთეას სახელი.
1999 წლის 13 ივლისს სამონაზვნე დოროთეა გადაიყვანეს ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიაში.
2000 წლის 6 ივლისს ზუგდიდისა და ცაიშის ეპისკოპოსმა გერასიმემ (ამჟამად მიტროპოლიტი) სამონაზვნე დოროთეა მონაზვნად აღკვეცა
კორცხელის ივერიის ღმრთისმშობლის დედათა მონასტერში და დაარქვა წმ. დედოფალ დინარას სახელი.
2011 წლის მაისში კორცხელის დედათა მონასტრის წინამძღვარი მონაზონი დინარა და რამდენიმე მონაზონი მეუფე გერასიმეს ლოცვაკურთხევით
გადავიდნენ ოჭანეს ახლად გახსნილ წმ. ნინოს დედათა მონასტერში. იგი ამ მონასტერში დღემდე არის წინამძღვარი.
2013 წლის 15 ივლისს დედა დინარა აიყვანეს იღუმენიას ხარისხში და დააჯილდოეს ოქროს ჯვრის ტარების უფლებით.
გვ100
იღუმენია ნანა (სამელია)
დაიბადა 1960 წლის 25 სექტემბერს ქ. ზუგდიდში.
1974 წელს მოინათლა თბილისში, სიონის ღმრთისმშობლის მიძინების ტაძარში.
1977 წელს დაამთავრა ქ. ზუგდიდის N8 საშუალო სკოლა.
1980-86 წლებში სწავლობდა თბილისის ივ. ჯავახიშვილის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტში, ეკონომიკის ფაკულტეტზე.
1986-1999 წლებში მუშაობდა სპეციალობით.
1999 წლის 19 ივლისს გაიხსნა კორცხელის ივერიის ღმრთისმშობლის ხატის სახელობის დედათა მონასტერი, სადაც
ცხოვრობს ამ მონასტრის გახსნის დღიდან.
2000 წლის 25 აპრილს ზუგდიდისა და ცაიშის ეპისკოპოსმა გერასიმემ აკურთხა მორჩილად. იმავე წლის 18 აგვისტოს _
სამონაზვნედ და სახელად ეწოდა ნონა, ხოლო 2002 წლის 13 აპრილს აღკვეცა მონაზვნად და სახელად ეწოდა ნანა.
2015 წლის 12 აგვისტოდან არის კორცხელის ივერიის ღმრთისმშობლის ხატის მონასტრის წინამძღვარი.
2016 წლის 15 ივლისს, ღმრთისმშობლის ვლაქერნის დღესასწაულზე, მიტროპოლიტმა გერასიმემ აიყვანა იღუმენიას ხარისხში
და დააჯილდოვა ოქროს ჯვრის ტარების უფლებით.
გვ101
იღუმენია მარიამი (რობაქიძე)
დაიბადა 1957 წლის 10 დეკემბერს ქ. მოსკოვში.
1990 წლის 22 აპრილს მოინათლა ქ. მოსკოვის ღმრთისმშობლის მიძინების სახელობის ტაძარში.
2000 წლის 31 მაისიდან მორჩილად არის კორცხელის ივერიის ღმრთისმშობლის ხატის სახელობის დედათა მონასტერში,
ხოლო 2003 წლის 27 აგვისტოს აღკვეცეს მონაზვნად.
2011 წლიდან კორცხელის მონასტრის წინამძღვარია.
2015 წლის 12 აგვისტოს დაინიშნა სოფ. ლიის მახარიის წმ. თამარ მეფის მონასტრის წინამძღვრად.
2020 წლის 15 ივლისიდან აყვანილია იღუმენიას ხარისხში და დაჯილდოვდა ოქროს ჯვრის ტარების უფლებით.
მონაზონი დოროთეა (სოსელია)
დაიბადა 1963 წლის 24 მაისს ქ. ზუგდიდში.
1977 წელს მოინათლა ილორის წმ. გიორგის ეკლესიაში.
1978 წელს დაამთავრა ზუგდიდის N8 საშუალო სკოლის რვა კლასი და სწავლა განაგრძო ზუგდიდის N62 პროფტექნიკურ სასწავლებელში,
სამხატვრო საალფრეინო ჯგუფში, რომელიც დაამთავრა 1981 წელს.
1982-1987 წლებში სწავლობდა თბილისის ივ. ჯავახიშვილის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ეკონომიკურ ფაკულტეტზე.
რომლის დამთავრების შემდეგ მუშაობდა ზუგდიდის ფაიფურის ქარხანაში ფინანსისტად. 1991 წლიდან გახდა
გვ102
ზუგდიდის კვირაცხოვლობის ტაძრის მრევლი, 2003 წლიდან კი დაიწყო სამონასტრო ცხოვრება.
2005 წლის 23 აპრილს მეუფე გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით არქიმანდრიტმა
დოროთემ (ყურაშვილი) მონაზვნად აღკვეცა წალკაში, ბერთას ღმრთისმშობლის მიძინების დედათა მონასტერში.
2019 წლიდან დღემდე ცხოვრობს და მსახურობს ოჭანეს წმ. ნინოს დედათა მონასტერში.
მონაზონი ელისაბედი (ეჯიბია)
დაიბადა 1969 წლის 28 აპრილს ზუგდიდის რაიონის სოფ. დარჩელში.
1976 წლის 29 აპრილს მონათლა დეკანოზმა დავით ფიფიამ.
1986 წელს დაამთავრა სოფ. დარჩელის საშუალო სკოლა, ხოლო 1988
წელს _ ზუგდიდის პოლიტექნიკური ტექნიკუმი, საბუღალტრო აღრიცხვის სპეციალობით.
1991-1996 წლებში სწავლობდა თბილისის აგრარულ უნივერსიტეტში ეკონომიკის ფაკულტეტზე და მიიღო ფინანსისტ-ბუღალტრის სპეციალობა.
2002-2003 წლებში სპეციალობით მუშაობდა არასამთავრობო ორგანიზაციაში.
1999 წლიდან ზუგდიდის ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატის ტაძრის მრევლია.
2009 წლის 28 თებერვლიდან არის კორცხელის ივერიის ღმრთისმშობლის მონასტერში.
2010 წლის 26 აგვისტოს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ მორჩილად
აკურთხა, ხოლო 2012 წლის 6 აპრილს მეუფე გერასიმემ მონაზვნად აღკვეცა კორცხელის ღმრთისმშობლის მიძინების
ტაძარში, სადაც ცხოვრობს და მსახურობს დღემდე.
გვ103
მონაზონი მართა (ბუკია)
დაიბადა 1988 წლის 1 აპრილს ქ. ზუგდიდში. დაამთავრა ზუგდიდის რაიონის
სოფ. ჭითაწყარის საშუალო სკოლა.
2003 წელს მოინათლა კვირაცხოვლობის ეკლესიაში, 2005 წელს მივიდა კორცხელის დედათა მონასტერში.
ამ პერიოდში მისი მოძღვარი იყო ჭითაწყარის წმ. გიორგის ტაძრის წინამძღვარი,
მღვდელი ანდრია ლიპარტია (ამჟამად დეკანოზი).
2008 წელს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმემ აკურთხა მორჩილად.
2011 წელს მორჩილი ანა სხვა დედებთან ერთად მეუფის ლოცვაკურთხევით გადავიდა ოჭანეს წმ. ნინოს დედათა მონასტერში.
2012 წლის 7 აპრილს მეუფე გერასიმემ აღკვეცა მონაზვნად და წმ. მენელსაცხებლე დედის მართას პატივსაცემად ეწოდა სახელი მართა.
იგი ამჟამად ცხოვრობს და მსახურობს ოჭანეს წმ. ნინოს დედათა მონასტერში.
გვ104
მონაზონი ათანასია (ძაპტაშვილი)
დაიბადა 1939 წლის 9 მაისს ზუგდიდის რაიონის სოფ. ნაწულუკუში.
1954 წელს დაამთავრა ამავე სოფლის სკოლის ოთხწლედი.
1959 წლის ივლისში მოინათლა ზუგდიდის კვირაცხოვლობის სახელობის ტაძარში.
2004 წლიდან გახდა კორცხელის ივერიის ღმრთისმშობლის ხატის მონასტრის წევრი.
2007 წელს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ (შარაშენიძე) აკურთხა მორჩილად, ხოლო
2013 წლის 13 აპრილს შემოსა მონაზვნის მანტიით და სახელად უწოდა ათანასია. იგი დღემდე მსახურობს
კორცხელის ივერიის ღმრთისმშობლის დედათა მონასტერში.
მონაზონი ზოილე (ჯიქია)
დაიბადა 1955 წლის 22 ივლისს ზუგდიდის რაიონის სოფ. ცაიშში. მიღებული აქვს საშუალო სპეციალური
განათლება. ეკლესიურ ცხოვრებას შეუდგა 1986 წლიდან. იყო მენჯის მთავარანგელოზთა ტაძრის მრევლი.
2005 წელს მივიდა კორცხელის ივერიის ღმრთისმშობლის დედათა მონასტერში, სადაც 2014 წელს მონაზვნად
აღკვეცეს. ამჟამად ცხოვრობს და მსახურობს კორცხელის დედათა მონასტერში.
გვ105
მონაზონი ეკატერინე (შუბითიძე)
დაიბადა 1982 წლის 9 ნოემბერს ხაშურის რაიონის სოფ. წრომში.
1997 წლის 7 მარტს მოინათლა ამავე სოფლის მაცხოვრის ამაღლების საკათედრო ტაძარში.
2000 წელს დაამთავრა სოფ. წრომის საჯარო სკოლა.
2001 წელს მივიდა კორცხელის დედათა მონასტერში.
2005 წლის 12 დეკემბერს მიტროპოლიტმა გერასიმემ აკურთხა მორჩილად, ხოლო 2015 წლის
4 აპრილს აღკვეცა მონაზვნად.
2019 წლიდან ცხოვრობს და მსახურობს მახარიის წმ. თამარ მეფის დედათა მონასტერში.
მონაზონი მაკრინე (გელაშვილი)
დაიბადა 1978 წლის 26 თებერვალს ქარელის რაიონის სოფ. ახალსოფელში. საშუალო სკოლა დაამთავრა 1993 წელს.
ამავე წელს ჩაირიცხა გორის პედაგოგიურ ინსტიტუტში და 1997 წელს დაამთავრა დაწყებითი განათლებისა და მედდის ფაკულტეტი.
1997 წლიდან გახდა ხაშურის წმ. იოანე ნათლისმცემლის სახელობის საკათედრო ტაძრის მრევლი.
1998 წელს გადავიდა ხაშურის რაიონის სოფ. იტრიის დედათა მონასტერში და იქ ცხოვრობდა 2000 წლის დეკემბრამდე, ხოლო
2001 წელს გადავიდა ზუგდიდის რაიონის სოფ. კორცხელის დედათა მონასტერში და მიტროპოლიტმა გერასიმემ აკურთხა
მორჩილად, 2016 წლის 26 აპრილს კი _ მონაზვნად.
ცხოვრობს და მსახურობს კორცხელის დედათა მონასტერში.
გვ106
მონაზონი ანა ( ჭაჭუა)
დაიბადა 1959 წლის 8 ივნისს ზუგდიდის რაიონის სოფ. რუხში.
1976 წელს დაამთავრა ამავე სოფლის საშუალო სკოლა. მოინათლა 1979 წელს.
1979-1985 წლებში სწავლობდა თბილისის ივ. ჯავახიშვილის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტში, იურიდიულ ფაკულტეტზე.
1985 წლიდან 2008 წლამდე მუშაობდა სპეციალობით. მორჩილი ანა 2008 წლის 26 ნოემბრიდან ცხოვრობს კორცხელის ივერიის ღმრთისმშობლის ხატის დედათა მონასტერში.
2016 წლის 26 აპრილს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ (შარაშენიძე) აღკვეცა მონაზვნად და სახელად უწოდა ანა.
მონაზონი ანასტასია (კილავა)
დაიბადა 1965 წლის 31 იანვარს ზუგდიდის რაიონის სოფ. კორცხელში.
1982 წელს დაამთავრა კორცხელის საშუალო სკოლა და ქ. ზუგდიდის მუსიკალური
ათწლედი. მუშაობდა კორცხელის კულტურის სახლში მუსიკის მასწავლებლად.
1998 წელს გახდა კორცხელის ღმრთისმშობლის მიძინების ტაძრის მრევლი.
მისი მოძღვარი იყო აწ განსვენებული იღუმენი ელისე (ბელქანია).
2005 წელს მივიდა კორცხელის დედათა მონასტერში და იმავე წლის დეკემბერში ზუგდიდისა
და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ აკურთხა მორჩილად.
გვ107
2012 წელს მეუფე გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით გადავიდა ოჭანეს წმ. ნინოს დედათა მონასტერში და მეუფე
გერასიმემ 2016 წლის 26 აპრილს მონაზვნად აღკვეცა ანასტასიას სახელით. იგი ცხოვრობს და მსახურობს ამ მონასტერში.
მონაზონი ბარბარე (აკობია)
დაიბადა 1960 წლის 21 სექტემბერს ქ. ზუგდიდში.
1966-1978 წლებში სწავლობდა ზუგდიდის N2 საშუალო სკოლაში.
1986 წელს დაამთავრა თბილისის მოსე თოიძის სახელობის პროფესიულტექნიკური სასწავლებელი.
2008 წელს გახდა კორცხელის ივერიის ღმრთისმშობლის ხატის დედათა მონასტრის წევრი.
2016 წელს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ აღკვეცა მონაზვნად.
ამჟამად მსახურობს გუბანის (ქ. ჯვარი) წმ. ანდრია პირველწოდებულის სახელობის დედათა მონასტერში.
გვ108
მონაზონი სვინკლიტიკია (მიქავა)
დაიბადა 1990 წლის 14 ივნისს ქ. სოხუმში.
2007 წელს დაამთავრა ქ. ქობულეთის დევნილთა N1 საშუალო სკოლა
და იმავე წელს მივიდა კორცხელის ივერიის ღმრთისმშობლის დედათა მონასტერში.
2011 წელს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვაკურთხევით გადავიდა ოჭანეს ახლად
გახსნილ დედათა მონასტერში. მორჩილი ნათია 2017 წლის 26 აპრილს მეუფე გერასიმემ ოჭანეს წმ.
ნინოს დედათა მონასტერში მონაზვნად აღკვეცა სვინკლიტიკიას სახელით. იგი დღემდე ცხოვრობს და მსახურობს ამ
მონასტერში.
მონაზონი მელანია (ნათაძე)
დაიბადა 1954 წლის 30 ოქტომბერს. განათლებით არის პედაგოგი, ფორტეპიანოს სპეციალობით. ჰყავს სამი ვაჟიშვილი.
16 წლის ასაკში მოინათლა სიონის საკათედრო ტაძარში.
2011 წელს მიიღეს ქ. თბილისის ივერთუბნის ივერიის ღმრთისმშობლის სახელობის დედათა მონასტერში, სადაც ხუთი წელი დაჰყო.
2016 წლის 4 ივლისს, პეტრე-პავლობის მარხვაში, საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის, უწმინდესისა და უნეტარესის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით
მონაზვნად აღკვეცა მარტყოფის მამათა მონასტრის ბერმონაზონმა შალვამ (შენგელია).
2017 წლის 3 ნოემბერს გადმოვიდა კორცხელის დედათა მონასტერში, სადაც იმყოფება დღემდე.
გვ109
მონაზონი ელენე (ლაშხია)
დაიბადა 1948 წლის 2 იანვარს სოფ. ჭითაწყარში. ამავე სოფლის საშუალო
სკოლის დამთავრების შემდეგ ცხოვრობდა და სწავლობდა რუსეთში.
საბუღალტრო ტექნიკუმის დამთავრების შემდეგ დაბრუნდა ზუგდიდში და
მუშაობა დაიწყო ფაიფურის ქარხანაში. იგი ამ დროიდან გახდა ზუგდიდის
წმ. გიორგის ტაძრის მრევლი.
2014 წლიდან ოჭანეს დედათა მონასტერშია.
2017 წელს აკურთხეს მორჩილად, ხოლო 2000 წლის 12 დეკემბერს _
მონაზვნად და სახელად უწოდეს ელენე.
ცხოვრობს და მსახურობს ოჭანეს წმ. ნინოს დედათა მონასტერში.
მონაზონი ბარბარე (ჩხეიძე)
დაიბადა 1976 წლის 7 მარტს ქ. ზუგდიდში. 1993 წელს დაამთავრა ზუგდიდის N7 საშუალო სკოლა.
მუშაობდა სხვადასხვა სამკერვალო საამქროში.
იყო ზუგდიდის ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატის სახელობის ტაძრის
მრევლი. მისი მოძღვარი იყო დეკანოზი მალხაზ ჭანტურია.
2015 წლის იანვრიდან სამონასტრო ცხოვრებას შეუდგა ოჭანეს წმ. ნინოს დედათა მონასტერში.
2017 წლის 11 ივლისს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ მორჩილად აკურთხა,
ხოლო 2020 წლის 12 დეკემბერს აღკვეცა მონაზვნად და დაარქვა დიდმოწამე ბარბარეს სახელი.
ამჟამად ცხოვრობს და მსახურობს ამავე მონასტერში.
გვ110
მონაზონი საბიანა (მანია)
დაიბადა 1970 წლის 27 ივლისს ქ. ზუგდიდში.
1988 წელს ჩაირიცხა ქ. თბილისის ივ. ჯავახიშვილის სახელობის სახელმწიფო უნივერსიტეტში.
1993 წელს დაამთავრა ბიოლოგიის ფაკულტეტი.
1995 წლიდან მუშაობდა თბილისის N51 საბავშვო ბაღში აღმზრდელად.
2001 წლიდან 2004 წლამდე მორჩილად მსახურობდა ამაღლების სახელობის ტაძარში.
2012 წლის 9 აგვისტოს გადავიდა კორცხელის ივერიის ღმრთისმშობლის სახელობის დედათა მონასტერში.
2020 წლის 19 დეკემბერს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით მონაზვნად აღიკვეცა და სახელად ეწოდა საბიანა.
სამონაზვნე მარიამნა (ფიფია)
დაიბადა 1959 წლის 23 იანვარს ზუგდიდის რაიონის სოფ. ჩხორიაში. სკოლის
დამთავრების შემდეგ მიიღო საშუალო სპეციალური სამედიცინო განათლება
და წლების განმავლობაში მუშაობდა მედდად ზუგდიდის რესპუბლიკურ საავადმყოფოში.
1987 წელს წავიდა ბოდბის დედათა მონასტერში, სადაც 2000 წელს აკურთხეს სამონაზვნედ მარიამნას სახელით.
შემდეგ იყო გორისა და სამთავრისის ეპარქიაში.
2022 წლის დეკემბრიდან ცხოვრობს კორცხელის ივერიის ღმრთისმშობლის დედათა მონასტერში.
გვ111
გვ112
ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიაში
მოქმედი ტაძრები და მონასტრები
ზუგდიდის ივერიის ღმრთისმშობლის ტაძარი
ივერიის ღმრთისმშობლის ხატის სახელობის ტაძრის მშენებლობა დაიწყო 2009 წლის თებერვალს. 2009 წლის 16 ივლისს,
ვლაქერნობაზე, ტაძრის საძირკველი აკურთხა ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ (შარაშენიძე).
2012 წლის მარტში დასრულდა ტაძრის ძირითადი კასკადის (ტანი) მშენებლობა.
2022 წლისათვის დამთავრებულია ტაძრის გარე მოპერანგება და გადახურვის სამუშაოები. აღიმართა 4,5-მეტრი-
გვ113
ანი მოოქრული ჯვარი. შენობის ორივე სართულზე დამონტაჟებულია გათბობისა და ელექტრომომარაგების სისტემები;
კეთილმოეწყო ტაძრის მთავარი შესასვლელი, შემოკავდა ტერიტორია, ღობის გასწვრივ მთელ ტერიტორიაზე გაშენებულია
ლაილანდის კიპარისის ნერგები, მოეწყო ცოცხალი ღობე.
2022 წლის 7 აგვისტოს ზუგდიდის ივერიის ღმრთისმშობლის მშენებარე ტაძარში აღიმართა გუმბათის მოოქრული ჯვარი.
ტაძრის პროექტის ავტორია არჩილ მინდიაშვილი, ქტიტორი _ უცხოეთში მოღვაწე ბიზნესმენი და მეცენატი, წარმოშობით
ზუგდიდელი სულხან პაპაშვილი. ტაძრის მშენებლობას დიდი თანხა შესწირეს უცხოეთში მოღვაწე ზუგდიდელმა
ომარ (პაპუნა) ღურწკაიამ და ფონდმა ,,ქართუმ“. ამ ტაძარს ასევე დაეხმარნენ თამარ მიქავა, გია გულორდავა, ნოდარ
ჩხაპელია, თემურ სურგულაძე, ნათია კუხალეიშვილი, მურმან გეგია, ენგურჰესისა და კაშხლის თანამშრომლები, შოთა
მესხიას ზუგდიდის სახელმწიფო სასწავლო უნივერსიტეტი,
,,ზუგდიდდასუფთავება“, შპს ,,გილანი XXI'', ქალაქის ცენტრალური ბიბლიოთეკა, ფირმა ,,ნიკორა'', შპს ,,ალიანსი'' და სხვები.
საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის ილია II-ის განჩინებით, ტაძრის მშენებლობის დაჩქარებისა და სამუშაოების კოორდინირების მიზნით,
2015 წლიდან შექმნილია
ტაძრის მშენებლობის ხელშემწყობი ფონდი, რომლის ხელმძღვანელი და მშენებლობის კოორდინატორია იური გუგუჩია.
ფინანსური მენეჯერი _ მიხეილ ციცქიშვილი. მშენებლობის დაწყებიდან ზედამხედველია როინ ფარცვანია. ფონდის
თანამშრომლები არიან: ვაჟა ფიფია, სოსო კეიდია, თეა მიშველია.
მადლობის ღირსია ქვის ოსტატთა ჯგუფი არსენ დადუნაშვილის ხელმძღვანელობით, რომლებმაც მაღალ დონეზე შეასრულეს ტაძრის
მოპირკეთებისა და ლორფინის ქვით გადახურვის სამუშაოები.
ტაძრის შენობის მეორე სართულზე მომავალში გათვალისწინებულია სათანადო კლიმატური პირობების დაცვით
გვ114
სპეციალური ოთახების მოწყობა, სადაც განთავსდება ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიისა და დადიანების მუზეუმში არსებული სიწმინდეები.
2012 წლიდან ამ ტაძარში აღევლინება წირვა-ლოცვა.
ამავე წლის 15 ივლისს აქ პირველად აღინიშნა ვლაქერნობის დღესასწაული, რომელიც ყოველწლიურად იმართება.
ამ ტაძართან არსებულ მამათა მონასტერში მსახურობენ ბერები: გერასიმე (აბულაძე) და ამბროსი (შენგელია).
ტაძრის წინამძღვარია ეპარქიის მღვდელმთავარი მიტროპოლიტი გერასიმე, წინამძღვრის მოადგილე _ დეკანოზი
გიორგი ქავთარაძე. აქვე მსახურობენ: დეკანოზი გიორგი ესებუა და დიაკონი გიორგი გაგუა.
მედავითნეები: თამარ ფაცურია, დავით ესებუა.სტიქაროსნები: თორნიკე შელია, თეიმურაზ ჯაკონია,
ლაშა გვაჯაია, გიორგი შეროზია, გელა კაკაშვილი, ნიკოლოზ ყურაშვილი, ნიკოლოზ ჯოლოგუა, ალექსანდრე კვარაცხელია,
ლევან ხაჯალია, გიორგი წიწავა, არჩილ ჯახია, ნიკოლოზ შამათავა, ნიკოლოზ ჭანტურია, ლუკა ბასილაია, საბა კეკუა,
ანდრია შალამბერიძე, ლაზარე შალამბერიძე, გიორგი ბასილაია, ნიკოლოზ ცანავა, გეგა ჯიქია, გიორგი კიტია, ლაშა ჯაკონია,
მიხეილ ჯგერენაია, ნოდარ დარასელია, გიორგი ჯომიდავა, ბესო ბუკია, ლუკა ცანავა, ლევან შელია.
მგალობლები: თამთა ხაზალია, ნანა კანკია, ნატალია ქუთელია, ნინო ლაშხია, მარიამ გადელია, ქრისტინე თუთბერიძე,
ნიკოლოზ ლატარია, საბა ფიფია, ბაჩო კაკულია, საბა კვირტია, რობერტ სოხაძე, ლევან ბერულავა, ბაქარ კაკულია,
გიორგი ყალიჩავა, იოსებ წულაია, ალექსანდრე ქუჩულორია,
ილია გვაჯაია.
მესანთლეები: აზა პერტია, ხათუნა სიჭინავა, ხათუნა
შონია.
გვ115
ცაიშის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის მიძინების საკათედრო ტაძარი
ცაიშის ღმრთისმშობლის მიძინების სახელობის ტაძარი
VI-VII საუკუნეთა მიჯნაზე საქართველოს ერთ-ერთი უძველესი საეპისკოპოსო კათედრა იყო.
602-610 წლებს შორის შედგენილ საეპისკოპოსო კათედრათა ნუსხაში მოიხსენიება
ცაიშის ეპარქია ლაზიკაში. ქართულ წყაროებში ამ საეპისკოპოსოს შესახებ უძველესი ცნობა X-XI საუკუნეთა მიჯნისაა.
ეს გახლავთ საწინამძღვრო ჯვრის წარწერა, სადაც „ბაგრატ აფხაზთა მეფე და კურაპალატის~ გვერდით მოიხსენიება
ცაიშელი ეპისკოპოსი ეფრემი. ცაიშის საეპისკოპოსოს სამწყსო მოიცავდა ხობისწყალსა და ენგურს შორის მიწა-წყალს,
ზღვიდან უნაგირას ქედამდე. ცაიშის სამწყსო იყო ზემო სვანეთიც. რაც აფხაზთა გაწარმართების მიზეზით დრანდის,
მოქვისა და ზედა ბედიის საეპისკოპოსოები გაუქმდა, სამურზაყანოც ცაიშის სამწყსოდ იქცა.
ცაიშში დღეს აღმართული გუმბათოვანი ტაძარი XIII-XIV საუკუნეთა მიჯნაზეა აშენებული.
მანამდე კი აქ X-XI საუკუნეთა მიჯნაზე აგებული დარბაზული ეკლესია მდგარა. თუ როგორი იყო ადრინდელი
გვ116
ტაძარი, უცნობია. წყაროებში შემონახულია ცნობები XI საუკუნიდან XIX საუკუნის 20-იან წლებამდე მოღვაწე ოცამდე
ცაიშელი ეპისკოპოსის შესახებ. მათ შორის ყველაზე ღვაწლმოსილნი ჩანან მალაქია გურიელი (1612-1639) და გრიგოლ
ჩიქვანი (1777-1823).
1614 წელს მომხდარი დიდი მიწისძვრის შედეგად დანგრეული ცაიშის ტაძარი მალე აღადგინა და
შეამკო მეუფე მალაქიამ. მეუფე გრიგოლმა კი კაცია II დადიანის მხარდაჭერით ეკლესიას დაუბრუნა თავადაზნაურთა
მიერ მიტაცებული ყმა-მამული, ააშენა სამრეკლო და ტაძარს შემოავლო გალავანი.
1823 წელს რუსეთის ხელისუფლებამ სამეგრელოს სხვა საეპისკოპოსოებთან ერთად ცაიშის
საეპისკოპოსოც გააუქმა. ამის შემდეგ, 1879 წლამდე, აქ იყო მონასტერი, შემდეგ კი _ სამთავარხუცესო ოლქის ცენტრი,
რომელშიც ზუგდიდის მაზრის 20 ეკლესია შედიოდა. ცაიშის ტაძარი განათლების მძლავრ კერას წარმოადგენდა. აქ იყო
სკოლა, სადაც ასწავლიდა ამ ტაძრის წინამძღვარი დეკანოზი ბესარიონ თოდუა. ცაიშის ხუროთმოძღვრული კომპლექსის
ერთ-ერთი ძველი ნაგებობა გალავნის გარეთ, დასავლეთ მხარეს, ფერდობზეა მიშენებული. მას „პალატს~ უწოდებენ
და ინტერიერის მიხედვით, დაახლოებით XI საუკუნეშია აგებული.
გაუქმებული ტაძარი უწმინდესისა და უნეტარესის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით 1989 წლიდან აღდგა და თანდათან
მრევლიც მომრავლდა. ამ დროიდან, სიცოცხლის ბოლომდე, ტაძრის წინამძღვარი იყო ეპარქიის მოძღვართმოძღვარი,
დეკანოზი ამირან შენგელია, რომელიც ტაძრის სამხრეთ კარიბჭესთანაა დაკრძალული. ამჟამად ტაძრის წინამძღვარია
დეკანოზი ზაბულონ ქობალია.
მედავითნეები: მერაბ გრიგოლავა, ალექსანდრე შამუგია, დავით ჭაავა. მგალობელთა გუნდს ხელმძღვანელობს ბესარიონ ჭითანავა.
მგალობლები: გერონტი სალია, გოგა სალია, დავით ქობალია, მაყვალა ზარქუა, ნანა ჟვანია, რუსუდან
უბილავა, ანა ძიძიგური, პაატა და ბოჩია თოდუები. ტაძრის სტიქაროსნის მოვალეობას ასრულებენ _ ზაზა კაჭარავა,
გვ117
გიორგი (გია) ქვარცხავა, ლევან, ნიკოლოზ და ლუკა კალანდიები, ჯემალ კაკულია, კახა ჩანგელია, საბა კაკულია,
კონსტანტინე ჭაავა, პაპუნა და გაბრიელ გეგეჭკორები, აკაკი და პეტრე ქვარაიები, ზურაბ ფეტელავა, დანიელ კორთხონჯია, ნიკოლოზ შენგელია,
გიორგი წერეთელი, ზაზა წურწუმია, ანდრია კვარაცხელია. მესანთლეები: ნანა ჩილაჩავა და ეთერ დარსანია.
წალენჯიხის მაცხოვრის ფერისცვალების საკათედრო ტაძარი
წალენჯიხის მაცხოვრის ფერისცვალების საკათედრო ტაძარი, რომელიც X საუკუნეს განეკუთვნება, მდებარეობს
წალენჯიხის განაპირას, შემაღლებულ გორაზე. ცენტრალურ გუმბათოვან ტაძარს სამი მხრიდან აქვს გარშემოსასვლელები,
რომელთაგან სამხრეთისა და ნაწილობრივ კი ჩრდილოეთისაც გადაკეთებულია დადიანთა საგვარეულოს ეკვდრად.
გალავანში ჩრდილო-დასავლეთით ჩაშენებულია ორსართუ-
გვ118
ლიანი სამრეკლო, რომლის პირველ სართულზე ალაყაფის კარია. გალავნის გარეთ არის დადიანების სასახლისა და სხვა
ნაგებობათა ნაშთები. ტაძრის დასავლეთით 40-45 მ სიგრძის გვირაბია.
არსებობს მოსაზრება, რომ წალენჯიხის მაცხოვრის ფერისცვალების სახელობის საკათედრო ტაძრის მშენებლობა თამარ მეფეს უკავშირდება.
სვანეთიდან მომავალს მოსწონებია ეს ადგილი, დაუსვენიათ და ნახეს, ხურჯინგადაკიდებული ჯორი აკლდათ. დაკარგულ სახედარს მდევრები
დაადევნეს. გაირკვა, რომ ის იმ ადგილას უნახავთ, სადაც ,,ჭე დიხა“ და `ჭე წყალი“ (პატარა მიწა და პატარა წყალი) იყო.
თამარს უბრძანებია, რომ აქ ეკლესია აეშენებინათ.
სხვა გადმოცემით, სქურის ეკლესიის ბერებს თვალახვეული ხარი გაუშვიათ _ სადაც დაწვება, იქ ეკლესია აშენდესო.
ხარი გაჩერებულა იმ ადგილას, სადაც ,,ჭე დიხა“ და ,,ჭე წყალი“ იყო.
შემორჩენილი ქართული და ბერძნული წარწერების თანახმად, ტაძრის შიდა კედლები სამეგრელოს მთავარ ვამეყ
დადიანის (1384-1396) ბრძანებით მოუხატავს კონსტანტინოპოლიდან საგანგებოდ მოწვეულ მხატვარს კირ მანუელ ევგენიკოსს.
ეს მოხატულობა XIV საუკუნის დასასრულის კონსტანტინოპოლის სკოლის ერთ-ერთი შემორჩენილი, ზუსტად
დათარიღებული და მხატვრის მიერ ხელმოწერილი ნიმუშია.
XVII საუკუნის შუა წლებში მხატვრობის დაზიანებული ადგილები განუახლებია ეპისკოპოს ევდემონ ჯაიანს.
ეკვდერების სხვადასხვა დროის მოხატულობებში (XVI-XIX სს.) გამოირჩევა მრავალრიცხოვან საერო პირთა გამოსახულებები
(მათ შორისაა ლევან II დადიანი ოჯახის წევრებთან ერთად).
წალენჯიხის მაცხოვრის ფერისცვალების ტაძრის დასავლეთ ეკვდერში განისვენებს სამეგრელოს მთავარი ლევან
II დადიანი და მისი მეუღლე დედოფალი ნესტან-დარეჯანი. ტაძრის ეზოში განისვენებენ მოძღვრები: ნიკოლოზი, იესე,
კალისტრატე, სამსონი, მაქსიმე და გიორგი თვალთვაძეები, ლაზარე კალანდია. წინა საუკუნეებში აქვე იმარხებოდნენ
გვ119
სამეგრელოს გავლენიანი გვარის _ ლიპარტიანების ადრეული დინასტიის წარმომადგენლები.
ექვ. თაყაიშვილის ცნობით, წალენჯიხელ წინამძღვართა
სია ასეთია:
1. მათეოზი _ XVI საუკუნის II ნახევარი
2. ელისე ჯაფარიძე _ XVI-XVII საუკუნეების მიჯნა (წინამძღვარი)
3. ზებედე _ XVII საუკუნის 10-20-იანი წლები (წინამძღვარი)
4. იოანე _1639 (წინამძღვარი)
5. მიტროფანე _ 1640-1648 (ეპისკოპოსი)
6. ევდემონ ჯაიანი _1648-1654 (ეპისკოპოსი)
7. ილარიონი _ 1653/4-1667 (ეპისკოპოსი)
8. ქრისტეფორე _ XVII საუკუნის 70-80-იანი წლები
(ეპისკოპოსი _ „მოძღვართმოძღვარი“)
9. პეტრიძე _ XIX საუკუნის 60-იანი წლები (წინამძღვარი).
წალენჯიხის ტაძარში თავის დროზე მოღვაწეობდნენ კალიგრაფ-გადამწერები: აფაქიძე, მანუჩარ ქვაბულია, ეფემიძე
მელქისედეკი, კალიგრაფი _ მღვდელი გაბრიელ ბოკუჩავა.
კომუნისტური მმართველობის დროს, შვიდი ათეული წლის განმავლობაში, ტაძარი დაკეტილი იყო. უფლის წყალობით,
1988 წელს ტაძარში ღვთისმსახურება აღდგა.
1988-89 წწ. ახლად გახსნილი ტაძრის პირველ წინამძღვრად მსახურობდა მღვდელი შალვა (აფხაიძე).
1989 წლიდან 2005 წლამდე ტაძარს წინამძღვრობდა დეკანოზი რომანოზ ჩიქობავა.
მისი გარდაცვალების შემდეგ ტაძრის წინამძღვარია დეკანოზი ანდრია კემულარია. ამავე ტაძარში მსახურობენ: დეკანოზი
თომა კალანდია; მღვდლები: ბასილი კაცია, ილია სარია; მედავითნეები: ნანა აფსავა, ნანა კვარაცხელია, ელისაბედ სახოკია,
ლელა აბულაძე; სტიქაროსნები: აარონ თოდუა, ირაკლი კაცია, მალხაზ როგავა, რომეო ჩიქობავა, იოანე სალია,
იოანე თოლორდავა, სპირიდონ ქუჩულორია; მგალობლები:
ბარბარე ცომაია, მარიამ ლაგვილავა, ელისაბედ სახოკია; მესანთლეები: ლეილა ჩიქობავა, გულნაზ სამუშია.
გვ120
კორცხელის ღმრთისმშობლის მიძინების ტაძარი
კორცხელის ღმრთისმშობლის მიძინების სახელობის ტაძრის აგება სამეგრელოს მთავარ ლევან II დადიანის (1611-
1656) სახელთანაა დაკავშირებული, რაც თვით კორცხელის ხატის წარწერიდანაც ჩანს: `...ღვთის სიტყვაო, კორცხერის ღვთის მშობელო,
რომელთა სასოებითა და სურვილითა აღგიშენეთ, ჩვენ ორთავე ტაძარი ესე ყოვლად პატიოსანი
სახელისა თქვენისა დავახატვინეთ და შევამკევით...“ ხატის წარწერა გვაფიქრებინებს, რომ ტაძარი 1624-1639 წლებს შორის აშენდა.
კორცხელის მაცხოვრის ხატის წარწერიდან ასევე ირკვევა, რომ ტაძარი ლევან II დადიანს შეუწირავს იერუსალიმის
ქართველთა ჯვრის მონასტრისათვის. ამიტომაც კორცხელის ტაძარი ჯვრის მონასტრის მეტოქი ანუ ფილიალი ყოფილა.
სამეგრელოს მთავარმა იზრუნა და ქართველთა ჯვრის მონასტერი ვალებისგან დაიხსნა, მისი რესტავრაციისათვის
საჭირო თანხებიც გაიღო.
გვ121
ისტორიულად ცნობილია, რომ კორცხელის მონასტერში, ლევან დადიანის მმართველობისას, უმოღვაწია საეკლესიო
პირს, დიპლომატ-მოგზაურს ნიკოლოზ ირუბაქიძე-ჩოლოყაშვილს. მისი ხელშეწყობით პირველად რომში დაარსდა სტამბა,
სადაც პირველი ქართულ-იტალიური ლექსიკონი დაიბეჭდა.
XIX საუკუნის დასაწყისში კორცხელის ტაძარი შეაკეთებინა სამეგრელოს სამთავრო კარის მსაჯულთუხუცესმა,
ისტორიკოსმა და საზოგადო მოღვაწემ ნიკოლოზ (დიდი ნიკო) დადიანმა. 1858 წელს ტაძარი კვლავ შეამკეს.
კორცხელის ტაძარი ათეისტურ ეპოქაში დანგრევას გადაურჩა, ხოლო 1990 წელს საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის, უწმინდესისა და
უნეტარესის ილია II-ის ლოცვაკურთხევით კვლავ აღდგა წირვა-ლოცვა. 1996-1999 წლებში
აქვე არსებობდა მამათა მონასტერი, ხოლო 1999 წლიდან იგი დედათა მონასტრად გადაკეთდა.
კორცხელის მონასტერში განთავსებულია ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს რეზიდენცია. კორცხელის
ტაძრის წინამძღვარია დეკანოზი პეტრე ხუბუა. მედავითნეები და მგალობლები არიან კორცხელის დედათა მონასტრის
მონაზვნები. სტიქაროსნები: ლაშა ჯურხანძე, აბესალომ ფიფია, გიორგი ცაავა.
გვ122
ზუგდიდის კვირაცხოვლობის ტაძარი
ზუგდიდის კვირაცხოვლობის სახელობის (მაცხოვრის კარის) ტაძარი _ ხალხში სიყვარულით ცნობილი „მანცხვარკარი“, აშენებულია XIV საუკუნეში.
ამ ცნობას გვაწვდის წმ. ექვთიმე ღვთისკაცი (თაყაიშვილი). სხვა ცნობები ამ ტაძრის მშენებლობის დათარიღების შესახებ, სამწუხაროდ, არ
მოიპოვება. თუმცა, როგორც აწ გარდაცვლილი ისტორიკოსი აბ. ტუღუში წერდა, მაცხოვრის ეკლესია არქიტექტურული
სტილით უფრო X საუკუნის ძეგლია. იგი თავდაპირველად წმ. გიორგის სახელობის ყოფილა და თავად დადიანთა კარის
ეკლესიას წარმოადგენდა.
დადიანების სასახლის აშენებამდე მათი სახლი მაცხოვრის გორაზე, ტაძრიდან 200-300 მეტრში მდებარეობდა.
1872 წელს მღვდელ მამა-შვილს _ ვასილ და გიორგი ჯგუშიებს ნებართვა უთხოვიათ და ტაძრისთვის სამრეკლო მიუშენებიათ.
მას შემდეგ ტაძრის სახელდება შეიცვალა და მაცხოვრის სახელობის ეკლესია ეწოდა. ეკლესია დღემდე უცვლელადაა
შემონახული.
1995 წელს მეუფე დანიელმა, რომელიც იმ პერიოდში
გვ123
ცხუმ-აფხაზეთის მიტროპოლიტი იყო და ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიას დროებით ითავსებდა, ტაძარი კვირაცხოვლობის
სახელზე აკურთხა.
ტაძრის წინამძღვარია დეკანოზი გიორგი ჯგუშია. აქვე მსახურობენ: დეკანოზი ლუკა ანთია. დიაკონი გიორგი გულორდავა.
მედავითნე პანტელეიმონ ჟვანია. მგალობლები: ორესტ სიჭინავა, გიგა ქორთუა, ასლან ნაყოფია, ზაზა ღურწკაია, ბადრი ლოგუა,
ბესო გაბისონია, ნანა ყუფუნია, მარიამ კვარაცხელია, ეკატერინე მაჭავარიანი, სოფიო შენგელია, თინათინ ლაგვილავა. სტიქაროსნები:
ვალერი გერგედავა, ნიკოლოზ გერგედავა, საბა ანთია, საბა ხორავა, საბა ხურცილავა, გურიკა ქავთარაძე, ვახტანგ ქავთარაძე, ჯამბულ
სორდია. მესანთლე ნოდარ კოდუა. სეფისკვერის მცხობელი
ზეინაბ კოდუა.
ზუგდიდის ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატის სახელობის საკათედრო ტაძარი
გვ124
ზუგდიდის დადიანების სასახლის კარის ეკლესიის აგება დაკავშირებულია ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატთან,
რომელიც, გადმოცემის მიხედვით, წმინდა მამებმა სამეგრელოში კონსტანტინოპოლის დაცემის შემდეგ ჩამოაბრძანეს.
იგი დადიანების უმთავრესი საგვარეულო სიწმინდე იყო. ამიტომაც მას მთავრები დიდი სასოებითა და მზრუნველობით
ეპყრობოდნენ. სხვადასხვა დროს ის ინახებოდა გუდაყვაში,
ბედიასა და მარტვილში.
გარკვეული მიზეზების გამო ვლაქერნის ხატის შენახვა სამეგრელოს მთავარმა გრიგოლ დადიანმა (1788-1804) მიანდო სიმამრს,
ქართლ-კახეთის მეფე გიორგი XII-ს, რომლის გარდაცვალების შემდეგ ხატი მიისაკუთრა მისმა ძემ, დავით ბატონიშვილმა და რუსეთში
გადასახლებისას თან წააბრძანა.
თავისი დის, გრიგოლ დადიანის ქვრივის, ნინო ბაგრატიონდადიანის (1804-1847) წერილებმა და თხოვნამ, ხატის დაბრუნებაზე, შედეგი ვერ გამოიღო.
ოდიშის წინდახედულმა დედოფალმა ნინომ ვლაქერნის ხატის სამეგრელოში დასაბრუნებლად რუსეთის საიმპერატორო
კარზე გააგზავნა ოდიშის სამთავრო დეპუტაცია, რომლის შემადგენლობაში იყვნენ: სამეგრელოს სამთავრო სახლის მსაჯულთუხუცესი
ნიკოლოზ (ნიკო) დადიანი, სასახლის კარის დეკანოზი იოანე იოსელიანი, თავადები ბეჟან და მანუჩარ დადიანები. დეპუტაციამ ხელმწიფე იმპერატორ ალექსანდრე
I-სგან ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატის სამეგრელოში დაბრუნება გამოითხოვა.
მოგვიანებით, ნინო დედოფლის თხოვნითა და პავლე ციციანოვის ჩარევით, იმპერატორმა ალექსანდრე I-მა ვლაქერნის
ხატი ერთი წლის შემდეგ ახალი ,,პერანგით“ შემოსა, ძვირფასი თვლებით შეამკობინა და უკან დააბრუნა. ზუგდიდის ვლაქერნის
ხატის სახელობის ტაძრის ასაგებად გამოჰყო 2000 ჩერვონეცი, მაგრამ, სამწუხაროდ, შეპირებული თანხა ლევან V დადიანმა
მხოლოდ ეკლესიის მშენებლობის დამთავრების შემდეგ მიიღო.
ტაძრის აგება გაცილებით მეტი დაჯდა. მშენებლობა დაიწყეს 1825 წელს და დასრულდა 1830 წელს.
გვ125
როგორც სხვადასხვა წყაროდან ჩანს, ვლაქერნის ღმრთისმშობლის სასწაულმოქმედმა ხატმა, ყოვლადწმინდა სარტყლის ნაწილთან ერთად, არაერთხელ
იხსნა კონსტანტინოპოლი განადგურებისაგან (,,ვლაქერნა“ კონსტანტინოპოლის დასავლეთ ნაწილს ერქვა).
XX საუკუნის დასაწყისის საშინელ მოვლენებს ვერც დადიანების კარის ტაძარი გაექცა. ღმრთისმგმობელი მთავრობის ბრძანებით წირვა-ლოცვა აიკრძალა
მორწმუნეებისთვის.
დაკეტილ ეკლესიაში ხან მხარეთმცოდნეობის მუზეუმის ექსპოზიცია, ხან სამხატვრო სახელოსნო იყო მოწყობილი, ხანაც კი _ თოჯინების თეატრი.
1990 წელს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის, უწმინდესისა და უნეტარესის ილია II-ის ლოცვაკურთხევით ვლაქერნის ტაძარში
მსახურება განახლდა და მაცხოვრის შობის დღესასწაულზე პირველი წირვა ჩატარდა.
ამ დროიდან აქ ყოველდღიური წირვა-ლოცვები აღევლინება.
საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის, უწმინდესისა და უნეტარესის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით ვლაქერნის
ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ხატის სახელობის ტაძარში ყოველ წელს ტარდება დღესასწაული ,,ვლაქერნობა“.
ვლაქერნის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ხატის ტაძრის წინამძღვარია მიტროპოლიტი გერასიმე (შარაშენიძე),
მოადგილე _ დეკანოზი მალხაზ ჭანტურია. ამ ტაძარში მსახურობენ დეკანოზები: ფრიდონ ასათიანი, იოსებ მალანია.
მღვდლები: გიორგი ჯანაშია, პანტელეიმონ ფაცაცია. დიაკონი გიორგი ფაცაცია. სტიქაროსნები: გიორგი ფიფია (მთავარი),
იაკობ კვარაცხელია, გელა ქორთუა, ზაურ ჯალაღონია, რევაზ ჯანაშია, ელგუჯა კიკალია, პაატა მესხია, ვახტანგ
ყუფუნია, ლევან გეთია, გიორგი ფოფხაძე, რომანოზ იზორია, ირაკლი სალია, თორნიკე ხუბუტია, ნიკოლოზ როგავა, ცოტნე ჭანტურია,
კონსტანტინე ჭითანავა, დიმიტრი არდაშელია, საბა კვირაია, რომანოზ ხასია, თამაზ ჩხოლარია, მატათა
ლაგვილავა, კონსტანტინე ხაფავა, დავით დარასელია, მანუჩარ მიქავა, საბა აშორდია, ირაკლი მამფორია. მედავითნეე-
გვ126
ბი: ნინო კაკაჩია, ზაზა წულაია, პანტელეიმონ ჟვანია, ხვიჩა ჩაგინავა, გიორგი ჯანაშია. მგალობლები: ქალთა გუნდი _
ელისაბედ ჯიქია, მაია ბოკუჩავა, ქეთევან შენგელია, მარიამ ხასია, ასმათ ეზუგბაია, თამარ ღურწკაია, ცირა ჭკადუა, მარიამ გუჩუა,
ქეთევან ხარჩილავა, ლანა კუხალეიშვილი, ნინო ლომიძე, ეკატერინე ქარჩავა, ხათუნა ჯიქია; ვაჟთა გუნდი
_ ირაკლი მამფორია, დავით დარასელია, ლექსო გაბეჩავა, ზაზა ზარქუა, ნიკოლოზ მიხაელენკო, დიმიტრი არდაშელია.
მესანთლეები: მარინე თორდია, ლარისა კანდელაკი, ნატალია ბულია, ელისაბედ ფიფია, თამარ ფერაძე.
ზუგდიდის წმინდა გიორგის ტაძარი
წმიდა გიორგის ტაძარი მდებარეობს ქ. ზუგდიდის შესასვლელთან. იგი მე-19 საუკუნის 60-იან წლებში თავად ნიკო დადიანის ხელშეწყობით აუგია
ივანე ჩილაჩავას.
გასული საუკუნის დასაწყისში წმ. გიორგის ტაძარში სიცოცხლის ბოლომდე მსახურობდა მღვდელი ვასილ წულა-
გვ127
ია. მისი გარდაცვალების შემდეგ ტაძარში მსახურობდნენ მღვდელი ბესარიონ ფარულავა და დიაკონი მიხა სვანიძე,
რომელთა გარდაცვალების შემდეგ კომუნისტებმა ტაძარი დახურეს.
ღვთის ნებითა და განგებით, უღმრთოთა მიერ დახურულ ტაძარს მფარველი გამოუჩნდა _ აწ განსვენებული სქემმონაზონი ქეთევანი (მებონია).
იგი შვილივით უვლიდა და ელოლიავებოდა ტაძარს. დედა ქეთევანს ამ დროს გვერდში
ედგნენ გოჩა სამუშია (ამჟამად იღუმენი იოანე) და აწ განსვენებული იღუმენი ზაბულონი (თევდორე კვირკველია).
1995 წლიდან უწმინდესისა და უნეტარესის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით მღვდელმსახურება განახლდა. ტაძარში
პირველი ღვთისმსახურება ჩვენი ეპარქიის მოძღვართმოძღვარმა, აწ განსვენებულმა დეკანოზმა ამირან შენგელიამ აღავლინა.
ტაძრის აღდგენა-განახლების საქმეში დიდი წვლილი მიუძღვით აწ განსვენებულ სქემმონაზონ აბრაამსა (რევაზ
ბუკია) და იპოლიტე გულუას.
2011 წელს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევითა და ტაძრის ქტიტორის პაპუნა
კონჯარიას ფინანსური შემწეობით ტაძრის სრული რეკონსტრუქცია განხორციელდა.
პროექტი შეადგინა არქიტექტორმა ფრიდონ პერტახიამ. მანამდე არსებული გუმბათოვანი ტაძარი გადაკეთდა, მოიხატა, აშენდა სამრეკლო,
სატრაპეზო და საკვირაო სკოლა. 2013 წელს განახლებული ტაძარი აკურთხა მიტროპოლიტმა გერასიმემ.
ამ ტაძარში სხვადასხვა დროს მსახურობდნენ დეკანოზები: ფრიდონ ასათიანი და ზაბულონ ქობალია.
2001 წლიდან ტაძრის წინამძღვარია დეკანოზი ანდრია ლიპარტია.
2014 წლიდან თანამწირველია დეკანოზი ნიკოლოზ ლატარია.
ტაძარში მსახურობენ: მედავითნე გიორგი ქარდავა; სტიქაროსნები: ბექა და ლუკა ძიმისტარიშვილები, ამირან
და იოანე ლიპარტიები, საბა ნაყოფია, გოდერძი გრიგოლავა, ლაშა გრიგოლავა, ლუკა ზარანდია, აკაკი ოთხოზორია, ბესარიონ ლატარია,
მარკოზ არტემენკო. მგალობლები: სალომე
გვ128
ბუკია, ელისაბედ სორდია, ნონა ალანია, ნონა გეგელია, მაია გახარია, მაია დარასელია, ანასტასია უბილავა,
ნესტან პერტაია, ირმა ბუკია, სოფიო და რუსუდან ხაბურზანიები, ნინო, მარიამი და ანა ჭანიები. მესანთლეები: ნელი ფარჯიკია, ნანი
კუკავა, ნარგიზა პერტაია.
ტყაიის წმინდა გიორგის ტაძარი
სოფელ ტყაიის დღევანდელი ტერიტორია ადრე ტყით ყოფილა დაფარული და დადიანთა სანადირო ადგილს წარმოადგენდა.
აქედან წარმოიშვა სახელწოდება ,,ტყაია“, რაც მეგრულად ტყიან ადგილს ნიშნავს. დადიანებს ეს ადგილები
ჩიქოვანებისთვის უანდერძიათ, რომელთა შთამომავლობა დღესაც ცხოვრობს სოფელში.
გასული საუკუნის პირველ წლებში, სოფლის მკვიდრმა სიმონ ბეჟანის ძე ჩიქოვანმა, რომელსაც მემკვიდრე არ ჰყავდა,
გვ129
თავისი საცხოვრებელი ადგილ-მამული დაულოცა ახლო ნათესავს _ ბარდღა ჩიქოვანს, რომელსაც, ანდერძის მიხედვით, წმ. გიორგის ტაძარი უნდა აეშენებინა.
ბარდღა ჩიქოვანმა მონდომება არ დაიშურა და ტაძარი 1910-1912 წლებში ააშენა.
კედლების ასაშენებელი აგური ადგილზე დაამზადეს, თუნუქის სახურავი სტამბოლიდან ჩამოიტანეს და ღვთის
შემწეობითა და სოფლის თანადგომით დიდებული ეკლესია აშენდა. ანდერძის მიხედვით, აქვე დასაფლავებული არიან
სიმონ ჩიქოვანი და მისი მეუღლე.
ახალაშენებულ ტაძარში 1914 წელს ეპისკოპოს ლეონიდეს (ოქროპირიძე) კურთხევით მედავითნედ დაუდგენიათ ამავე
სოფლის მკვიდრი ნიკოლოზ ქუხილავა, რომელიც 1925 წლიდან სამღვდელო ხარისხში აყვანილი, მიუხედავად მრავალი
განსაცდელისა, სიცოცხლის ბოლომდე ასრულებდა ღვთისმსახურებას. 1990 წლიდან ადგილობრივმა მცხოვრებლებმა
მიხეილ ჩიქოვანის ხელმძღვანელობით ეკლესიის აღდგენითი
სამუშაოები დაიწყეს. დემურ ფიფიას თაოსნობით ტაძარი
ახლიდან გადაიხურა თუნუქის სახურავით, რომელიც მოსკოვიდან გამოაგზავნა სოსო ხვიჩიამ. მან ასევე 2007 წელს ჩამოიტანა ზარები და გამოცვალა კარ-ფანჯრები, 2020 წელს კი
შეაღებინა სახურავი და დღესაც ცდილობს ტაძრის გამშვენებას.
ტაძრისათვის საჭირო ინვენტარების შესაძენად თანხა შემოსწირეს ბარდღა ჩიქოვანის შვილებმა და შვილიშვილებმა.
2000 წელს ზუგდიდისა და ცაიშის ეპისკოპოსმა გერასიმემ
აკურთხა აღდგენილი ტაძარი და წინამძღვრად დეკანოზი გაბრიელ გულორდავა დაადგინა, ხოლო 2003 წლიდან ტაძრის
წინამძღვარია დეკანოზი გალაკტიონ ფიფია.
მედავითნე-მგალობლები: ლიანა და ნანი შონიები, ლირა
უბილავა, ლეილა ჭიჭინაძე, აზა ჩიქოვანი, ნუნუ მიქავა.
სტიქაროსნები: თენგიზ ალშიბაია, გულიკო და საბა ჭიჭინაძეები, მათე მიქავა, გიორგი ჯანჯღავა, ნიკოლოზ შეროზია.
გვ130
რუხის წმინდა ნიკოლოზის ტაძარი
XIX საუკუნის 80-იან წლებში რუხში ყოფილა წმ. ნიკოლოზის ტაძარი, რომელიც კომუნისტური რეჟიმის დროს
განადგურებას ვერ გადაურჩა.
ღვთის წყალობით, ათეული წლების შემდეგ სოფ. რუხში ტაძრის მშენებლობას საფუძველი ჩაეყარა 2001 წელს მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით.
ადგილობრივი მმართველობის თანადგომით სოფლის გამგეობის გვერდით მდებარე ტყე-პარკის ტერიტორიაზე გამოიყო ადგილი. ტაძრის მშენებლობის
საინიციატივო ჯგუფში შედიოდნენ: დეკანოზი მალხაზ ჭანტურია, ვაჟა თოდუა, სოსო ჩხაიძე, ჯეირან თოდუა, გურამ გუნავა, ალექსანდრე თოდუა, გონერ ჯანაშია,
ბესარიონ თოდუა.
სამწუხაროდ, 2008-2010 წლებში მშენებლობა შეფერხდა, 2010 წლიდან მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით
ამ ტაძრის მშენებლობის განახლება დაევალა დეკანოზ არჩილ ფიფიას. ამ საქმეში ჩართული იყო სოფლის მოსახლეობა
და სხვა ქველმოქმედები.
სოფ. რუხში წმ. ნიკოლოზის ტაძრის მშენებლობა დას-
გვ131
რულდა 2015 წელს. 2016 წელს ტაძარი მოიხატა სამხატვრო აკადემიის კურსდამთავრებულ ხატმწერ რომანოზ ეხვაიას
მიერ. ტაძრის მშენებლები იყვნენ: ეფრემ თოდუა, გიგა მკევლიშვილი, ბაჩანა თოდუა.
2016 წლის 22 მაისს, ნიკოლოზობას, ტაძრის დღესასწაულზე, ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ
რუხის წმ. ნიკოლოზის ტაძარი საზეიმოდ აკურთხა და წინამძღვრად დეკანოზი არჩილ ფიფია დაადგინა. ტაძარი თითქმის
საუკუნის შუალედის შემდეგ გაიხსნა და ღვთისმსახურება განახლდა.
ტაძარში მსახურობენ მედავითნეები: იაკობ მორგოშია, ირაკლი შენგელია, ლაშა თოდუა, იესე ფიფია. სტიქაროსნები:
გიგა ჭედია, ლექსო მამფორია, პაპუნა ჭანია, მალხაზ შამუგია, მათე სალია, ლუკა ნაჭყებია, დიმიტრი შონია, საშა ნაჭყებია,
დავით ფიფია, საბა თოლორაია, ილია ფიფია, ბესარიონ ფარცვანია, ლუკა შუკაკიშვილი. მგალობლები: რეგენტი ლია
ქუთელია, ნინო კევლიშვილი, ანა ფიფია, ნანა კევლიშვილი, იესე ფიფია, ეთერ პატარიძე. მესანთლეები: ირინე ქუთელია,
ქეთევან ჭელიძე.
სქურის მაცხოვრის შობის ტაძარი
ეს ტაძარი უძველესია, მასზე ცნობები ძალიან მწირია. სპეციალისტთა მოსაზრებებიც ერთმანეთისგან განსხვავებულია.
ზოგი მე-13 საუკუნით ათარიღებს, ზოგი _ მე-6 და ზოგი _ მე-10 საუკუნით.
ადგილობრივი მოსახლეობის გადმოცემით, თურქების შემოსევის დროს, იმის შიშით, რომ თურქებს არ წაეღოთ
სპილენძი, რომლითაც ტაძარი იყო გადახურული, ტაძრის მსახურებმა სახურავი მოხსნეს და სხვა ფასეულობებთან
ერთად შეინახეს. თქმულების თანახმად, თურქობა დიდხანს გაგრძელდა და ის ხალხი აღესრულა, რომელმაც ეს განძი ორ
გვ132
მდინარეს შორის გადამალა. სქურში ჭანისწყალს ხუთი მდინარე ერთვის და რომელ ორ მდინარეს შორის არის დამალული
ეს განძი, ვერ მიაგნეს.
უსახურავოდ დარჩენილი ტაძრის გუმბათი ჩამოინგრა, თუმცა იშვიათი ჩუქურთმებით დამშვენებული ტაძარი
კირქვით იყო ნაშენები და ამ ლამაზი ჩუქურთმების ნაშთები დღესაც შემორჩენილია.
ტაძარი 2014-2016 წლებში საქართველოს კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლთა დაცვის (უფროსი ნიკოლოზ ანთაძე) დაფინანსებით,
არქიტექტორ დოდო ჩიკაიძისა და სამუშაოთა მწარმოებელ ედიშერ ჯანჯულიას თანამშრომლობით აღადგინეს.
ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვაკურთხევით აღდგენილ ტაძარში წირვა-ლოცვა აღევლინება დღესასწაულებსა და ზოგჯერ კვირა დღეებში,
რადგან აღდგენითი სამუშაოები დასრულებული არ არის.
გვ133
კოკის წმინდა გიორგის ტაძარი
საქართველოს ძეგლთა დაცვის კომიტეტის სპეციალურმა კომისიამ კოკის პირვანდელი ტაძრის აშენების თარიღად
XII-XIII საუკუნეები მიიჩნია. ეს ტაძარი 1855 წელს რუსეთთურქეთის ომის დროს მტარვალებს დაუნგრევიათ. ომის
შემდეგ იმავე ადგილას აუგიათ ხის ეკლესია, მაგრამ დროთა განმავლობაში ისიც დანგრეულა. ის, რისი დანგრევაც
თურქებმა ვერ მოასწრეს, უღმრთო ხელისუფლებამ დაშალა და გაანადგურა. ეკლესიის გარშემო სასაფლაო მოუწყვიათ,
ხოლო ნაეკლესიარი თანდათან ნაგავსაყრელად გადაუქცევიათ. სოფლის მოსახლეობაში არ შემორჩა ცნობა იმის შესახებ,
თუ ვისი სახელობის იყო პირვანდელი ტაძარი, მათ ამ საქმის გამოკვლევა სპეციალისტებს მიანდეს. ისტორიკოსმა
მამანტი პაჭკორიამ არქივის მასალები მოიძია და აღმოჩნდა, რომ ცხრა საუკუნის წინ აშენებული ეკლესია წმ. გიორგის
სახელობის ყოფილა. საეკლესიო უწყების 1908 წლის მონაცემების მიხედვით, კორცხელის ოლქის მთავარხუცესის ზედამხედველობაში
მყოფ ტაძრებში მსახურ სასულიერო პირთა შესახებ მონაცემებში მოხსენიებულია კოკის წმ. გიორგის
გვ134
სახელობის ეკლესია, მღვდელი ნესტორ ცხაკაია, მედავითნე ავქსენტი შონია და მამასახლისი მანუჩარ წულეისკირი.
ტაძრის აღდგენით სამუშაოებს ხელმძღვანელობდა დეკანოზი ფრიდონ ასათიანი, რომელიც ასევე იხდიდა პარაკლისებს.
ტაძრის ქტიტორის ანზორ (აბრაამ) ნარმანიას, თემურ ნარმანიას, ოთარ ქვარაიას, ბუაძეებისა და სოფლის მოსახლეობის მონაწილეობით
აშენდა კოკის წმ. გიორგის ტაძარი.
2003 წლის 21 ივლისს ზუგდიდისა და ცაიშის ეპისკოპოსმა გერასიმემ (შარაშენიძე) აკურთხა წმ. გიორგის ტაძარი.
ტაძრის წინამძღვარია მღვდელი გიორგი თოლორაია. მედავითნეები: ბაკურ ქვარაია, ლუკა შომახია. სტიქაროსნები:
ნიკოლოზ შედანია, თეიმურაზ ჭედია, ლევან ჯიჭონაია, იოანე ნარმანია, გაბრიელ შენგელია, ირაკლი რიგვავა, ომარ
ქვარაია, მიქაელ შედანია, მათე აბსანძე, ლუკა ალფენიძე, გიორგი თორია. მგალობლები: ნინო ქვარაია, სოფიო ბარქაია,
რუსუდან ლაცუჟბაია, ხათუნა კვარაცხელია.
განმუხურის ღმრთისმშობლის მიძინების ტაძარი
გვ135
ბატონმა ოთარ დარჯანიამ გარდაცვლილი დედის სახელზე სოფ. განმუხურში ადგილობრივი მოსახლეობის მონაწილეობით ღმრთისმშობლის მიძინების ტაძარი ააშენა.
2007 წელს მიტროპოლიტმა გერასიმემ (შარაშენიძე) აკურთხა ტაძრის საძირკველი, ხოლო 2013 წლის 25 ნოემბერს _ განმუხურის ღმრთისმშობლის სახელობის ტაძარი, რომლის
წინამძღვრად დადგინდა დეკანოზი ლუკა ანთია. იგი ამ ტაძარში მოღვაწეობდა 2021 წლამდე. ამავე წლის 22 თებერვალს ტაძრის წინამძღვრად დადგინდა მღვდელი გიორგი
თოლორაია. ტაძრის მედავითნეები არიან თამარ ახალაია და დავით მიშველია, სტიქაროსნები _ ნოდარ ხუფენია, გურამ ახალაია, ლევან ხუბუა და ამირან ანჩაბაძე.
ზედაეწერის წმინდა გიორგის ტაძარი
სოფ. ზედაეწერის წმ. გიორგის ტაძარი არის მონოლითური ნაგებობა, ჯვარ-გუმბათოვანი ფორმის. მოპირკეთებულია
ეკლარის ქვით; გადახურულია სპილენძის სახურავით; შიდა
გვ136
სივრცე მობათქაშებულია; ტაძრის ეზო შემოსაზღვრულია გალავნით; შემოსასვლელ ჭიშკართან აგებულია სამრეკლო,
ტაძრის ეზოში _ სამრევლო სახლი _ სატრაპეზო, მოსასვენებელი ოთახი და ბიბლიოთეკა.
ტაძრის მშენებლობა დაიწყო 2002 წელს ქტიტორისა და ქველმოქმედის, წარმოშობით ზუგდიდელი ბიზნესმენის
პანტიკო (ვაჟა) თორდიას ხელმძღვანელობითა და დაფინანსებით. 2014 წლის 5 მაისს ტაძარი წმ. გიორგის სახელზე
აკურთხა ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ (შარაშენიძე). ტაძრის წინამძღვრად დადგინდა მღვდელი (ამჟამად დეკანოზი)
პავლე გოგოხია.
ტაძარში მსახურობენ მედავითნეები: ბათუ შულაია, სალომე გოგოხია, მარიკა ჯანაშია. სტიქაროსნები: გიორგი
(ჯემალ) გვარმიანი, გიორგი (ემზარ) კვიციანი, ალექსანდრე გერგედავა, დავით ბერაია, იოანე გოგოხია. მესანთლე: ნონა
ცირამუა.
დარჩელის წმინდა გიორგის ტაძარი
გვ137
2008 წლის 5 აგვისტოს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით სოფ. დარჩელის წმ.
გიორგის ტაძრის მშენებლობა დაიწყო ქტიტორმა ვლადიმერ აბსანძემ და დასრულდა 2016 წლის 2 ნოემბერს. ამავე წლის 6
ნოემბერს ტაძარი აკურთხა მიტროპოლიტმა გერასიმემ.
ტაძრის მშენებლობაში უდიდესი წვლილი შეიტანა სოფლის მოსახლეობამ, განსაკუთრებით აღსანიშნავია: მურმან სიჭინავას, ვლადიმერ ოთხოზორიას, დავით ბიგვავას,
გრიგოლ ჭედიას, ლადო თორიას, მანუჩარ აბულაძის, ლევან ყორშიასა და ჯუმბერ ჯიქიას თავდადებული შრომა. ტაძრის წინამძღვრისა და სტიქაროსნების ძალისხმევითა
და მონდომებით განაშენდა ტერიტორია, გამშვენდა ტაძარი და უმეტესი ნაწილი მოიხატა ფრესკებით, აშენდა სატრაპეზო (საკვირაო სკოლა) და სამრეკლო. ტაძრის წინამძღვარია დეკანოზი
კონსტანტინე ხვიჩია. მოღვაწეობენ სტიქაროსნები: ზვიად ოთხოზორია (მთავარი სტიქაროსანი), ზურაბ მანია, მიქაელ აბსანძე, ზვიად აბსანძე, მარლენ (მიქაელ) აბსანძე, მიქაელ
ეჯიბია, ბექა ბიგვავა, ერასტი მაქაცარია, გიორგი ნაჭყებია, დათა ქორთუშვილი, გაბრიელ აკობია, გიორგი ობგაიძე, იოანე აბსანძე. მედავითნეები: ნიკოლოზ ოთხოზორია, დავით
ყორშია, მარიამ ბარამია, ნიკოლოზ აბსანძე. მგალობლები: თამარ ჩუხუა, ივლიტა ბუკია, ფატიმა ეჯიბია, ელისაბედ ოთხოზორია, ირინა კაკაჩია, ლია მებონია. მესანთლე თამარ გობეჩია.
გვ138
დავითიანის (თარგამული)
მთავარანგელოზთა დასის ტაძარი
სოფელ დავითიანის მთავარანგელოზთა დასის სახელობის ტაძრის მშენებლობას საფუძველი ჩაეყარა 2007 წელს. ტაძრის მშენებლობა დაიწყო ნაეკლესიარზე,
რომელიც XX საუკუნეში საბჭოთა პერიოდის ათეისტებმა დაანგრიეს. სოფლის უხუცესი თაობის გადმოცემით, ტაძარი მთავარანგელოზთა
სახელობის ყოფილა. ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს (შარაშენიძე) ლოცვა-კურთხევით ტაძრის მშენებლობა დაიწყო ადგილობრივმა მკვიდრმა ბადრი აბაკელიამ.
ძირითადი სამუშაოები შესრულდა ადგილობრივი მოსახლეობის დახმარებით. მშენებლობის პერიოდში პარაკლისებს იხდიდა კახათის წმ. გიორგის ტაძრის წინამძღვარი, დეკანოზი
გაბრიელ გულორდავა.
2012 წელს დასრულდა ტაძრის მშენებლობა. ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ (შარაშენიძე) ამავე
წლის 21 ნოემბერს, მთავარანგელოზობის დღესასწაულზე, აკურთხა ტაძარი და წინამძღვრად დაადგინა მღვდელი ირაკლი ძიმცეიშვილი,
ხოლო 2017 წლის 30 ივლისს ზუგდიდისა და
გვ139
ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ მთავარანგელოზთა დასის ტაძრის წინამძღვრად დაადგინა მღვდელი (ამჟამად დეკანოზი) ლაზარე ჯიქია.
ტაძრის ტერიტორიაზე მიმდინარეობს საკვირაო სკოლის მშენებლობა და ტაძრის მოხატვითი სამუშაოები. მოხატვას
ასრულებენ ხატმწერები: ვლადიმერ ხუციშვილი და ხარება გოგაშვილი. საკურთხევლის მოხატვა და საჭირო ინვენტარებით მომარაგება უზრუნველყვეს
მზია აბსანძემ და ლევან მესხიამ.
მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით ტაძრის წინამძღვარი, დეკანოზი ლაზარე ჯიქია, სმენადაქვეითებულ
ადამიანებთან კომუნიკაციის დასამყარებლად ჟესტურ ენას სწავლობს. სმენადაქვეითებულები თითქმის ყოველ კვირა
დღეს დადიან ტაძარში, ჟესტურ ენაზე ისმენენ ლოცვებს და ეზიარებიან.
ტაძარში მსახურობენ: მედავითნები მიქაელ აბაკელია და გიორგი გარდავა; სტიქაროსნები: ირაკლი უბილავა, ოთარ
გარდავა, ლევან მაქაცარია, ზურაბ არახამია, ზურაბ გულორდავა, ნიკოლოზ გულორდავა, ილია აბაკელია, ირაკლი
გვასალია, ნიკოლოზ აბაკელია, ბართლომე ჯიქია, ნიკოლოზ ტორჩინავა, ლუკა შამუგია, იოანე აბაკელია, გიორგი თოლორაია, გიორგი ქარჩავა, მალხაზ ტურავა,
ბაჩანა ფაცაცია; მგალობლები: თამარ ხაზალია (რეგენტი), თამუნა მიქავა, ჯილდა ხუბუა, ეკატერინე აბაკელია, ნინო ჟიჟბაია, სოფიო შამათავა,
ნინო გარდავა, ეკატერინე კვარაცხელია; მესანთლე ანა ცაავა; ტაძრის მებაღეა ამავე სოფლის მკვიდრი რამაზ ბიგვავა.
გვ140
ანაკლიის წმინდა ნიკოლოზის ტაძარი
ანაკლიის ძველი ტაძრის ნანგრევებზე ზუგდიდელმა ბიზნესმენმა თემურ ქარჩავამ ააშენა წმ. ნიკოლოზის ტაძარი.
მშენებლობას საფუძველი ჩაეყარა 2003 წელს.
რადგან ანაკლიის მიმდებარე სოფლებში ტაძარი არ არსებოდა და აქაურ მოსახლეობას წირვა-ლოცვაზე ზუგდიდში
უწევდა სიარული, ტაძრის მშენებლობა აუცილებელი იყო. ამ საქმეში დიდი თუ პატარა, რისი საშუალებაც ჰქონდათ,
მონაწილეობას იღებდა.
2007 წლის დეკემბერში პირველი წირვა აღავლინა მეუფე გერასიმემ. 2016 წლის მაისამდე წინამძღვრად იყო მღვდელი
დავით როგავა. 2016 წლის მაისიდან მეუფე გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით ტაძრის წინამძღვრად დაინიშნა დეკანოზი
გიორგი ვაჩეიშვილი.
ტაძარში მსახურობენ: მედავითნეები _ ლევან კარბაია და გიორგი გიგინეიშვილი; სტიქაროსნები _ ნუგზარ გაბელია,
მანუჩარ აბულაძე, საშა სახეიშვილი, მამუკა კოკაია, გიორგი სართანია, ნიკოლოზ ბალოიანი, ლუკა ქირია, ნიკოლოზ ცხა-
გვ141
დაია; მგალობლები _ თინათინ სიჭინავა (რეგენტი), მარინა
სორდია, მედიკო გაბელია, ანა ვაჩეიშვილი, სალომე გიგინეიშვილი, სალომე რაზმაძე, თამუნა რაზმაძე.
კახათის წმინდა გიორგის ტაძარი
სოფელ კახათის მკვიდრის სოლომონ კაკულიას სურვილს, რომ თავის მშობლიურ სოფელში ტაძარი აეშენებინა, დაემატა სხვა მიზეზიც.
მას ტრაგიკულად დაეღუპა ახალგაზრდა დისშვილი _ გიორგი ხუხია და გადაწყვიტა, გარდაცვლილი
დისშვილის სულის საცხონებლად წმ. გიორგის ტაძარი აეშენებინა.
XX საუკუნის დასაწყისში ამავე სოფელში არსებობდა წმ. გიორგისა და ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ტაძრები,
რომლებიც, სამწუხაროდ, გასაბჭოების შემდეგ დაანგრიეს.
2002 წელს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევითა და სოლომონ კაკულიას დაფინანსე-
გვ142
ბით სოფ. კახათში საფუძველი ჩაეყარა წმ. გიორგის ტაძრის აშენებას.
2004 წლის 7 ნოემბერს მეუფე გერასიმემ აკურთხა ტაძარი და მის წინამძღვრად დადგინდა დეკანოზი გაბრიელ
გულორდავა, რომელიც დღემდე მსახურობს ტაძარში.
2010 წელს ტაძრის ეზოში გაიხსნა კახათის წმ. გიორგის სახელობის სასულიერო გიმნაზია. მორწმუნე ადამიანების
შვილები, საერო განათლებასთან ერთად, ეზიარებიან ქრისტიანულ სარწმუნოებას და იღებენ სულიერ საზრდოს.
კახათის წმ. გიორგის ტაძარში მსახურობენ: წინამძღვარი, დეკანოზი გაბრიელ გულორდავა; მღვდელი ალექსანდრე
შედანია; მედავითნეები: ტიხონ შენგელია, ალექსანდრე ჟიჟბაია, მირონ ჩხოლარია, დემეტრე ზარქუა, ზაზა გაბეჩავა;
მგალობლები: თორნიკე კვარაცხელია, ტიხონ შენგელია, რომანოზ შამუგია, გიორგი სიჭინავა; სტიქაროსნები:
ზური გუგუჩია, მამუკა შაკაია, ლევან ზარქუა, ზაზა მალანია, ტატო ნარმანია, დათო ესართია, ბუბა გერლიანი, ლუკა ქირია,
ნიკოლოზ თოლორაია, გიორგი შედანია, გიორგი ჭკადუა, ბაკურ ალფენიძე, დემეტრე ღვინჯილია, ანდრია ქარდავა.
გვ143
ზუგდიდის ღმრთისმშობლის შობის ტაძარი
ტაძრის მშენებლობა დაიწყო 2004 წელს და დამთავრდა 2007 წელს. ტაძრის ქტიტორია აწ განსვენებული ვალენტინა
ქარდავა, რომელმაც ეს ტაძარი აფხაზეთის ომში გარდაცვლილი შვილის _ თენგიზის სულის საოხად ააგო.
ტაძრის წინამძღვარია დეკანოზი ილარიონ შენგელია.
ასევე ამ ტაძარში მსახურობენ დეკანოზი ვლადიმერ მებონია და მღვდელი დავით გიგიბერია.
მედავითნეები: გიორგი ჯანაშია, იაკობ კვარაცხელია, მერაბ ქვარაია, ლევან ეხვაია, გიორგი ბუკია, დავით ქანთარია,
იაკობ მორგოშია; მგალობლები: მაკა კალანდია, მაია ბულია, მზია კანკია, მზია აფრასიძე, რუსუდან ყალიჩავა, ნათია ყურწუა,
სოფიკო ღურწკაია, თეა ხარებავა, თამარ ქვარაია, მაია ჯიქია, მერაბ ბიგვავა, ჯანო კვირტია, დავით ბუკია, ბუბა
სორდია; სტიქაროსნები: გიორგი ნარსია, იაკობ ფიფია, ლევან ჩარკვიანი, ლევან წულაია, ალექსი ხასია, გიორგი გასაშვილი,
მიხეილ ქარდავა, ლევან თოდუა, გაბრიელ ბელქანია, ბადრი შუბითიძე, ჯუბა კვიკვინია, თენგიზ კაჭარავა, ფრიდონ ჯონჯუა,
იოანე შურღაია, გიორგი აბრალავა, ლუკა ბოხუა.
გვ144
ჯვარის ღმრთისმშობლის ხატის ,,მსწრაფლშემსმენელის“ ტაძარი
2010 წლის ივნისში ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ (შარაშენიძე) ეპარქიის სამღვდელოებასთან ერთად ყოვლადწმინდა
ღმრთისმშობლის ხატის `მსწრაფლშემსმენელის“ ტაძრის საძირკველი აკურთხა.
ტაძარს, დედის სულის საოხად, აშენებდა ქ. ჯვარის მკვიდრი აბესალომ ხასაია.
მან ტაძრის მშენებლობა დაიწყო, მაგრამ გარკვეული მიზეზების გამო დროებით შეჩერდა და ათი წელიწადი არ განახლებულა.
ტაძარს არ ჰქონდა კანკელი, იატაკი, კანკელის ხატები, აღსავლის კარები, სამკვეთლოსა და სადიაკვნოს
კარები. ტაძრის სამრეკლო დასრულდა რუსეთიდან მიღებული შემოწირულობით.
გვ145
ამის შემდეგ ტაძარს გამოუჩნდა მრავალი გულშემატკივარი, მათ შორის სოფელ ოხურეის მკვიდრი, ამჟამად ქ. მოსკოვში
მცხოვრები ვახტანგ ჯახაია და მისი და-ძმა.ტაძრის კეთილმოწყობა დასრულდა 2021 წლის იანვრის ბოლოს.
2021 წლის 27 თებერვალს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ეპარქიის სამღვდელოებასთან ერთად
აღასრულა ახალი ტაძრის კურთხევა, რაც უკანასკნელ პერიოდში პირველია ქ. ჯვარის ისტორიაში.
ტაძრის წინამძღვარია დეკანოზი ანდრია მარღანია. მედავითნეები: ამროზ ღვინჯილია და არტემ წურწუმია.
მგალობლები: მაცი ციმინტიას ოჯახი. სტიქაროსნები: პავლე აკობია, პეტრე უბილავა, მიქაელ ცხადაია, ზურაბ აკობია,
სპირიდონ ქუჩულორია.
ჭითაწყარის ხარების ტაძარი
გვ146
ჭითაწყარის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ხარების ტაძრის მშენებლობა დაიწყო 2004 წელს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ
გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით და 2005 წლის 7 აპრილს, ხარების დღესასწაულზე, ტაძარი იკურთხა და წირვა-ლოცვა აღევლინა.
ტაძრის მშენებლობის იდეა ეკუთვნის შაქრო ხარებავასა და თინა ნადარაიას ოჯახს. მათ თავიანთ შვილებთან _ ნონასა და მანანასთნ,
სიძეებთან _ როლანდ შულაიასა და ანდრია ზაქარაიასთან ერთად ხორცი შეასხეს ამ საღმრთო და საშვილიშვილო საქმეს. ისინი ტაძრის
მშენებლობის დღიდან მლოცველები და მაზიარებლები არიან.
ჭითაწყარის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ხარების ტაძრის წინამძღვარია დეკანოზი იაკობ ეხვაია. მედავითნები:
ლაზარე ლაზარია, ნიკოლოზ პაპავა. სტიქაროსნები: ბადრი ჯანგველაძე, მათე ჯინჯოლავა, მუხრან გურჩიანი, თამაზ
წყაროზია, ტრისტან სიჭინავა, ნიკა შონია, ლაშა მაქაცარია, გელა თოფურია. მგალობლები: ლაშა თოდუა, ლაშა ჯიქია, მამუკა გასაშვილი.
აღსანიშნავია, რომ ხარების ტაძრის წინამძღვარმა იაკობ ეხვაიამ, ცხენოსნობის სიყვარულით, ტაძართან ააშენა მცირე
ზომის საცხენოსნო კომპლექსი, სადაც შესაძლებელია შეზღუდული შესაძლებლობის ბავშვთა მკურნალობა,
სამედიცინო რეაბილიტაცია და სოციალური ინტეგრაცია. ამავე დროს, ხელმისაწვდომია სპორტული ცხენოსნობით დაინტერესებული ბავშვების მომზადება.
გვ147
ჯვარის ყოველთა წმინდანთა ტაძარი
ქალაქ ჯვარს ამშვენებდა IX საუკუნის წმინდა დიდმოწამე გიორგის ტაძარი `ჯგეგეს“ სახელით ცნობილი.
იგი უღმერთო ხელისუფლებასდაუნგრევია და დაწყებითი სკოლა აუშენებია.
2005 წელს, მთავარანგელოზობის დღესასწაულზე, მეუფე გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით ჯვარის ცენტრში კერძო
პირისგან შეიძინეს რვაწახნაგოვანი შენობა-ნაგებობა. აღნიშნული შენობისა და ზარების თანხა შემოსწირა ქ. მოსკოვის
მკვიდრმა სვეტლანა მაკაროვამ. ეს შენობა 2005 წლის ქრისტეშობისთვის, სხვა მრავალი შემომწირველის დახმარებით, კეთილმოეწყო და ტაძრად
გადაკეთდა. 70 წლით შეწყვეტილი წირვა-ლოცვა განახლდა ქრისტეშობის ღამისთევის ლიტურღიით და მას მერე ქ. ჯვარის ყოველთა
წმინდანთა ტაძარში ღვთისმსახურება არ შეჩერებულა. ტაძრის წინამძღვარია დეკანოზი ანდრია მარღანია.
გვ148
ჯგალის წმინდა გიორგის ტაძარი
წალენჯიხის რაიონის სოფ. ჯგალის ცენტრში დგას წმინდა გიორგის სახელობის ტაძარი. მანამდე აქ არსებობდა
კვარაცხელიების გვარის `ჯინჯიხატად~ ცნობილი სალოცავი ტაძარი.
1853 წელს სამეგრელოს მთავარმა დავით დადიანმა სამეგრელოს ეპისკოპოს თეოფანე გაბუნიას ეკლესია-მონასტრების აღწერა დაავალა.
ეპისკოპოსი თეოფანე ჯგალის წმ. გიორგის ტაძარზე წერდა: ,,..აქ ასუენია ძელი ჭეშმარიტი, რომლისა სიგრძე მტკაუელი, სისქე თითის დადება და განი
სამი გოჯი სისქითი ოთხი კუთხეზედ ახალი ჩამოხეთქილია ძულის ლევან დადიანისაგან ვერცხლის კუბოში ჩასუენებულია და შინაგან კუბოსპირი ოქროსხატებიანია,
კუბოზედ ჩაწერილია მის მიერ სკურის ეკლესიაში დაგასუენეო“. აქ აღწერილი ვერცხლის კუბო `ძელი ჭეშმარიტისათვის“ ინახება დადიანების სასახლეთა
ისტორიულ-არქიტექტურულ მუზეუმში.
გვ149
ჯგალის წმ. გიორგის ახალი ტაძრის საძირკველი იკურთხა 2004 წლის 13 სექტემბერს, ხოლო მისი მშენებლობა დაიწყო
2004 წლის 14 სექტემბერს. ტაძრის არქიტექტორია რეზო ჯანაშია, ქტიტორი _ გიორგი კვარაცხელია, მშენებელ-ინჟინერი _ მიხეილ (მიშა) გიორგაძე.
ტაძრის მშენებლობაში მონაწილეობდა სოფლის მოსახლეობა. მშენებლობა დასრულდა 2007 წელს. ამავე წლის 17 მარტს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა
გერასიმემ აკურთხა და წინამძღვრად დანიშნა დეკანოზი ილია ლუკავა, რომელიც დღემდე მოღვაწეობს ამ ტაძარში.
სტიქაროსნები: მიხეილ შელია, ლაშა კვარაცხელია, გიორგი მიქავა. მედავითნეები: თამთა ჩანგელია, თეონა კვარაცხელია,
ლიკა ხარჩილავა. მგალობლები: ბექა ზარქუა, ნიკოლოზ ლუკავა, გიორგი არახამია, ეფემია ლუკავა, ანი ხარჩილავა, ელა
კვარაცხელია. მესანთლე შორენა ბერულავა. ტაძარში მსახურება აღესრულება შაბათ-კვირასა და დღესასწაულებზე.
მახარიის წმინდა გიორგის ტაძარი
XIX საუკუნის მიწურულს სოფ. ლიის მოსახლეობას ტაძრის აშენება გადაუწყვეტია, მაგრამ საამისოდ ტერიტორია ვერ
შეურჩევია. მახარიის უბანში მცხოვრები კუხალეიშვილები სოფ. კინჩხიდან დადიანებს ჩამოუყვანიათ და ყოფილი ტაძრის მიმდებარე ტერიტორიაზე დაუსახლებიათ.
მათ ტაძრის ასაშენებლად თავიანთ კუთვნილებაში არსებული მიწა იმ პირობით შეუთავაზებიათ, თუ ტაძარი წმ. გიორგის სახელობის იქნებოდა. ღვთის შეწევნით,
დაპირებისამებრ, წაბლის ხის მასალისგან ულამაზესი წმ. გიორგის ტაძარი აუგიათ. ტაძარში პირველი მსახურება აღავლინა მღვდელმა პავლე ჭანტურიამ.
მისი ლოცვა-კურთხევით 1910 წლის სექტემბერში გაიხსნა მახარიის სამრევლო-საეკლესიო სკოლა, რომელიც დაქვემდებარებული იყო ზუგდიდის მაზრის
გვ150
სამეგრელო-გურიის ეპარქიალურ სასწავლო საბჭოს. ამ სკოლის გამგე-მასწავლებლად დანიშნეს სკოლის გახსნის ერთერთი ორგანიზატორი მიხეილ ფიფია.
ფიზიკური უძლურების გამო მამა პავლემ მსახურება ვერ შეძლო, ამიტომ ტაძარში მღვდელმსახურება გააგრძელა
მღვდელმა ნიკოლოზ ქუხილავამ. იგი დაკრძალულია ტაძრის სასაფლაოზე.
ათეიზმის ხანაში კომუნისტებს ტაძარი დაუნგრევიათ, მაგრამ უფალმა ტაძრის მოშლა არ ინება და ნაეკლესიარზე წმ.
გიორგის ტაძარი აშენდა. ამ საშვილიშვილო საქმეს სათავეში ჩაუდგა აწ განსვენებული, მხცოვანი მონაზონი დედა აკეფსიმა (ფიფია) და დაწყებული
საქმე ბოლომდე აღასრულა.
დედაომ მიაკვლია იმ სამშენებლო მასალას, რომლითაც პირვანდელი ტაძარი იყო აგებული და ისევ ტაძრის კუთვნილებაში დააბრუნა.
1984 წლის შემოდგომაზე ჭყონდიდის ეპისკოპოსმა ვახტანგმა (ახვლედიანი) აკურთხა ახლად აშენებული ტაძარი და
გვ151
დიდი ხნით შეწყვეტილი ღვთისმსახურება აღადგინა. ტაძარს მუდმივი ღვთისმსახური არ ჰყავდა და სხვადასხვა დროს
წირვა-ლოცვას აღავლენდნენ: დეკანოზი ამირან შენგელია, მღვდელი მიქაელ ასათიანი და დეკანოზი ანდრია კემულარია.
2000 წელს, ღვთის შეწევნით, ტაძარი გაფართოვდა და სარემონტო სამუშაოები ჩაუტარდა. ხის კანკელი ქვით შეიცვალა, კედლები შეიღება,
სახურავი გამოიცვალა. განახლებული ტაძარი ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ აკურთხა და წინამძღვრად დაადგინა დეკანოზი
გაბრიელ გულორდავა, ხოლო 2003 წლიდან მახარიის ტაძრის წინამძღვარია დეკანოზი გალაკტიონ ფიფია.
ტაძარში მსახურობენ მედავითნე-მგალობლები: ეგნატე სამუშია, მაია მარღანია, მზია სამუშია.
მახარიის წმ. გიორგის სახელობის ტაძრის დღესასწაული აღინიშნება 23 ნოემბერს _ გიორგობას.
ლეშამუგეს მაცხოვრის შობის ტაძარი
გვ152
ჩქვალერში, ლეშამუგეს უბანში, უძველესი ტაძარი ყოფილა აშენებული. ხალხი მას `მანცხვარის~ (მაცხოვრის) ტაძარს
ეძახდა. მატიანის ფურცლებმა შემოგვინახეს ისიც, რომ 1922 წლამდე ამ ტაძარს წინამძღვრობდა ბოლო მღვდელი ავქსენტი
ჭანტურია, რომელიც უღმრთო ხელისუფლებამ შეურაცხყო.
ამან შეარყია მამა ავქსენტის ფიზიკური და სულიერი მდგომარეობა და ლოგინად ჩავარდა.
მას შემდეგ ღვთისმსახურებაშეწყვეტილი ტაძარი სხვადასხვა დანიშნულებისამებრ გამოიყენებოდა. დროთა განმავლობაში სახურავი ჩატყდა და ტაძრის კედლები დაშლის
საფრთხის წინაშე დადგა. 1985 წლის ზაფხულში ტაძარი სოფლის მაშინდელი ხელმძღვანელის რეზო ჭანტურიას ძალისხმევით ახალი სახურავით გადაიხურა და მოსახლეობამ აღადგინა.
1999 წლის 23 ნოემბერს, გიორგობის დღესასწაულზე, ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ახლად
აღდგენილი ტაძარი მაცხოვრის შობის სახელზე აკურთხა.
ტაძარში კვლავ აღდგა შეწყვეტილი წირვა-ლოცვა, წინამძღვრად დეკანოზი ანდრია მარღანია დადგინდა.
2002 წელს ძველი კანკელის ადგილას ახალი ქვის კანკელი დაიდგა. კანკელის ხატები ეკლესიას აწ განსვენებულმა დეკანოზ დავით ფიფიას ოჯახმა შემოსწირა.
ტაძარში დაბრძანებულია მრავალი სიწმინდე: ოპტის უდაბნოში მოღვაწე წმინდა მამათა ამბროსი და ბარსანოფი
ოპტელების, დივეევოს მონასტრის მაშენებლების წმინდა მართა და წმინდა ალექსანდრას, წმინდა თეოფანე დაყუდებულის, წმინდა პანტელეიმონის, წმინდა ლუკა მახარებლის,
წმინდა ეგნატე ბრიანჩანინოვის, იოანე კრონდშტატელის ოლარის, კიევო-პეჩორის ლავრაში მოღვაწე მამათა წმინდა
ნაწილები და წმინდა იოანე მაქსიმოვიჩის კუბოს ნაწილები. ამ სიწმინდეთა უმეტესობა დატანებულია შესაბამისი წმინდანების ხატებზე,
რომლებიც დაწერილია ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის არქიტექტორ ელგუჯა გოგოხიას მიერ.
ტაძრის დღესასწაული აღინიშნება მაცხოვრის შობის დღეს. ტაძრის წინამძღვარია დეკანოზი ანდრია მარღანია.
გვ153
მუჟავის წმინდა გიორგის ტაძარი
გადმოცემის თანახმად, სოფელ მუჟავაში პატარა ხის ტაძარი იდგა. ადგილობრივ მკვიდრთაგან არავის ახსოვს,
როდის დაინგრა იგი, მაგრამ დადგა ჟამი აღდგენისა. სოფლის მკვიდრმა ოთარ არქანიამ, სოფლის მოსახლეობასთან
ერთად, ეკლესიის მშენებლობა დაიწყო.
მუჟავის ტაძარი იკურთხა 2002 წლის ქრისტეშობის დღესასწაულზე, ხოლო გიორგობის დღესასწაულზე აღევლინა სადღესასწაულო წირვა-ლოცვა.
ტაძარი დღესაც მოქმედია და აღევლინება ღვთისმსახურება. ტაძრის წინამძღვარია დეკანოზი ფრიდონ ასათიანი.
მედავითნე ფლორა შონია, სტიქაროსანი გიორგი კანკია..
გვ154
ჭკადუაშის წმინდა გიორგის ტაძარი
2003 წლის 3 ივნისს ზუგდიდისა და ცაიშის ეპისკოპოს გერასიმეს (შარაშენიძე) ლოცვა-კურთხევით საფუძველი
ჩაეყარა ჭკადუაშის წმ. გიორგის ტაძრის მშენებლობას.
ტაძრის ქტიტორია ჭკადუაშის მკვიდრი, მოსკოვში მოღვაწე ბიზნესმენი გიორგი (გურიკა) ყუფუნია, რომელმაც
ტაძარი თავისი სოფლის მკვიდრთ ერთადერთი მიზნით აუშენა, რწმენაწართმეული და უმიზნოდ მოარული ხალხი
შემობრუნებულიყო ღმრთისკენ და მათ სულიერი საზრდო მიეღოთ.
ტაძრის მშენებლობა მიმდინარეობდა 6 წელიწადი და 2009 წლის 19 ნოემბერს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ
გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით გაიხსნა ქართველი ერის უდიდესი წმინდანის, წმ. გიორგის სახელობის ტაძარი.
ტაძრის მშენებლობას ხელმძღვანელობდნენ: გიორგი ყუფუნიას ძმა _ იუზა ყუფუნია, პროექტის ავტორი – ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის
არქიტექტორი ელგუჯა გოგოხია, მშენებელ-ინჟინერი კახა შონია და კონსტრუქტორ-კონსულტანტი ალექსანდრე გერგედავა.
გვ155
2009 წლიდან 2016 წლამდე ტაძრის წინამძღვარი იყო მღვდელი (ამჟამად დეკანოზი) ვლადიმერ მებონია.
2016 წლის 23 ნოემბრიდან აქ მოღვაწეობს მამა მიქაელი (რიგვავა), რომელიც მღვდლად 2015 წლის 23 ივლისს
აკურთხეს, ხოლო დეკანოზობა 2021 წლის 6 მაისს მიიღო.
ტაძრის წინამძღვარს ეხმარებიან ღვთის მიმართ რწმენითა და უდიდესი სიყვარულით გულანთებული ახალი თაობის
წარმომადგენლები: სტიქაროსნები _ ილია ანთია, მიშიკო გედენიძე, ნიკოლოზ გულორდავა, შოთიკო მორგოშია, გიორგი მორგოშია,
ლუკა ანთია, გიორგი რაფავა, მიხეილ ჩემია, ვაკო ჭითანავა, რადიკ ანთია, ლუკა ჭანტურია, ზურაბ ჭანტურია, ბასილი გაბისონია, მაცი პაპავა, ლუკა გაბისონია;
მგალობლები _ ქეთევან ჯალაღონია, ანი შელია, მონიკა გედენიძე, ანი ბჟინავა, ლინდა ბერულავა, ნანა შონია, თამარ
დარასელია, ნანი ყორშია; მედავითნეები _ ლევან ეხვაია, გიორგი ესებუა, გიორგი მაქაცარია, ჯილდა ჯინჯოლავა, ირინე
კალანდია, ლია გაბისონია; მესანთლე _ ირინა ჭითანავა.
ნარაზენის ხარების ტაძარი
გვ156
2001 წლის 4 აპრილს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევითა და ბორის (რეზო) ლომაიას
ინიციატივით სოფ. ნარაზენში საძირკველი ჩაეყარა ხარების ტაძრის მშენებლობას, რომელიც დაიწყო კეთილი ადამიანების შემოწირულობებით,
მაგრამ უსახსრობის გამო 2012 წლამდე მშენებლობა ორჯერ შეჩერდა.
2012 წელს ნარაზენელი ნუკრი ხასიას ინიციატივითა და საქველმოქმედო ორგანიზაცია `ქართუ ჯგუფის“ დაფინანსებით სამშენებლო სამუშაოები განახლდა და ტაძართან
ერთად აიგო საკვირაო სკოლა, სატრაპეზო, სამზარეულო, კეთილმოეწყო ტაძრის შიგნითა ტერიტორია და ეზო შემოკავდა გალავნით. ტაძარში რეგულარულად აღესრულებოდა
წირვა-ლოცვა.
2021 წლის 5 ივნისს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმემ ტაძარი აკურთხა. მისი გახსნის დღიდან წინამძღვარია დეკანოზი ბესარიონ ცინდელიანი, რომელიც ტაძრის
კურთხევის დღეს საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით დაჯილდოვდა გამშვენებული ჯვრის ტარების უფლებით.
ტაძარში დიაკვნები არიან გრიგოლ კონჯარია, ლევან ბიგვავა. მედავითნეები: ბაკურ კალანდია, კონსტანტინე კორკელია. სტიქაროსნები: ვალერიანე მესხი, ილია ცინდელიანი,
ისიდორე ცინდელიანი, გიორგი თოდუა, ზვიად ნარსია, ზურაბ თოდუა, ლევან გაბედავა, ლომისი წერეთელი, ჯონი სხულუხია, თომა ცინდელიანი, ნიკოლოზ თოდუა,
კობა მოლაშხია, გოჩა ჩუხუა, ფრიდონ კუტალია, მალხაზ თოდუა, გოგიტა კორკელია, დაჩი კორკელია, გიორგი ქუცურუა. მგალობლები:
ირმა ღურწკაია (რეგენტი), ხატია ბიგვავა, ლალი ავალიანი, კესარია ცირდავა, ირინა თამლიანი, თამარ ღურწკაია, აზა ნანავა, ლელა თოდუა, ნათია ჯომიდავა, ირმა კუტალია, მარიამ
კუტალია, მზევინარ ციმინტია
გვ157
რიყის წმინდა გიორგის ტაძარი
ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით რიყის წმ. გიორგის სახელობის ტაძრის
მშენებლობას საფუძველი ჩაეყარა 2001 წლის 3 ივლისს და დამთავრდა 2014 წლის 22 ნოემბერს. ტაძარი იმავე დღეს
აკურთხა მეუფე გერასიმემ. მშენებლობა და ეზოს კეთილმოწყობა განხორციელდა ქტიტორ ზვიად ჯოჯუასა და სოფლის
მოსახლეობის დაფინანსებით.
ტაძრის მშენებლობას თაოსნობდნენ მურმან ვეკუა, ტარიელ ლიპარტია, ელგუჯა ძიმცეიშვილი. ასევე ამ საქმეში აქტიურად მონაწილეობდნენ გონერი დიდიძე,
რომან შონია, ტიტო ლიპარტია, ანზორ გახოკიძე, მიზანი ვეკუა, შარმაზი ვეკუა, ოთარ ვეკუა, ომეხი აბრალავა, გერონტი ლემონჯავა, ნუგზარ ვეკუა, ლენტრო ჯოჯუა,
მერაბ გოგია, გივი ჯალაღონია, გუჯა ძიმცეიშვილი და სხვ..
გვ158
ტაძარში წირვა-ლოცვას აღავლენს და საკვირაო სკოლას ხელმძღვანელობს წინამძღვარი დეკანოზი იაკობ ქარდავა.
სტიქაროსნები: შარმაზ ვეკუა, დიმიტრი შონია, კულა კირთაძე, საბა ხუბუტია, გიორგი და ანდრო პერტაიები. მედავითნე:
დავით პერტაია. მგალობლები: თამარ ფაცაცია, ანი პერტაია. მესანთლეები: მზია ხუბულავა, პარასკევა კუხალეიშვილი.
ეწერფერდის წმინდა კვირიკესა და ივლიტას ტაძარი
წმინდა მოწამეთა კვირიკესა და ივლიტას ტაძარი, რომელიც XVII საუკუნით თარიღდება, აღადგინეს 2000 წლის ზაფხულში.
ტაძარს სახურავი არ ჰქონდა და კედლები ხავსით იყო
გვ159
დაფარული. წალენჯიხის იმდროინდელი გამგებლის დავით ქანთარიას თაოსნობით ეკლესიისათვის სახურავი შეიძინეს.
სოფლის მოსახლეობასთან ერთად ამ დიდებულ საქმეს ხელმძღვანელობდნენ დათო ხასაია და ნუნუ უბილავა. მეუფე
გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით ტაძარი გაიხსნა 28 ივლისს, ტაძრის დღესასწაულის დღეს.
წმინდა მოწამეთა სახელზე არსებული ტაძარი მეუფე გერასიმემ სამღვდელოებასთან ერთად აკურთხა და სავედრებელი პარაკლისი გადაიხადა.
აქ ყოველწლიურად, ტაძრის დღესასწაულზე, იკრიბება სოფლის მოსახლეობა და სადღესასწაულო წირვა-ლოცვა აღევლინება.
ჯიხაშკარის ხარების ტაძარი
ჯიხაშკარის ხარების სახელობის ტაძარი სოფლის ცენტრში, ზუგდიდიდან 15 კმ-ზე, მდებარეობს. ტაძარი გარედან
ნაშენია რიყის ქვის წყობით, შიგნით _ ქართული წითელი
გვ160
აგურით, ბაზილიკის შიდა კედლები შელესილია, გადახურულია ქართული კრამიტით. მშენებლობის პროცესშია სამრევლო სკოლა და სატრაპეზო.
ტაძრის პირველი წინამძღვარი გახლდათ დეკანოზი ფრიდონ ასათიანი. სხვადასხვა დროს ტაძარში მსახურობდნენ: დეკანოზები გიორგი ვაჩეიშვილი და მიქაელ რიგვავა;
მღვდლები: რომანოზ ხაბურზანია, გიორგი ჯანაშია. ამჟამად ტაძრის წინამძღვარია მღვდელი რომანოზ ხაბურზანია.
ტაძარში მსახურობენ: მედავითნეები ქეთევან გურჩიანი, მალხაზ ლუკავა; სტიქაროსნები ირაკლი და ნიკოლოზ ლუკავები, ზურაბ (გიორგი) კვარაცხელია.
უგურყელის (ოდიში) წმინდა გიორგის ტაძარი
გვ161
სოფ. ოდიშში XX საუკუნის დასაწყისამდე უგურყელის წმ. გიორგის სახელობის ტაძარი იდგა. ,,უგურყელი“ _
განუყრელს, განუყოფელს ნიშნავს. ამ ტაძარში ესვენა ხატი, რომელსაც ,,უგურყელი“ ერქვა. მასზე გამოსახული ყოფილა
ღმრთისმშობელი ხელში ყრმა იესოთი.
ტაძარი ურთხელის ხისგან იყო აგებული. უგურყელის ხატი ყველაზე ძლიერ ხატად მიაჩნდათ ძველ სამეგრელოში.
ამ ხატზე სამთხვევად და მოსალოცად მთელი აფხაზეთიდან და სამეგრელოდან მოდიოდნენ. ხატზე მოლოცვა შეიძლებოდა მხოლოდ
,,გეკულა“ (ხსნილ) დღეებში, ე.ი. სამშაბათს, ხუთშაბათს, შაბათსა და კვირას.
,,უგურყელი'' ჭურღულიების გვარის სალოცავ ხატად ითვლებოდა. ძველი ტაძრის ადგილას, ჭურღულიების თაოსნობითა და მოსახლეობის მონაწილეობით,
აიგო ხის გუმბათიანი ტაძარი, რომელიც ამჟამად სრულყოფილად მოქმედი არ არის.
მაზანდარის წმინდა ნინოს ტაძარი
გვ162
წალენჯიხიდან სამი კილომეტრის დაშორებით, კურორტ სქურის გზაზე, მაზანდარის უბანში, 2004 წელს საფუძველი
ჩაეყარა წმ. ნინოს ჯვარგუმბათოვანი ტაძრის მშენებლობას, რომელიც 2013 წელს დასრულდა. 2016 წლის 20 სექტემბერს,
ტაძრის ფრესკებით გამშვენების შემდეგ, ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ტაძარი აკურთხა.
ტაძრის ქტიტორია გელა ქარდავა, წინამძღვარი _ დეკანოზი სერაფიმე ზარქუა.
ტაძარში ღვთისმსახურება სრულდება შაბათ-კვირასა და სადღესასწაულო დღეებში. წინამძღვარს მსახურებაში ეხმარებიან მედავითნე-მგალობელი:
მაკრინე (მაკა) ძიძარია. მგალობლები: ირაკლი ქარჩავა, ეკატერინე (ფიქრია) ფიფია,
ნინო ფიფია, გვანცა აბრალავა. სტიქაროსანი რომანოზ ფიფია. მესანთლე ლალი ქანთარია.
ლეჯოლოხეს წმინდა თამარ მეფის ტაძარი
გვ163
2011 წელს, ლაზარეს აღდგინების დღესასწაულზე, ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით ლეჯოლოხეში საფუძველი ჩაეყარა
წმ. თამარ მეფის სახელობის ტაძრის მშენებლობას. ახალაგებული ტაძარი 2014 წლის 16 სექტემბერს აკურთხა მეუფე გერასიმემ და ტაძრის წინამძღვრად
დეკანოზი თეიმურაზ მესხია დაადგინა.
ეს ტაძარი ამავე სოფლის მკვიდრმა ბესარიონ ვლადიმერის ძე ჯოლოხავამ ააშენა. ტაძრის კედლები აგებულია დმანისის
ტუფის ქვით და გადახურულია ლორფინის ქვით (უძველესი ტექნოლოგია). ტაძარს შიგნით ამშვენებს მოზაიკა, რომლის
ნიმუში ათონის ივერთა მონასტრიდანაა ჩამოტანილი. ტაძარში დაბრძანებულ წმ. გიორგის ხატში დატანებულია
წმ გიორგის წმინდა ნაწილი, რომელიც მეუფე გერასიმემ შემოსწირა. ტაძრის იატაკის მოზაიკის ავტორია დავით მაჭავარიანი.
მოზაიკის ქვა ბერძნულ-იტალიურ-დამასკური მარმარილოთია გაკეთებული. ამ მხრივ ტაძარი ბერძნული ხელოვნების
თანამედროვე ნიმუშად ითვლება.
ტაძრის მშენებლობისას ქტიტორმა უცხოეთიდან ჩამოიყვანა ხელოსნები, ხატმწერები.აღსავლის ხის კარი და სასანთლეები დაამზადა ზაზა თელიამ.
კანკელისა და ტრაპეზის ავტორია მამუკა ცხვირკია. კანკელის ხატები შექმნა ამირან გიორგაძემ.
ტაძარში მსახურობენ მედავითნეები და სტიქაროსნები: ვლადიმერ ქარდავა, ზურაბ როგავა, პაატა ჭანტურია, ელენე
კვარაცხელია. მგალობლები: ქეთევან ლუკავა, თამარ ლუკავა, ნატალია კვარაცხელია.
გვ164
ობუჯის მთავარანგელოზთა ტაძარი
ობუჯელთა თორმეტკაციანი ჯგუფის _ აბელ მზარელუას, დიდიკო მებონიას, ვალიკო მირცხულავას, რევაზ ხარჩილავას,
ედემ ხასიას, შოთა ფიფიას, რეზო აბულაძის, გულიკო მხეიძის, ნუგზარ კონჯარიას, ჯანგულ მესხიას, ჯანიკო
ფიფიას, გულიკო ფიფიას ორგანიზებით, მეუფე გერასიმეს კურთხევითა და გაიოზ ქარდავას დაფინანსებით 2002 წელს
საფუძველი ჩაეყარა ობუჯში ადრე დანგრეული ქიაჩის ხატის სახელობის ტაძრის ადგილზე მთავარანგელოზთა ტაძრის
მშენებლობას.
პროექტის ავტორია ელგუჯა გოგოხია. მშენებლობას ხელმძღვანელობდა აბელ მზარელუა. საძირკვლის ამოყვანის
შემდეგ, უსახსრობის გამო, მშენებლობა შეჩერდა.
2007 წელს მშენებლობა გაგრძელდა ბადრი გულორდავას დაფინანსებითა და გიორგი კაკაჩიას ხელმძღვანელობით.
მშენებლებმა _ რომან (რამა) მესხიამ და პალიკო კაკაჩიამ ტაძარი და საკვირაო სკოლის შენობა ააგეს.
გვ165
ობუჯელ ლევან კაკაჩიასა და ბადრი გულორდავას თაოსნობით, რაიონის გამგეობისა და სოფლის მოსახლეობის
თანადგომით ტაძარი გადაიხურა 2015 წელს. ამავე წელს ტაძრის წინამძღვრად დაინიშნა მღვდელი ბასილი კაცია.
2018-2019 წლებში ტაძარი შეილესა და იატაკი დაიგო, რაშიც მნიშვნელოვანი წვლილი შეიტანეს სოფლის ხელმძღვანელობამ,
გაიოზ ქარდავამ, ზაალ მებონიამ, ალექსანდრე დიხამინჯიამ. თბილისის წმ. ნიკოლოზის ტაძრის წინამძღვრის, დეკანოზ
მაქსიმე ჭანტურიას თაოსნობით ტაძრისთვის მზადდება კანკელი. გადასახური და მოსაპირკეთებელია სამრეკლო, შესაკეთებელია
საკვირაო სკოლის შენობა. მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით წირვალოცვები აღევლინება შაბათობით და დღესასწაულებზე.
ტაძარში მსახურობენ: მედავითნე-სტიქაროსანი ირაკლი კაცია, სტიქაროსანი იოსებ კაკაჩია, მედავითნე ნანა
კვარაცხელია.
გვ166
ჭკადუაშის წმინდა ნინოს ტაძარი
ჭკადუაშში, მიურატების სასახლესთან, დაახლოებით ხუთას მეტრში, მდ. ჩხოუშიას მარჯვენა სანაპიროსთან, აწ
განსვენებული გიგლა ჭითანავას შვილების დაფინანსებით აშენდა წმ. ნინოს სახელობის ტაძარი.
2000 წელს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ტაძარი აკურთხა წმ. ნინოს სახელზე.
დღესასწაულებზე წირვა-ლოცვას აღავლენს დეკანოზი მიქაელ რიგვავა.
გვ167
ლიის წმინდა გიორგის ტაძარი
XX საუკუნის დასაწყისში იმ ტერიტორიაზე, სადაც ამჟამად წმ. გიორგის ტაძარია აგებული, ულამაზესი ხის ნაგებობის
ეკლესია მდგარა. წირვა-ლოცვას აღავლენდა მღვდელი მოსე კვირკველია. მან სოფ. ლიაში, ტაძართან, სამრევლო სკოლა
დააარსა.
1903 წელს მღვდელი მოსე კვირკველია ხელისუფლებისგან წმ. ანას ორდენითა და ბიბლიით დაჯილდოვდა.
შემდგომ მამა მოსე დეკანოზის ხარისხში აიყვანეს. იგი აღესრულა 1937 წელს, განისვენებს ზუგდიდში.
ათეიზმის ხანა, რა თქმა უნდა, სოფ. ლიის წმ. გიორგის ტაძარსაც შეეხო. დაანგრიეს ტაძარი და მასთან არსებული
სამრევლო სკოლაც, მაგრამ სოფლის მოსახლეობამ ტაძრის ტერიტორია შეინარჩუნა.
სოფლის მკვიდრთ აუხდათ დიდი ოცნება. ნაეკლესიარზე, სოფლის ცენტრში, 2007 წელს საფუძველი ჩაეყარა
წმ. გიორგის სახელობის ტაძრის მშენებლობას, მაგრამ თანხის უქონლობის გამო მშენებლობა რამდენიმე წელიწადი შეჩერდა.
გვ168
ღვთის ნებითა და წყალობით, 2013 წელს საინიციატივო ჯგუფის ხელმძღვანელობით: ზამირ შონიას (ფონდის თავჯდომარე); წევრების:
ბესიკ ფარცვანიას, სოსო სამუშიას, გელა სამუშიას, გიორგი ფიფიას, შორენა კვირკველიას, ეკა ქობალიას, თამაზ სამუშიას, ვახტანგ კვირკველიას, ემზარ
უბილავას, ხვიჩა უბილავასა და ადგილობრივი მოსახლეობის ძალისხმევით, დიდი შრომით, შემოწირულობებითა და ფინანსური დახმარებით აშენდა
წმ. გიორგის სახელობის ტაძარი. ამ ტაძრის კურთხევამდე პარაკლისს აღავლენდა მამა გალაკტიონ ფიფია.
2016 წლის 21 ივლისს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს (შარაშენიძე) ლოცვა-კურთხევით საყოველთაო ნათლობა მდ. ოლორში ჩატარდა.
წმ. გიორგის ტაძარი საზეიმოდ აკურთხა მიტროპოლიტმა გერასიმემ და ერთსულოვნების ტაძარი უწოდა. ტაძრის წინამძღვრად დადგინდა დეკანოზი გალაკტიონ ფიფია.
ტაძარში მსახურობენ მედავითნე-მგალობლები: მონაზონი ნინო, ეგნატე სამუშია, ხათუნა ფიფია, ირმა სამუშია, ნუნუ შონია (რეგენტი), გიორგი ფიფია, ლელა ლაცუზბაია, ლიანა
კუკავა, ცირა ქობალია, თამარ გერგედავა, სალომე ფიფია.
გვ169
აბასთუმნის წმინდა სამების ბაზილიკა
2000 წლის 20 მაისს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ აბასთუმნის წმ. სამების ბაზილიკის საძირკველი აკურთხა.
ამჟამად ტაძარი სრულყოფილად დამთავრებული არ არის, მაგრამ მეუფე გერასიმეს კურთხევით 2019 წლიდან პერიოდულად წირვას აღავლენს
დეკანოზი ბესარიონ ცინდელიანი. ასევე სრულდება პარაკლისები.
გვ170
კოლხიდის მთავარანგელოზთა ტაძარი
1982 წელს სვანეთიდან სოფ. კოლხიდაში, დიაკონ ლევან ფონიას სახლში, ჩამოსახლდა ანზორ აფრასიძე. იგი იყო ღმრთისმოშიში და მლოცველი.
მას 1998 წლის აღდგომის ღამეს სიზმარში სამი ანგელოზი გამოეცხადა. გათენდა თუ არა, სალოცავის აშენება გადაწყვიტა.
2000 წელს ეწვია სვანეთს და იქიდან ჩამოიტანა სამი სალოცავი ქვა და საფუძველი ჩაუყარა ტაძრის მშენებლობას. ამ საქმეში მონაწილეობდნენ
აფრასიძეები, ფონიები და ზემოთ აღნიშნული კუთხის მოსახლეობა.
2010 წლის 21 ნოემბერს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით დეკანოზმა ბესარიონ ცინდელიანმა კოლხიდაში აფრასიძეების
მთავარანგელოზთა ტაძარი აკურთხა.
აქ წირვა-ლოცვა პერიოდულად აღევლინება. ტაძრის წინამძღვარია დეკანოზი ბესარიონ ცინდელიანი.
გვ171
ოდიშის წმინდა გაბრიელ ბერის, აღმსარებლისა და სალოსის ტაძარი
2011 წლის 30 აგვისტოს სოფელ ოდიშის ცენტრში წმინდა მამის გაბრიელ ბერის, აღმსარებლისა და სალოსის სახელობის ტაძრის მშენებლობისათვის
ადგილი შეირჩა ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით.
ტაძრის ასაშენებლად მიწის ნაკვეთი შემოსწირეს გოგი სართანიამ და რამაზ საღლიანმა.ტაძრის პროექტის ავტორია ელგუჯა გოგოხია, ქტიტორი
_ ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის საკრებულოს წევრი სოსო გოგოხია.
2020 წლის 22 აგვისტოს მშენებარე ტაძარზე ჯვარი აღიმართა.
2022 წლის 3 სექტემბერს დამთავრდა ტაძრის მშენებლობა და აკურთხა ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა
გერასიმემ. ტაძრის წინამძღვრად დადგენილია მღვდელი პანტელეიმონ ფაცაცია. სტიქაროსნები: ვიტალი მიქაია, მამია
სართანია, გიორგი და ჭაბუკა კიფაიები.
გვ172
ნაგურუს წმინდა გიორგის ტაძარი
ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვაკურთხევით წალენჯიხის მუნიციპალიტეტის სოფელ საჩინონაგურუს უბანში აშენდა წმ. გიორგის სახელობის ტაძარი,
რომელსაც საფუძველი 2019 წლის 4 აგვისტოს ჩაეყარა. ტაძრის ქტიტორ-მშენებელია შოთა ჯანჯღავა. მშენებლობის საქმეში აქტიურად მონაწილეობდნენ კახაბერ ადონია,
ავთანდილ ჯანჯღავა, მამუკა ბოკერია, მერაბი, ზურაბი, ტარიელი, აბესალომი, ვლადიმერ ჯანჯღავები.
2021 წლის 30 ივლისს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს მონაწილეობით, ქტიტორ შოთა ჯანჯღავასა და მრევლთა თანდასწრებით, გუმბათზე ცხოველმყოფელი
ჯვარი აღიმართა.
2023 წლის 14 იანვარს დამთავრდა ტაძრის მშენებლობა და მიტროპოლიტმა გერასიმემ აკურთხა იგი. ტაძრის წინამძღვრად დადგენილია დეკანოზი ილია სარია. სტიქაროსნები
არიან: შოთი, დიმიტრი, ილია ჯანჯღავები, გიორგი, ლაზარე აბრალავები, ლუკა ჭიჭაღუა, ალექსი ადონია, ლაზარე კვარაცხელია.
გვ173
წალენჯიხის ეწერის (სააფაქიო) წმინდა ნინოს ტაძარი
ადრე არსებული ტაძრის ადგილას წმ. ნინოს სახელობის გუმბათოვანი ტაძრის საძირკველი აკურთხეს 1999 წელს.
ტაძრის მშენებლობას უძღვებოდა აწ განსვენებული კარლო ჭანტურია. მამის დაწყებული საქმე გააგრძელეს მისმა შვილებმა.
ტაძრის ქტიტორია ზაურ ჯინჯოლავა, არქიტექტორი – რევაზ ჯანაშია. ამჟამად ტაძრის მშენებლობა დამთავრებულია და აკურთხა
მიტროპოლიტმა გერასიმემ. ტაძრის წინამძღვრად დადგენილია დეკანოზი ილია სარია.
გვ174
წმინდა მოციქულთა თავთა პეტრესა და პავლეს ტაძარი
ქ. ზუგდიდში, ყოფილი მე-12 სკოლის ტერიტორიაზე, კ. გამსახურდიას გამზირზე, 2018 წლის 6 აგვისტოს წმინდა მოციქულთა თავთა პეტრესა და პავლეს
სახელობის ტაძრის საძირკველი აკურთხა ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ და მისივე ლოცვა-კურთხევით დაიწყო მშენებლობა,
რომელიც 3 წლის განმავლობაში მიმდინარეობდა.
2021 წლის 13 ნოემბერს, ასი ათასი მოწამის ხსენების დღეს, ტაძარი საზეიმოდ იკურთხა. ტაძარი აკურთხეს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ
და ტიტულოვანმა მიტროპოლიტმა სერაფიმე ჯოჯუამ სხვა სამღვდელოებასთან ერთად.
ტაძრის ქტიტორები არიან ძმები: თენგიზი, ვახტანგი და ალექსანდრე ხარებავები. ტაძრის არქიტექტორია თემურ ბერიძე.
გვ175
ტაძრის ეზოში მდებარეობს სატრაპეზო, სამრეკლო, საკვირაო სკოლა და ბიბლიოთეკა.მეუფე გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით ტაძრის წინამძღვრად დადგენილია დეკანოზი იოანე აკობია.
მედავითნეა თამარ ფაცურია. სტიქაროსნები: ლევან ხაჟალია, არჩილ ჯახია, ნიკოლოზ შამათავა, ლუკა ბასილია, ლევან ცაავა. მგალობლები: მარიამ გადელია, ნინო ლაშხია, მარიამ ყოლბაია.
ყულიშკარის წმინდა გიორგის მამათა მონასტერი
ყულიშკარის წმ. გიორგის სახელობის ტაძარი განთქმულია სამეგრელოს მასშტაბით. სახელწოდება ,,ყულიშ-კარი''
სწორედ ,,ყულის'' ხატ-სალოცავთანაა დაკავშირებული. ექვთიმე თაყაიშვილი XX ს-ის დასაწყისში წერდა: ,,ამ ეკლე-
გვ176
სიაში ინახება სასწაულთმოქმედი ჯვარი, ანუ როგორც მეგრელები უწოდებენ, ყულის-კარის ხატი.
ეს ჯვარი განთქმულია მთელს სამეგრელოში თავისი სიძლიერით. ამას მოსდის აუარებელი თაყვანისმცემელი და შესაწირავი, მეგრელს არც
ერთი ხატი და ჯვარი ისე არა სწამს და სასწაულთ-მოქმედად არ მიაჩნია, როგორც ,,ყულის-კარის ხატი''.
ისტორიკოს დავით ჭითანავას ისტორიოგრაფიული კვლევის მიხედვით ტერმინი ,,ყულ'' ნიშნავს ,,სალაპარაკო'', ,,სასჯაბაასო'',
,,სამსჯავრო-სასამართლო'' ადგილს, ხოლო ,,კარ'' _ მცირე დასახლებას.
ისტორიკოსთა აზრით, ყულისა და ილორის სალოცავები ქრისტიანობამდელ ხანაში ,,ცის ღმერთის”, ,,სამყაროს გამგებლის'' ანუ მეგრულად
,,ჟინი ანთარის'' სალოცავებს წარმოადგენდნენ.
გადმოცემის თანახმად, ყულის ხატი როგავების გვარს სვანეთიდან ჩამოუსვენებია. მათ, თავდაპირველად, ხატი
დაუსვენებიათ ყულიშკარში იმ ადგილას, რომელსაც დღესაც ,,ჯეგე-ფერდი'' (წმ. გიორგის ფერდობი) ჰქვია და პატარა ხის
ეკლესია აუშენებიათ. მოგვიანებით, ადგილობრივი მხეიძეების დახმარებით, ქვის ეკლესია აუგიათ და ხატი აქ დაუბრძანებიათ.
ტაძრის მშენებლობის პერიოდად XIX საუკუნის 20-30-იან წლებს მიიჩნევენ.
ხალხში შემონახული გადმოცემით, 6 მაისს ყულიშკარის ეკლესიაში ოდითგანვე აღნიშნავდნენ ყულიშკარის სასაწაულთმოქმედი წმ. გიორგის ხატის დღეს.
ამ დღეს ილორიდან მოაბრძანებდნენ ილორის წმ. გიორგის ხატს, ალერტიდან _ ალერტის, იგივე საჭურღულიო წმ. გიორგის ხატს და ამ
სამი ხატის ძმობის დღესასწაული იწყებოდა, რაც მუდმივად ყულიშკარში ტარდებოდა. ამ დღეს მთელი აფხაზეთიდან ჩამოდიოდნენ მოსალოცად და დღესასწაული იმართებოდა.
XIX საუკუნეში ამ ეკლესიის მღვდელმსახურები იყვნენ ადგილობრივი როგავებისა და მაქაცარიების გვარის წარმომადგენლები.
გვ177
საქართველოს გასაბჭოების შემდეგ, XX საუკუნის 20-იანი წლების დასაწყისში, ღვთისმსახურება იძულებით შეწყდა
როგორც მთელ საქართველოში, ისე ყულიშკარის წმ. გიორგის ტაძარშიც. გამონაკლისების გარდა, ეკლესიები ყველგან
დაანგრიეს. საბედნიეროდ, სიძველისა და ხელოვნების ძეგლთა დაცვის კომიტეტის განკარგულებით, დანგრევას გადაურჩა
ყულიშკარის წმ. გიორგის ქვის ტაძარი, რომელმაც, ღმრთის მადლით, საქართველოს დამოუკიდებლობის აღდგენამდე მოაღწია.
საბჭოთა ხელისუფლების მიერ ეკლესიების დაკეტვის შემდეგ, სამეგრელოს მუზეუმის დირექტორის აკაკი ჭანტურიას
მონდომებით, ყულიშკარის ჯვარი (წმ. გიორგის ხატი) და მარი ბროსეს მიერ მოხსენიებული, ზემოთ აღნიშნული ყულალავერდის
წმ. გიორგის ხატი სხვა სიწმინდეებთან ერთად ზუგდიდის მუზეუმში განათავსეს.
გასული საუკუნის 90-იან წლებში აქ ღვთისმსახურებას ასრულებდა დეკანოზი ამირან შენგელია, შემდგომ კი სხვა სასულიერო პირები მსახურობდნენ. მიუხედავად ამისა,
მუდმივად არ აღევლინებოდა საღმრთო ლიტურღია და თვით ტაძრის ნაგებობაც აღდგენას საჭიროებდა. ამ დროს გამოჩნდა ღმრთისნიერი ადამიანი, ქალბატონი თამარ ფიფია.
მან 2010 წელს საკუთარი სახსრებით ისევ აღადგინა ტაძარი. კეთილმოეწყო ეზო, მიმდებარე ტერიტორია, აშენდა სამრეკლო და საცხოვრებელი ნაგებობები ბერებისთვის.
ამავე წელს აქ დაარსდა მამათა მონასტერი.
ქტიტორი თამარ ფიფია განისვენებს ყულიშკარის წმ. გიორგის სახელობის ტაძრის ეზოში.
ყულიშკარის წმ. გიორგის მამათა მონასტერში 2010 წლიდან წინამძღვარია იღუმენი ექვთიმე (ახალაია).
აქ მოღვაწეობენ: ბერი გიორგი (გაბუნია); მორჩილები: გიორგი ლაგვილავა, მერაბ ქვარცხავა; მედავითნე იაკობ შონია; სტიქაროსნები:
შოთა ქარჩავა, ნიკოლოზ ფარცვანია, ირაკლი მაქაცარია, ირაკლი ესებუა, ევსტატი მაქაცარია, გიორგი ჭეჟია.
გვ178
სქურის მამათა მონასტერი
სქურის ეკლესიის აგების თარიღად მიჩნეულია IX-X საუკუნეები. სამეგრელოს მთავრის ლევან II დადიანის (1611-1657)
მმართველობისას სქურის (სკური) მონასტერი მაცხოვრის შობის სახელობის ყოფილა, რომელსაც სამეგრელოს მთავარი მზრუნველობას არ აკლებდა.
1639 წლის 26 მაისს სქურის მონასტერი რუსმა ელჩებმა ფედოტ ელჩინმა და პავლე ზახარიევმა მოილოცეს. ამ მოგზაურობისას მათ წინამძღვრობას
უწევდა ცაიშელი ეპისკოპოსი ანდრია (1639-1640). მოგზაურმა ელჩებმა მონასტრის არქიტექტურა და იქ არსებული სიწმინდეები აღწერეს.
სქურის მონასტერმა XVIII საუკუნის ბოლომდე იარსება.
წალენჯიხის ეპარქიის არსებობის წლებში სქური მის შემადგენელ ნაწილად ითვლებოდა, ხოლო წალენჯიხის ეპარქია
სამეგრელოს მთავარ ლევან II დადიანის შემდეგ ძლიერ დასუსტდა და XVIII საუკუნის ბოლოს გაუქმდა, მასთან ერთად
ფუნქციონირება შეწყვიტა სქურის მამათა მონასტერმაც. 1914 წელს სამეგრელოში მყოფმა ექვთიმე თაყაიშვილმა
გვ179
სქურის მონასტერში ნახა ვერცხლის ჯვარი, რომელიც ძმებმა: ძალუე, ოტიე, ბაბა, ხუხუ და გიორგი სალიებმა საკუთარი
`საფასით~ შესწირეს სქურის მამათა მონასტერს ასეთი წარწერით: „ჩყმე-სა წელსა მარტის ლ. ბრძანებითა მანუჩარ კაცია
დადიანის ძისათა, ხოლო სურვილითა და საკუთრისა ხარჯითა ჩვენითა შევამკევით ჯვარი ესე ძალუე ოტიე ბაბა ხუხუ
და გიორგი სალიების შვილებმან ერთობით საოხად ჩვენდა და ძეთა ჩვენთა ამ ჯვარის მონახეურე გიორგის გამონაყოფარის“.
სქურის ვერცხლის ჯვარი ინახება დადიანების სასახლეთა ისტორიულ-არქიტექტურულ მუზეუმში.
2006 წელს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით სქურში მონასტრული ცხოვრება აღდგა.
მამათა მონასტრის დაარსებაში დიდი წვლილი მიუძღვით დეკანოზებს ანდრიასა (ლიპარტია) და ამბროსის (თორდია). ამ
მონასტრისთვის დეკანოზმა ამბროსიმ დედამის ქეთევანთან ერთად სახლ-კარი შეიძინა და ეპარქიას გადასცა.
2008-2012 წლებში სქურის მონასტერს წინამძღვრობდა მღვდელ-მონაზონი ისაია (ბეჭვაია). მისი დამსახურებით
გამშვენდა მონასტრის ეზო, ჩაიდგა კელიები. მონასტერში მსახურობდნენ: იღუმენი იოათამი (ბასილაია) 2015-2016 წწ.,
ბერ-დიაკონი _ აწ განსვენებული ლაზარე (ფაჟავა) 2012-2014 წწ., ამ მონასტერში ბერად აღიკვეცა გიორგი (გაბუნია);
სქურის მონასტერში მორჩილებაში იმყოფებოდნენ: გიორგი (ლაგვილავა), გიორგი (შენგელია), მერაბი (ქვარცხავა).
ამჟამად მონასტერში მსახურობენ: წინამძღვარი _ ბერი იოანე (გულორდავა), ბერი საბა (კვარაცხელია), მორჩილი
იობი ქობალია; საღმრთო ლიტურღიას აღავლენენ დეკანოზი თომა კალანდია და მღვდელი ილია სარია.
გვ180
დიდინეძის წმინდა გიორგის მამათა მონასტერი
სოფ. დიდინეძის მამათა მონასტრის მშენებლობას ბატონ ბორის კუკავას თაოსნობითა და დაფინანსებით საფუძველი ჩაეყარა 1996 წელს, მშენებლობა დასრულდა 2003
წელს. ტაძარი აგებულია ეკლარის ქვისგან, დამშვენებულია ჩუქურთმებით, ტაძარში მიმდინარეობს მოხატვითი სამუშაოები. აშენებულია სამრეკლო, სატრაპეზო, გალავანი და
დამხმარე მეურნეობის შენობა.
2003 წლის 23 ნოემბერს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ მონასტერი წმ. გიორგის სახელზე აკურთხა. მონასტრის წინამძღვარი იყო მღვდელ-მონაზონი
სერაფიმე (ჯიქია). დაარსების დღიდან მონასტერში მსახურობს იღუმენი თეოდოსი (ლაზაგაშვილი), რომელიც ამჟამად ამ მონასტრის წინამძღვარია. მორჩილია იოსებ კვარაცხელია.
სტიქაროსნები: ალექსი ჯაბუა, თეიმურაზ ჭითანავა, გიორგი ჯღარკავა, გიორგი მალანია, გიორგი ქარჩავა, დავით
ლემონჯავა, შალვა ჯღარკავა, მათე პერტაია, ლადო ტვილდიანი, ლუკა წურწუმია, კოკა გვაჯაია.
გვ181
კორცხელის ივერიის ღმრთისმშობლის ხატის დედათა მონასტერი
სამეგრელოში ერთ-ერთი თვალწარმტაცი სოფელია კორცხელი. აქ ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის მიძინების
სახელობის ტაძარი ყველაზე მაღალ ადგილას აუგია ლევან II დადიანს (1611-57). ის იერუსალიმის ქართველთა ჯვრის
მონასტრის, ქრისტეს საფლავის მეტოქს ანუ ფილიალს წარმოადგენდა.
კორცხელის ტაძართან არის ივერიის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის სასწაულთმოქმედი ხატის სახელობის დედათა
მონასტერი.
ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის უახლეს ისტორიაში პირველი დედათა მონასტერი სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის
ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით, მეუფე გერასიმეს წინამძღვრობითა და სამი წევრით განისაზღვრა.
საცხოვრებლად ამბულატორიის ნახევრადდამწვარი ხის შენობა გამოიყენეს. მონასტრის ეზო იყო შემოუსაზღვრავი.
გვ182
დაუჯერებლად ეჩვენებოდათ მეუფის ნათქვამი: ,,აქ მალე ლამაზი ბაღი გაშენდება!“
მონასტერს გამოუჩნდნენ კეთილის მსურველები, მათ შორის ერთ-ერთი პირველი იყო ბატონი კონსტანტინე როგავა
(ღმერთმა აცხონოს მისი უკვდავი სული). დაიწყო სამონასტრო კომპლექსის მშენებლობა.
2007 წელს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის ილია II-ის სტუმრობა სასიხარულო იყო მონასტრისთვის. უწმინდესმა თითოეული წევრი დალოცა,
დამოძღვრა და საჩუქარი გადასცა. არამიწიერი სიხარული სუფევდა მონასტერში.
2008 წლის აგვისტოში კიდევ ერთი სიძნელის წინაშე დადგა მონასტერი... აშკარა ომის საფრთხე... ეპარქიაში უცხო ქვეყნის სამხედრო ტექნიკა და ჯარი... ცაზე ვერტმფრენები
მანევრირებდნენ. მეუფეს სთხოვდნენ, დაეტოვებინა მონასტერი თუნდაც იმიტომ, რომ მკურნალობას საჭიროებდა, მაგრამ მღვდელმთავარმა არ მიატოვა სამწყსო.
აქ თავშესაფარს ჰპოვებდნენ დედები ჩვილი ბავშვებით. მონასტერი ძლივს იტევდა მოსულებს, მათგან ბევრი ინათლებოდა.
დედა ღმრთისმშობლის მეოხებამ იხსნა რეგიონი დარბევის, ძარცვისა და ადამიანთა მსხვერპლისაგან.
შემდგომში მონასტერს შემომწირველნი გამოუჩნდნენ. გაბრიელ ბელქანიასა და მისი მეგობრების დიდი მონდომებით
ორსართულიანი მანსარდის ტიპის სახლის სარემონტო სამუშაოები დაიწყო, თუმცა ჯერ კიდევ დაუმთავრებელია.
2011 წლის მაისში, მეუფე გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით, კრებულიდან ერთი მონაზონი და ექვსი მორჩილი ახალაშენებულ ოჭანეს დედათა მონასტერში გადავიდნენ,
ხოლო 2015 წლის ივლისში ერთი მონაზონი და ერთი მორჩილი _ წმ. კეთილმსახური მეფე თამარის სახელობის დედათა მონასტერში. ამჟამად კორცხელის ივერიის ღმრთისმშობლის
ხატის დედათა მონასტერში 8 მონაზონი და 2 მორჩილია. ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის წინამძღვრობითა და მისი სასწაულთმოქმედი ხატის მფარველობით მონასტერი
გვ183
დღითი დღე იზრდება. მონასტრის კეთილმოწყობაში დიდი წვლილი მიუძღვის გოჩა ხუფენიას, ნიკოლოზ ოდიშარიას, გოჩა
მესხიას, ნუგზარ ქვარაიას, ვახტანგ კუტალიას, ზაზა ანთიას, ნონა შონიას, რომან ჩაკვეტაძეს, ნაზიბროლა ქობალიას, რომან ზოდელავას და სხვას.
მრავლდება მონასტრის კრებულიც, რომლის ყოველი წევრი ,,ძალისაებრ თვისისა“ იღვწის სათნოებათა მოსახვეჭად და საუკუნო ცხოვრების მოსაპოვებლად.
ზოგი კითხვითა და გალობით განადიდებს უფალს, ზოგი სეფისკვერს აცხობს, სანთელს ასხამს და ჩამოქნის, ზოგი კელარია, ზოგი _ ტრაპეზარი, ზოგი ბაღს უვლის,
ზოგი თავდაუზოგავად შრომობს ბოსტანში, უვლის საქონელს, ფრინველს, ეზო-კარს.მონასტრის წინამძღვარია იღუმენია ნანა (სამელია).
ოჭანეს წმინდა ნინოს დედათა მონასტერი
გვ184
ოჭანე ქალაქ ჯვარის ერთ-ერთი ცნობილი უბანია და მდებარეობს იმ გორაკის მახლობლად, რომელზედაც, გადმოცემის თანახმად, წმ. ანდრია პირველწოდებულს ჯვარი აღუმართავს.
საგულისხმოა ის ფაქტი, რომ საბჭოთა ხელისუფლების პერიოდში, როცა ყველა ტოპონიმს შეუცვალეს ეტიმოლოგიურად რელიგიასთან დაკავშირებული სახელწოდება, ჯვარის
სახელი უცვლელად დარჩა.
ოჭანეს ეტიმოლოგიაზე დაფიქრებისას ადამიანის ყურადღებას მისი ფუძე „ჭან“ და სუფიქს-პრეფიქსი „ო''-,,ე“ მიიპყრობს. იგი იძლევა საფუძველს, ვივარაუდოთ, რომ ეს ადგილი
შეიძლება ჭანების საცხოვრებელს ნიშნავდეს, მაგრამ არსებობს გადმოცემა, რომლის თანახმად, ეს უბანი ითვლებოდა ადგილად, სადაც ერთმანეთს იბარებდნენ (ჭანაფა-დაბარება),
ერთად იკრიბებოდნენ, სავარაუდოდ, მსხვერპლშეწირვის ან საქვეყნო საქმის გადასაწყვეტად.
წმ. ნინოს დედათა მონასტერი გაიხსნა 2011 წლის 30 მაისს.
მონასტრის წინამძღვარია იღუმენია დინარა (ქვარაია). აქ იღვწიან მონაზვნები: მართა, დოროთეა, ანასტასია, სვინკლიტიკია, ელენე, ბარბარე. ასევე მონასტერში ცხოვრობენ მორჩილებაში
მყოფი ნანა სოსელია და მონიკა ბულია.დღეს ამ ადგილას, მონასტერთან ერთად, წმ. ანდრია პირველწოდებულის ტაძარია აღმართული.
გვ185
ოჭანეს ანდრია პირველწოდებულის ტაძარი
2003 წლის 12 დეკემბერს, წმ. ანდრიას ხსენების დღეს, ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ აკურთხა
წმ. ანდრია პირველწოდებულის სახელობის ტაძრის საძირკველი. ამ ადგილას, ქტიტორ ლევან მატუას ძალისხმევით,
სამონასტრო კომპლექსთან ერთად ანდრია პირველწოდებულის ტაძარი აშენდა, რომელიც 2011 წლის 30 მაისს მეუფე
გერასიმემ აკურთხა. ამავე წლის 1 ივნისს, წმ. ნინოს ხსენების დღეს, მეუფეს კურთხევით ტაძარში პირველი წირვა ჩაატარა
დეკანოზმა ანდრია მარღანიამ.
2011 წლის სექტემბრიდან ტაძრის მღვდელმსახურად დადგინდა ახალნაკურთხი მღვდელი (ამჟამად დეკანოზი)
პავლე გოგოხია, რომელმაც 2014 წლამდე იმსახურა. შემდგომ ტაძარში წირვა-ლოცვას აღავლენდნენ: იღუმენი ისაია
(ბეჭვაია) დეკანოზი ფრიდონ ასათიანი, მღვდელი თეიმურაზ მესხია. ამჟამად ტაძრის წინამძღვრად დადგენილია იღუმენი
ისაია (ბეჭვაია). ტაძრის მგალობლები და მედავითნეები არიან ოჭანეს დედათა მონასტრის მონაზვნები.
გვ186
სამწუხაროდ, 2016 წელს ოჭანეს დედათა მონასტრისა და ანდრია პირველწოდებულის ტაძრის აღმშენებელი, მადლმოსილი და
ღირსეული პიროვნება ლევან მატუა აღესრულა და მარადისობაში გადავიდა. იგი დაკრძალულია მონასტრის ეზოში.
მახარიის თამარ მეფის დედათა მონასტერი
სოფელ ლიის „მახარიად'' წოდებულ უბანში ცხოვრობდა ქვრივი ქალი ნონა ჭკადუა-ფარცვანია (შემდგომში მონაზონი
ნატალია) შვილ ინგასთან (მონაზონი იოანა) ერთად. დედაშვილმა კუთვნილი სახლ-კარი და ადგილ-მამული საპატრიარქოს შესწირა.
2001 წლის 26 თებერვალს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ ეს სახლ-კარი წმ. თამარ
მეფის სახელობის დედათა მონასტრად აკურთხა. შემდგომ აქვე ახალი კაპიტალური სახლი აშენდა და კეთილმოეწყო
მორჩილი ნონას თანადაფინანსებით.
გვ187
2015 წლის 7 ნოემბერს მონასტრის წინამძღვრად დადგინდა მონაზონი მარიამი (რობაქიძე) (შემდგომში იღუმენია
მარიამი). აქვე მსახურობს მონაზონი ეკატერინე (შუბითიძე). მონაზონი ნატალია, იგივე მორჩილი ნონა (ჭკადუა), 2014
წლიდან ცხოვრობდა შვილთან, მონაზონ იოანასთან, ახალქალაქის, კუმურდოსა და კარის ეპარქიის ნინოწმინდის
ღმრთისმშობლის ხარების დედათა მონასტერში, რომლის წინამძღვარია იოანა (ფარცვანია). იგი აქვე გარდაიცვალა.
მონაზონი ნატალია დაკრძალულია მახარიის წმ. თამარ მეფის სახელობის დედათა მონასტრის ეზოში.
მახარიის მენელსაცხებლე დედათა ტაძარი
გვ188
2015 წლის 27 ნოემბერს მონასტრის ტერიტორიაზე საფუძველი ჩაეყარა მენელსაცხებლე დედათა სახელობის ტაძრის
მშენებლობას და დასრულდა 2021 წელს. ტაძრის ქტიტორია პროფესიით ექიმი, ქალბატონი დარეჯან ჭედია-ჯალაღონია.
მან ტაძარი გარდაცვლილი ქმრის სულის საოხად ააშენა. ტაძრის არქიტექტორია ელგუჯა გოგოხია.
ფიზიკური შრომითა და ფინანსური შემოწირულობებით ტაძრის მშენებლობაში ასევე მონაწილეობდა მრევლი ზუგდიდის ტაძრებიდან
და რუსეთის სხვადასხვა ქალაქიდან.
2021 წლის 27 ნოემბერს ტაძარი აკურთხა მიტროპოლიტმა გერასიმემ და წინამძღვრად დეკანოზი გალაკტიონ ფიფია
დაადგინა. ტაძარში მედავითნეები და მგალობლები არიან მახარიის დედათა მონასტრის დედები.
გუბანის დედათა მონასტერი
2020 წლის 8 სექტემბერს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით გუბანში დედათა მონასტერი გაიხსნა.
გვ189
გუბანი მდებარეობს მდინარეების ენგურისა და მაგანას შეერთების ადგილას. სახელწოდება ,,გუბანი“ ეტიმოლოგიურად
,,წყლიანი თხრილით შემოსაზღვრულ სიმაგრეს'' ნიშნავს.
მონასტრის ტერიტორია ათეული წლების განმავლობაში კერძო პირთა კარ-მიდამოს წარმოადგენდა. ბოლო მეპატრონე ბადრი ქარდავა გახლდათ.
მონასტრის ეზოში, ჭიშკართან, უძველესი ეკლესიის ნანგრევებია. ერთ-ერთი ნაეკლესიარი მიწით ყოფილა დაფარული და ოჯახი ნაგავს ყრიდა.
ამ ოჯახის მძიმედ დასნეულებულ უფროსს მიცვალების წინ უთქვამს: ,,კარგად როგორ ვიქნებოდი, როცა სალოცავი სანაგვედ მიქცევია''.
მამის სიტყვები გახდა მიზეზი იმისა, რომ ეს ადგილი ჯერ დაყრილი ნაგვისაგან და შემდგომ მიწისაგან გაწმენდილიყო, რამაც ეკლესიის ნაშთები გამოავლინა.
ძველი ნამოსახლარის გალავანი საკმაოდ დიდ ტერიტორიაზე ისახება, ზუსტი საზღვრები დგინდება. აქ ყველაფერი სპეციალისტთა კვლევას საჭიროებს.
ღმრთის წყალობით, მოსკოვში მოღვაწე ახალგაზრდა ბიზნესმენმა ზურაბ კვირტიამ შეისყიდა სახლ-კარი, სადაც
უძველესი ქართული მონასტრის ნაშთებია შემორჩენილი და საქართველოს საპატრიარქოს გადასცა.
ტაძრის ეზოში დგას ორსართულიანი სახლი, რომლის სამონასტრო საცხოვრებლად გადაკეთება მიმდინარეობს.
მეუფე გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით მონასტერში, გახსნის დღიდან, კორცხელისა და ოჭანეს დედათა მონასტრის
დედები მონაცვლეობით ცხოვრობდნენ. ამჟამად ამ მონასტერში მსახურობს მონაზონი ბარბარე (აკობია).
ეკვდერში წირვებს აღასრულებს დეკანოზი იოსებ მალანია.
გვ190
ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიაში მშენებარე მონასტრები და ტაძრები
ურთის წმინდა გიორგის მამათა მონასტერი
2020 წლის მაისში დაიწყო ურთის წმ. გიორგის სახელობის მონასტრის მშენებლობა, რომელიც აკურთხა ზუგდიდისა და
ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ. მშენებლობის დამთავრება გათვალისწინებულია 2022 წლის ბოლოსთვის.
მონასტრის ქტიტორია ამავე სოფლის მკვიდრი გიორგი გეგეჭკორი, პროექტის ავტორი _ ელგუჯა გოგოხია,
მშენებლობის ზედამხედველი _ მღვდელი დავით ქირია.
გვ191
ჭკადუაშის (საგულორდაო) წმინდა გიორგის მამათა მონასტერი
ჭკადუაშის წმ. გიორგის სახელობის მშენებარე მამათა მონასტერი 2011 წლის 3 ივნისს აკურთხა ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ (შარაშენიძე).
ტაძრის ქტიტორია ბადრი გულორდავა. არქიტექტორი _ ელგუჯა გოგოხია. კონსტრუქტორი _ ალექსანდრე გერგედავა. მშენებლობის ხელმძღვანელი _ აწ განსვენებული
გიორგი კაკაჩია, ზედამხედველი _ იღუმენი ისაია (ბეჭვაია), რომელიც დადგენილია ამ მონასტრის წინამძღვრად.
სამონასტრო კომპლექსში აშენებულია ქართული აგურით მოპირკეთებული ტაძრის შენობა და სამრეკლო, ხოლო სატრაპეზო და გალავანი მშენებლობის პროცესშია.
გვ192
წალენჯიხის ამაღლების მამათა მონასტერი
2022 წლის 1 ივლისს მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვაკურთხევით ქალაქ წალენჯიხაში გაიხსნა მშენებარე მამათა
მონასტერი, რომელიც უფლის ამაღლების სახელობისაა.
მონასტერი მდებარეობს ქალაქის შესასვლელთან ამაღლებულ ბორცვზე, გზიდან მარცხენა მხარეს.
მონასტრის წინამძღვრად დადგენილია იღუმენი ისაია (ბეჭვაია).
გვ193
ორსანტიის ღმრთისმშობლის ტაძრად მიყვანების ტაძარი
ორსანტიის სოფლის მოსახლეობის გადაწყვეტილებითა და მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით ამავე სოფლის
ცენტრში ტაძრის მშენებლობა დაიწყო 2018 წელს. ტაძრის საძირკველი, სამღვდელოებასთან ერთად, მეუფის ლოცვაკურთხევით დეკანოზმა მალხაზ ჭანტურიამ აკურთხა.
მშენებლობა მოსახლეობის შემოწირულობით დაიწყო. ამ ტაძრის ქტიტორი გახდა ორსანტიელი ბიზნესმენი ვალოდია (ლადო)
მაშია. ტაძრის მშენებლობაში აგრეთვე დიდი წვლილი მიუძღვის უცხოეთში მოღვაწე ორსანტიელ შადიმან ქვარაიას.
ტაძრის არქიტექტორია ელგუჯა გოგოხია, კონსტრუქტორი ალექსანდრე გერგედავა. ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით 2021 წელს,
ნინოობის დღესასწაულზე, იკურთხა ტაძრის ზარები. ტაძრის წინამძღვრად დადგენილია მღვდელი დავით გიგიბერია.
გვ194
საჩინოს წმინდა ნინოს ტაძარი
ტაძარი შენდება ძველი ეკლესიის საძირკველზე. ტაძრის აშენების ინიციატორები არიან: კახა ფიფია, ვეფხვია შელია,
დეკანოზი გიორგი ბერიშვილი, ლევან შეროზია, კობა შეროზია. ტაძრის მშენებლობა დაიწყო 2003 წელს, საძირკველი
აკურთხა მიტროპოლიტმა გერასიმემ.
ტაძრის საძირკვლის მოწყობა, ჯვრის აღმართვა, სამრეკლოს აშენება და კედლების ბათქაში განხორციელდა სოფლის
მოსახლეობის შემოწირულობით. შემდგომ ქტიტორი გახდა მოსკოვში მცხოვრები, საჩინოელი ზაურ (ალიკო) შეროზია,
ხოლო მშენებლობას ხელმძღვანელობდა მისი ძმა გურამ შეროზია.
ტაძრის არქიტექტორია ეკატერინე შეროზია. მშენებლები: აბე შანავა, როლანდ მატუა, მაცი კეკუა, ჟორჟი ღვინჯილია.
ქვის დამუშავების სამუშაოები ჩაატარეს შერმადინ ხვიჩავამ და იურა აბრალავამ.
ტაძარში წლების განმავლობაში პარაკლისს იხდის და სოფელს ემსახურება დეკანოზი თეიმურაზ მესხია.
გვ195
ფახულანის წმინდა მიქაელისა და გაბრიელ მთავარანგელოზთა ტაძარი
წალენჯიხის მუნიციპალიტეტის სოფ. ფახულანის ცენტრში, საჯარო სკოლის დირექტორ ხათუნა ფიფიას ინიციატივითა და ჟანა შონიას ხელმძღვანელობით,
სოფლის მოსახლეობის მონაწილეობითა და დაფინანსებით წმ. მიქაელისა და გაბრიელ მთავარანგელოზთა სახელობის ტაძარი შენდება.
პროექტის ავტორია ეპარქიის არქიტექტორი ელგუჯა გოგოხია.
გვ196
ზუგდიდის დავით აღმაშენებლის ტაძარი
ქალაქ ზუგდიდის დავით აღმაშენებლის ტაძრის (ინგურქაღალდკომბინატის უბანი) საძირკველი 2008 წელს
იკურთხა მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით.ტაძრის ქტიტორი იყო აწ გარდაცვლილი მურმან ნაყოფია.
ტაძრის პროექტის ავტორია ელგუჯა გოგოხია.
გვ197
ნაწულუკუს (საჭკადუო) წმინდა ბარბარეს ტაძარი
2017 წლის 6 აგვისტოს მეუფე გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით სოფ. ნაწულუკში საფუძველი ჩაეყარა წმ. დიდმოწამე ბარბარეს სახელობის ტაძრის მშენებლობას.
რუხის წმ. ნიკოლოზის ტაძრის წინამძღვრის, დეკანოზ არჩილ ფიფიას, თანადგომით ტაძრის მშენებლობის ინიციატორები არიან სოფლის ახალგაზრდები: რომეო ბულია, თენგო
და ალიკა მატკავები, დათო ჯიქია, რუბენ ბულია, მანუჩარ გეგიძე, ასევე რუხის საჭკადუოს უბნის მოსახლეობა. ტაძარს აშენებდნენ _ არკადი გამისონია, პაპუნა ბუკია, ზაზა იოსელიანი.
ტაძრის მშენებლობისათვის გარკვეული თანხა შემოსწირა ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის ხელოვნებისა და კულტურის
განვითარების ცენტრის ბავშვთა და მოზარდთა ქორეოგრაფიულმა ანსამბლმა ,,ცისკარმა“.
გვ198
სოფ. ნაწულუკუს (საჭკადუო) უბნის მოსახლეობა ტაძრის მშენებლობას უახლოეს პერიოდში დაასრულებს.
ნარაზენის წმინდა კვირიკესა და ივლიტას ტაძარი
ნარაზენში, სათოდუოს უბანში, 2020 წლის 6 ივნისს საძირკველი ჩაეყარა წმ. კვირიკესა და ივლიტას სახელობის ტაძრის (ბაზილიკა) მშენებლობას,
რომელიც აკურთხა ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ. ტაძრის ქტიტორია მამა-შვილი _ მეგონა და ირაკლი თოდუები.
ტაძრის შენობა და შიგნითა სამუშაოები დამთავრებულია. მიმდინარეობს გალავნის მოწყობისა და შენობის გარე
მოპირკეთების სამუშაოები.
გვ199
წალენჯიხის სასარიოს უბნის წმინდა ცოტნე აღმსარებლის ტაძარი
2012 წელს რომანოზ ხარჩილავამ თავისი სახლ-კარი საჩუქრად გადასცა ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიას. ამის
ბაზაზე 2020 წელს მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით საფუძველი ჩაეყარა ქ. წალენჯიხაში, ზუგდიდის
ქუჩაზე (სასარიოს უბანი) წმ. ცოტნე აღმსარებლის ტაძრის მშენებლობას, რომლის ქტიტორია წალენჯიხელი რომანოზ
(რომან) ხარჩილავა.
გვ200
წალენჯიხის მთავარანგელოზთა ტაძარი
ქ. წალენჯიხის მთავარანგელოზთა სახელობის ტაძრის მშენებლობა დაიწყო 2000 წელს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით.
ქტიტორმა ზვიად ქუხილავამ გადაწყვიტა, ეს ტაძარი გარდაცვლილი ძმის _ზურაბის სახელის უკვდავსაყოფად აეშენებინა.
მშენებლობის სამუშაოები თითქმის დამთავრებულია, მაგრამ ჯერჯერობით მოქმედი არ არის. ტაძრის ზედამხედველია დეკანოზი თეიმურაზ მესხია.
გვ201
ოქტომბრის წმინდა ნიკოლოზის ტაძარი
ტაძრის მშენებლობა დაიწყო 2011 წელს. ქტიტორი იყო ამავე სოფლის მკვიდრი, აწ გარდაცვლილი ნიკოლოზ ქარჩავა.
აშენებულია ტაძრის ტანი, გაკეთებულია გარემოპირკეთება, გადახურულია და აღმართულია ჯვარი. სხვა სამუშაოთა
შესრულება დროებით შეჩერებულია.
გვ202
შამგონის წმინდა ნინოს ტაძარი
2016 წლის 26 სექტემბერს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით საფუძველი ჩაეყარა
შამგონის წმ. ნინოს სახელობის ტაძრის მშენებლობას.
სოფელ შამგონის მკვიდრისა და ამჟამად უცხოეთში მოღვაწე ბიზნესმენის ჯიმშერ ღურწკაიას დაფინანსებითა და
სოფლის მოსახლეობის მონაწილეობით ტაძრის მშენებლობა დასასრულს უახლოვდება.
ამჟამად მიმდინარეობს შელესვითი სამუშაოები. მშენებლობის ზედამხედველია დეკანოზი პეტრე ხუბუა
გვ203
ზუგდიდის (ჭითაწყარი) წმინდა გიორგის ტაძარ-სამლოცველო
აღნიშნული სამლოცველოს საძირკველი ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ აკურთხა 2015 წლის 7
ოქტომბერს. ტაძრის მშენებლობა დაიწყო შინაგან საქმეთა სამინისტროს დეპარტამენტის II სამმართველოს უფროსმა
ბაადურ შენგელიამ. ერთი წლის შემდეგ მშენებლობა გაგრძელდა ახალდანიშნული მეთაურის დავით სიხარულიძის ხელმძღვანელობით.
ტაძარ-სამლოცველო მცირე ზომის გუმბათოვანი ნაგებობაა. მისი არქიტექტორია ელგუჯა გოგოხია,
წინამძღვრად დადგენილია დეკანოზი მიქაელ რიგვავა.
გვ204
ჭაქვინჯი-ბაღმარანის სამლოცველო
ბაღმარანის ნაეკლესიარი ადრექრისტიანული ხანით თარიღდება. იგი მე-20 საუკუნის 30-იან წლებში კომუნისტებმა დაშალეს.
ამჟამად ბაღმარანის სამლოცველოს სარესტავრაციო სამუშაოები საქართველოს ისტორიულ ძეგლთა დაცვისა და
გადარჩენის ფონდის დაკვეთით ტარდება. სამუშაოს შემსრულებელია შპს `იუკანი და კომპანია~, პროექტის ავტორი
_ ,,ივერთმშენი“, არქიტექტორები _ დ. გაჩეჩილაძე და ა. ჭიკაიძე
გვ205
ზუგდიდში, თავისუფლების ქუჩაზე, მშენებარე სამლოცველო
ზუგდიდში, თავისუფლების (ყოფილი მახარაძე) ქუჩაზე, შენდებოდა სამლოცველო,
რომლის ქტიტორი იყო ლულუ ახალაია. ამჟამად მშენებლობა შეჩერებულია.
გვ206
ლიის (მახარია) წმინდა ნინოს ტაძარი
სოფ. ლიაში, მახარიის უბანში, მონაზონმა აკეფსიმამ (ფიფია)
თავის ეზოში ააგო წმინდა ნინოს სახელობის ტაძრის შენობა. სამწუხაროდ, დღემდე კეთილმოუწყობელია.
გვ207
ჩხორიის (ნაოხვამუ) ამაღლების სამლოცველო
2014 წელს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით სოფელ ჩხორიაში, ადრე არსებულ
სამლოცველოს ადგილას, უცხოეთში მოღვაწე ჩხორიელი ბიზნესმენ რევაზ შეველის შემოწირულობით დაიწყო ამაღლების სახელობის სამლოცველოს მშენებლობა.
სამლოცველოს აგებაში აქტიურად მონაწილეობდნენ რევაზ შეველის ძმა და ძმისშვილი: კახა და რომეო შეველები.
ჩხორიის (ნაოხვამუ) ამაღლების სამლოცველოს მშენებლობა დროებით შეჩერებულია.
გვ208
ოირემეს წმინდა ქეთევან წამებულის ტაძარი (ბაზილიკა)
2017 წელს ოირემეში მცხოვრებმა ახალგაზრდებმა, ირაკლი ნადარაიას ხელმძღვანელობით, გადაწყვიტეს, აეშენებინათ წმ. დიდმოწამე ქეთევან
დედოფლის სახელობის ტაძარი (ბაზილიკა). სოფლის ახალგაზრდობას მხარი აუბა მოსახლეობის დიდმა ნაწილმა. გამოინახა 0,5 ჰექტარი მიწის ფართობი,
შემოკავდა და ერთობლივი ძალისხმევით გამზადდა საძირკველი, რომელიც ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ აკურთხა.
მშენებარე ტაძრის ზედამხედველად დადგენილია დეკანოზი ლაზარე ჯიქია, არქიტექტორია ელგუჯა გოგოხია.
გვ209
რუსთაველის (ნარაზენი) წმინდა გიორგის სამლოცველო
სოფელ რუსთაველში (ნარაზენი) დასასრულს უახლოვდება წმ. გიორგის სახელობის ხუთგუმბათიანი სამლოცველო,
რომლის ქტიტორი და მშენებლობის ხელმძღვანელია ამ სოფლის მკვიდრი, უცხოეთში მოღვაწე ბიზნესმენი გიორგი
ბერიშვილი.
ტაძარში პარაკლისს იხდის დეკანოზი ბესარიონ ცინდელიანი.
გვ210
ჭითაწყარის წმინდა ლაზარეს აღდგინების ტაძარი
ქ. ზუგდიდის N1 სასაფლაოს ტერიტორიაზე (ჭითაწყარი) წმ. ლაზარეს მკვდრეთით აღდგინების სახელობის ტაძრის
საძირკველი 2019 წელს აკურთხა ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ.
ტაძრის ქტიტორია ბატონი დავით შანავა, არქიტექტორი _ ელგუჯა გოგოხია, ტაძრის წინამძღვარი _ დეკანოზი
მიქაელ რიგვავა. ტაძრის მშენებლობას, რომელიც შვილგარდაცვლილ დედათა ჯგუფის აქტივობით ხორციელდება,
ხელმძღვანელობს მზია გოგშელიძე. ტაძრის ეზოში დაგეგმილია სამრეკლოს აშენება. ტაძრის პერანგი შეიმოსება
ღია ვარდისფერი ტუფით და გადაიხურება ქართული კრამიტით.
გვ211
ეპარქიაში მოღვაწე ოსტატები ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიაში მრავალი ოსტატია,
რომელიც დახელოვნებულია ხატწერით, ხის, ლითონისა და ქვების დამუშავებით.
ისინი ქმნიან ჯვრებსა და სხვადასხვა სახის საეკლესიო ინვენტარს, სალიტურღიო
ნივთებს, რომლებიც ოსტატურადაა შესრულებული. მოგითხრობთ ზოგიერთ მათგანზე
და წარმოგიდგენთ მათ რამდენიმე ნამუშევარს.
ელგუჯა გოგოხია
დაიბადა 1964 წლის 21 სექტემბერს ქ. ზუგდიდში. სწავლობდა N2 საშუალო სკოლაში. შემდეგ დაამთავრა სამხატვრო სკოლა, ტექნიკუმი,
სამხატვრო აკადემია და ასპირანტურა. სხვადასხვა დროს მუშაობდა ფაიფურის ქარხანაში მხატვრად, პედაგოგად _ სამხატვრო სკოლასა
და ი. ვეკუას სახელობის ინსტიტუტში.
2000 წლიდან ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის ხუროთმოძღვარ-არქიტექტორია.
არის 40-ზე მეტი ტაძრის პროექტის ავტორი და კონსულტანტი. აქვს შემოქმედებითი სახელოსნო, სადაც მუშაობს
სხვადასხვა მასალაზე: ფერადი ლითონის მოჭედვა, ხატწერა, ტაძრის ორნამენტული ჭრა, გრაფიკა და ფერწერა; აქვს
კერამიკისა და ფაიფურის დეკორატიული ნამუშევრების პირადი კოლექცია.
2000 წელს ზუგდიდის ცენტრალურ ბულვარში აღიმართა თორმეტმეტრიანი სტელა-ჯვარი. ეს მისი აკადემიაში ასპი
გვ212
რანტურის სადიპლომო ნამუშევარია. მის მიერ, 2000 წლიდან დღემდე, საქართველოს სხვადასხვა ქალაქში აღიმართა 180-ზე მეტი ქვა-ჯვარი.
ეპარქიის ტაძრებში ქვაზე გამოკვეთილი და აგებული აქვს 15 კანკელი; 2009 და 2015 წლებში მონაწილეობდა ექსპედიციაში, ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის ტერიტორიაზე
არსებულ კულტურულ-არქიტექტურული ძეგლების მოძიება-გამოვლინებაში; მოწვეულ სპელეოლოგებთან ერთად დალაშქრული აქვს ზუგდიდის მუნიციპალიტეტის
ტერიტორიაზე არსებული 6 კარსტული მღვიმე. 2000 წელს სრულიად საქართველოს პატრიარქმა, უწმინდესმა და უნეტარესმა ილია II-მ ეკლესიისთვის გაწეული
ღვაწლისთვის დააჯილდოვა სიგელითა და ვერცხლის ჯვრით.
გვ213
დიმიტრი ხარჩილავა
დაიბადა 1977 წლის 11 ოქტომბერს. დაამთავრა ქ. ზუგდიდის N2 საშუალო
სკოლა, ზუგდიდის დამოუკიდებელი უნივერსიტეტის ფარმაცევტული ფაკულტეტი.
1999 წელს სწავლობდა ზუგდიდის სამხატვრო სკოლაში.
2001 წელს ჩაირიცხა თბილისის სასულიერო აკადემია-სემინარიის ხელოვნებათმცოდნეობის ფაკულტეტზე ხატმწერის განხრით.
2012 წლიდან საქართველოს სხვადასხვა ტაძარში მუშაობს ტაძრების საკურთხევლის მოხატვა-გამშვენებაზე.
2019 წელს მოხატა დარჩელის წმ. გიორგის ტაძრის საკურთხეველი. კედლის მხატვრობასთან ერთად აქტიურად მუშაობს დაზგურ მხატვრობაზე
გვ214
ზაზა სამუშია
დაიბადა 1966 წლის 25 იანვარს ქ. ზუგდიდში. საშუალო პროფტექნიკური განათლების მიღების შემდეგ, 2000
წლიდან, გახდა ეკლესიური. იყო ზუგდიდის წმ. გიორგის ტაძრის მრევლი, ამჟამად ჭითაწყარის ხარების სახელობის ტაძარშია.
ხეზე კვეთა ასწავლა ძმამ _ იღუმენმა იოანემ (სამუშია). იგი მუშაობს მხოლოდ ხეზე და ამზადებს ჯვრებს, ხატებს, კანკელებს, სიწმინდეების ყუთებს,
ხატის ჩარჩოებს, ეკლესიის დგამ-ავეჯს.
გვ215
მუხრან იზორია
დაიბადა 1961 წლის 22 ნოემბერს. 1979 წელს დაამთავრა ქ. ზუგდიდის N6 საშუალო სკოლა, 1983 წელს კი _ თბილისის მოსე თოიძის სახელობის
სამხატვრო ტექნიკუმის მხატვრული ჭრის ფაკულტეტი. 1984-86 წლებში მუშაობდა ზუგდიდის ფაიფურის ქარხანაში მხატვრად.
1986-1991 წლებში სწავლობდა ქ. თბილისის სამხატვრო აკადემიაში კერამიკის ფაკულტეტზე. მუშაობდა კერამიკის საამქროში.
1991-1997 წლებში მონაწილეობდა დიდინეძისა და ჭითაწყარის ტაძრების მოპირკეთების სამუშაოებში. ჭითაწყარის,
დიდინეძისა და დარჩელის, კორცხელის ტაძრებში გაკეთებული აქვს აღსავლის კარები.
გვ216
მალხაზ გარგულია
დაიბადა 1968 წელს ქ. ზუგდიდში. სწავლობდა ქალაქის N2 საშუალო
სკოლაში. დაამთავრა ზუგდიდის სამხატვრო სკოლა და საქართველოს სუბტროპიკული მეურნეობის ინსტიტუტი
ქ. სოხუმში. არის მხატვარ-რესტავრატორი, ფერმწერი, მოქანდაკე და მეჩუქურთმე. მუშაობს ქვა-ჯვრებზე,
ამზადებს კანკელის ჯვრებს, ქმნის ფრესკებს, წერს ხატებს. მოჩუქურთმებული აქვს ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის რამდენიმე
ტაძარი.
გვ217
ბაჩუკი ჯოპუა
დაიბადა 1964 წელს ქ. ზუგდიდში. სწავლობდა ზუგდიდის სამხატვრო სკოლაში. საშუალო სკოლის
დამთავრების შემდეგ დაამთავრა სოხუმის სამხატვრო სასწავლებელი ხეზე ჭრის სპეციალობით.
1998 წლიდან შესრულებული აქვს მრავალი საეკლესიო ნამუშევარი: ვლაქერნის ტაძარში ჯვარცმა ანალოღია ლუსკუმაში,
სამკვეთლო და სადიაკვნო კარები, მარიამ ღმრთისმშობლის ხატის ჩარჩო, ტრაპეზის მაგიდა, სამეუფეო ტახტი.
ანალოგიური სამუშაოები შესრულებული აქვს ზედაეწერისა და ჭითაწყარის ეკლესიებში, ცაიშის საკათედრო და ზუგდიდის ივერიის ღმრთისმშობლის
მშენებარე საკათედრო ტაძრებში. გაკეთებული აქვს ჯვარცმები ახალაბასთუმანში, 9 აპრილის პარკში, ჩილაჩავას, აღმაშენებლის, ერისთავის ქუჩებზე.
ამჟამად მუშაობს კომბინატის წმ. დავით აღმაშენებლის უბნის მშენებარე ტაძრის აღსავლის კარებზე.
გვ218
ნიკოლოზ უბილავა
დაიბადა 1964 წლის 12 აგვისტოს ქ. ზუგდიდში. ქალაქის N7 საშუალო
სკოლის დამთავრების შემდეგ მოიხადა სამხედრო სამსახური, ჩაირიცხა სახელმწიფო სამხატვრო აკადემიაში
კერამიკის ფაკულტეტზე. სტუდენტობის პერიოდში მონაწილეობდა გამოფენებში.
სამხატვრო აკადემიის დამთავრების შემდეგ გახდა მაცხოვრის ტაძრის მრევლი და აქტიურად მუშაობდა ხატწერაზე.
მისი ნამუშევრები _ ხატები ამშვენებს ჩვენი ეპარქიისა და საქართველოს თითქმის ყველა ტაძარს.
ზოგიერთი ხატი დაბრძანებულია საზღვარგარეთაც. ნიკოლოზ უბილავა დღესაც აქტიურად მუშაობს ხატწერაში.
გვ219
თენგიზი და ნუკრი მიქენაიები
თენგიზ მიქენაია დაიბადა 1964 წელს ქ. ზუგდიდში. საშუალო სკოლის პარალელურად დაამთავრა სამხატვრო სკოლა,
შემდეგ _ სოხუმის სამხატვრო სასწავლებელი. არის მხატვარი, მოქანდაკე და ფერმწერი.
2000 წლიდან ძმა _ ნუკრი მიქენაიასთან ერთად მუშაობს ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის მშენებარე და მოქმედი
ტაძრების შემკობაზე. ძმები ასრულებენ ხესა და ფერად ლითონზე მხატვრულ-ორნამენტულ ჭრას. ჩვენი ეპარქიის ტაძრებს მათი ოსტატობით
შესრულებული მრავალი საეკლესიო ინვენტარი ამშვენებს: კიოტები (ხის ორნამენტებითა და ვერცხლით შემკობილი), აღსავლის კარები,
ხეზე შესრულებული ბარელიეფური ხატები. მათი ნამუშევრები ხელოვნების ნიმუშებს წარმოადგენენ.
თენგიზის შვილი სანდრო მიქენაია არის ქალაქ თბილისის სამხატვრო აკადემიის მაგისტრანტი, რომელიც სასახელოდ
აგრძელებს მამის პროფესიას. იგი მომავლის მქონე ახალგაზრდა ხელოვანია, ამჟამად ცხოვრობს და საქმიანობს ქალაქ ზუგდიდში.
გვ220
გვ221
ზუგდიდის წმინდა გიორგის სახელობის სასულიერო გიმნაზია
ქალაქის განაპირას, მაცხოვრის გორის გასწვრივ, თაბუკაშვილის ქუჩაზე, სადაც ამჟამად ივერიის ღმრთისმშობლის ხატის საკათედრო ტაძარი
შენდება, მდებარეობს საქართველოს საპატრიარქოს ზუგდიდის წმ. გიორგის სახელობის სასულიერო გიმნაზია. გიმნაზია დაფუძნდა 1995 წელს.
რექტორად დაინიშნა ქალბატონი მანანა ნაჭყებია, რომელმაც დიდი შრომა გასწია გიმნაზიის დაარსება-აღორძინებისათვის. ცოდნისა და რწმენის საფუძველზე,
სინერგიაზე დაფუძნებული სასწავლებელი 90-იანი წლების პირმშოა.
გიმნაზიის აღმშენებლობაში მთელი ქალაქი მონაწილეობდა. შეიქმნა ,,შემწე საზოგადოება“, სადაც გაერთიანდნენ
ადგილობრივი ხელისუფლების მესვეურები, სამთავრობო თუ არასამთავრობო სტრუქტურები, საზოგადოებრიობის
წარმომადგენლები. უდიდესი წვლილი შეიტანეს აფხაზეთიდან იძულებით გადაადგილებულმა ადამიანებმაც. სკოლა
მჭიდროდ თანამშრომლობდა აფხაზეთის განათლების სამინისტროსთან, მინისტრის მრჩეველთან, დამსახურებულ მასწავლებელთან _ მერი გეგეჭკორთან.
მიუხედავად იმისა, რომ გიმნაზია კერძო სკოლის სტატუსის მქონეა, სწავლება დღემდე უფასოა, რაც სწორედ საზოგადოების ერთობლიობით გახდა შესაძლებელი.
ზოგად საგანმანათლებლო საგნებთან ერთად გიმნაზიაში ისწავლება საღმრთო სჯული, ასევე ინგლისური, გერმანული და რუსული ენები, ეთიკა და სხვა.
გიმნაზიაში ფუნქციონირებს: მგალობელთა გუნდი, ხატწერისა და სახვითი ხელოვნების წრე, საგნობრივი წრეები, სიმღერისა და ცეკვის ანსამბლი. გიმნაზიაში, დაარსების
დღიდან, ყოველი სასწავლო დღე იწყება ლოცვითა და წმინ-
გვ222
დანთა ცხოვრების გაცნობით. კვირაში ერთხელ აღევლინება წმ. გიორგისა და სხვა წმინდანთა პარაკლისები. გიმნაზიელები მოილოცავენ ეპარქიის ეკლესია-მონასტრებს,
ეცნობიან მათ ისტორიასა და სიწმინდეებს.
მოსწავლეთა კონტინგენტის ზრდასთან ერთად აშენდა ახალი კორპუსი, კეთილმოეწყო სპორტული მოედანი, განახლდა ბიბლიოთეკა, საკლასო ოთახები აღიჭურვა
თანამედროვე სასწავლო ინვენტარით. მოეწყო საბუნებისმეტყველო, ლაბორატორიისა და კომპიუტერული კლასები. დაგეგმილია, რომ ეზოში აიგოს წმ. გიორგის სახელობის ტაძარი.
ზუგდიდის წმ. გიორგის სახელობის გიმნაზიამ, არსებობის 26 წლის განმავლობაში, საპატრიარქოს, ეპარქიის, გიმნაზიის დირექციისა და პედკოლექტივის უშუალო ძალისხმევით
სათანადო ავტორიტეტი მოიპოვა ერსა და მრევლში. აღსანიშნავია გიმნაზიასთან არსებული მშობელთა კომიტეტის ღვაწლი, გიმნაზიისა და არასამთავრობო ორგანიზაციების
თანამშრომლობა. მათი ერთობლივი მუშაობითა და უცხოელ დონორთა დაფინანსებით შესაძლებელი გახდა სხვადასხვა პროექტის წარმატებით განხორციელება. მათ შორის გაცვლითი პროექტები _ შვედეთში,
ხორვატიაში, პოლონეთში, განათლების სფეროში გამოცდილების ერთმანეთისთვის გაზიარების მიზნით.
გიმნაზიამ ორჯერ, 2012 და 2017 წლებში, წარმატებით გაიარა ავტორიზაცია. სასწავლებელი მრავალი მნიშვნელოვანი პროექტისა და ღონისძიების ინიციატორია.
2008 წელს ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით გიმნაზიაში ყოველწლიურად ტარდება სააღდგომო ფესტივალი, სადაც მონაწილეობას
იღებენ სრულიად საქართველოს ეპარქიების სამღვდელოების წარმომადგენლები და თითქმის 40-მდე სასწავლებელი.
2009 წლის შემოდგომაზე გიმნაზიას ფერეიდნელი ქართველები პირველად ესტუმრნენ, რაც ტრადიციად იქცა.
2011 წლის აპრილში, სასწავლებლის უშუალო ინიციატივით, ჩამოყალიბდა ზუგდიდის ღვაწლმოსილ პედაგოგთა კლუბი.
გვ223
ისინი საკუთარ გამოცდილებას უზიარებდნენ ახალგაზრდა კოლეგებს, ატარებდნენ საჩვენებელ გაკვეთილებს, ეხმარებოდნენ მათ პედაგოგიური უნარ-ჩვევების შემუშავებაში.
ქართული ცეკვის მასწავლებელი, ბრწყინვალე მაესტრო _ ბატონი გურამ ჭკადუა მრავალი წელი ხელმძღვანელობდა გიმნაზიის მოცეკვავეთა ანსამბლს. ასევე, შესანიშნავ
ფილოლოგს, დირექტორის მოადგილეს _ მარინე ჩხეიძეს დიდი წვლილი მიუძღვის გიმნაზიის წარმატებებში და მათი ნაადრევი გარდაცვალება უდიდესი დანაკლისია გიმნაზიის
პედკოლექტივისთვის. გიმნაზიისთვის ფასდაუდებელია ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის მიტროპოლიტ გერასიმესა და ეპარქიის მოძღვართა წვლილი.
გიმნაზიის ისტორიაში მრავლადაა ლამაზი და მადლიანი დღე. მათ შორის დაუვიწყარია 2009 წლის 19 სექტემბერს სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის,
უწმინდესისა და უნეტარესის ილია II-ის სტუმრობა, რომელმაც მადლიერებისა და პატივისცემის ნიშნად გიმნაზიის რექტორს საჩუქრად გადასცა ოქროს ბეჭედი წარწერით.
გიმნაზიის პედაგოგიური კოლექტივი დაკომპლექტებულია წამყვანი და უფროსი მასწავლებლებით.
გიმნაზიის სასწავლო პროცესი დაფუძნებულია ეროვნულ სასწავლო გეგმაზე და ზოგადი განათლების ეროვნულ მიზნებზე. აღნიშნული ხელს უწყობს მოსწავლეებში გონებრივი
და ფიზიკური უნარების განვითარებას, ცხოვრების ჯანსაღი წესის დამკვიდრებას, სკოლის, ოჯახისა და ეკლესიის ურთიერთობების განმტკიცებას.
მოსწავლეები სისტემატურად მონაწილეობენ სხვადასხვა ტურში, კონკურს-სემინარებსა და კონფერენცია-ოლიმპიადებში, სადაც მაღალ შეფასებებს იმსახურებენ.
ყოველ სასწავლო წელს რამდენიმე ოქროსა და ვერცხლის მედალოსანი ამთავრებს სკოლას.
გიმნაზიის კურსდამთავრებულები წარმატებულები არიან საზოგადოებრივი საქმიანობის სხვადასხვა სფეროში. ყველა
გვ224
მათგანი დედა ეკლესიასთან მჭიდრო კავშირში ცხოვრობს და ასევე არ წყვეტს აღმზრდელ გიმნაზიასთან ურთიერთობას.
გიმნაზიაში რეგულარულად ტარდება ახალი სასწავლო წლის დაწყებისა და დამთავრების საზეიმო საღამოები და შეხვედრები სასულიერო პირებთან,
გამოჩენილ ადამიანებთან. გიმნაზიას სტუმრობდა თანამედროვე კლასიკოსი მწერალი გურამ დოჩანაშვილი.
საინტერესო ღონისძიების ნაწილია პოეზიის ლამაზი საღამოები და სპორტული შეჯიბრებები.
აქ განსაკუთრებულად აღინიშნება წმინდა გიორგის დღესასწაულები. ამ დღეებში მოსწავლეები მოსალოცად
გაჰყავთ საქართველოს ეპარქიების წმ. გიორგის სახელობის ტაძრებში. ბავშვები ესწრებიან წირვებს, ეზიარებიან და პატივს მიაგებენ წმინდანების სახელს.
გიმნაზიის დაარსებიდან 20 წლის იუბილე, ფაქტობრივად, გიმნაზიის ისტორიის, მისი საქმიანობის შემაჯამებელი
ღონისძიება გახლდათ, რომელიც სკოლამ 2017 წელს აღნიშ-
გვ225
ნა. სააღდგომო ფესტივალზე გიმნაზიამ პატრიარქისგან მადლობისა და მოლოცვის წერილი მიიღო.
ყოველთვის მადლიერებითა და სიამოვნებით იგონებენ გიმნაზიაში პედაგოგობის წლებსა თუ საქმიან ურთიერთობებს დეკანოზები: გიორგი ჯგუშია, მალხაზ ჭანტურია,
გიორგი ვაჩეიშვილი, გიორგი ქავთარაძე, გალაკტიონ ფიფია, ნიკოლოზ ლატარია, იოანე აკობია. დაუღალავმა შრომამ გიმნაზიის პედკოლექტივისა, მათმა
მონდომებამ და უფლისმიერმა სიყვარულმა, გიმნაზიის რექტორის, ქალბატონ მანანა ნაჭყებიას ხელმძღვანელობითა და
ძალისხმევით, მართლაც რომ ნაყოფი გამოიღო. გიმნაზიის აღსაზრდელებს ყველა პირობა აქვთ შექმნილი იმისათვის,
რომ წარმატებულები იყვნენ არა მარტო ზუგდიდში, არამედ მთელ საქართველოში.
ფატი ნაჭყებია
კახათის წმინდა გიორგის სახელობის სასულიერო გიმნაზია
გვ226
სოფელ კახათის წმინდა გიორგის სახელობის ტაძრის მშენებლობას საფუძველი ჩაეყარა 2002 წელს. სწორედ იმ
დღიდან ტაძრის წინამძღვარს _ დეკანოზ გაბრიელ გულორდავას სასულიერო გიმნაზიის დაფუძნება ჩაუფიქრებია. მან
მეუფე გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით კიდევაც მიაღწია მიზანს. ღვთის შეწევნით, მამა გაბრიელს საშვილიშვილო საქმეში
გვერდით დაუდგნენ კეთილი ადამიანები.
ამ სასწავლო პროექტის განსახორციელებლად გამოჩნდა სასწავლო საგანმანათლებლო საქმიანობაში გამოცდილი და
კომპეტენტური _ ზუგდიდის წმ. გიორგის სახელობის სასულიერო გიმნაზიის დირექტორი, ქალბატონი მანანა ნაჭყებია.
მისი თანადგომით გიმნაზიას არაერთი საქველმოქმედო და შემეცნებითი ღონისძიება წარმატებით განუხორციელებია.
2010-2013 წწ. კახათის გიმნაზია ფუნქციონირებდა, როგორც ზუგდიდის სასულიერო გიმნაზიის ფილიალი. 2013 წელს
ჩამოყალიბდა და დაფუძნდა, როგორც ა(ა)იპ საქართველოს საპატრიარქოს კახათის წმ. გიორგის სახელობის სასულიერო
გიმნაზია, რაშიც დიდი წვლილი დეკანოზ გაბრიელ გულორდავას მიუძღვის.
კახათის წმ. გიორგის სახელობის სასულიერო გიმნაზია განთავსებულია საქართველოს საპატრიარქოს კუთვნილ
ტერიტორიაზე, კეთილმოწყობილ ორსართულიან შენობაში, სადაც თანამედროვე სტანდარტების შესაბამისად აღჭურვილია 12 საკლასო ოთახი,
მინი-სპორტული დარბაზი, სააქტო დარბაზი; გიმნაზიის ეზოში არის ღია ტიპის სპორტული და გასართობი მოედანი, რომლის ინფრასტრუქტურა
ექვსწლიანი სამოქმედო გეგმის მიხედვით ყოველწლიურად იცვლება და იხვეწება.
მოსწავლეები ზოგად განათლებასთან ერთად სარწმუნოებასაც ეზიარებიან და ეკლესიურ, ზნეობრივ პიროვნებად
იზრდებიან. აქ ყოველი დღე ლოცვით აღესრულება. გიმნაზია ეყრდნობა ეროვნულ სასწავლო გეგმას, მაგრამ ამასთან
ერთად შემუშავებული აქვს საკუთარი ხედვა და კონცეფცია სწავლა-სწავლებისა და აღზრდის საქმეში.
გვ227
გიმნაზიაში დამატებით საგნად ისწავლება საღმრთო სჯული, რომელსაც დემეტრე ზარქუა ასწავლის. სასულიერო გიმნაზიაში სულიერების,
გულწრფელი სიყვარულის, მორჩილებისა და მარხვის, სარწმუნოებრივი ცხოვრების დაფუძნების მიზანს უძღვება გიმნაზიის სულიერი მოძღვარი _ მღვდელი
გიორგი თოლორაია. პედაგოგიურ მოღვაწეობას ეწევა 21 უფროსი და წამყვანი მასწავლებელი. გიმნაზია, დაარსებიდან დღემდე, პირნათლად ასრულებს თავის მოვალეობას.
სწავლება მიმდინარეობს მაღალ დონეზე, რისი ერთ-ერთი მაგალითია წლების განმავლობაში გიმნაზიის კურსდამთავრებულების ოქროსა და ვერცხლის მედლით დაჯილდოება.
აქ აქტიურად მაღლდება პროფესიული დონე, ტარდება სახელოვნებო გაკვეთილ-პროექტები. მოსწავლეები და მასწავლებლები ჩართულნი არიან საოლიმპიადო ღონისძიებებში.
სკოლაში ფუნქციონირებს ფორტეპიანოსა და ქართული ცეკვის სტუდია.
ნათია ჩახაია
გვ228
ეპარქიის ახალგაზრდობის განათლებისა და კულტურის ცენტრი
სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქის ილია II-ის ლოცვა-კურთხევით 2017 წლიდან ზუგდიდისა და ცაიშის
ეპარქიაში გაიხსნა ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის ახალგაზრდობის განათლებისა და კულტურის ცენტრი, რომლის მიზანია
საზოგადოების სოციალური, კულტურული, ეკონომიკური განვითარება, ინტელექტუალური და სულიერი ამაღლება.
ცენტრის სტრატეგიული გეგმა ეფუძნება საქართველოს კანონს ,,ზოგადი განათლების შესახებ''. ცენტრი ემსახურება
ზუგდიდისა და წალენჯიხის მუნიციპალიტეტების საჯარო და კერძო სკოლებთან, პროფესიულ კოლეჯებსა და უმაღლეს
სასწავლებლებთან ერთობლივი თანამშრომლობით მოსწავლე-ახალგაზრდობის ანალიტიკური შემოქმედებითი
აზროვნების განვითარებისა და სოციალური უნარ-ჩვევების ჩამოყალიბების ხელშეწყობას.
ცენტრში ისწავლება ქართული და მსოფლიო კულტურისა და ხელოვნების ისტორია, ძველი ქართული დამწერლობა,
საეკლესიო გალობა და ფოლკლორი _ ხალხური სიმღერები. ჩამოყალიბებულია ჯგუფები საბუნებისმეტყველო საგნებისა
და ტექნოლოგიების მიმართულებით. რეგულარულად ტარდება საწრეო საგნობრივი მეცადინეობები, შემეცნებითი და
მხატვრულ-შემოქმედებითი ღონისძიებები. ჩვენთან ყველა პირობა არსებობს იმისათვის, რათა მოტივაცია შევუქმნათ
განათლებაზე ორიენტირებულ მოსწავლე-ახალგაზრდებს.ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის ახალგაზრდობის
განათლებისა და კულტურის ცენტრში მომავალი თაობის მუსიკალური განათლების საქმეს სათავეში უდგას ზუგდიდის ივერიის ყოვლადწმინდა
ღმრთისმშობლის საკათედრო ტაძრის რეგენტი და წალენჯიხის მუნიციპალიტეტის ქ. ჯვარის #2 საჯარო სკოლის მუსიკის მასწავლებელი ნიკოლოზ
ლატარია. იგი მთელი პასუხისმგებლობითა და სიყვარულით აცნობს და აყვარებს მოსწავლეებს ქართული ხალხური სიმ-
გვ229
ღერების შეუდარებელ პოლიფონიასა და ქრისტიანული საგალობლების განუმეორებელ თვითმყოფადობას. სასწავლო
აღმზრდელობით პროცესს წარმართავენ კვალიფიციური და წარმატებული პედაგოგები.
მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევითა და მოსახლეობის ინტერესების გათვალისწინებით, ახალგაზრდობის
ცენტრსა და საქართველოს ფოლკლორის სახელმწიფო ცენტრს შორის 2021 წელს გაფორმდა მემორანდუმი, რომლის
შესაბამისად ქ. ზუგდიდის ახალგაზრდობის განათლებისა და კულტურის ცენტრთან გაიხსნა სალოტბარო სკოლა. ახალგაზრდობის ცენტრის
მიერ რეგულარულად აღინიშნება შობა-ახალი წლისა და სააღდგომო ზეიმები; ასევე წმინდანთა
ხსენების დღე: თამარობა, გიორგობა, დავითობა, ანდრიაობა და სხვა; ინტელექტუალური კონკურს-პროექტები. სკოლებში ხშირად
ტარდება მოძღვრის საათი და იმართება საგანმანათლებლო საუბრები.
გიორგი ფიფია
გვ230
გიორგი ფიფია დაიბადა 1983 წლის 15 მარტს.
დაამთავრა წალენჯიხის მუნიციპალიტეტის ლიის თემის N 1 საჯარო სკოლა და
ქ. თბილისის ზაქარია ფალიაშვილის სახელობის სამუსიკო ხელოვნების პედაგოგიური
ინსტიტუტი, მუსიკა-ლიტერატურის პედაგოგის სპეციალობით.
2005-2006 წლებში სწავლობდა ქუთაისის სასულიერო სემინარიაში, რელიგიის მასწავლებლის სპეციალობით.
2006 წლიდან მუშაობს წალენჯიხის მუნიციპალიტეტის ლიის თემის N1 საჯარო სკოლაში მუსიკისა და რელიგიის მასწავლებლად.
2015 წლიდან ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის მიტროპოლიტ გერასიმეს ლოცვა-კურთხევით ახალგაზრდობის განათლებისა და კულტურის
ცენტრის კოორდინატორია წალენჯიხის რაიონში, ხოლო 2019 წლის 10 ივნისიდან _ ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის ახალგაზრდობის განათლებისა
და კულტურის ცენტრის დირექტორი. სტიქაროსანია მახარიისა და ლიის წმ. გიორგის ტაძრებში. განათლების საქმეში
გაწეული განსაკუთრებული დამსახურებისათვის მინიჭებული აქვს მასწავლებლის აკადემიის საპატიო წევრის წოდება.
გვ231
ეპარქიის ადრინდელი ღვაწლმოსილი და ღირსეული მღვდელმსახურები
ევდემონ წალენჯიხელი
წალენჯიხის მაცხოვრის ფერისცვალების ტაძარი X-XI საუკუნეების
ქართული ხუროთმოძღვრების გამორჩეული ძეგლია. XVII საუკუნის პირველ
ნახევარში, 40-იანი წლებიდან, ოდიშის
მთავრის ლევან II დადიანის (1611-1657)
დროს წალენჯიხაში დაარსდა საეპისკოპოსო კათედრა, აღორძინდა კულტურულ-საგანმანათლებლო კერა. ამ
პერიოდის ეპისკოპოსთა იერარქიულ
სიაში განსაკუთრებულ ადგილს იკავებს ევდემონ წალენჯიხელი (ჯაიანი). მისი ეპისკოპოსობა
მოიცავს 1648-54 წლებს. ევდემონ ჯაიანი სამეგრელოს მთავარ ლევან II დადიანის კარზე დიდი პატივით სარგებლობდა.
XVII საუკუნის შუა წლებში ევდემონ ჯაიანმა წალენჯიხის
ტაძარს ეკვდერი მიუშენა, განაახლა დაზიანებული ფრესკები და საკუთარი თავიც დაახატვინა, რომელიც წალენჯიხის
მაცხოვრის ფერისცვალების ტაძრის დასავლეთი კედლის ჩრდილო სვეტის აღმოსავლეთ ნაწილში დღესაც შემორჩენილია
წარწერით. ექვ. თაყაიშვილი წერდა: „ჩრდილოეთის სვეტის
აღმოსავლეთ ნაწილზე წინეთ ვიღაც წმიდანი თუ მღვდელმთავარი ყოფილა დახატული, მაგრამ შემდეგ წალენჯიხელ ევდემონ ჯაიანს მე-XVII საუკუნეში თავის თავი დაუხატვინებია ამ
სურათზედ. ძველი მხატვრობა აქა-იქ აშკარათ მოჩანს. ევდემონის ზემოთ მაცხოვარია წელს-ზევითი, რომელიც ორივე
ხელით ჯვარსა სწერს ევდემონს“: „უფალო იესო ქრისტე ძეო
გვ232
და სიტყვაო ღმრთისაო, შეიწყალე წალენჯიხელი, ევდემონ ჯაიანსა შეუნდოს ღმერთმანი“.
ექვთიმე თაყაიშვილისავე აღწერით, წალენჯიხის ტაძრის დასავლეთ ნაწილში, სამეგრელოს მთავრის ლევან II დადიანის ეკვდერში,
კარის ზემოთ არის მხედრული წარწერა: „1) ქ:. მე:. ეპისკოპოსმან:. ევდემონ:. ჯაიანმან:. დავახა 2) ტვინე:. ეკვდრისა:. კარი:. ჩვენისა:. ხელმწიფ
3) ისა:. დადიანისა:. ლევანისა:. სა:. 4) დღეგრძელოდ:. და კურთხეულის:. ბატონის:. დედოფლისა:. ნესტან:. დარეჯანის:. სულისათვის:. დაიხატა:.
კარ 5) ი:. ესე:. დროსა:. და:. ჟამსა:. დიდისა:. ხელმწიფისა:. დადიანისა:. 6) ბატონისა:. ლევანისა:. ქრონკსა:. სამას:. ოცდა:.
ათექვსმეტსა:. ამინ:. და კირიელეისონ:. დავწერე:. მე ესე:. წინამძღვარმან:. საყდარსა:. ამას:. მაქსიმე:. მელიაძისამან...“,
ქორონიკონი უდრის 1648 წელს.
1667 წლის ერთ-ერთი საეკლესიო დოკუმენტი ევდემონ წალენჯიხელს იხსენიებს, როგორც `მოძღვართმოძღვარი“.
ევდემონ ჯაიანი, შეიძლება ითქვას, ერთ-ერთი ეპისკოპოსია, რომელიც „წალენჯიხელად“ იხსენიება.
ევდემონ ჯაიანი საეკლესიო დოკუმენტებში დრანდის საეპისკოპოსოს წინამძღვრადაც იხსენიება. ორივე წოდებით
ევდემონ ჯაიანი მოხსენიებულია ჯვრის მონასტრის „აღაპებში“: „ევდემონ დრანდელი _ ყოფილი წალენჯიხელი“.
1657 წლიდან, სამეგრელოს მთავრის ლევან II დადიანის გარდაცვალების შემდეგ, დადიანების სამთავრო სახლი ძლიერ დასუსტდა
და მასთან ერთად წალენჯიხის საეპისკოპოსო გაუქმდა.
ფერიდე აფაქიძე
ციალა თითმერია
ზუგდიდის მუზეუმის თანამშრომლები
გვ233
მთავარხუცესი დეკანოზი თეოდორე (თევდორე) ხოშტარია
დეკანოზი თეოდორე, ერისკაცობაში თედო ხოშტარია, დაიბადა 1832 წლის 6 მაისს სასულიერო ოჯახში. მამამისი _
დეკანოზი ნიკოლოზი, ბაბუა _ დეკანოზი მარკოზი და პაპა _ დეკანოზი თევდორე სუჯუნის წმ. გიორგის საკათედრო
ტაძრის ღმრთისმსახურები იყვნენ.
თედოს დედა _ მარიამ როსტომის ასული ჯოლია, დიასახლისი, შვილების აღზრდით იყო დაკავებული.
6 წლის თედოს ხუცური წერა-კითხვა მამამ შეასწავლა, შემდეგ კი მიაბარეს მღვდელ გიორგი ხოშტარიას ქვრივს,
რუსუდან იოსელიანის ასულს, ცნობილ ბერდიაკონ ივა (იოანე) ბერის დედას. ივა ბერი მთავარ დავით დადიანთან
სამეგრელოს შინაგან საქმის კანცელარიის მმართველის თანამდებობაზე მსახურობდა.
თედომ შემდგომი განათლება მარტვილის ოთხკლასიან სასულიერო სასწავლებელში მიიღო.
ივა ბერმა 1849 წლის 13 ოქტომბერს, მამის _ ნიკოლოზის თანხმობით, თედო ხოშტარია ზუგდიდში მთავრის სასახლეში კანცელარიის მწერლად განაწესა. თევდორე ხანგრძლივი
დროის განმავლობაში მოღვაწეობდა სამთავრო კარზე როგორც საერო, ისე სასულიერო სფეროში. მან დაგვიტოვა ,,მოგონებები“, რომელშიც თვითმხილველის თვალით აღწერილი
აქვს XIX საუკუნის სამეგრელოს სამთავროში მიმდინარე უმნიშვნელოვანესი მოვლენები და სამთავროს ისტორია დროის
ამ მონაკვეთში. საინტერესო მონაცემებია სამთავრო კარის სულიერ ცხოვრებაზე, იგი გვაწვდის ცნობებს ვლაქერნის
ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ხატისა და ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის პატიოსანი სარტყლის შესახებ. ამ ხელნაწერის სათაურია
,,გახსენება ჩემი ყმაწვილობის და მერმინდელი ჩემი თავგადასავლისა“ (35, გვ. 124-168).
არსებული ცნობებით, თეოდორე (თევდორე) ხოშტარია 1849 წლიდან მედავითნედ მსახურობდა დადიანების სასა-
გვ234
ხლის კარის _ ვლაქერნის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ხატის ეკლესიაში. აქ ღვთისმსახურება შაბათ-კვირას აღევლინებოდა, სადაც დღესასწაულებში,
მწუხრსა და ცისკარზე, თევდორე ხშირად კითხულობდა, ხოლო მთავარი დავით დადიანი, როგორც მოყვარული საღმრთო წიგნების კითხვისა, ეკლესიაში
მუდამ გვერდით ედგა და თვალს აყოლებდა საღმრთო წიგნების კითხვას.
დედოფალი ეკატერინე ჭავჭავაძე 1856 წელს რუსეთის იმპერატორ ალექსანდრე II-ის კურთხევის ცერემონიაზე მიიწვიეს.
1857 წელს დედოფალი და მისი ამალა სამშობლოში დაბრუნდა. თუმცა ამ დროს სამეგრელოში, უტუ მიქავას მეთაურობით,
მიმდინარე გლეხთა აჯანყების ჩაქრობა სამთავროს მმართველობამ ვერ შეძლო. რუსეთის ხელისუფლებამ დედოფალი ეკატერინე სამთავროს განარიდა
და სანკტ-პეტერბურგში იმპერატორის კარზე გაიწვიეს. დედოფალი შვილებთან ერთად მრავალრიცხოვანი ამალით 1857 წლის 25
ოქტომბერს ფოთიდან გემით გაემგზავრა. ამ მგზავრობაში დედოფლის ოჯახს ახლდა თევდორე ხოშტარია, როგორც
მათი შვილების ქართული ენისა და წერა-კითხვის მასწავლებელი. რუსეთიდან დაბრუნებული თევდორე ხოშტარია 1860 წლის
25 მარტს, ხარების დღესასწაულზე, ეპისკოპოსმა გერონტიმ (პაპიტაშვილი) მარტვილის საკათედრო ტაძარში დიაკვნად
აკურთხა, ხოლო მომდევნო დღეს, სოფელ გულუხეთის ახალაშენებული ეკლესიის კურთხევაზე, მღვდლად აკურთხა დადიანების სასახლის კარის ეკლესიის სახელზედ,
დედოფლის შუამდგომლობით, მათი მოძღვრის არქიმანდრიტ ბესარიონის (დადიანი) ნაცვლად. მამა თევდორე დედოფლის ოჯახთან
შესაერთებლად მალე გაემგზავრა სანკტ-პეტერბურგში.
დედოფალი ეკატერინე ნიკოლოზ დადიანის მკურნალობასთან დაკავშირებით პარიზში მიემგზავრება. მოგვიანებით, დედოფალ ეკატერინეს მოწვევით, მათთან ჩავიდა მამა
გვ235
თევდორე. იგი, მღვდლის ხარისხში მყოფი, აღავლენდა წირვა-ლოცვასა და საეკლესიო წესებს როგორც სანკტ-პეტერბურგში, ასევე პარიზში მოგზაურობისას.
დედოფალ ეკატერინეს სანკტ-პეტერბურგში ყოფნისას საცხოვრებელ სახლში სამლოცველო მოუწყვია. იქ სხვა ხატთა შორის დასვენებული ყოფილა ვლაქერნის
ღმრთისმშობლის ხატი და პატიოსანი მისი სარტყელი. მამა თევდორე 1867 წელს დაბრუნდა უცხოეთიდან და წინამძღვრად დაინიშნა სუჯუნის ორშტატიან წმ. გიორგის
ეკლესიაში, საიდანაც მთავრის ტახტის მემკვიდრე ნიკოლოზ დადიანის თხოვნით 1872 წელს პირველ მღვდლად გადაიყვანეს ზუგდიდის ვლაქერნის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის
ხატის ტაძარში, სადაც მსახურობდა 1884 წლამდე _ საგვაზაოს მთავარანგელოზთა ეკლესიის პირველ მღვდლად გადმოყვანამდე (36, გვ. 80).
1893 წლის დეკემბრის ბოლოს მამა თევდორე სუჯუნის წმ. გიორგის ორშტატიანი ტაძრის წინამძღვრად დაინიშნა.
1894 წელს სუჯუნის ოლქის მთავარხუცესად დაადგინეს. თევდორე ხოშტარია ჭადრაკის დიდად მოყვარული ყოფილა და ჩინებულადაც თამაშობდა. მან ჭადრაკის თამაში
შეაყვარა სამეგრელოს მთავრის დავით დადიანის ძე ანდრია დადიანს.
მამა თევდორესა და ფოფოდია მარინე დავითის ასულს ჰყავდათ შვილები: მიხეილი, ალექსანდრე, სოლომონი, ლევანი, ეკატერინე.
მას ერთგული და კეთილსინდისიერი სამსახურისათვის მიღებული ჰქონდა ჯილდოები.
დეკანოზი თევდორე მიიცვალა 1909 წლის 25 აგვისტოს
(49, გვ. 17-20).
ზაურ ჯალაღონია,
ისტორიკოსი
გვ236
მთავარხუცესი დეკანოზი მიხეილ მეუნარგია
საქართველოს ეკლესიის წარჩინებული სასულიერო მოღვაწე, დეკანოზი მიხეილ მეუნარგია დაიბადა 1827 წელს სოფ. ცაიშში. მამამისი _ პეპუ
(პეტრე) ხუტუს ძე მეუნარგია ჭედური ხატების ცნობილი აღმომყვანი და ოქრომჭედელი იყო. 17 წლის მიხეილმა სწავლა სამეგრელოს (მარტვილი) სასულიერო სასწავლებელში დაიწყო,
დაასრულა ამ სასწავლებლის ორი კლასი, შემდეგ სწავლობდა საირმის მონასტერში. მიხეილ მეუნარგია 1846 წელს დაქორწინდა სუსანა ეგნატეს ასულ გაწერილიაზე.
მას ეპისკოპოსმა ანტონმა (დადიანი) დიაკვნად დაასხა ხელი 1846 წლის 12 სექტემბერს.იმავე ეპისკოპოსმა 1850 წლის 22 აგვისტოს მღვდლად აკურთხა და განაწესა ცაიშის ტაძარში.
1851 წლის 2 თებერვლიდან მამა მიხეილი მსახურობდა ცაიშის ოლქის მთავარხუცესის თანაშემწედ, ეპისკოპოს თეოფანეს (გაბუნია) მიერ 1855 წლიდან დადგინდა ცაიშის
ოლქის მთავარხუცესად. 1860-იანი წლების მეორე ნახევარში, ეპისკოპოს ტარასის (ელიავა) მითითებით, შეასრულა ოთხი სამთავარხუცესო ოლქის აღწერა,
1880 წლის 29 ივნისს აიყვანეს დეკანოზის ხარისხში.
XIX საუკუნის 50-იან წლებში სამეგრელოს ეპისკოპოს ყოვლადუსამღვდელოეს თეოფანეს (გაბუნია) განკარგულებით
ცაიშში არსებული სიგელ-გუჯრები, რომელნიც მანამდე ცაიშის ტაძრისათვის გადაწერა და ერთ წიგნად შეადგინა
მღვდელმა მიხეილ მეუნარგიამ, დასაცავად გადაიტანეს მარტვილის საკათედრო ტაძარში (27, გვ. 3).
დეკანოზი მიხეილი, მასწავლებელთა თხოვნით, XIX საუ-
გვ237
კუნის 80-იან წლების შუა ხანებში ზუგდიდის მაზრის სასოფლო და საეკლესიო სკოლებისათვის აარსებს სასკოლოსახელმძღვანელო წიგნების საწყობს (28, გვ.7; 29, გვ.8). იგი,
ამავდროულად, ასრულებდა ცაიშის წერა-კითხვის შემსწავლელი სკოლის მმართველის მოვალეობას.სამეგრელოს მთავრის ტახტის მემკვიდრემ ნიკოლოზ
დადიანმა ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელ საზოგადოებას შემოსწირა სამეგრელოს მთავრის ბიბლიოთეკა, სამეგრელოს მთავარი ხელნაწერსაცავი, რომლის
ჩასაბარებლად ილია ჭავჭავაძე 1885 წლის 25 მარტს გაემგზავრა თბილისიდან ქუთაისს, იქიდან სამეგრელოში _ სოფელ გორდში ჩავიდა და ხელნაწერები ჩაიბარა.
აპრილის დასაწყისში ილია ეცნობა სამეგრელოს, ბანძაში სტუმრობს იურისტ მექი ფაღავას ოჯახს. შემდეგ ახალსენაკცაიშის გზით ზუგდიდს მივიდნენ, მოიხილეს ეკატერინესა
და ნიკოლოზ დადიანის სასახლეები, ჩაიბარეს ნაბეჭდი და ხელნაწერი წიგნების ნაწილი. ილია ჭავჭავაძე, მისი თანმხლებნი, მათთან მყოფი ადგილობრივი ინტელიგენცია 30 კაცამდე,
სოფელ ცაიშში მოიწვია იონა მეუნარგიამ, რომელიც ამ მგზავრობაში თან ახლდა ილიას. იონას მამამ _ მთავარხუცესმა დეკანოზმა მიხეილ მეუნარგიამ ღირსეული მასპინძლობა გაუწია მათ.
ილიამ ცაიშის ტაძარი მოილოცა, აქ იყვნენ მღვდელი კუკავა, დიაკვნები გახარია და მაქაცარია.
ილიას მოსწონებია ტაძრის მოვლილობა, სისუფთავე, მასში დაბრძანებული ხატები, ძველი ნივთები და მეორე დილას
ეზოში გაშლილ ტრაპეზზე უთქვამს: ,,სამეგრელოში მოვედი და საქართველო ვნახე''. ამ სტუმრობის შემდეგ დეკანოზ მიხეილ მეუნარგიას სახლის კედელზე, საპატიო ადგილას,
მუდამ ეკიდა რაფიელ ერისთავისა და ილია ჭავჭავაძის სურათები
(25, გვ. 213, 214).
,,სამღვდელოებაში იმისთანა ავტორიტეტი დაიმსახურა, რომ მას ისე ეთაყვანებოდნენ და ეპყრობოდნენ, როგორც
მღვდელმთავარს. სამეგრელოს მღვდელმთავრებიც ყველა დიდმნიშვნელოვან საქმეს ეპარქიაში მამა მიხეილს ანდობდ-
გვ238
ნენ. ყოველნაირი კეთილი საქმის მოთავედ ეპარქიაში ის იყო...''(26).
ცაიშში, ყოფილი ყაზარმის შენობაში, მისივე ღვაწლით გაიხსნა სკოლა. ამ საქმეში მას მხარს უჭერდა ზუგდიდის
მაზრის ხელმძღვანელობა. ახალგახსნილი სკოლის კურთხევა 1886 წლის 10 თებერვალს შეასრულა ჯრუჭის მონასტრის არქიმანდრიტმა სიმეონმა,
პარაკლისს დაესწრნენ: პრინცი მიურატი და მისი მეუღლე პრინცესა სალომე დავითის ასული, ზუგდიდის მაზრის უფროსი ჯაყელი და სხვ.
ცაიშის სამთავარხუცესო ოლქის სამღვდელოებამ, ზუგდიდის მაზრის ხელმძღვანელობამ, მრევლმა და ინტელიგენციამ 1902 წლის 29 იანვარს ცაიშში იდღესასწაულეს დეკანოზ
მიხეილ მეუნარგიას მღვდლობაში 50 წლის მსახურება და მთვარხუცესობა. საზოგადოებამ მამა მიხეილს მთავარანგელოზ მიქაელის ვერცხლის ხატი მიართვა.
1899 წლის საეკლესიო ჩანაწერით, ამ დროისათვის, მამა მიხეილი ქვრივია _ არის 73 წლის, ჰყავს შვილი იონა _ 47 წლის, რომელიც მსახურობს ზუგდიდის მაზრის მომრიგებელ
მოსამართლედ. იონა დაქორწინებულია ნინო ივანეს ასულზე, ჰყავს ქალიშვილები: სალომე, ნინო და ვერა (12, გვ. 54-54; 20).
იონა გარდაიცვალა 1919 წლის 15 მაისს, დაკრძალულია ცაიშის საკათედრო ტაძრის სამრეკლოში. თავდადებული და კეთილსინდისიერი სამსახურისათვის
სასულიერო და საერო ხელისუფლებისგან მიღებული ჰქონდა ჯილდოები.
მთავარხუცესმა დეკანოზმა მიხეილ მეუნარგიამ, ავადმყოფობის გამო, 1903 წელს თავი დაანება სამსახურს.
იგი მიიცვალა 1904 წლის 28 მარტს, დასაფლავებულია ცაიშში.
ზაურ ჯალაღონია
გვ239
დეკანოზი იოანე ბობოხიძე
დეკანოზი იოანე დავითის ძე ბობოხიძე (ბობოხია) დაიბადა 1868 წლის 1 ივლისს აზნაურის ოჯახში. დაწყებითი განათლება სახლში მიიღო. სწავლა
ქუთაისის სასულიერო სასწავლებელში განაგრძო, შემდეგ, 1884-1890 წლებში, სწავლობდა თბილისის სასულიერო სემინარიაში. იოანე სასულიერო უწყებამ,
თავისი ხარჯით, სასწავლებლად გააგზავნა მოსკოვის სასულიერო აკადემიაში, სადაც მან, ოჯახური მდგომარეობის გამო, მცირე დრო დაჰყო და
იძულებული გახდა, სამშობლოში დაბრუნებულიყო.
მამა იოანეს მხარს უჭერდა და ფინანსურადაც ეხმარებოდა პრინცესა სალომე დადიანი.
1891 წლის 1 იანვარს მუშაობას იწყებს მარტვილის ორკლასიან სანიმუშო სკოლაში უფროს მასწავლებლად.
იოანემ 1892 წელს ჯვარი დაიწერა ქიონია ლუკიშკინაზე. მათ შეეძინათ ხუთი შვილი: ნადეჟდა, შალვა, ნიკოლოზი, დავითი და იოანე.
1895 წლის 6 დეკემბერს გურია-სამეგრელოს ეპისკოპოსმა გრიგოლმა (დადიანი) იოანე დიაკვნად აკურთხა, ხოლო იმავე წლის 8 დეკემბერს მღვდლად დაასხა ხელი და ზუგდიდის
მაცხოვრის ეკლესიის წინამძღვრად განაწესა (9, გვ.18; 12, გვ. 51). ეპისკოპოსმა ალექსანდრემ (ოქროპირიძე) მღვდელი იოანე 1898 წლის 28 დეკემბერს გურია-სამეგრელოს
საეპარქიო სასწავლო საბჭოს ზუგდიდის სამაზრო განყოფილების თავმჯდომარედ დანიშნა. მამა იოანე იყო ქველმოქმედი. გაზეთ
,,ივერიის'' 1899 წლის ცნობით, მან გარკვეული თანხა შემოსწირა ახალსენაკის საეკლესიო-სამრევლო დედათა სკოლას (38).
1900 წლის მარტში იგი ცაიშის ოლქის მთავარხუც-
გვ240
ესის თანაშემწედ დაადგინეს. 1902 წლის 29 იანვარს ცაიშში იდღესასწაულეს დეკანოზ მიხეილ მეუნარგიას 50 წლის მსახურება მღვდლობაში და მთავარხუცესობა.
მისალოცი სიტყვა წარმოთქვა დეკანოზმა იოანე ბობოხიძემ.
მამა იოანე ბობოხიძე 1903 წლის 2 მარტს რედუტ-კალეს ოლქის მთავარხუცესად გამოარჩიეს და ამავე წლის 29 ოქტომბერს ცაიშის ოლქის მთავარხუცესად გადაიყვანეს
(9, გვ.18,19), 1905 წლის ოქტომბერში კი ქუთაისის წმიდა ნინოს
სასწავლებელში ქართული ენის მასწავლებლად დანიშნეს. იგი რევოლუციური გამოსვლების დროს ხალხის მხარდაჭერის გამო იდევნებოდა (11, გვ. 399).
1906 წლის 1 ივლისს ეპისკოპოსმა ექვთიმემ (ელიაშვილი) მამა იოანე გურია-სამეგრელოს ეპარქიაში გადმოიყვანა და
ფოთის წმინდა ალექსანდრე ნეველის სახელობის საკათედრო ტაძრის მღვდლად დაადგინა.
მამა იოანეს თავდადებული და კეთილსინდისიერი სამსახურისათვის 1911 წელს ,,კამილავკა'' ეწყალობა, 1914 წელს _
სამკერდე ოქროს ჯვარი, 1916 წლის აღდგომას დეკანოზის ხარისხში აიყვანეს (9, გვ. 18-20).
1917 წლის 12 მარტს, სვეტიცხოვლის საპატრიარქო ტაძარში ავტოკეფალიის აღდგენის შემდეგ, სხვა ავტოკეფალისტებთან და სამღვდელოებასთან ერთად დეკანოზი
იოანეც, როგორც გურია-სამეგრელოს ეპარქიის დელეგატი, აქტიურად მონაწილეობდა საქართველოს ეკლესიის მართვაგამგეობის დებულების შემუშავებაში.
ესწრებოდა თბილისში გამართულ საქართველოს მართლმადიდებელი ეკლესიის პირველ საეკლესიო კრებას.
ჭყონდიდელმა მიტროპოლიტმა გიორგიმ (ალადაშვილი) დეკანოზი იოანე 1920 წელს ფოთის ოლქის ეკლესიების მთავარხუცესად დაადგინა. გასაბჭოების შემდეგ,
1923 წლის მარტისთვის, ფოთის ოლქში ყველა ეკლესია დაკეტეს, მათ შორის საკათედრო ტაძარიც.
1924 წელს ფოთში გახსნეს წმ. ნიკოლოზის სახელობის ეკლესია, 1925 წელს _ საკათედრო ტაძარი. მამა იოანე ჩვეული ენერგიით შეუდგა
გვ241
ღვთისმსახურებას, მაგრამ ხელისუფლებისგან შევიწროებისა და დევნის გამო, იძულებული გახდა, ფოთიდან წასულიყო,
მან მსახურება თბილისში დაიწყო.
1926 წელს დეკანოზი იოანე ფოთში ბრუნდება, მაგრამ 1934 წლის აპრილში ფოთის პრეზიდიუმმა საკათედრო ტაძარი ისევ დაკეტა.
სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქმა კალისტრატემ (ცინცაძე) მამა იოანე თბილისში გადაიყვანა და ერთ-ერთ ტაძარში განაწესა.
დეკანოზი იოანე მონაწილეობდა წმიდა სინოდის მუშაობაში. ამ დროს ქვეყანაში რეპრესიებმა
მასობრივი ხასიათი მიიღო, რასაც ვერ გადაურჩა ღვაწლმოსილი მოძღვარი. იგი, როგორც საბჭოთა ხელისუფლებისთვის
არასაიმედო პიროვნება, დააპატიმრეს და სამეულმა სასიკვდილო განაჩენი გამოუტანა (10, გვ. 18-20).
დეკანოზმა იოანემ ამქვეყნიური სიცოცხლე მოწამეობრივად დაასრულა და კომუნისტური რეჟიმის მიერ წამებულ
ღვთისმსახურთა ზეციურ დასს შეუერთდა.
ზაურ ჯალაღონია
გვ242
მთავარხუცესი დეკანოზი ევგენი შენგელაია
დეკანოზი ევგენი (ერში იუსტინე) გიორგის ძე შენგელაია დაიბადა
ზუგდიდის მაზრის სოფელ ობუჯში (1872 ან 1873 წელს (5, გვ.12).
1891-1896 წლებში სწავლობდა თბილისის სასულიერო სემინარიაში,
იყო წარჩინებული სემინარიელი და ეძლეოდა სტიპენდია.
სამწუხაროდ, ჯერჯერობით არ არის ცნობილი, თუ სად და რომელ ტაძარში დაიწყო მან მოღვაწეობა.
ცნობილია, რომ 1895 წელს იგი სამღვდელო ხარისხშია (4, გვ.12). იყო ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი
საზოგადოების სენაკისა და ზუგდიდის სამაზრო განყოფილებების აქტიური წევრი, ცნობილია როგორც ზუგდიდის
მაზრაში საკვირაო სკოლების დამაარსებელი (6).
1905 წლის რევოლუციური გამოსვლების ჩახშობას სადამსჯელო ღონისძიებები მოჰყვა. გენერალ ალიხანოვ-ავარსკის
დაქვემდებარებაში მყოფმა ერთ-ერთმა დამსჯელმა რაზმმა 1906 წლის თებერვლის დასაწყისში ზუგდიდის მაზრის სოფლებში მოსახლეობა ააწიოკა,
ეჭვმიტანილი გლეხების სახლები გადაწვა და სოფელ ობუჯისკენ გაემართა. საქმეში დაუყოვნებლივ ჩაერია მამა ევგენი, მან შეაჩერა საეგზეკუციო
რაზმი, მისმა კეთილგონივრულობამ და ავტორიტეტმა სოფლის მოსახლეობა სისხლიანი ანგარიშსწორებისაგან იხსნა (5, გვ.10-12). 1910 წლის 6
აპრილს გაცემული ერთ-ერთი ცნობით, მთავარხუცესი მღვდელი ევგენი შენგელაია ამ დროს გურია-სამეგრელოს საეპარქიო სასწავლო საბჭოს
ზუგდიდის სამაზრო განყოფილების თავმჯდომარის თანამდებობაზე მსახურობს.
1910 წლის 26 აგვისტოს სოფელ ობუჯის მთავარანგელოზთა სახელობის ეკლესიაში გურია-სამეგრელოს ეპარქიის
გვ243
ეპისკოპოსმა ლეონიდემ (ოქროპირიძე) სამეუფეო წირვა აღავლინა, მეუფემ სიტყვით მიმართა მრევლს. გაზეთ ,,შინაური საქმის'' ცნობით,
მათ სადილი მიირთვეს მთავარხუცეს ევგენი შენგელაიას სახლში (7, გვ.11-14).
საქართველოს ეგზარხოს პლატონს (როჟდესტვენსკი) 1917 წლის 26 თებერვალს შეხვდა გურია-ოდიშის სამღვდელოების დეპუტაცია,
რომლის შემადგენლობაში დეკანოზი ევგენი შენგელაია, კეთილმოწესე მღვდელი კირილე ჯავახია და მღვდელი ეპიფანე ჩხაიძე იყვნენ. მათ მიტროპოლიტ
პლატონს ქართული მართლმადიდებელი ეკლესიის ავტოკეფალიის აღდგენის საკითხთან დაკავშირებით გურია-ოდიშის
სამღვდელოების კრების დადგენილება გააცნეს. აღნიშნულია, რომ ეგზარხოსმა დელეგაციის წევრებს ყურადღებით
მოუსმინა. ამავე დროს, დეპუტაცია ამ საქმეზე შეხვდა მეფისნაცვალს. უცნობია, თუ რა შედეგით დამთავრდა შეხვედრა
(51). მამა ევგენის შთამომავალმა, მღვდელმა გიორგი შენგელაიამ მასზე წერილობითი ცნობები და ფოტოები მოიძია.
იგი წერს: ,,რამდენადაც ვიცი, ის იყო ობუჯის მთავარანგელოზთა ეკლესიის ბოლო მღვდელმსახური'' (4, გვ.12).
მთავარხუცესი დეკანოზი ევგენი შენგელაია გარდაიცვალა 1942 წელს. დაკრძალეს ობუჯის მთავარანგელოზთა
ეკლესიის ეზოში (ცაცხვის ძირას).
P. S. მასალების მოწოდებისათვის მადლიერებას გამოვთქვამთ მამა გიორგი შენგელაიას მიმართ.
ზაურ ჯალაღონია
გვ244
არქიმანდრიტი იოაკიმე (შენგელაია)
მამა იოაკიმე (ერისკაცობაში იოანე გრიგოლის ძე შენგელაია) დაიბადა
ობუჯში 1882 წელს. 12 წლის ასაკში ცაიშის ტაძარს შეეკედლა. ამ ტაძრის
წინამძღვარმა, მთავარხუცესმა დეკანოზ მიხეილ მეუნარგიამ სიყვარულით მიიღო იგი. იოანემ აქ შეისწავლა
მღვდელმსახურების წეს-განგება, სახარება-სამოციქულო და დავითნი. შემდგომ იოანე ხობის მონასტრის
წინამძღვარ, არქიმანდრიტ სიმონ აფაქიძის თხოვნით ხობში გადავიდა.
აქ მას შესაძლებლობა ჰქონდა, მოელოცა უდიდესი სიწმინდე, ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის სამოსელი.
მორჩილი იოანე ხობის მონასტერში გაეცნო ათონის წმინდა მთის იოანე
ღვთისმეტყველის სავანის განმაახლებელს, სქემიღუმენ ბენედიქტე ბარკალაიას. მისგან მან ბევრი რამ შეიტყო ივერთა მონასტრის,
წმინდა იოანე ღვთისმეტყველის სავანეში მცხოვრები ქართველი ბერების შესახებ.
ღმრთის შეწევნით, მორჩილი იოანე 1910-იანი წლების დასაწყისში იერუსალიმში გაემგზავრა. მაცხოვრის საფლავისა
და სხვა სიწმინდეების მოლოცვის შემდეგ იგი ათონის მთისკენ წავიდა. ათონის ქართველთა სავანის სულიერმა წინამძღვარმა მღვდელსქემმონაზონმა
იონამ (ხოშტარია) მორჩილი იოანე ბერად აღკვეცა და სახელად იოაკიმე უწოდა.
მამა იოაკიმე სამშობლოში დაბრუნდა და აკურთხეს მღვდელ-მონაზვნად. საქართველოს გასაბჭოების შემდეგ
მამა იოაკიმე, დევნილობაში მყოფ სხვა ბერებთან ერთად, ფარულად მოღვაწეობდა. 1920-იანი წლების მეორე ნახევარში მან ფუწყურის
ღმრთისმშობლის მონასტერი ჩაიბარა, შემდეგ მამა იოაკიმე სოფელ წარჩეს წმინდა გიორგის სამრევლო ეკლესიის წინამძღვრად დანიშნეს.
მეორე მსოფლიო ომის დასრულების შემდეგ, 1945 წელს,
გვ245
საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქ კალისტრატეს ძალისხმევით ღვთისმსახურება განახლდა საქართველოს ერთერთ გამორჩეულ სალოცავში _ ილორის წმინდა გიორგის
მონასტერში. მის წინამძღვრად მამა იოაკიმე დაინიშნა არქიმანდრიტის ხარისხში აყვანით. ამ დროიდან იგი მუხლჩაუხრელად შრომობდა მონასტრის აღდგენა-გამშვენებისათვის.
მამა იოაკიმეს შესაძლებლობა მიეცა, დახმარებოდა უკიდურესად გაჭირვებაში მყოფ ბერმონაზვნებს. თეკლათის,
მენჯის, ჯიხეთის, მღვიმევის, მათხოჯისა და სამთავროს მონაზვნები უფალს მადლობდნენ უშურველი მფარველის გამოგზავნისათვის. Mმამა იოაკიმე მფარველობდა და ასაზრდოებდა
აფხაზეთის მთების გამოქვაბულებში მოღვაწე მეუდაბნოე
ბერებს. მამა იოაკიმე ღვთის არაერთი სასწაულის მხილველი იყო.
არქიმანდრიტი იოაკიმე მოწამეობრივი სიკვდილით აღესრულა _ ილორის ეკლესიის ერთ-ერთმა მრევლმა გარდაცვალების წინ წმინდა ზიარების მიღება ითხოვა.
მამა იოაკიმე ავადმყოფი იყო _ ფილტვების ანთებით, მაგრამ მაინც წავიდა საზიარებლად. კოკისპირულ წვიმას მდინარე აედიდიებინა და ხიდიც წაეღო. არქიმანდრიტმა ფონი მოძებნა,
გაყინულ წყალში შევიდა და გალუმპული გაუყვა გზას. ავადმყოფის ზიარების შემდეგ ილორის ტაძარში დაბრუნდა, ლოგინში ჩაწვა და აღარც წამომდგარა.
ღვაწლმოსილი მამა, არქიმანდრიტი იოაკიმე აღესრულა 1954 წლის სექტემბერში. დაკრძალულია ილორის წმინდა გიორგის მონასტრის სამრეკლოში (57, გვ.17-19).
ზაურ ჯალაღონია
გვ246
მთავარხუცესი დეკანოზი ალექსი ქვარცხავა
დეკანოზი ალექსი დაიბადა 1860 წელს სოფელ ჯგალში, ქვარცხავების სამღვდელო ოჯახში. მამა _
მღვდელი სვიმონ ქვარცხავა და დიდი პაპა _ მღვდელი ზაქარია ქვარცხავა სხვადასხვა დროს სოფელ ჯგალის წმ.
გიორგის ეკლესიის წინამძღვრებად მსახურობდნენ. მღვდელ სვიმონსა და ფოფოდია მარიამს ჰყავდათ შვილები:
დეკანოზი ალექსი, იოსები (1858), გაბრიელი (1861) და სოფიო (1859). ალექსიმ წარჩინებით დაამთავრა სამეგრელოს სასულიერო
სასწავლებელი.
1886 წლის ნოემბრიდან 1887 წლის 10 ნოემბრამდე მუშაობდა სოფელ ახალდაბის მთავარანგელოზთა სახელობის ეკლესიასთან არსებულ სამრევლო-საეკლესიო
სკოლის მასწავლებლად. 1887 წლის 10 ნოემბრიდან მუშაობას იწყებს გურია-სამეგრელოს ეპარქიის კანცელარიის მწერლად.
ამ პერიოდში ალექსი დაოჯახდა დარიკო ზოსიმეს ასულზე.
1888 წლის 30 აგვისტოს გურია-სამეგრელოს ეპისკოპოსმა გრიგოლმა (დადიანი) ალექსი დიაკვნად აკურთხა და
ზუგდიდის სულთმოფენობის ეკლესიაში დაადგინა. იმავე ეპისკოპოსმა 1889 წლის 11 ივნისს მას მღვდლად დაასხა ხელი
და განარჯია-მუხურის წმ. გიორგის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად განაწესა.
1892 წლის 12 აპრილს დარჩელის წმ. გიორგის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად გადაიყვანეს.
1917 წლიდან მამა ალექსი წალენჯიხის ოლქის მთავარხუცესია.
1920 წლის 27 ივნისს, როგორც გურია-სამეგრელოს ეპარქიის დელეგატი, მონაწილეობდა საქართველოს სამოციქულო მართლმადიდებელი ეკლესიის
მეორე საეკლესიო კრების მუშაობაში.
ჭყონდიდელი ეპისკოპოს სვიმეონის (ჭელიძე) ლოცვა-კურთხევით, წალენჯიხის გარდა, ლიის ოლქის მართ-
გვ247
ვაც მას დაევალა. მამა ალექსის ღვაწლით საღმრთო ლიტურღია 1930 წლამდე აღევლინებოდა ჯგალის წმ. გიორგის ეკლესიაში, რომელიც საბჭოთა ხელისუფლებამ 1930 წლის 19
იანვარს დაკეტა. მიუხედავად მამა ალექსის დიდი მცდელობისა, ხელისუფლებამ ეკლესია მაინც არ გახსნა. დაცულია მისი 1930 წლის 8 აპრილის წერილი სრულიად საქართველოს
კათოლიკოს-პატრიარქ ქრისტეფორესადმი (ციცქიშვილი). საბჭოთა ხელისუფლებამ მამა ალექსს ხმის უფლება ჩამოართვა.
მიუხედავად თხოვნისა, მას ეს უფლება არ აღუდგინეს. დეკანოზი ალექსი სიდუხჭირეში ცხოვრობდა, მას არ ჰქონდა არანაირი შემოსავალი, ერთადერთი ნუგეში დედა ეკლესია
იყო. მან დახმარების სათხოვნელად რამდენჯერმე მიმართა საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქ კალისტრატეს (ცინცაძე), რომელიც შეძლებისდაგვარად ეხმარებოდა.
შემორჩენილია ერთ-ერთი ასეთი წერილი, დათარიღებული 1937 წლის 16 თებერვლით. ორი დღის შემდეგ ამ წერილზე გაკეთებულია მინაწერი: ,,1937. -18, გაეგზავნა კ.-პატრიარქის მიერ 30
მანეთი'' (1, გვ.17-20). ჯგალში და მის მიმდებარე სოფლებში თბილად და სიყვარულით ჰყვებიან მამა ალექსის შესახებ.
მოსახლეობას ახსოვს უფლის ერთგული მსახურის თავდადება სარწმუნოებისათვის. როგორც გადმოგვცემენ, მას ანაფორა არ გაუხდია, წვერი არ გაუპარსავს და ღვთისმსახურებას სახლში აღასრულებდა.
რეპრესიების პერიოდში იგი ეზოს გარეთ ვერ გადიოდა, რადგან კომუნისტები წვერის გაპარსვით ემუქრებოდნენ. როგორც ადგილობრივი მცხოვრებლები მოგვითხრობენ:
მამა ალექსი დეკანოზის სამკერდე ჯვარს ატარებდა, ყოველთვის სამღვდელო სამოსელით იყო შემოსილი, მორწმუნე მრევლს სახლში იღებდა და მღვდელმსახურებას,
საეკლესიო წესებს აღასრულებდა.
დეკანოზი ალექსი ქვარცხავას ოჯახი, უფლის განგებით, დაუნათესავდა იქვე ახლოს, სოფელ ზუმში, მცხოვრებ მღვდელ-მონაზონ ვასილ ფირცხელავას ოჯახს. მამა ვასილ
ფირცხელავას დედის _ ძაძუ მალანიას დის, მაროს ქალიშვილი _ დუშა სამსონის ასული ღვინჯილია და მამა ალექსის
გვ248
შვილობილ ეფროსიმესა და მელიტონის ვაჟიშვილი _ ლევან აფაქიძე დაქორწინდნენ. მათ ეყოლათ ოთხი შვილი: ირაკლი,
თორნიკე, დარეჯანი და რუსიკო. მამა ალექსის სახლში ამჟამად თორნიკე აფაქიძე ცხოვრობს. ოჯახში სათუთადაა
შენახული დეკანოზ ალექსის წიგნები, ნივთები და მღვდელმონაზონ ვასილ ფირცხელავას წერილები, ფოტოები (2; 3).
მთავარხუცესი დეკანოზი ალექსი მიიცვალა 1949 წელს. დაკრძალულია სოფ. ჯგალის სასაფლაოზე.
ზაურ ჯალაღონია
მაქაცარიების სამღვდელო ოჯახი
დეკანოზი ზოსიმე გაბრიელის ძე მაქაცარია დაიბადა 1844 წელს სოფელ ცაიშში. კითხვა, გალობა, კატეხიზმო... ცაიშის მონასტერში ისწავლა
და 1855 წლიდან აქვე მსახურობდა მედავითნედ. 1869 წელს ეპისკოპოსმა ტარასმა (ელიავა) დიაკვნად აკურთხა, ხოლო 1872 წლის 22 ნოემბერს
ეპისკოპოსმა გაბრიელმა (ქიქოძე) ხელი დაასხა მღვდლად და განაწესა ცაიშის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის მიძინების ტაძარში.
1893 წლიდან ეპისკოპოსმა გრიგოლმა (დადიანი) თეკლათის დედათა მონასტერზე მზრუნველობა დაავალა.
კეთილსინდისიერი მსახურებისათვის სხვადასხვა დროს მიღებული ჰქონდა ჯილდოები. დეკანოზი ზოსიმე ცაიშის საკათედრო ტაძარში მსახურობდა
1921 წლის ბოლომდე. გარდაიცვალა 1926 წელს, დაკრძალულია ცაიშის ტაძრის სასაფლაოზე.
გვ249
დეკანოზ ზოსიმესა და ფოფოდია ელისაბედ გიორგის ასულს ჰყავდათ შვილი _ ბესარიონი.
მთავარხუცესი დეკანოზი ბესარიონ ზოსიმეს ძე მაქაცარია დაიბადა 1876 წელს, სწავლობდა ახალსენაკის
სასულიერო სასწავლებელში.
1902 წელს სტიქარი უკურთხა გურიასამეგრელოს ეპისკოპოსმა ალექსანდრემ (ოქროპირიძე), ეპისკოპოსმა
გიორგიმ (ალადაშვილი) 1906 წელს მთავარ დიაკვნად აკურთხა, ხოლო 1917 წლის 24 დეკემბერს მღვდლად
ხელი დაასხა ჭყონდიდელმა მიტროპოლიტმა ამბროსიმ (ხელაია).
ცაიშის ტაძრის 1918 წლის საკრებულო უწყების მონაცემებით, ამ დროისათვის, აღნიშნული ტაძრის პირველი შტატის
მღვდლად ბესარიონ მაქაცარია მსახურობს.
1921 წელს მიტროპოლიტმა გიორგიმ (ალადაშვილი) მღვდელი ბესარიონი დააჯილდოვა ჯვრითა და ენქერით,
1925 წლის 25 ივლისს ეპისკოპოსმა სვიმეონმა (ჭელიძე) იგი დანიშნა ცაიშის ოლქის მთავარხუცესად, იმავე წლის
22 აგვისტოს კი აიყვანეს დეკანოზის ხარისხში. ჰყავდა მეუღლე _ ფოფოდია ცარუ იოსების ასული, შვილები:
ნეონილა, სევერიანე, ვასილი, შუშანიკა, მამანტი. ცაიშის ტაძარში ღვთისმსახურება აღევლინებოდა
20-იანი წლების ბოლომდე. ამ პერიოდში დეკანოზ ბესარიონთან ერთად ტაძარში მსახურობდნენ მღვდელი
გიორგი მეუნარგია, მედავითნე ბიქტორ ფუტკარაძე... ცაიშის ოლქში ისევ გრძელდებოდა სასულიერო პირების
მომზადება. ერთ-ერთი საბუთით, 1929 წელს სამღვდელო საგნების გამომცდელი კომისია, მთავარხუცესის ხელმძღვანელობით,
ცაიშის ოლქის ეწერის მთავარანგელოზის ეკლე
გვ250
სიის მედავითნე გრიგორ პეტრეს ძე ძიმისტარიშვილს აძლევს მოწმობას, რომ იგი წირვა-ლოცვასა და მღვდელმოქმედებაში
გამოსადეგია.
ეპისკოპოსი ალექსი ჭყონდიდელი (გერსამია) მთავარხუცეს ბესარიონ მაქაცარიას 1929 წლის 14 ივნისს უგზავნის
წერილს, რომლითაც აცნობს მონაცემებს ქვეყნის მასშტაბით ეპარქიებში ეკლესიის სისტემურ დევნაზე, სასულიერო
პირთა შევიწროებაზე, უკანონო მოქმედებებსა და მათზე მღვდელმთავართა კრების რეაგირებაზე.
ეპისკოპოს ალექსი ჭყონდიდელის დადგენილებით, ცაიშის ოლქის მთავარხუცეს დეკანოზ ბესარიონ მაქაცარიას 1929
წლის 24 ივნისიდან სამართავად მიეცა ხობის ოლქი. თუმცა საბჭოთა ხელისუფლებამ მალე ცაიშის საკათედრო ტაძარი
დაკეტა, 1930 წლის 18 თებერვალს სამეგრელოს მუზეუმმა ჩაიბარა ტაძრის ბარძიმ-ფეშხუმი, საცეცხლური, წმ. გიორგის ხატი და სხვა საეკლესიო ნივთები.
ეკლესიის დაკეტვის შემდეგ დააპატიმრეს დეკანოზ ბესარიონის შვილი _ პედაგოგი სევერიანე. მან ციხეში შიმშილობა გამოაცხადა. მას განთავისუფლებაში
დაეხმარა იმდროინდელი ,,ცნობილი პარტიული მუშაკი'' მიხა ცხაკაია (ოჯახის ახლობელი).
მიუხედავად შევიწროებისა, დეკანოზი ბესარიონ მაქაცარია და მღვდელი გიორგი მეუნარგია სახლში ასრულებდნენ
საზოგადოებრივ მღვდელმსახურებას (12, გვ. 26-32, 67; 20). მთავარხუცესი დეკანოზი ბესარიონი აღესრულა 1961
წელს, განისვენებს ცაიშის საკათედრო ტაძრის სასაფლაოზე.
თამაზ მაქაცარია
გვ251
დეკანოზი იოანე იოსელიანი
დეკანოზი იოანე სვიმონის ძე იოსელიანი დაიბადა 1762
წელს პროტოდიაკონის ოჯახში. სწავლა-განათლება ჭყონდიდის მონასტერში მიიღო. ასევე უსწავლია ფილოსოფია და
სხვა სამეცნიერო და საღმრთო წერილი ,,თავისი მამის პროტოდიაკონის იოსელიანის სიმეონისაგან“.
იოანე იოსელიანის მოღვაწეობა ოდიშის სამთავრო კარზე XVIII საუკუნის ბოლოდან იწყება. პროტოდიაკვნად ხელი
დაასხა ჭყონდიდელმა მიტროპოლიტმა ანტონმა (დადიანი), ხოლო შემდგომ მღვდელი იოანე დეკანოზის ხარისხში ჭყონდიდელმა ბესარიონმა (დადიანი) აიყვანა.
1804 წელს ოდიშის დედოფალმა ნინო ბაგრატიონ-დადიანმა პეტერბურგში გაგზავნა დეპუტაცია, რომლის შემადგენლობაში იყვნენ სასახლის კარის მსაჯულთუხუცესი ნიკოლოზ (ნიკო) დადიანი,
დეკანოზი იოანე იოსელიანი და ბეჟან დადიანი. როგორც ცნობილია, დეპუტაციამ დიდი წვლილი შეიტანა ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატის რუსეთიდან სამეგრელოს სამთავროში დაბრუნებაში.
1804-06 წლებში, პეტერბურგში ყოფნისას, იოანე იოსელიანი საიმპერატორო კარმა, ოდიშის სამთავრო სახლის ერთგულებისთვის, ,,კამილავკითა~ და ოქროს ჯვრით დააჯილდოვა.
1811 წელს სამეგრელოს მთავარმა ლევან V დადიანმა ჭყონდიდელ მიტროპოლიტ ბესარიონს აფხაზეთში გადასვლა
და იქ სარწმუნოებრივი საკითხების მოწესრიგება დაავალა.
ჭყონდიდელ ბესარიონს აფხაზეთში თან ახლდა დეკანოზი იოანე იოსელიანი. იგი ამ ღვაწლისთვის ბარხატითა და ფულადი თანხით დაჯილდოვდა.
ფერიდე აფაქიძე
გვ252
თვალთვაძეების სამღვდელო ოჯახი
ხალხური გადმოცემით, რომე- ხალხური გადმოცემით, რომელიც წალენჯიხის მაცხოვრის ფერისცვალების საკათედრო ტაძრის
მშენებლობას უკავშირდება, თვალთვაძეები, თამარ მეფის დროიდან მოყოლებული, საუკუნეების განმავლობაში, ტრადიციულად,
თაობიდან თაობამდე, აქ მოძღვრებად მსახურობდნენ. გაზეთ „საქართველოს“ 1917 წლის ერთ-ერთ ნომერში
დაბეჭდილ წერილში ნათქვამია, რომ ,,ამ გვარში ყოველი ოჯახი დღემდე ცდილობს შვილიდამ შვილიშვილამდე ერთი მღვდელი
მაინც გამოზარდოს და ამით თამარ მეფის მიერ რვაასი წლის წინათ ნაბრძანევი დღესაც
წმიდათ აასრულონ'' (21, გვ. 4).
წალენჯიხის მაცხოვრის ფერისცვალების ტაძარსა და სხვა ეკლესიებში სხვადასხვა დროს მოღვაწეობდნენ თვალთვაძეების სამღვდელო
ოჯახებიდან გამოსული სასულიერო პირები, მოძღვართმოძღვარი მღვდელი სოფრომი, დეკანოზი მაქსიმე, მღვდლები: იესე, ზებედე, ნიკოლოზი,
იაკობი, სამსონი, ავქსენტი, ლევანი, ზოსიმე, კალისტრატე, თეიმურაზი, ესტატე, ვასილი, გიორგი, . . . თვალთვაძეები.
დეკანოზი მაქსიმე ნიკოლოზის ძე თვალთვაძე დაიბადა 1860 წელს წალენჯიხაში, მღვდლის ოჯახში. დამთავრებული
ჰქონდა ზუგდიდის ორკლასიანი სასწავლებელი. იგი გურიასამეგრელოს ეპისკოპოსმა გრიგოლმა (დადიანი) 1880 წლის
25 იანვარს დიაკვნად აკურთხა და ძველი სენაკის ეკლესიაში განაწესა. ამავე ეპისკოპოსმა 1891 წლის 18 აპრილს მღვდლად დაასხა ხელი და
წალენჯიხის ტაძარში მეორე მღვდლად დაადგინა.
1903 წლიდან შეთავსებით მუშაობდა წალენჯიხის ქალთა სკოლის გამგედ,
წლების განმავლობაში იყო სასულიერო გამომძიებელი წალენჯიხის ოლქის სახალხო სასა-
გვ253
მართლოში. მან ქალთა სკოლის ახალი შენობის ასაგებად 400 მანეთი შემოსწირა. კეთილსინდისიერი და თავდადებული
სამსახურისათვის 1902 წელს ეწყალობა ,,კამილავკა'', 1910 წელს დააჯილდოეს სამკერდე ოქროს ჯვრით. XX საუკუნის
10-იანი წლების დასასრულს მამა მაქსიმეს დეკანოზის წოდება მიანიჭეს და წალენჯიხის ტაძრის წინამძღვრად დანიშნეს.
1921 წლის დასაწყისში, გასაბჭოებამდე, გაძარცვეს წალენჯიხის საკათედრო ტაძარი, რომელშიც, როგორც შემდგომ
გაირკვა, ბოლშევიკების ხელი ერია და ისინი ცდილობდნენ ეს ყველაფერი მამა მაქსიმესთვის დაებრალებინათ.
შთამომავლების გადმოცემით, ეკლესიაში მამა მაქსიმესთან წირვის დროს მივიდნენ, ეკლესიიდან გამოიყვანეს და გაყინულ
მდინარეში ჩააყენეს ყელამდე. უფლის მადლით, მოძღვარმა გაუძლო ავაზაკების მიერ ჯოჯოხეთურ წამებას, მაგრამ მას
სიცოცხლის ბოლომდე გაჰყვა გაყინულ წყალში გაცივების შედეგი.
მენშევიკურმა ხელისუფლებამ ამ საქმის გამო მამა მაქსიმესთან ერთად დააპატიმრა წალენჯიხის ოლქის ხუთი მოძღვარი.
გასაბჭოების შემდეგ, მათი აშკარა უდანაშაულობის გამო, ხელისუფლება იძულებული გახდა გაეთავისუფლებინა
დაკავებული სასულიერო პირები.
ასევე, უნდა აღინიშნოს კიდევ ერთ რეპრესირებულ მღვდელ ვასილ ლავრენტის (ლევანის) ძე თვალთვაძეზე.
იგი დაიბადა 1871 წლის 8 დეკემბერს, მღვდლის ოჯახში.
1890 წელს დაამთავრა სამეგრელოს სასულიერო სასწავლებელი, 1902 წლის 2 სექტემბერს გურია-სამეგრელოს ეპისკოპოსმა
ალექსანდრემ (ოქროპირიძე) დიაკვნად აკურთხა. 1906 წლის 1 იანვარს გურია-სამეგრელოს ეპისკოპოსმა გიორგიმ (ალადაშვილი) მღვდლად დაასხა ხელი.
1906 წლის 1 ოქტომბერს ნარაზენის მთავარანგელოზის ეკლესიაში გადაიყვანეს.
1908 წლიდან ადგილობრივ სკოლაში საღმრთო სჯულს ასწავლიდა.
1911 წლის 19 აპრილს საგვერდულით დაჯილდოვდა (22). დიდია თვალთვაძეების სამღვდელო ოჯახის წევრების
როლი და დამსახურება საეკლესიო მოღვაწეობაში.
გვ254
წალენჯიხის მაცხოვრის ფერისცვალების საკათედრო ტაძრის ეზოში განისვენებენ მოძღვრები: ნიკოლოზი, იესე,
კალისტრატე, სამსონი, მაქსიმე, გიორგი თვალთვაძეები.
ზაურ ჯალაღონია
მღვდელი დიანოზ კვარაცხელია
ზუგდიდში არის ერთ-ერთი ლამაზი სოფელი ოირემე, რომელიც სამეგრელოს მთავრების _ დადიანების ნაკრძალი გახლდათ,
შემდგომ ის ადამიანთა საცხოვრებელ ადგილად იქცა.
გადმოცემის თანახმად, სამეგრელოს მთავარმა ლევან V დადიანმა დაახლოებით 1830-1845 წლებში ჩხოროწყუდან, სოფ. ნაკიანიდან,
მოიწვია ღვთისმსახური დიანოზ კვარაცხელია და ნება დართო, საცხოვრებელი ადგილი თავად აერჩია. მას ნაკრძალი „ოირემე“ აურჩევია და
ლევან დადიანმა დიანოზ კვარაცხელიას, დანაპირებისამებრ, ეს ადგილი უსახსოვრა. დიანოზ კვარაცხელიას 94 წლის შვილიშვილის _ ლუბა
კვარაცხელიას (აწ გარდაცვლილი) გადმოცემით, ღვთისმსახურ დიანოზს გზა გაუკაფავს, სახლი და ეკლესია აუშენებია
და ხუთი მცირეწლოვანი შვილით ოირემეში დასახლებულა.
საეკლესიო ჩანაწერებით, 1857-1866 წლებში დიაკონი დიანოზ კვარაცხელია ნაკიანის მაცხოვრისა და ლექარჩეს მთავარანგელოზის ეკლესიებში ჯერ
მედავითნედ მსახურობდა, ხოლო 1866 -1875 წლებში _ მღვდლად.
შემდგომ მღვდელი დიანოზ კვარაცხელია გადაიყვანეს ცაიშის სამთავარხუცესო ოლქის ეწერის მთავარანგელოზის
გვ255
და ამ ეკლესიაზე მიწერილ ოირემეს მაცხოვრის ამაღლების სახელობის ეკლესიებში. ზოგიერთი წყაროს მოწმობით, მამა
დიანოზი ერთ დროს კორცხელის ტაძარშიც მოღვაწეობდა.
მას შემდეგ, თითქმის ორი საუკუნის განმავლობაში, ბევრი რამ შეიცვალა, მაგრამ დიანოზ კვარაცხელიას ეზო-კარი
დღესაც გამორჩეულია ორასწლიანი ხის სახლით, დამარხული ქვევრებითა და ორი ეზოთი. პირველი ეზო ფაეტონების დასაყენებლად,
ცხენების დასაბმელად, მომსვლელთა მოსაცდელად იყო განკუთვნილი. აქ დადიანები ხშირად დადიოდნენ სანადიროდ. თურმე კვირაში ერთხელ, კვირაობით,
ნადიმობა ჰქონიათ და სოფლის მცხოვრებლებს უმასპინძლდებოდნენ. მათ პირველად აქ დაულევიათ ჩაი.
დიანოზი იმდენად მიღებული პიროვნება ყოფილა დადიანებთან, რომ მის გარეშე მნიშვნელოვანი შეხვედრა არ
ტარდებოდა. ერთხელ დიანოზი, ავადმყოფობის გამო, დადიანებთან ერთ-ერთ შეხვედრაზე ვერ წასულა, დადიანებს თავად უახლებიათ
მხლებლები და ფაეტონით წაუყვანიათ.
დიანოზ კვარაცხელია, 100 წელს გადაცილებული, 1920 წელს გარდაიცვალა. იგი თავის აშენებულ ეკლესიაში
დაკრძალეს. ბოლშევიკებმა ეკლესია დაანგრიეს და მისგან სოფლის სკოლა ააშენეს. ნაეკლესიარი ადგილი კი დიანოზ
კვარაცხელიას ოჯახის სასაფლაო გახდა. შემდეგ მის ოჯახს მიწები ჩამოართვეს, საუკუნოვანი ხეები სამშენებლო მასალად და შეშად გაჩეხეს.
მდიდარი ბიბლიოთეკიდან ნუსხური წიგნები წაიღეს.
დიანოზს ხუთი შვილი ჰყავდა: ეპიფანე, მაქსიმე, მიტროფანე, ბარბარა და მინუცა. ბარბარამ და მინუცამ სკოლა-გიმნაზია დაამთავრეს,
ხოლო მიტროფანემ და მაქსიმემ მამის გზა აირჩიეს. მაქსიმემ ქუთაისის გიმნაზიის დამთავრების შემდეგ ორსანტიაში ააშენა ეკლესია და იქ მსახურობდა.
მიტროფანემ უმაღლესი სასულიერო განათლება მიიღო და ეკლესიაში მსახურობდა. სკოლაშიც ასწავლიდა, სასამართლოს მდივანიც იყო.
მან ისე იცხოვრა, რომ საეკლესიო წეს-ჩვეულებები არ დაურღვევია და სიცოცხლე ღვთისმსახ-
გვ256
ურებას შესწირა. ეპიფანემ აგრონომიული განათლება მიიღო. საკუთარ ეზო-კარს ანაშენიანებდა და სოფლის მოსახლეობას ნერგებით ეხმარებოდა.
სამწუხაროდ, დიანოზ კვარაცხელიას შთამომავლებს გვარის გამგრძელებელი არ დარჩათ.
მარინე დამენია
მღვდელი ბართლომე გეთია
მღვდელი ბართლომე სვიმონის ძე გეთია დაიბადა 1897 წელს სოფ.
ჯვარში. სწავლობდა კიევის სასულიერო სემინარიაში. მისი დამთავრებისა
და მღვდლად კურთხევის შემდეგ მსახურობდა ჯვარის წმ. გიორგის („ჯგეგე“)
ეკლესიაში. ეს ეკლესია ბოლშევიკური მმართველობის დასაწყისშივე დაკეტეს და
მამა ბართლომეს მღვდელმსახურება შეაწყვეტინეს. მან მუშაობა
დაიწყო სოფ. ჩქვალერის დაწყებით სკოლაში რუსული ენის მასწავლებლად.
ქვეყნის დამოუკიდებლობის აღდგენის მიზნით იგი მხარს უჭერდა 1924 წლის ანტისაბჭოთა გამოსვლებს
(19, გვ.176). მღვდელი ბართლომე 1937-1938 წლების რეპრესიების დროს დააპატიმრეს, გადაასახლეს
ციმბირში _საკონცენტრაციო ბანაკში. მისი ნათესავების მონათხრობით, იქ დახვრიტეს (18).
ლევან გეთია
ზაურ ჯალაღონია
გვ257
მღვდელი სოლომონ გეთია
მღვდელი სოლომონ მიხეილის ძე გეთია დაიბადა სოფ. ჯვარში. დაწყებითი განათლების მიღების შემდეგ
ჩაირიცხა კიევის სასულიერო აკადემიაში. 1892 წლის მონაცემებით, სწავლის დამთავრების შემდეგ სოლომონ გეთია
მედავითნედ მსახურობდა ზუგდიდის ვლაქერნის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ხატის სახელობის ტაძარში
(17, გვ. 13). 1899 წლის საეკლესიო საბუთით, მთავარდიაკონი სოლომონ გეთია ხეთის ლარჩვის მთავარანგელოზის ეკლესიაში
მეორე მედავითნეს ადგილზე განაწესეს (12, გვ. 52). მღვდლად
კურთხევის შემდეგ დაჯილდოვდა წმ. გიორგის ორდენით.კომუნისტების მმართველობის დამყარების შემდგომ იგი
მხარში ამოუდგა 1924 წლის ანტისაბჭოთა გამოსვლების მონაწილეებს, აჯანყების დამარცხების შემდეგ ციმბირში
გადაასახლეს, სადაც აღესრულა.
ლევან გეთია
ზაურ ჯალაღონია
გვ258
მღვდელი ლავრენტი ნარმანია
მღვდელ ლავრენტი ნარმანიას მამა _ მღვდელი ზოსიმე ოჯახთან ერთად
სოფ. კოკიდან შამგონაში დასახლებულა.
დარჩელის წმ. გიორგის ეკლესიის 1908 წლის უწყებანის მონაცემებით,
ლავრენტი ნარმანია დასახელებული ეკლესიის მედავითნეა (12, გვ. 58).
მღვდლად ხელდასხმული მამა ლავრენტი 1915-17 წლებში მსახურობდა ლესიჭინეს მაცხოვრის ხელთუქმნელი ხატისა
და წმ. გიორგის ეკლესიებში (40). გასაბჭოების შემდეგ, სახელმწიფოს მიერ რწმენის დევნის დროს, იგი მსახურობდა სოფ.
შამგონის მოციქულთასწორ მეფე კონსტანტინესა და დედოფალ ელენეს ეკლესიაში. ამ დროს მასთან
ერთად მსახურობდნენ: დიაკონი ვარლამ წყაროზია, მედავითნე ძარგვა ბულია, სტიქაროსანი ყარა ღურწკაია, მგალობელი ქსენია ფიფია.
1924 წლის შეიარაღებული ანტისაბჭოთა გამოსვლების დროს ბოლშევიკების ხელისუფლებას ზუგდიდიდან შამგონაში დამსჯელი რაზმი გაუგზავნია.
აჯანყებულ შამგონელებს მათთან ბრძოლა განუზრახავთ, რაც, ბუნებრივია, ძმათა მკვლელობითა და მსხვერპლით დამთავრდებოდა, მაგრამ
მამა ლავრენტი მოსალოდნელ ხიფათს არ შეშინებია, ჯვარი აუღია, მისულა შამგონელ აჯანყებულებთან, წინ წარსდგომია და დაუთანხმებია,
რომ სისხლისღვრაში მონაწილეობაზე ხელი აეღოთ.
1926 წელს შამგონის ხის ეკლესია დაკეტეს, დაარღვიეს და მისგან დაწყებითი სკოლა ააგეს (48), მღვდელ ლავრენტს დევნა დაუწყეს, წვერი შეუკრიჭეს
და ღვთისმსახურება აუკრძალეს. მან წვერი ისევ მოუშვა, მალულად დადიოდა ოჯახებში, ნათლავდა ბავშვებს და წესს უგებდა გარდაცვლილთ. ისიც
კი სცადა, რომ დანგრეული ეკლესიის ადგილზე ქვებით ტრა-
გვ259
პეზი მოენიშნა, რათა თანასოფლელებიც შეეგულიანებინა და რამდენადაც შესაძლებელი იქნებოდა, წირვა-ლოცვა აღედგინა. მაგრამ უღმრთო
ხელისუფლებისაგან დაშინებულმა მოსახლეობამ მხარი ვერ აუბა მას (13,14).
ერთხელ მამა ლავრენტისთვის ძალით გამოყენებით გაუხდიათ სამღვდელო კაბა, ფიზიკური შეურაცხყოფა მიუყენებიათ, მაგრამ სულიერად მაინც ვერ გაუტეხიათ.
ბოლშევიკურმა ხელისუფლებამ მამა ლავრენტი საკუთარი სახლიდან გამოდევნა, რომლის შემდეგ მან თავი შეაფარა მეზობლის ქოხს.
ისინი აქაც არ ასვენებდნენ, ცდილობდნენ მისთვის გაუსაძლისი საყოფაცხოვრებო პირობები შეექმნათ, აშინებდნენ
და პარავდნენ სარჩოს. მამა ლავრენტი იძულებული გახდა, მთელი ოჯახით საცხოვრებლად ზუგდიდში გადასულიყო და
ქაფათის განაპირას დასახლებულა. თავის ეზოში უბრალო სალოცავი მოუწყვია, მაგრამ ხელისუფლებამ არც აქ დააყენა მშვიდად,
კვლავ აგრძელებდნენ შევიწროებას. მის ოჯახს „ბანდიტები“ დაესხნენ და ფოფოდია მოკლეს, შემდეგ კი ჭორი
გაავრცელეს, თითქოს მამა ლავრენტის მოეკლა მეუღლე.
მას შვილებისთვის დაუბარებია, _ როცა გარდავიცვლები, შამგონის ეკლესიის ეზოში დამკრძალეთო.
შთამომავლებმა ანდერძი შეასრულეს და მისი ნეშტი განისვენებს ზემოთ აღნიშნულ ადგილას (15, გვ. 155-156; 16).
მამა ლავრენტის ჰყავდა: ფოფოდია ანასტასია როსტომის ასული, შვილები _ ნინა, ანნა, ვლადიმირი, ჟენია, იპოლიტე.
სოფლის მცხოვრებნი სათუთად უფრთხილდებიან მღვდელ ლავრენტის ნათელ ხსოვნას, ახსოვთ და მადლიერებით ჰყვებიან მის ღვაწლზე.
ვასილ ღურწკაია
ზაურ ჯალაღონია
გვ260
მღვდელმსახურები თოლორაიები
თოლორაიების საგვარეულოს წარმომადგენელი სასულიერო პირები მოღვაწეობდნენ როგორც კორცხელის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის მიძინების
ტაძარში, ასევე სხვა ეკლესიებში.
1846 წლის ცნობით, ამ დროს კორცხელის ტაძარში მსახურობს მღვდელი სვიმონ თოლორაია (15, გვ. 62). კორცხელის
ტაძრის კანკელის 1858 წლის მხედრულ წარწერაში მოხსენიებულია მთავარხუცესი მღვდელი დიმიტრი თოლორაია
(39, გვ. 201-202). იოსებ ქობალიას ცნობით, მამა დიმიტრი უნდა ყოფილიყო კორცხელში 1874 წელს გახსნილი სკოლის გამგე, მისი შვილი სამსონ თოლორაია
კი მასწავლებლად მუშაობდა ამ სკოლაში, 90-იანი წლების დასაწყისისათვის
სამრევლო-საეკლესიო სკოლის გამგეა მთავარხუცესი დეკანოზი ნიკოლოზ თოლორაია (44, გვ. 41, 42).
1895 წლის მონაცემებით, კორცხელის ტაძარში მსახურობდა მოძღვართმოძღვარი, მღვდელი ეგნატე თოლორაია (41,
გვ. 11). სოხუმის ეპისკოპოსმა სერაფიმემ (ჩიჩაგოვი) ნესტორ სვიმონის ძე თოლორაია (სამღვდელო
ოჯახიდან) 1905 წლის სექტემბერში ჯერ დიაკვნად აკურთხა, შემდეგ კი მღვდლად დაასხა ხელი და სამურზაყანოში,
სოფელ ჩხორთოლის წმ. გიორგის ეკლესიაში, განაწესა. მამა ნესტორი წლების განმავლობაში ნაყოფიერად მოღვაწეობდა,
იყო ამავე სოფლის სამრევლო-საეკლესიო სკოლის გამგე და საღმრთო სჯულის მასწავლებელი (43). 1900-იანი წლების დასაწყისში
სააფაქიო ენწერის სკოლის მმართველი და მასწავლებელი იყო მღვდელი კონდრატე თოლორაია (42).
გვ261
გრიგოლ თოლორაიამ, დეკანოზ ნიკოლოზ თოლორაიას შვილმა, განათლება სამეგრელოს სასულიერო სასწავლებელში მიიღო.
იგი გურია-სამეგრელოს ეპარქიის ეპისკოპოსმა გრიგოლმა (დადიანი) 1896 წელს ზუგდიდის ვლაქერნის
ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ხატის ტაძარში მედავითნედ განაწესა. შემდგომ გადაიყვანეს პატარა კოკის ღმრთისმშობლის ეკლესიის მედავითნედ.
1896-1897 წლებში მასწავლებლად მსახურობდა ადგილობრივ სკოლაში. საეკლესიო ტიპიკონი, საღმრთო წერილის კითხვა და სხვა საღვთისმეტყველო
საგნები შეისწავლა ქუთაისში, მღვდელ ალექსი გიორგაძესთან.
1900 წელს სამღვდელო გამოცდები ქუთაისის გამომცდელ კომისიას ჩააბარა. 1903 წელს ეპისკოპოსმა ალექსანდრემ
(ოქროპირიძე) იგი დიაკვნად აკურთხა, ხოლო იმავე წელს მღვდლად დაასხა ხელი ხიბულის მთავარანგელოზის ეკლესიის
სახელზე. მამა გრიგოლი იმავდროულად დადგენილ იქნა ოლქის მთავარხუცესის თანაშემწედ. 1905 წელს ეპისკოპოსმა
დიმიტრიმ (აბაშიძე) პატარა კოკის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ეკლესიაში მღვდლად გადაიყვანა. ეპისკოპოსმა
გიორგიმ (ალადაშვილი) 1906 წელს გადმოიყვანა კორცხელის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად.
მამა გრიგოლს კეთილსინდისიერი სამსახურისათვის მიღებული ჰქონდა მაღალი ხარისხის ჯილდოები.
როგორც ადგილობრივი მცხოვრებლები ჰყვებიან, მამა გრიგოლს სოფელში ავტორიტეტი ჰქონდა. კომუნისტები
მას ვერაფერს უბედავდნენ. საბჭოთა ხელისუფლების მიერ ეკლესიის დაკეტვის შემდგომ იგი სამღვდელო სამოსელს მუდამ ატარებდა და
სახლში აღავლენდა მღვდელმსახურებას, სოფელში მოუნათლავს არავის ტოვებდა (50).
მამა გრიგოლ თოლორაია გარდაიცვალა 1953 წლის 17 აპრილს, დაკრძალულია კორცხელის ტაძრის მიმდებარე სასაფლაოზე.
ზაურ ჯალაღონია
გვ262
მღვდელი სამსონ ჭანტურია
სამსონ ჭანტურია დაიბადა სამღვდელო ოჯახში. განათლება სამეგრელოს სასულიერო სასწავლებელში მიიღო. მამა სამსონ ჭანტურიას წინაპრები,
დეკანოზები: გაბრიელი, იორდანე და იოანე ცნობილი საეკლესიო მოღვაწეები იყვნენ, მათ შესახებ ცნობები XIX საუკუნის პირველი ნახევრიდან ჩანს.
დეკანოზ იოანეს ოთხი ვაჟიშვილიდან _ ავქსენტი და სამსონი მღვდელმსახურები გახდნენ, კონსტანტინე სამხედრო პირი იყო, ხოლო აკაკიმ სამეცნიერო
სფერო აირჩია (46, გვ. 50).
1893 წელს გურია-სამეგრელოს ეპისკოპოსმა გრიგოლმა (დადიანი) სამსონი დიაკვნად აკურთხა კოკის წმ. გიორგის
ეკლესიის სახელზე, ხოლო 1903 წლის 2 ნოემბერს ეპისკოპოსმა ალექსანდრემ (ოქროპირიძე) მღვდლად დაასხა ხელი.
იგი განაწესეს ჭკადუაშში, პრინცესა მიურატის სასახლის კეთილმორწმუნე მთავარ ალექსანდრე ნეველის ეკლესიაში,
რომელიც XIX საუკუნის მიწურულს ააშენეს პრინც აშილ მიურატმა და პრინცესა სალომე დადიანმა. ტაძარი ,,წმინდა ალექსანდრე ნეველის''
სახელობაზე აკურთხეს (42).
მღვდელი სამსონ ჭანტურია დადიანების ოჯახთან დაახლოებული პირი ყოფილა, იგი არა მარტო მათი სულიერი
მოძღვარი იყო, არამედ სამეურნეო საქმეებშიც იღებდა მონაწილეობას. ამ სახის წერილი დაცულია დადიანების
სასახლეთა ისტორიულ-არქიტექტურული მუზეუმის ხელნაწერთა ფონდში (45). 1908 წლის ცნობით, მამა სამსონი
მსახურობს ჭკადუაშის კეთილმორწმუნე მთავარ ალექსანდრე ნეველის ეკლესიაში (12; 42).
1921 წლის 1 მაისს აკაკი ჭანტურიას ინიციატივით, ზუგდიდში დადიანების სასახლეების ბაზაზე მუზეუმი დაარსდა.
1922-1923 წლებში საბჭოთა ხელისუფლების მიერ სამეგრე-
გვ263
ლოს ეკლესია-მონასტრებისთვის ჩამორთმეული ძვირფასეულობა თავმოყრილ იქნა ზუგდიდის მუზეუმში. ამ საქმეში
აკაკისთვის დიდი დახმარება გაუწევია ძმას _ მღვდელ სამსონ ჭანტურიას (45, გვ. 10). მამა სამსონი მას ასევე ეხმარებოდა ხალხში გაბნეული
ზეპირსიტყვიერი ნიმუშების შეგროვებაში (47, გვ. 332). ადგილობრივთა ინფორმაციით, ლეშამუგეს მაცხოვრის
შობის სახელობის ეკლესიაში 1922 წლამდე მღვდელი ავქსენტი ჭანტურია მსახურობდა, რომელსაც ბოლშევიკებმა წვერი
ძალით გაუკრიჭეს. ამან იმდენად შეარყია მამა ავქსენტის ჯანმრთელობა, რომ ლოგინად ჩავარდა და ისე აღესრულა.
დიდია ჭანტურიების ოჯახის ღვაწლი ქართველი ერის წინაშე.
ზაურ ჯალაღონია
მღვდელი ვარლაამ (ავქსენტი) ხვიტია
მღვდელი ვარლაამ (ავქსენტი) ხვიტია დაიბადა 1879 (ან 1882) წელს სოფელ კორცხელში, საეკლესიო აზნაურის ოჯახში.
მამა როსტომი და დედა მარიამ აფაქიძე წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების აქტიური წევრები იყვნენ.
1879 წელს, სამეგრელოს სასულიერო სასწავლებლის დამთავრების შემდეგ, ვარლაამი სხვადასხვა დროს
მედავითნედ მსახურობდა ნარაზენის მთავარანგელოზთა, ნიკოსიის წმ. ნიკოლოზის, კორცხელის ღმრთისმშობლის მიძინების,
ზუგდიდის სულიწმინდის ტაძრებში. ამავე დროს იგი მასწავლებლად მუშაობდა სამრევლო-საეკლესიო სკოლებში.
გვ264
1900 წელს ჯვარი დაიწერა ანა ანტონის ასულ ჯგუშიაზე. ჰყავდათ შვილები: ვლადიმერი და ეფროსინე /ოლღა/.
1907 წლის 17 ივლისს ავქსენტი ხვიტია დიაკვნად აკურთხა გურია-სამეგრელოს ეპისკოპოსმა გიორგიმ (ალადაშვილი).
1912 წლის 22 იანვარს ამავე ეპარქიის ეპისკოპოსმა ლეონიდემ (ოქროპირიძე) მღვდლად დაასხა ხელი და მამა ვარლაამი
ახალაბასთუმნის მთავარანგელოზთა სახელობის ტაძრის წიმანძღვრად დაადგინა. იგი 1922 წლის ივნისში, კომუნისტების
მიერ ეკლესიებში არსებული ქონების აღწერის დროს, ზუგდიდ-კახათის წმ. გიორგის ტაძრის წინამძღვრად ჩანს.
დაახლოებით 1922 ან 1923 წელს მღვდელ ვარლაამს ტაძართან ახლოს ჩეკისტების ჯგუფი დახვდა. იქ მისი ახლო
ნათესავიც ერია, რომელმაც წვერი შეკრიჭა. მამაო ტაძარში შევიდა და წირვის დაწყება სცადა, მაგრამ ძალით გამოიყვანეს და დააპატიმრეს.
მის იქვე დახვრეტას აპირებდნენ, მაგრამ გადაურჩა. შემდგომში, რეპრესიების პერიოდში, დააპატიმრეს მისი ორივე შვილი.
მიუხედავად სასტიკი თვალთვალისა, მამა ვარლამს კავშირი ჰქონდა რეპრესიებს გადარჩენილ სხვა სასულიერო პირებთან. ერთ-ერთ მღვდელთან
_ პლატონ საჯაიასთან ერთად, იგი ღამღამობით საკუთარ სახლში აღასრულებდა ნათლისღების საიდუმლოს და გვიან
ღამით მიდიოდა საზიარებლად. შვილიშვილ დიმიტრის გადმოცემით, იგი თურმე მუდამ ლოცულობდა. ხელისუფლებისგან
დევნილი მოძღვარი 1945 წელს გარდაიცვალა (52, გვ.17-19).
ზაურ ჯალაღონია
გვ265
მთავარხუცესი დეკანოზი ბესარიონ თოდუა
დეკანოზი ბესარიონ თოდუა დაიბადა სოფელ ოსინდალეში, სამღვდელო ოჯახში.
მამა _ მღვდელი სოფრომ თოდუა და მისი წინაპრები ღმრთისმსახურები იყვნენ, რომლებიც ოსინდალეს
წმ. გიორგის სახელობის მონასტერში მსახურობდნენ.
ბესარიონმა 1898 წელს დაამთავრა თბილისის სასულიერო სემინარია.
1899 წლიდან, სხვადასხვა დროს, მასწავლებლად მუშაობდა ნაფიჩხოვოს, ხეთის, თაიის ორკლასიან საეკლესიოსამრევლო სკოლებში.
დიაკვნად კურთხევის შემდგომ, 1904 წელს, მამა ბესარიონს თაიის წმ. გიორგის ეკლესიაში ხელი დაასხეს მღვდლად და ამავე
ტაძარში მოძღვრად განაწესეს. 1905 წელს დანიშნეს მოიდანახის ოლქის მთავარხუცესად, 1906 წლის 29 სექტემბერს გადაიყვანეს
ცაიშის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის მიძინების ტაძრის წინამძღვრად და კორცხელის ოლქის მთავარხუცესად. იგი, ამავდროულად,
ასწავლიდა ცაიშის სკოლაში. შემდგომში მღვდელი ბესარიონი დეკანოზის ხარისხში აიყვანეს.
ერთგული და კეთილსინდისიერი მსახურებისთვის მიღებული ჰქონდა ჯილდოები. ცაიშის ტაძრის „საკრებულო უწყებანის“
1908 წლის მონაცემებით დეკანოზ ბესარიონსა და ფოფოდია ეკატერინეს ჰყავდათ შვილები: დავითი _ სამი წლის და
ვალერიანე _ ერთის (12, გვ. 24; 20).
1918 წლის ცნობით, მამა ბესარიონი უკვე ქუთაისშია გადმოსული და აქ მესამე უმაღლესი სასწავლებლის პედაგოგად მუშაობდა.
მღვდელ სოფრომ დავითის ძე თოდუას ოჯახმა დედა ეკლესიასა და სამშობლოს ხუთი მღვდელმსახური: ბესარიო-
გვ266
ნი, აკაკი, ათანასე, სამსონი და თევდორე აღუზარდა.ძმები აქტიურ საეკლესიო და საზოგადოებრივ საქმიანობას ეწეოდნენ.
ისინი XIX-XX სს-ის მიჯნაზე დასავლეთ საქართველოს ეკლესიებში მოღვაწეობდნენ.
ზაურ ჯალაღონია
მღვდელი ანდრია ნაჭყებია
მღვდელი ანდრია ნაჭყებია დაიბადა 1836 წელს სოფ. კურზუში. დაწყებითი განათლების მიღების შემდეგ
სწავლას აგრძელებს ძველი სენაკის სასულიერო სასწავლებელში. მისი დამთავრების შემდეგ, 1860 წელს,
გაამწესეს ზუგდიდის მაზრის სოფ. ორსანტიის მაცხოვრის ეკლესიაში.
29 წლის ასაკში მღვდლად აკურთხეს ამავე ეკლესიში, სადაც იმსახურა 35 წელი.
მამა ანდრიას სასულიერო მოღვაწეობა მეტად რთულ პერიოდში უწევდა, მაგრამ იგი, როგორც უშიშარი,
სიმართლისათვის თავდაუზოგავი მებრძოლი, მთელი შემართებით პირნათლად ასრულებდა დედა
ეკლესიის მოთხოვნებს.
მიუხედავად დიდი საეკლესიო დატვირთვისა, მამა ანდრია, როგორც ქართულის დიდი მოტრფიალე, სოფლის ახალგაზრდობას
წერა-კითხვას ასწავლიდა. დაქორწინებული იყო ივლიტა ქუთელიაზე. მათ ეყოლათ
სამი ვაჟიშვილი და სამი ქალიშვილი, ყველანი საზოგადოებაში გამორჩეული პიროვნებები იყვნენ.
მათ შორის აღსანიშნავია კალისტრატეს საქმიანობა, იგი ქველმოქმედებას ეწეოდა.
გვ267
მან სოფ. დარჩელში თავისი სახსრებით ააშენა და დააარსა სამკითხველო და ბიბლიოთეკა.
აგურისაგან აშენებული პატარა შენობა დღესაც ამშვენებს სოფლის ცენტრს.
მამა ანდრია გარდაიცვალა 64 წლის ასაკში, დაკრძალულია სოფ. ორსანტიის ადრე მოქმედ ეკლესიაში. მის საფლავს აქვს
წარწერა: ,,უფალო მოიხსენე ლოდსა ამასა ქვეშე მდებარე ორსანტიის მღვდელი ანდრია ვასილის ძე ნაჭყებია. დაიბადა
1836 წელს, გარდაიცვალა 1900 წლის 1 დეკემბერს. იმსახურა 35 წელი''.
მურმან ნაჭყებია
მღვდელი ნიკოლოზ ქუხილავა
მღვდელი ნიკოლოზ ქუხილავა დაიბადა 1878 წლის 19 იანვარს ზუგდიდის მაზრის ტყაია-ბეჟაშღალის
თემში (ამჟამად სოფ. ტყაია), გლეხის ოჯახში. მამამისი იყო კონსტანტინე
ქუხილავა, დედა _ დუდხან უბილავას ასული, სოფ. ჭალედან. მათ ხუთი შვილი ჰყოლიათ.
ნიკოლოზმა სათანადო განათლება ხობის ღმრთისმშობლის მიძინებისა და გელათის მონასტრებში მიიღო.
1914 წელს ეპისკოპოს ლეონიდეს (ოქროპირიძე) კურთხევით ნიკოლოზი ზუგდიდის მაზრის ლედგებიეს მთავარანგელოზის ტაძარში მედავითნედ დაადგინეს.
იმავე წელს, მისივე თხოვნით, ტყაიის წმ. გიორგის ეკლესიაში გადაიყვანეს.
1919 წლის 29 ივნისს მიტროპოლიტმა ამბროსიმ (ხელაია) ნიკოლოზი დიაკვნად აკურთხა და ქვედა ლიის (მახარიის) წმ.
გიორგის ეკლესიაში განაწესა. იმავე წლის 4 ივლისს მიტროპოლიტმა ამბროსიმ იგი მღვდლად აკურთხა და მამა ნიკოლოზმა 1924 წლამდე იმსახურა.
გულისხმიერმა მოძღვარმა სამწყსოს დიდი სიყვარული და პატივისცემა დაიმსახურა.
გვ268
როგორც ცნობილია, 20-იანი წლებიდან ეკლესია-მონასტრების ნგრევა დაიწყო და მამა ნიკოლოზს წირვა-ლოცვას
უკრძალავდნენ. მისგან მღვდლობაზე უარის თქმას ითხოვდნენ და სანაცვლოდ სხვა სამსახურს სთავაზობდნენ. ერთხელ
მოძღვარი სოფლის ხელმძღვანელობაში დაუბარებიათ და უთქვამთ, _ თუ მღვდლობაზე ხელს აიღებ, სოფლის თავკაცად დაგადგენთო, _
რაზეც მას უპასუხია: „ჩემს სულს ხორცზე არასოდეს გავცვლი“. ასეთ განსაცდელში მყოფი მოძღვარი 1925 წელს ეპისკოპოს სვიმეონის (ჭელიძე) კურთხევით
ტყაიის წმ.გიორგის ეკლესიაში გადაიყვანეს.
ამ წლებში მამა ნიკოლოზს მრავლად ხვდებოდა უსიამოვნება და წინააღმდეგობა. ზოგიერთები ჩუმად მტრობდნენ _
აბეზღებდნენ, სხვები _ აშკარად შეურაცხყოფდნენ, ემუქრებოდნენ, ბევრჯერ წაუყვანიათ ზუგდიდის საკანში ორი-სამი დღით, კვირაობით,
თვეობით აპატიმრებდნენ. წვერსა და თმას უმახინჯებდნენ. ისევ და ისევ ითხოვდნენ, უარი ეთქვა მღვდლობაზე. მიუხედავად სასტიკი დევნისა,
მამა ნიკოლოზს სამღვდელო შესამოსელი არ გაუხდია.
ერთხელაც, ამგვარად შევიწროებული მღვდელი ნიკოლოზი, უფროს ვაჟიშვილთან ერთად, დილით ადრე ურმით დასდგომია ზუგდიდისკენ მიმავალ გზას,
სურდა ღვინო გაეყიდა და აღებული თანხით ოჯახისათვის საზრდო მიეტანა, მაგრამ გზაში ნაწლავები გადაეხლართა და მძიმე ტკივილებით საავადმყოფოში მიიყვანეს.
საჭირო იყო სასწრაფო ქირურგიული ჩარევა, მაგრამ როცა ექიმებმა გაიგეს, რომ სნეული მღვდელი იყო, ოპერაციაზე უარი უთხრეს. ახლობლების ჩარევით
ოპერაცია მაინც გაუკეთდა, მაგრამ დაგვიანებული აღმოჩნდა. მამა ნიკოლოზი 1932 წლის 26 აგვისტოს გარდაიცვალა.
მღვდელ ნიკოლოზის ფოფოდიამ (მეუღლე) _ აგრაფინა კუხალეიშვილმა ნახევარი საუკუნის განმავლობაში სათუთად
შემოინახა მეუღლის დანატოვარი საეკლესიო ნივთები, სასულიერო წიგნები, ჩანაწერები... რომელთა უდიდესი ნაწილი
დედა ეკლესიას დაუბრუნდა.
ოჯახის მიერ მიწოდებული მასალის შესაბამისად, მღვდელ
გვ269
ნიკოლოზის ცხოვრებასა და მოღვაწეობაზე ბროშურა დაიწერა დეკანოზ ზაქარიას (მაჩიტაძე) ლოცვა-კურთხევით.
აღნიშნული ბროშურის მომზადება-გამოცემა უზრუნველყვეს დებმა _ მონაზვნებმა სიდონიამ და საბიანამ (ბულიები).
მაია ქუხილავა
დეკანოზი დავით ფიფია
მამა დავითი დაიბადა კოლხეთის შუაგულში, ზუგდიდისა და წალენჯიხის საზღვარზე, სოფ. ჩხორიაში, პედაგოგის ოჯახში. მისი მამა _ მიხეილ ჩაგუს
ძე ფიფია იყო დამსახურებული პედაგოგი, ჩხორიაში სკოლის დამაარსებელიდა მისი პირველი გამგე-მასწავლებელი. იგი გახლდათ მღვდელ-მონაზონ
ალექსის (შუშანია) სულიერი შვილი.
მომავალი მოძღვრის დედას _ ანასტასია ყოლბაიას დამთავრებული ჰქონდა ოთხწლიანი სასწავლებელი და შვილების აღზრდას კეთილად განაგებდა.
მამა დავითმა 1934 წელს წარჩინებით დაამთავრა ჩხორიის არასრული საშუალო სკოლა და სწავლა განაგრძო ზუგდიდის პედაგოგიურ ტექნიკუმში,
რომელიც წარჩინებით დაამთავრა 1937 წელს. ამავე წელს მუშაობას იწყებს ტყაიის არასრულ საშუალო სკოლაში და პარალელურად სწავლას
აგრძელებს სოხუმის პედაგოგიური ინსტიტუტის დაუსწრებელ განყოფილებაზე. მეოთხე კურსიდან გადადის თბილისის
პუშკინის სახელობის პედაგოგიურ ინსტიტუტში, რომელსაც წარჩინებით ამთავრებს.
1939 წლიდან მუშაობს ჩხორიის საშუალო სკოლაში ქართული ენისა და ლიტერატურის მასწავლებლად. 1944-46 წლებში გვევლინება ლიის საშუალო სკო-
გვ270
ლაში გერმანულის მასწავლებლად, ხოლო 1946-48 წლებში _ ტყაიის რვაწლიანი სკოლის დირექტორად. 1950 წლიდან
მუშაობს ჭკადუაშის რვაწლიან სკოლაში სასწავლო ნაწილის გამგედ.
კომუნისტური ათეიზმის დროს მამა დავითს არ ასვენებდა ღვთისგან ერის განდგომის საშინელება. ამიტომ ღვთის ნებითა და წყალობით,
მტკიცე გადაწყვეტილება მიიღო და 1963 წელს სწავლა გააგრძელა მცხეთის გაბრიელ ეპისკოპოსის სახელობის სამოძღვრო-საღვთისმეტყველო სემინარიაში.
მამა დავითი მცხეთის სასულიერო სასწავლებლის პირველი კურსდამთავრებულია. 1965 წლის 14 ოქტომბერს
მისმა უწმინდესობამ, სრულიად საქართველოს კათოლიკოსპატრიარქმა ეფრემ II-მ სვეტიცხოველში აკურთხა მღვდლად
და განაწესა ცხუმ-აფხაზეთის ეპარქიის ილორის წმ. გიორგის სახელობის ტაძარში. იგი 1972 წლიდან ღმრთისმსახურებას
აღავლენს სოხუმის საკათედრო ტაძარში.
1973 წელს საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქ დავითის (დევდარიანი) კურთხევით მღვდელი დავით ფიფია საქართველოს სამოციქულო ეკლესიაში
თავდადებული და ერთგული მსახურებისთვის აყვანილ იქნა დეკანოზის ხარისხში.
1974 წლიდან იგი ინიშნება ილორის წმ. გიორგის სახელობის ტაძრის წინამძღვრად.
ფიფიების ოჯახმა ორი სასულიერო პირი მოუვლინა ქვეყანას, თვით დეკანოზი დავით ფიფია და მისი ძმისშვილი, დეკანოზი გალაკტიონ ფიფია.
ყველაფერი მოყვასისთვის _ ამ პრინციპით იცხოვრა, წლების სისასტიკეს გაუძლო მაშინაც კი, როდესაც ათეისტური მოძღვრება ქართველი კაცის მრწამსს უმოწყალოდ
აცლიდა საფუძველს. დრო-ჟამმა თავისი გაიტანა, ჭეშმარიტ ქადაგებაში დამაშვრალი მოძღვარი
ბოლო წლებში სახლში ატარებდა მსახურებებს: 1977 წლის აპრილიდან, ბათუმ-შემოქმედელისა და ჭყონდიდელი მიტროპოლიტ რომანოზის კურთხევით დაინიშნა
ქ. ზუგდიდისა და მისი რაიონის სოფლებში მცხოვრებთათვის რელიგიური საიდუმლოებების შემსრულებლად, ხოლო 80-იან წლებში მას
გვ271
მიეცა ლოცვა-კურთხევა, ცაგერის ეპარქიაში, ლენტეხისა და მესტიის რაიონებში მსახურება ჩაეტარებინა.
მამა დავითი მიიცვალა 2001 წლის 23 იანვარს. მთელი სამეგრელო გულისტკივილით გამოეთხოვა თავის რჩეულ მოძღვარს,
რომელმაც რწმენა უმძიმეს წლებში გამოატარა და დღემდე მოიტანა, როგორც სისხლით დაცული ჭეშმარიტება.
ღვთის შეწევნით, მამა დავითის მრავალრიცხოვანი შთამომავალობა _ 6 შვილი, 11 შვილიშვილი და 16 შვილთაშვილი აგრძელებს
დიდებული წინაპრის გაკვალულ გზას, რომელზეც შედგომა ცათა სასუფეველს ჰპირდება უფლის ნებას მინდობილთ.
ლალი ქანთარია-ფიფია
სქემარქიმანდრიტი ტიხონი (ბულია)
სქემარქიმანდრიტი ტიხონი (ერისკაცობაში პროკოფი ბულია)
მოღვაწეობდა XX საუკუნის შუა ხანებში. სამწუხაროდ, ჯერჯერობით
არ არის ცნობილი, თუ სად და რომელ მონასტერში დაიწყო მან ბერული
ცხოვრება. ცნობილია, რომ იგი 1921 წელს მამა ანდრიასთან (გობეჩია)
ერთად წარჩეს მთავარანგელოზთა სახელობის მონასტერში მსახურობდა. საბჭოთა ხელისუფლების მიერ
მონასტრის დაკეტვის შემდეგ საცხოვრებლად სოფ. ბაშში (კორცხელი) გადასულა.
მამა ტიხონის სახლთან მისასვლელი საფეხმავლო გზა ტყეში გადიოდა,
სადაც მარტო იყო დასახლებული. მისი სამყოფელი გარშემო ეკლით ყოფილა დაფარული.
საშუალო ტანის, წარმოსადეგი, განსწავლული და უფლის
მადლით შემკული მოსაგრე ბერი ცხოვრობდა ფაცხაში, რომ-
გვ272
ლის წნელით შემოღობილი კედლები ტალახით იყო შელესილი, იატაკი მიწური. საცხოვრისი _ ისლით გადახურული ფაცხა,
ზომით მომცრო, ორი მეტრი სიმაღლის ყოფილა, უფანჯრო, კარი ჩელტის ჰქონია, ოთახში ხატებისა და საეკლესიო ნივთების გარდა
საწოლი და ტაბაკი (სატრაპეზო მაგიდა) ედგა, რათა მომსვლელებს გამასპინძლებოდა. ცენტრში შუა ცეცხლი _კერია იყო მოწყობილი,
შესასვლელ კარს ურდული ედო, ეზოში მოჰყავდა სიმინდი, ლობიო, იქვე გაშენებული ჰქონდა
თავისი ხელით გადამყნობილი ხეხილის ბაღი.
თავისუფალ დროს სულ მუშაობდა, თავისი ნამუშევრით მოწყალებას უშურველად გასცემდა, გულუხვად მასპინძლობდა მასთან მისულ
მომლოცველებს (31, გვ.19). მათი თქმით, განსაკუთრებით გამორჩეული იყო მის მიერ შეკმაზული ლობიოს კერძი.
მამა ტიხონის მოღვაწეობის შესახებ გაზეთ `საპატრიარქოს უწყებანის~ საშუალებით მოგვითხრო ქალბატონმა
ნინო მიხეილის ასულმა ფიფიამ. ამ მოგონებაში ნათქვამია, რომ მამა ტიხონის განსაკუთრებული ნიჭი ქრისტესა და ადამიანის უსაზღვრო სიყვარული იყო,
იგი გამუდმებით ადიდებდა ღმერთს. მასში ქრისტეს გამოუთქმელი სიყვარული იყო
დავანებული, მისი სამოძღვრო საქმიანობის ძირითადი საშუალება შემწყნარებლობა, მღვიძარება და მოუკლებელი
ლოცვა იყო. კომუნისტური რეჟიმის მიერ ეკლესიის დევნის დროშიც, მუდამ ბერად შემოსილი, სახლში იღებდა მრევლს,
აღასრულებდა საეკლესიო წესებს.
ადგილობრივი მოსახლეობა მას ბერის სახელით იხსენიებდა. თვითმხილველთა ცნობით, ღრმადმორწმუნე და ღმრთისმოშიში ადამიანები
საზიარებლად ფეხით დადიოდნენ სოფ. ბაშში, ტყეში მცხოვრებ ბერთან.
1957-1958 წლებში მამა ტიხონი ცოცხალი იყო, რადგან ადგილობრივ მცხოვრებთა ინფორმაციით,
ამ პერიოდში მასთან ბავშვები მიჰყავდათ მოსანათლად (33; 34). გარდაცვალებამდე ცოტა ხნით ადრე მამა ტიხონს სახლში
ყაჩაღები დაესხნენ, რის მერე დიდხანს არ უცოცხლია. ადგი-
გვ273
ლობრივთა ინფორმაციით, ამ შემთხვევიდან მცირე დრო გავიდა და თავდასხმის მონაწილენიც მიიცვალნენ.
საგულისხმოა, რომ იმავე პერიოდში ,,ყაჩაღები'' თავს ესხმიან სხვა ადგილებში მოღვაწე ბერებსაც, ამ თავდასხმების
ორგანიზატორებად, იმთავითვე, საბჭოთა ხელისუფლებას მიიჩნევდნენ (32, გვ. 235-240).
დამაშვრალი მხცოვანი მამა ტიხონი სიცოცხლის უკანასკნელ წლებში დასნეულდა, ლოგინად ჩავარდა, სხეული
დაუწყლულდა. მის მოსავლელად დედა ფოტინე (ფიფია) და დედა აკეფსიმა (ფიფია) დადიოდნენ, საკვები მიჰქონდათ და
მასზე ზრუნავდნენ. ერთი წლის შემდეგ მისი სული უფალმა მიიბარა. გადმოცემით, სქემარქიმანდრიტი ტიხონი აღესრულა
50-60-იანი წლების მიჯნაზე, დაკრძალულია ადგილობრივ სასაფლაოზე.
ზაურ ჯალაღონია
გვ274
მოძღვართმოძღვარი დეკანოზი ამირან შენგელია
თვალსაჩინო ღმრთისმსახური, კეთილშობილი პიროვნება _ დეკანოზი
ამირან შენგელია დაიბადა 1945 წლის 26 მაისს ჩხოროწყუში, აკაკი ივანეს ძე
შენგელიასა და ეთერი ესტატეს ასულ დავითაშვილის მართლმორწმუნე ოჯახში.
1969-72 წლებში იგი სწავლობდა მცხეთის სასულიერო სემინარიაში.
1972 წელს ჩაირიცხა და 1978 წელს დაამთავრა მოსკოვის ზაგორსკის სასულიერო
აკადემიის დაუსწრებელი განყოფილების სრული კურსი.
მცხეთის სასულიერო სემინარიაში სწავლისას, სემინარიის პედკოლექტივის თხოვნით, სრულიად საქართველოს
კათოლიკოს-პატრიარქის ეფრემ II-ის კურთხევით ცხუმ-აფხაზეთის მიტროპოლიტმა ილიამ (სემინარიის რექტორი)
ამირან შენგელია სოხუმში 1971 წლის 14 ოქტომბერს აკურთხა დიაკვნად, ხოლო იმავე წლის 4 დეკემბერს, ყოვლადწმინდა
ღმრთისმშობლის ტაძრად მიყვანების დღესასწაულზე, მცხეთის სვეტიცხოვლის საპატრიარქო ტაძარში ხელი დაასხა მღვდლად.
მამა ამირანი 1972 წლიდან მოღვაწეობდა თბილისის წმ. ალექსანდრე ნეველის, სიონის საპატრიარქოსა და თბილისის
სხვადასხვა ტაძარში წინამძღვრად.
დეკანოზი ამირანი მონაწილეობდა თბილისის საპატრიარქო ტაძარში 1977 წლის 23 დეკემბერს გამართულ საქართველოს
სამოციქულო ეკლესიის XII ადგილობრივი კრების მუშაობაში, სადაც მიტროპოლიტი ილია ერთხმად აირჩიეს
სრულიად საქართველოს კათოლიკოს-პატრიარქად. ამ საეკლესიო კრების მდივანი იყო მამა ამირანი.
გვ275
მამა ამირანმა 1988 წელს გახსნა ცაიშის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის მიძინების ტაძარი. მაშინ იგი თბილისიდან
ზუგდიდში ჩამოვიდა, რათა აქ ემსახურა. მედავითნეობა და მგალობლობაც თვითონ იტვირთა. ტაძარში აღდგა წირვალოცვა.
დეკანოზი ამირანი ასევე აქტიურად მონაწილეობდა მიტოვებული ეკლესიების აღდგენა-განახლებაში მცხეთათბილისის, ჭყონდიდის, ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიებში.
პარაკლისებს იხდიდა ოსინდალეს წმ. გიორგის, ნაკიანის მაცხოვრის, თამაკონის მაცხოვრის ამაღლების, ნაკიანის ლეახალეს წმ. გიორგის ეკლესიებში.
უწმინდესმა და უნეტარესმა, საქართველოს კათოლიკოსპატრიარქმა ილია II-მ სასულიერო პირებთან ერთად 1989 წლის სექტემბერში მოინახულა და
დალოცა სამეგრელოს რაიონები, ქალაქები. ყველგან უამრავი ხალხი ხვდებოდათ, პატრიარქს თან ახლდა დეკანოზი ამირანი.
1992 წლის ზამთრის ერთ საღამოს ცაიშში დეკანოზ ამირანის ოჯახს შეიარაღებული ყაჩაღები დაესხნენ თავს. სასტიკად აწამეს, დანით შვიდი ღრმა ჭრილობა მიაყენეს, წაიღეს
დეკანოზის მკერდის ჯვარი და პატარა ჯვრები. ამ თავდასხმიდან ორი წლის შემდეგ ტაძარში შემოსულმა ერთმა ახალგაზრდამ მთელი არსებით მიმართა მამა ამირანს,
_ მიშველე, გადამარჩინეო. _ მამაომ ჰკითხა, _ რა მოხდა, რა გაგჭირვებიაო. _ მამაო, მე ერთ-ერთი მათგანი ვარ, იმ ღამეს რომ
დაგაყაჩაღეთ. იმათგან ორი ცოცხალი არ არის, მეც მეშინია. მამაო, შემინდე და რამენაირად მიშველეო. _ შეშფოთებულ
ახალგაზრდას მამა ამირანი ხელებგაშლილი შეეგება, _ შვილო, ნუ გეშინია, ღმერთმა გაპატიოს და შეგინდოსო, _ ამ სიტყვებით გულში ჩაიკრა და მოეფერა,
პარაკლისი გადაუხადა და დალოცა. შენდობის სათხოვნელად მოსულმა პიროვნებამ მამა ამირანს ყაჩაღური თავდასხმისას წაღებული დეკანოზის ჯვარი დაუბრუნა.
მამა ამირანი, რომელიც მაშინ ცაიშის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის მიძინების საკათედრო ტაძრის
წინამძღვარი იყო, ცაიშიდან ზუგდიდში ველოსიპედით იწყებს სიარულს, წირვა-ლოცვებს ატარებს ვლაქერნის ყოვლა-
გვ276
დწმინდა ღმრთისმშობლის ხატის საკათედრო და ზუგდიდის კვირაცხოვლობის ტაძრებში.
1993 წლის 14 ოქტომბერს ზუგდიდის ვლაქერნის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ხატის საკათედრო ტაძარში წირვა
აღავლინა დეკანოზმა ამირანმა. წირვაზე, თანმხლებ პირებთან ერთად, იმყოფებოდა საქართველოს პირველი პრეზიდენტი ზვიად გამსახურდია, რომელიც ამ წირვაზე ეზიარა.
მამა ამირანმა პირველი ღვთისმსახურება კომუნისტური ხელისუფლების მიერ XX ს-ის 20-იან წლებში დაკეტილ ზუგდიდის წმ. გიორგის ტაძარში აღავლინა.
იგი ღვთისმსახურებას პერიოდულად ასრულებდა ყულიშკარის წმ. გიორგის ტაძარშიც. მამა ამირანი ეწეოდა ნაყოფიერ პედაგოგიურსა და
ჟურნალისტურ მოღვაწეობას.
1977-1978 წლებში მცხეთის სასულიერო სემინარიაში ასწავლიდა ღვთისმეტყველებას.
დეკანოზი ამირანი არის რედაქტორ-გამომცემელი წიგნის ,,ცაიშის საკათედრო ტაძარი'' (2001) და 2002 წელს გამოიცა
მის მიერ შედგენილი ,,საღმრთო ისტორია'' (ძველი აღთქმა).
საქართველოს სამოციქულო ეკლესიაში ერთგული და ნაყოფიერი მსახურებისათვის მას სხვადასხვა დროს მიღებული
ჰქონდა უმაღლესი ხარისხის ჯილდოები.
1998 წლის იანვარში ზუგდიდისა და ცაიშის ეპისკოპოსმა გერასიმემ (შარაშენიძე), კრებულთან შეთანხმებით, დეკანოზი
ამირანი დაადგინა ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის მთავარხუცესად (მოძღვართმოძღვარი).
მამა ამირანი ღვთისმსახურის ხარისხში სამ ათეულ წელიწადზე მეტი ერთგულად ემსახურა დედა ეკლესიას. იყო კარგი
მეოჯახე. მას ყოველთვის მხარში ედგა ფოფოდია ნაზი გოგიშვილი და ქალიშვილი ირინა შენგელია.
დეკანოზი ამირანი 2001 წლის 20 ნოემბერს, ჯერ მხოლოდ შუა ხნის ასაკს მიღწეული, გარდაცვლილი მოყვასისათვის
წესის ასაგებად მიმავალი აღესრულა. დაკრძალულია ცაიშის ტაძრის სამხრეთ კარიბჭესთან.
ზაურ ჯალაღონია
ვაჟა ფიფია
გვ277
დეკანოზი რომანოზ ჩიქობავა
მამა რომანოზი (ერისკაცობაში რამინ ჩიქობავა) დაიბადა 1949 წლის 1
იანვარს ქ. წალენჯიხაში, კეთილმორწმუნე ქრისტიანულ ოჯახში. მისი
მშობლები _ ვლადიმერი და ანეტა ღვთისმოშიში ადამიანები იყვნენ.
ოჯახის შექმნის შემდეგ მამა რომანოზი და ფოფოდია ელენე, ღვთის
განგებით, ტაძრის ახლოს, მღვდლებთვალთვაძეების ნასახლარზე დაფუძდნენ.
წალენჯიხის მაცხოვრის ფერისცვალების საკათედრო ტაძარში ღვთისმსახურება 1988 წელს აღდგა. ჭყონდიდელ
მთავარეპისკოპოს გიორგის (შალამბერიძე, ამჟამად ტყიბულისა და თერჯოლის მიტროპოლიტი) ლოცვა-კურთხევით ამ
ტაძრის წინამძღვრად დადგინდა მღვდელი შალვა აფხაიძე, რომელიც 1988-1990 წლებში მსახურობდა.
მთავარეპისკოპოსმა გიორგიმ, უფლის ნებით, გამოარჩია მოყვასისადმი უსაზღვრო სითბოსა და დიდი მადლის მქონე
პიროვნება _ რამინ ჩიქობავა და 1990 წლის 22 ივლისს ზუგდიდის ვლაქერნის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის ხატის
სახელობის საკათედრო ტაძარში მღვდელ მიქაელ ასათიანის თანამწირველობით აღვლენილ წირვაზე დიაკვნად აკურთხა
და უწოდა რომანოზი. ერთი კვირის შემდეგ, 1990 წლის 29 ივლისს, მთავარეპისკოპოსმა გიორგიმ იმავე ტაძარში მღვდლად ხელი
დაასხა დიაკონ რომანოზს და განაწესა წალენჯიხის მაცხოვრის ფერისცვალების საკათედრო ტაძარში. მამა
რომანოზი, იმავდროულად, მსახურობდა კორცხელის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის სახელობის მონასტერში (მაშინ
მამათა, ამჟამად დედათა მონასტერი).
1992 წლის 7 ივლისს შეიარაღებული მხედრიონელები წალენჯიხის მაცხოვრის ფერისცვალების საკათედრო
ტაძარში მივიდნენ და განაცხადეს, რომ პრეზიდენტ ზვიად
გვ278
გამსახურდიას მომხრეები იქ იარაღს ინახავდნენ და მისი ძებნის საბაბით შიგნით რბევა მოაწყვეს. ლევან II დადიანის
ეკვდერში იატაკი ამოთხარეს, ძვლები ამოყარეს, მაგრამ ვერაფერი იპოვეს. გაწბილებულებმა მამა რომანოზს დაუწყეს
წამება, ოჯახის წევრთა თვალწინ ავტომატის კონდახის დარტყმით თავზე ჭრილობა მიაყენეს. მეორე დღეს დააპატიმრეს
და თბილისში ვერტმფრენით გადაიყვანეს. 19 დღე იყო საპატიმროში, სხვა უდანაშაულო ადამიანებთან ერთად აგრძელებდნენ მის წამებას.
მამა რომანოზმა წამება ღირსეულად დაითმინა და, რაოდენ გასაკვირიც არ უნდა იყოს, მათ ლოცავდა. მთელი დღეების განმავლობაში ოჯახის წევრებს მის
შესახებ რაიმე ინფორმაციის მიღების საშუალება არ ჰქონდათ და კოშმარული მოლოდინით შეძრულნი ელოდნენ ყოველი
მომდევნო დღის დადგომას. ბოლოს, 27 ივლისს, როგორც იქნა, გაათავისუფლეს. სასტიკად ნაგვემი, სასოწარკვეთილი და
ღონემიხდილი ჩამოვიდა გადამწვარ და აწიოკებულ წალენჯიხაში, ეკლესიაში ავიდა, ზარები შემოკრა, ხატების
წინ დაიჩოქა და მთელი ღამე ლოცულობდა და ტიროდა.
1993 წლის 25 სექტემბერს წალენჯიხის ტაძარი მოილოცა დევნილობიდან დაბრუნებულმა, საქართველოს პირველმა
პრეზიდენტმა ზვიად გამსახურდიამ. მამა რომანოზმა პრეზიდენტს აჩუქა ბიბლია, დალოცა იგი და მისი თანმხლებნი.
ზოგიერთი მორწმუნე მრევლი ახლო რაიონებიდანაც ახერხებდა წალენჯიხის მაცხოვრის ფერისცვალების საკათედრო
ტაძარში საღმრთო ლიტურღიაზე დასწრებას. მამაო წირვას ხშირად ღამისთევით აღავლენდა. ღვთისმსახურების
დამთავრების შემდეგ შორიდან მოსულები და ადგილობრივები სატრაპეზოდ და მოსასვენებლად სახლში მიჰყავდა.
სტუმრების მიმართ განსაკუთრებულ სითბოსა და სიყვარულს ავლენდა ოჯახის ყველა წევრი.
მღვდელი რომანოზი 2001 წელს აიყვანეს დეკანოზის ხარისხში და დააჯილდოეს ოქროს ჯვრის ტარების უფლებით.
სიცოცხლის ბოლომდე იყო წალენჯიხის მაცხოვრის ფერისცვალების საკათედრო ტაძრის წინამძღვარი.
გვ279
იგი ჯერ კიდევ ერისკაცობაში ყოფნის დროს გულმოდგინედ აგროვებდა ეთნოგრაფიულ ნივთებს, ზეპირსიტყვიერების ნიმუშებს,
ხალხურ გადმოცემებს, სამეცნიერო მასალებს, მათ შორის წალენჯიხის ტაძრის შესახებ. მოძიებული მასალებით ტაძრის სამრეკლოს პირველ სართულზე
მუზეუმი მოაწყო, მაგრამ 1992 წელს მხედრიონელებმა, მორიგი თარეშისას, მუზეუმი მთლიანად გაძარცვეს და საუკეთესო
ნივთები წაიღეს.
2005 წლის 20 თებერვალს, საღმრთო ლიტურღიის შესრულების შემდეგ, ახალჯვარდაწერილი წყვილის დასალოცად
მისული მოძღვარი ყველასათვის მოულოდნელად აღესრულა, სამოთხეში უფალთან გადასახლდა. დაობლდა ოჯახი,
სულიერი შვილები.მისი დაკრძალვის დღეს, 24 თებერვალს, დილას, მეუფე
გერასიმემ და სამღვდელოებამ საღმრთო ლიტურღია აღავლინეს.
მამა რომანოზთან გამოსათხოვებლად დილიდან უწყვეტ ნაკადად მოდიოდა საპატრიარქოს, ეპარქიის, მთავრობის
წარმომადგენლები, საზოგადო და პოლიტიკური მოღვაწეები, მრევლი. იგი დასაფლავებულია წალენჯიხის მაცხოვრის
ფერისცვალების სახელობის საკათედრო ტაძრის ეზოში, დასავლეთ მხარეს.
ზაურ ჯალაღონია
ვაჟა ფიფია
გვ280
დეკანოზი გიორგი გულორდავა
ძვირფასმა მამაომ, რომელიც ზუგდიდის კვირაცხოვლობის სახელობის
ტაძარში მოღვაწეობდა, თავისი ცხოვრების ნახევარზე მეტი ღმრთისმსახურებაში გაატარა.
მამა გიორგი დაიბადა 1964 წლის 24 ოქტომბერს ქ. ზუგდიდში.
1981 წელს დაამთავრა საშუალო სკოლა და პროფესიულ-ტექნიკური სასწავლებელი.
1991 წლიდან შეუდგა ეკლესიურ ცხოვრებას და ზუგდიდის კვირაცხოვლობის სახელობის ტაძარში მსახურობდა სტიქაროსნად და
მედავითნედ.
2005 წლის 28 აპრილს იგი მთავარეპისკოპოსმა გერასიმემ დიაკვნად აკურთხა, 2006 წლის 17 დეკემბერს
_ მღვდლად, 2009 წლის 19 სექტემბერს აამაღლეს დეკანოზის ხარისხში. დარჩა მეუღლე და ორი შვილი.
მამაო იყო ადამიანი, რომელმაც ღვთის სიყვარული და შიში ჩამინერგა გულში. 4 წელი მმოძღვრავდა და მისგან
ულევ სითბოსა და სიყვარულს ვიღებდი, რომელიც დღესაც მომყვება. მამაომ თავისი უბრალოებით თითოეულ ჩვენგანს
განსაკუთრებული სულიერება დაგვიტოვა.
2021 წლის 7 თებერვალი იყო, როცა მამაო ბოლო გზაზე გავაცილეთ. თითქოს ერთი ჩვეულებრივი, უბრალო დღე,
რომელიც სხვა დღეებისგან არაფრით გამოირჩეოდა. მიჭირდა ვყოფილიყავი ტაძარში და დამეჯერებინა, რომ მამაო
საკურთხევლიდან არ გამოვიდოდა და ჩვეულად ვეღარ ჩამიკრავდა გულში. მიძნელდება მის გარეშე, რადგან მისი
რჩევა-დარიგებები დღესაც მჭირდება და განვიცდი, რომ ტაძარში მისული, მამაოს წირვაზე ვერ ვხედავ და მხოლოდ
ყვავილებით დამშვენებული საფლავი მხვდება. ეკლესიაში ჩვეული სიმყუდროვეა, იგივე ერთგული მრევლით, ოღონდ
მამაოს გარეშე...
გვ281
მჯერა, რომ მამაოს უკვდავი სული უფალთან ერთად ხარობს და თითოეული ჩვენგანისთვის ლოცულობს. დაველოდები იმ დღეს,
როცა კვლავ შევხვდები ჩემს უსაყვარლეს მამაოს და გულში ჩამიკრავს, მანამდე კი იგი მუდამ ჩემს გულში
იქნება, როგორც მამა... მამა, რომლისგანაც ყველაზე თბილი მოგონებები დამრჩა!
ლიზი შამუგია
ბერ-დიაკონი ლაზარე (ფაჟავა)
დაიბადა 1962 წლის 30 ივნისს. სწავლობდა ქ. ზუგდიდის N2 საჯარო
სკოლაში. დაამთავრა ზედაეწერის სასოფლო-სამეურნეო ტექნიკუმი.
1984 წლიდან 1988 წლამდე მუშაობდა სოფ. კოლხიდაში ზოოტექნიკოსად.
1988 წელს სწავლა განაგრძო სამარის რკინიგზის ინსტიტუტში. ბერდიაკონმა ლაზარემ (ერობაში
პაატა ფაჟავა ) ეკლესიური ცხოვრება დაიწყო 1998 წელს. იყო ზუგდიდის კვირაცხოვლობის
სახელობის ტაძრის მრევლი. მოძღვრად ჰყავდა დეკანოზი მამა ზაქარია მაჩიტაძე.
2004 წლიდან მედავითნედ მსახურობდა ზუგდიდის ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატის სახელობის
ტაძარში, 2006-2008 წლებში _ ჭითაწყარის ხარების სახელობის ტაძარში, 2009-2011 წლებში _ ანაკლიის წმ. ნიკოლოზის
სახელობის ტაძარში.
2011 წელს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ სქურის ფერისცვალების სახელობის მამათა მონასტერში შემოსა
მორჩილის კაბით,ხოლო 2012 წლის 27 ივნისს ყულიშკარის წმ. გიორგის სახელობის მონასტერში აღკვეცა
მონაზვნად და სახელად უწოდა ლაზარე. 2013 წლის 6 აპრილს ზუგდიდისა და ცაიშის მიტროპოლიტმა გერასიმემ აკურთხა
გვ282
ბერდიაკვნად. 2013-2014 წლებში სქურის ფერისცვალების სახელობის მამათა მონასტრის წინამძღვარი იყო.
ბერ-დიაკონი ლაზარე მძიმე ავადმყოფობის გამო გარდაიცვალა 2015 წლის 11 მაისს. დაკრძალულია ყულიშკარის წმ.
გიორგის სახელობის მამათა მონასტერში.
მანანა ფაჟავა
მონაზვნები ფოტინე და ანა (ფიფიები)
XX საუკუნის 20-იანი წლების დასაწყისში, ქვეყნის გასაბჭოების შემდეგ, ხელისუფლების მიერ
ეკლესიის დევნის პერიოდში, როცა კომუნისტებმა ღვთისმსახურება აკრძალეს, ქვეყანას მოევლინენ
ჭეშმარიტად ქრისტიანი ადამიანები.
იმ პერიოდში თეკლათის დედათა მონასტერში, სამეგრელოში ერთადერთ დედათა სავანეში,
მოღვაწე ღირსი მამა ალექსის (შუშანია) სულიერი შვილები იყვნენ ზუგდიდის რაიონის სოფ. ჩხორიაში მცხოვრები
მიხეილ ჩაგუს ძე ფიფიას ღრმადმორწმუნე ოჯახის წევრები და მისი ახლო ნათესავები ფოთო და ფათუშა პახვალას ასული ფიფიები.
მიხეილ (მიხა) ფიფია დაიბადა 1885 წელს. დამსახურებული პედაგოგი სკოლაში ნაყოფიერი მოღვაწეობისათვის
დაჯილდოვდა ორდენებით. სქემიღუმენია ფავსტო თავის წერილებში მას სულიერ ძმად მოიხსენიებს. მიხეილ ფიფიას
შვილიშვილის _ მურთაზ ფიფიას ცნობით, ღირსი ალექსის გარდაცვალების შემდეგ მიხეილმა ახლო ურთიერთობა შეინარჩუნა
დებთან _ სქემიღუმენია ფავსტოსა და სქემმონაზონ აკეფსიმასთან; მას დაჰყავდა ხოლმე მათთან თავისი შვილიშ-
გვ283
ვილიც. შემონახულია თეკლათის დედათა მონასტრიდან XX ს-ის 20-30-იან წლებში მიხეილის (აწ განსვენებულ დეკანოზ
დავით ფიფიას მამა და დეკანოზ გალაკტიონ ფიფიას ბაბუა), სქემმონაზონ თებრონეს (ჯინორიძე) ნათლულ ზინაიდასა და
მისი ძმის _ დავითის (ფიფიები) ოჯახებზე გამოგზავნილი წერილები (30, გვ. 131-138).
შემდგომში ფოთო და ფათუშა ფიფიებმა თეკლათის დედათა მონასტერში სალოცავად დაიწყეს სიარული და იქ აღვლენილ
წირვა-ლოცვებს ესწრებოდნენ. ორივენი ეზიარებოდნენ ამ მონასტრის წინამძღვარ არქიმანდრიტ კონსტანტინესთან (ქვარაია).
არქიმანდრიტ კონსტანტინეს გარდაცვალების შემდეგ ისინი მენჯის მთავარანგელოზთა მონასტერში, შუშანიების
სავანეში, დადიოდნენ წირვა-ლოცვაზე, ეზიარებოდნენ ამ მონასტრის წინამძღვარ არქიმანდრიტ მელქისედეკთან (მიქავა).
ფოთოსა და ფათუშას მონასტრებში მოლოცვაზე თან დაჰყავდათ ფათუშას შვილიშვილი, პატარა გიორგი (ამჟამად დეკანოზი გიორგი ჯგუშია).
მიტროპოლიტმა ზოსიმემ (შიოშვილი) მორჩილი ფოთო (ფიფია) თეკლათის დედათა მონასტერში მონაზვნად
აკურთხა და სახელად ფოტინე უწოდა. დედა ფოტინე გახდა პირველი მონაზონი ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიაში,
ხოლო მეორე იყო დედა აკეფსიმა.
არქიმანდრიტ მელქისედეკმა მორჩილი ფათუშა (ფიფია) მენჯის მთავარანგელოზთა მონასტერში, შუშანიების სავანეში,
მონაზვნად აკურთხა და სახელად უწოდა ანა. მონაზონი ფოტინე გარდაიცვალა 1992 წლის 22 ივნისს,
განისვენებს სოფ. ჩხორიაში, მახარიის წმ. გიორგის სახელობის ეკლესიის სასაფლაოზე.
მონაზონი ანა მიიცვალა 1995 წლის ბრწყინვალე შვიდეულის სამშაბათს. დაკრძალულია ზუგდიდის კვირაცხოვლობის
(მანცხვარკარი) ტაძრის სასაფლაოზე.
ზაურ ჯალაღონია
გვ284
სქემმონაზონი ქეთევანი (მებონია)
1916 წელს უსპენსკის რაიონში დავიბადე. ჩემი ოჯახი _ დედ-მამა, და და ორი ძმა შიმშილმა იმსხვერპლა.
15 წლისა სრულიად მარტო დავრჩი. ბავშვთა სახლში ერთი წელი დავყავი.
ვმუშაობდი კოლმეურნეობაში, საწარმოში. არმავირში გადასვლის შემდეგ ეკლესიის მრევლი გავხდი. სხვადასხვა
დროს მოვილოცე ეკლესიები მაიკოპში, კრასნოდარში, სოჭში, გუდაუთაში... 1957 წლიდან ზუგდიდში ვარ, აქვე
გავთხოვდი, მეყოლა სამი შვილი.
მეუღლის გარდაცვალების შემდეგ ერთი წელი ვიყავი სენაკის რაიონში, შუშანიას მონასტერში (ზუგდიდში მაშინ
ეკლესიები არ მოქმედებდა). მონაზვნური მორჩილება მივიღე მამა იოაკიმესაგან (ასათიანი), მონაზვნური სქემა _ არქიმანდრიტ
კონსტანტინესაგან (ქვარაია).
სქემის მიღების შემდეგ მონასტრიდან იმ მოტივით გამათავისუფლეს, რომ სხვებთან ერთად მონაწილეობა მიმეღო
ზუგდიდში ეკლესიების გახსნაში.
ამ პერიოდში დიდი უბედურება დამატყდა თავს _ დაიღუპა ჩემი ორი ვაჟი და ქალიშვილი, დამეწვა სახლი.
მალე გაიხსნა მაცხოვრის კარის ეკლესია. ეკლესიამ დიდი დახმარება გამიწია, აღმიდგინა სახლი. ახალგახსნილ ეკლესიაში ვმუშაობდი
მამა მიქაელთან (ასათიანი) ერთად... ნებისმიერ შავ სამუშაოს მორჩილებით ვასრულებდი.
გადატანილ უბედურებებს უკვალოდ არ ჩაუვლია, მე მძიმედ დავავადდი. სიბერეში მარტო დავრჩი, მაგრამ ეკლესიას არ მივუტოვებივარ...
მთელი სამღვდელოება ჩემ გვერდით დგას, მრევლიც ხშირად მაკითხავს. გადავწყვიტე, მადლიერების ნიშნად, ჩემი სახლ-კარი ვლაქერნის
ღმრთისმშობლის ხატის ტაძარს შევწირო. მადლობა უფალს,
გვ285
ზუგდიდს ღმრთისმშობლის სამოსელი იფარავს... მადლობა უფალს, დადგა დრო, ვლაქერნობა დიდ დღესასწაულად იქცეს...
სქემმონაზონი ქეთევანი.
გაზეთი ,,საფარველი'', 15 ივლისი, 2002 წ.
სქემმონაზონი ქეთევანი (ერში ვარვარა პროსკურინამებონია) მიიცვალა 2007 წელს, ანდერძისამებრ დაკრძალულია
ზემო თეკლათის ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლის სახელობის დედათა მონასტერში.
მონაზონი აკეფსიმა (ფიფია)
დედა აკეფსიმა (აგრაფინა ფიფია ) დაიბადა წალენჯიხის რაიონის სოფ.
ჩქვალერში 1921 წლის 21 სექტემბერს, ღმრთისმშობლის შობის დღესასწაულზე. დედა ადრე გარდაეცვალა.
რადგან მისი მომვლელი არავინ იყო, პატარა აგრაფინა გააშვილეს სოფ. ლიაში და აღიზარდა მახარიის უბანში
მცხოვრებ ლუკა გოგუას ოჯახში.
აგრაფინა გოგუა ცხრამეტი წლის ასაკში გათხოვდა სოფ. შამგონაში, მაგრამ ადრევე დაქვრივდა. მალე ვაჟიშვილი ალფეზი მოევლინა ქვეყანას.
მამით ობოლი პირმშო უმსუბუქებდა საბრალო აგრაფინას ცალუღელა ტვირთს. დედა-შვილი ზუგდიდში ცხოვრობდა, მათი მარჩენალი ყოფილა მახარიაში
მცხოვრები, აგრაფინას გამზრდელი მამა _ ლუკა გოგუა.
სწორედ ბაბუასთან სტუმრობისას გაიტანა ცხრა წლის ალფეზი მანქანამ. სასოწარკვეთილი აგრაფინა დევნიდა მკვ-
გვ286
ლელს, ვერ ეგუებოდა შვილის დაკარგვას. სასამართლო პროცესიც დაინიშნა, ორი დღით ადრე კი უბედური დედა საოცარი
ხილვის ღირსი გახდა _ მას გამოეცხადა შვილი და სთხოვა:
ნუ სდევნი ძიას, მას არაფერი დაუშავებია, მან ამ სამყაროში მანქანით მომიყვანა, მე აქ ძალიან ბედნიერი ვარ. გთხოვ, ნუ
წახვალ სასამართლოზე, დამიჯერე, მისი ბრალი არ არის... უბედური დედა სრულიად გამოიცვალა, ნათესავებს თავის
ხილვაზე უამბო და კატეგორიულად განუცხადა, რომ სასამართლოზე წასვლას არ აპირებდა.
სოფ. ჩხორიაში მეზობლად მცხოვრები, ღრმად მორწმუნე, დამსახურებული მასწავლებელი მიხეილ (მიხა) ფიფია (დეკანოზ დავით ფიფიას მამა
და დეკანოზ გალაკტიონ ფიფიას ბაბუა) აგრაფინას უქადაგებდა სულის უკვდავებაზე, საუკუნო ცხოვრებაზე... ბატონი მიხეილისა და იმ დროისათვის
მორჩილებაში მყოფი დების _ ფოთო ფიფიასა და ფათუშა ფიფია-ჯგუშიას რჩევით, აგრაფინამ სენაკში თეკლათის მონასტერს მიაშურა.
პირველი აღსარება მღვდელ-მონაზონ კონსტანტინეს (ქვარაია) გაანდო და ქრისტეს გზას შეუდგა.
1988 წელს მიტროპოლიტმა ზოსიმემ (შიოშვილი) მორჩილი აგრაფინა მონაზვნად აკურთხა და სახელად უწოდა აკეფსიმა,
სენაკის დედათა მონასტრის სქემმონაზონ აკეფსიმას (შუშანია) პატივსაცემად, რომელიც გახლდათ მღვდელ-მონაზვნის,
ღირსი ალექსი შუშანიას და. აქვე მოღვაწეობდა მამა ალექსის მეორე და _ იღუმენია ფასტო.
შემდგომში, XX საუკუნეში, მორჩილი ფოთო (ფიფია) ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიაში გახდა პირველი მონაზონი _
დედა ფოტინე, მეორე იყო დედა აკეფსიმა, მესამე _ მაცხოვრის კარის ტაძრის დეკანოზ გიორგი ჯგუშიას ბებია ფათუშა (ფიფია),
იგივე დედა ანა; შემდგომ მონაზვნად აკურთხეს ვარვარა პროსკურინა-მებონია და უწოდეს დედა ქეთევანი.
მოგვიანებით, იგი სქემმონაზონი გახდა. მონაზონთა ამ ოთხეულმა XX საუკუნის მეორე ნახევარში საფუძველი ჩაუყარა
ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიაში მონაზვნურ მოღვაწეობას.
XX საუკუნის დასაწყისში, ამ ძნელბედობის ჟამს, დედა
გვ287
აკეფსიმამ მახარიის დანგრეული ტაძრის აღდგენა მოინდომა. მას მაშინდელი ხელისუფლება დიდ წინააღმდეგობას უწევდა
_ ემუქრებოდა, მაგრამ მონაზონი აკეფსიმა ლოცვით თავისას აღწევდა. სოფელ ლია-მახარიის უბნის წმ. გიორგის ეკლესია განსაკუთრებული მადლის მქონეა,
რომელსაც მრევლი სიყვარულით ,,დედაოს ტაძარს“ ეძახის.
1988 წელს ტაძრის მშენებლობას სათავეში ჩაუდგა მხცოვანი დედა აკეფსიმა და ბოლომდეც აღასრულა. ასეთ კეთილშობილურ საქმეში მას
სოფ. ლიისა (პალური) და ჩხორიის _ მახარიის უბნის მოსახლეობა ეხმარებოდა. ტაძრის კედლის მოხატვა (ნაწილობრივი) შეასრულა თბილისის სამხატვრო
აკადემიის კურსდამთავრებულმა მურმან ფიფიამ.
მახარიის წმ. გიორგის ეკლესიას გარკვეული პერიოდი მუდმივი მღვდელმსახური არ ჰყავდა, მაგრამ დედაოს ძალისხმევით წირვა-ლოცვა მაინც სრულდებოდა.
წირვის აღსასრულებლად დედა აკეფსიმა იწვევდა მღვდლებს. ტაძარში სხვადასხვა დროს წირვას აღავლენდნენ მღვდლები: აწ განსვენებული მიქაელ ასათიანი
და ამირან შენგელია; ზურაბ ცხვარაძე, ფრიდონ ასათიანი, ანდრია კემულარია, გაბრიელ გულორდავა; ამჟამად ტაძრის წინამძღვარია დეკანოზი
გალაკტიონ ფიფია.
ღმრთის ნებითა და დედა აკეფსიმას მონდომებით, სოფ. ლიაში (მახარია) მორწმუნეთა რაოდენობამ იმატა, კიდევ უფრო კეთილმოეწყო მახარიის წმ. გიორგის ტაძარი. დედა
აკეფსიმას მონაწილეობით, ამ ტაძართან ახლოს, მორჩილი ნონას (ჭკადუა) სახლი, რომელიც ნონამ ეპარქიას შესწირა,
გახდა საფუძველი, დაარსებულიყო წმ. თამარ მეფის სახელობის დედათა მონასტერი. ასევე დედა აკეფსიმამ თავის ეზოში
ააგო წმ. ნინოს სახელობის ტაძარი, რომელიც ჯერ კიდევ დაუმთავრებელია. ტაძრების მშენებლობა-აღდგენასთან
ერთად დედა აკეფსიმა აქტიურად მონაწილეობდა ღრმადმორწმუნე ადამიანების მღვდელმსახურებაში ჩასაბმელად.
მან მეუფე გერასიმესთან უშუამდგომლა მეზობელს, პედა-
გვ288
გოგ გიგლა ფიფიას. ამჟამად დეკანოზი გალაკტიონი არის დედაოს მიერ აღდგენილი მახარიის წმ. გიორგის ტაძრის
წინამძღვარი. მას ასევე დიდი წვლილი მიუძღვის ნიქოზისა და ცხინვალის მიტროპოლიტ ისაიას (ჭანტურია) ბერად
აღკვეცაში. დედა აკეფსიმას ძალიან ახარებდა ეკლესიური დღესასწაულები, განსაკუთრებით ვლაქერნობა. იგი უფალს
მადლობას სწირავდა ამ დღისთვის.
რძალი _ მერი კოკაია მის უკანასკნელ დღეებს იხსენებს: ,,გარდაცვალების წინა დღეს იხილა თავისი შვილი ალფეზი,
რომელიც გაბრწყინებული სახით ესაუბრებოდა მას. ასევე, მან იხილა თავისი გამზრდელი მამა _ ლუკა და მისთვის
დედაოს უთქვამს, რომ მზად იყო წასასვლელად. მართლაც, მეორე დღეს, 2005 წლის 27 დეკემბერს, დილის 4 საათზე მიიძინა.
მონაზონს სახეზე საოცარი სიმშვიდე ადგა''.
მონაზონი აკეფსიმა 84 წლის ასაკში გარდაიცვალა. უთვალავმა მრევლმა და სამღვდელოებამ ცხარე ცრემლით დაიტირა.
იგი თავისი სურვილის შესაბამისად განისვენებს წმ. ნინოს მშენებარე ტაძრის ეზოში.
ფიქრია მორგოშია
ვაჟა ფიფია
გვ289
მონაზონი სიდონია
მონაზონი სიდონია (კალანდია)
1972 წლის 28 თებერვალს დაიბადა ქ. გალში. 1989 წელს დაამთავრა გალის რაიონის სოფ. ჭუბურხინჯის საშუალო სკოლა.
1999-2004 წლებში სწავლობდა და დაამთავრა სულხან-საბა ორბელიანის სახელობის საბანკო კოლეჯი, ბუღალტერ-ეკონომისტის სპეციალობით.
1998 წელს მოინათლა ქ. ზუგდიდის კვირაცხოვლობის ტაძარში.
2008 წლის მაისიდან ზუგდიდის რაიონის სოფ. კორცხელის ივერიის ღმრთისმშობლის დედათა მონასტერში იმყოფებოდა, სადაც 2009 წელს აკურთხეს
მორჩილად. 2011 წლიდან გადაიყვანეს სოფ. ოჭანეს წმ. ნინოს დედათა მონასტერში.
2013 წლის 26 აპრილს მონაზვნად აღკვეცეს წმ. სიდონიას სახელით.
2018 წლიდან იმყოფებოდა სოფ. მახარიის თამარ მეფის დედათა მონასტერში, ხოლო 2019 წლიდან გადაიყვანეს სოფ. კორცხელის ივერიის ღმრთისმშობლის დედათა მონასტერში,
სადაც ცხოვრობდა და იმსახურა სიცოცხლის ბოლო დღემდე.
სულ რამდენიმე თვეა, რაც ყველასათვის ძვირფასმა დედა სიდონიამ იმიერ სამყაროში გადაინაცვალა. მან 50 წლის ასაკამდე ღირსეულად ატარა თავისი ტკბილი ჯვარი და
მიიცვალა 2022 წლის 2 მარტს. ჩემი და დედა სიდონიას ურთიერთობა მაშინ დაიწყო, როცა იგი სოფ. მახარიის თამარ მეფის დედათა მონასტერში მსახურობდა.
პირველი, რითაც დამამახსოვრდა, არის მისი კეთილსინდისიერება და უბრალოება. დედაოს სულიერი თავგანწირვა სამაგალითო იყო ჩემთვის, მისი დარიგეგები კი სანთელივით მინათებდა გზას.
გულის სიღრმეში მაქვს ჩაღვენთილი მისი სიტყვები, – მე სულ მახსოვხარ, ჩემს ლოცვებში მყავხარო. – ამ სიტყვებით
გვ290
მუდამ მადლიერი და დაიმედებული ვიყავი, რადგან მეგულობდა ჩემი უბადრუკი სულისთვის მლოცველი ადამიანი,
რომლის მადლმოსილი მოხსენიებაც გულზე სალბუნად მეფინებოდა. ამავდროულად კი სიბრაზე მერეოდა, რადგან
წუთისოფლის საზრუნავში ჩაფლული ხშირად ვერ მივდიოდი მასთან. შემინდოს უფალმა.
ძალინ მიმძიმს და მტკივა, რომ წარსულში მიწევს დედაოზე საუბარი. თუმცა როგორც უწმინდესი ბრძანებს: „სიკვდილი
ხომ გარდაუვალი რეალობაა, იგი ახალი სიცოცხლის დასაწყისია და ღმერთთან შეხვედრის საწინდარი. მტკივნეულია ახლობლებთან განშორება,
მაგრამ ცრემლებისა და მწუხარების მიღმა უნდა დავინახოთ ნათელი დაუღამებელი, რომლითაც მოცულია განსვენებულის სული. უნდა დავინახოთ ქრისტეს
მიერ სიკვდილის ძლევა“.
უფალმა სავანესა მართალთასა დააწესოს მისი უკვდავი სული.
გვანცა კაკულია
გვ291
წყაროები და ლიტერატურა:
1. დეკანოზი ალექსი ქვარცხავა, 1860-1949. საპატრიარქოს
უწყებანი, N38, 6-12 ნოემბერი, 2014.
2. მთხრ. ირაკლი და თორნიკე აფაქიძეები, სოფ. ჯგალი,
11-21. 07. 2017 წ.
3. მთხრ. ნოდარ ჩანგელია, სოფ. ჯგალი, 05. 06. 2017 წ.
4. მღვდელ გიორგი შენგელაიას ინფორმაცია, გაზეთი
,,ნოჯიხური'', N36, მირკანი, 2016 წ.
5. ვ. ძაძამია, ძახილი შორეული წარსულიდან, გაზეთი
,,ნოჯიხური'', N36, მირკანი, 2016 წ.
6. Biographical Dictionary. version 1.2.2.R1 Copyright ©
2010-2012 by: David A. Mchedlishvili.
7. კ. წუთისოფლელი, გაზეთი ,,შინაური საქმე'', N28, 1910 წ.
8. გაზეთი ,,საფარველი'', 15 ივლისი, 2002 წ.
9. საპატრიარქოს უწყებანი, N34, 2011 წ.
10. საპატრიარქოს უწყებანი, N35, 2011 წ.
11. ქართველ მოღვაწეთა ლექსიკონი, ტ. I, 2018.
12. ცაიშის საკათედრო ტაძარი, რედაქტორ-გამომცემელი
დეკანოზი ამირან შენგელია, შემდგენელი ზაურ ჯალაღონია,
საოჯახო არქივის მასალებით უზრუნველყო თამაზ მაქაცარიამ, ზ. ც. 2001 წ.
13. მთხრ. გრიშა ვალოდიას ძე ნარმანია, მცხ. ქ. ზუგდიდი,
რუსთაველის ქ. N210.
14. მთხრ. სოფ. შამგონის მცხოვრებნი: არტემ შამუგია,
კოტე ბულია, ოთარ ზარქუა, მარგო კარტოზია, გურამ ღურწკაია, ნუცა ესართია-გაბუნია.
15. დ. ჭითანავა, ეკლესიები და თავდაცვითი ნაგებობები
სამეგრელოში, თბ., 2010 წ.
16. ფ. აფაქიძე, შამგონა, ,,საფარველი'', N3, 2017 წ. D
17. ფ. აფაქიძე, XIX ს-ის მეორე ნახევრის სამეგრელოს უცნობი მღვდელმსახურები, ,,საფარველი'', N 5, 2011 წ.
18. მთხრ. მარია ცაპლინა, ქ. ჯვარის მცხოვრები, ჩაიწერა
ლ. გეთიამ, 04. 2021.
გვ292
19. ლ. ჯიქია, 1924 წლის აჯანყება დასავლეთ საქართველოში, თბ., 2012.
20. თ. მაქაცარიას საოჯახო არქივი, სოფ. ცაიში.
21. გაზეთი ,,საქართველო'', N13, 18 იანვარი, 1917 წ.
22. წალენჯიხის საკათედრო ტაძარი და XIX-XX საუკუნეებში იქ მოღვაწე სასულიერო პირები, II ნაწილი, საპატრიარქოს
უწყებანი, N23, 12-18 ივნისი, 2014.
23. შსს. არქივი, ფონდი N6, საარქივო N2466, ტ. III,
ყუთი 10.
24. არქივის კვალდაკვალ, ზუგდიდი, 2014.
25. ს. ცაიშვილი, ლიტერატურული ნარკვევები, თბ., 1962.
26. ,,ივერია'', N88, 1904 წ.
27. საქ. სახ. მუზ... ტ. VI.1953 წ.
28. ,,მწყემსი'' 1885 წ.
29. ,,მწყემსი'' 1887 წ.
30. მიტროპოლიტი შიო (მუჯირი), თეკლათის დედათა მონასტრის ისტორიიდან, სენაკი, 2014 წ.
31. ნინო მიხეილის ასულ ფიფიას მოგონება, მღვდელმონაზონი ტიხონი (ბულია), საპატრიარქოს უწყებანი, N2,
2009 წ.
32. მღვდელ-მონაზონი ვასილი (ფირცხელავა), 2015 წ.
33. მთხრ. აველინა (სულიკო) გერასიმეს ასული ბულია (86
წლის). სოფ. ნაწულუკუ, 2020 წ. XII.
34. მთხრ. მარინა ვაჟას ასული ლაშხია, სოფ. ნაწულუკუ,
2020 წ. XII.
35. მ. ჭუმბურიძე, თედო ხოშტარიას მოგონებები, საისტორიო მოამბე, #79-80, 2009-2010.
36. დეკანოზი კონსტანტინე კაჭარავა, სუჯუნის წმ. გიორგის ეკლესიის ისტორია.
37. ბედია და ბედიის ტაძარი, წმ. აღმსარებელი ამბროსი
(ხელაია) და აფხაზეთი; კრებული შეადგინა, გამოკვლევა და
კომენტარი დაურთო ჯ. გამახარიამ, თბ., 2006.
38. ,,ივერია~'' 1899 წ. 24 თებერვალი.
39. ექვ. თაყაიშვილი, არხეოლოგიური მოგზ. სამეგრელოში, ძველი საქართველო, ტ. III, ტფ., 1914
გვ293
40. ლესიჭინეს მაცხოვრის სახელობის ეკლესიის მეტრიკული წიგნები, 1915-1917 წწ. ჩ.ი.მ-ის ფონდი.
41. ფ. აფაქიძე, იერუსალიმის ჯვრის მონასტრის... `საფარველი~, N7, 2010N.
42. პ. გაბისონია, ჭკადუაში, თბ., 2015.
43. გ. მაჩურიშვილი, Biographical Dictionary. version
1.2.2.R1 Copyright © 2010-2012 by David A. Mchedlishvili
44. ლ. თოდუა, გ. ლაშხია, კორცხელის ისტორიულგეოგრაფიული მიმოხილვა,1999.
45. მ. ჭაფანძე, მიურატები და ჭკადუაშის ეკლესია, ,,საფარველი'', N10, 2010.
46. ზუგდიდის ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატის
სახელობის საკათედრო ტაძარი, ზუგდიდი, 2015.
47. ნ. ნაცვლიშვილი, აკაკი ჭანტურიას ეთნოგრაფიული
ჩანაწერები და პირველი ჩონგური ლონდონში. ფოლკლორული და სასულიერო მუსიკის საკითხები, ბათუმი, 2020.
48. ბ. ზვანბაია, მღვდელი ლავრენტი ნარმანია, ,,საფარველი'', დეკემბერი, 2004 წ.
49. ,,საპატრიარქოს უწყებანი'', სუჯუნელი ხოშტარიების
სასულიერო ოჯახი, N21, 2016 წ.
50. მთხრ. კორცხელის დედათა მონასტრის იღუმენია ნანა
(სამელია) და კორცხელის მკვიდრი თალიკო ფელანგია, სოფ.
კორცხელი, 04.11.2021 წ.
51. qronikaplus.ge/?p=14876.
52. ,,საპატრიარქოს უწყებანი'', მღვდელი ვარლამ ხვიტია.
N1, 2017 წ.
53. გ. კალანდია, გაძარცული საგანძური, 2006 წ.
54. ლ. ხუსკივაძე, ლევან მეორე დადიანის საოქრომჭედლო
სახელოსნო, 2007 წ.
55. ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქია, 2012 წ.
56. აბ. ტუღუში, ცაიშის საეპისკოპოსო, ზუგდიდი, 2001 წ.
57. ლ. ტოგონიძე, გ. მაჩურიშვილი, ,,საპატრიარქოს უწყებანი'', (1882-1954), N8, 2005, არქიმანდრიტი იოაკიმე (შენგელაია).
გვ294
სარჩევი
წინასიტყვაობა ....................................................................................... 3
საქართველოს პატრიარქი ილია II _
საქართველო წილხვედრია ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობლისა! .... 6
მიტროპოლიტი გერასიმე (შარაშენიძე) _
ყოვლადწმინდა ღმრთისმშობელმა დაგიცვათ და დაგიფაროთ! .... 7
ავთანდილ თორდია _
ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის მატიანე .......................................... 8
სოფიო ფიფია _
აკაკი ჭანტურია _ საეკლესიო საგანძურთა მცველი ................... 20
ლილი ბერაია _
დადიანების სასახლეში დაცული სიწმინდეები .............................. 23
ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიაში არსებული წმინდა ნაწილები ...... 30
მზისადარ ჭაფანძე _
სახარებები დადიანების სასახლეში ................................................. 32
ფერიდე აფაქიძე _
ვლაქერნის ღმრთისმშობლის ხატის ისტორია ............................. 38
ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიის მიტროპოლიტი და
მღვდელმსახურები ............................................................................. 41
ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიაში მოქმედი ტაძრები და
მონასტრები ....................................................................................... 113
ზუგდიდისა და ცაიშის ეპარქიაში მშენებარე
მონასტრები და ტაძრები .................................................................. 191
ეპარქიაში მოღვაწე ოსტატები .................................................... 212
ფატი ნაჭყებია _
ზუგდიდის წმინდა გიორგის სახელობის სასულიერო გიმნაზია ... 222
ნათია ჩახაია _
კახათის წმინდა გიორგის სახელობის სასულიერო გიმნაზია ........ 226
გიორგი ფიფია _
ეპარქიის ახალგაზრდობის განათლებისა და
კულტურის ცენტრი .......................................................................... 229
გვ295
ზაურ ჯალაღონია, ფერიდე აფაქიძე, ციალა თითმერია, თამაზ
მაქაცარია, მარინე დამენია, ლევან გეთია, ვასილ ღურწკაია,
მურმან ნაჭყებია, მაია ქუხილავა, ლილი ქანთარია-ფიფია,
ლიზი შამუგია, ფიქრია მორგოშია, გვანცა კაკულია, ვაჟა ფიფია –
ეპარქიის ადრინდელი ღვაწლმოსილი და
ღირსეული მღვდელმსახურები ....................................................... 232
წყაროები და ლიტერატურა ............................................................. 292
ავტორ-შემდგენლები:
დეკანოზი მალხაზ ჭანტურია
იღუმენია დინარა (ქვარაია)
ფერიდე აფაქიძე
ზაურ ჯალაღონია
ვაჟა ფიფია
რედაქტირება და კომპიუტერული
უზრუნველყოფა: თეა მიშველია
ფინანსური მხარდაჭერისათვის მადლობას
ვუხდით ბატონ ვაჟა (პანტიკო) თორდიას
გვ296
