ბოლნისის ბრძოლა — საქართველოს ლაშქრის ბრძოლა ხვარაზმელების წინააღმდეგ ბოლნისის მახლობლად 1227 ან 1228 წელს. ჯალალედინის 1225-1226 წლების ლაშქრობებით განადგურებამდე მისული საქართველო მეზობელ მუსლიმან მმართველებს (რუმის სულთანს, ხლათის მმართველ შაჰარმენს და სხვა) დაუკავშირდა და ხვარაზმშას წინააღმდეგ ბრძოლის სამზადისსს შეუდგა. ჯალალედინმა დროულად შეიტყო ეს და გადაწყვიტა დაესწრო მოკავშირეებისათვის. თავდაპირველად 1227 წელს ხვარაზმში მუღანის ველზე დაბანაკდა, ხოლო საქართველოს ლაშქარი, რომლის შემადგენლობაში ჩრდილოკავკასიელი მეომრებიც იყვნენ — ნაჭარმაგევში (ისტორიკოს ნესევის ცნობით, ქართველთა ლაშქარი 40 000 აღემატებოდა). ნაჭარმაგევიდან საქართველოს ჯარი თბილისზე გავლით სამხრეთით დაიძრა. ამ დროს ხვარაზმელები უკვე ბოლნისის ხეობაში იდგნენ. ქართველები იძულებული გახდნენ მოკავშირე მაჰმადიანური ქვეყნების ლაშქრის მოსვლამდე შებმოდნენ მტერს, სასტიკ ბრძოლაში დამარცხდნენ და დიდი ზარალით უკუიქცნენ. ჯალალედინმა დაარბია და გაძარცვა საქართველოს სხვადასხვა მხარეები.
ხორეზმი (უზბეკ. Xorazm, სპარს. خوارزم) — შუა აზიის უძველესი რეგიონი ცენტრით ამუდარიის ქვემო დინებაში— ოლქი მიწათმოქმედების განვითარებული საირიგაციო სისტემით, ხელოსნობით და ვაჭრობით. ხორეზმზე გადიოდა დიდი აბრეშუმის გზა. III საუკუნის ბოლოს ხორეზმის დედაქალაქი იყო კიატი; X საუკუნის ბოლოს დედაქალაქი გადატანილ იქნა ურგენჩში. ხვარაზმის დედაქალაქში მოღვაწეობდნენ ისეთი დიდი მეცნიერები, როგორებიც იყვნენ ალ-ბირუნი და იბნ სინა (ავიცენა).
ჯალალ ად-დინ მანგუბერდი (სპარს. جلال الدین منگبرنی Jalāl al-Dīn Menguberdī ან მანკბურნი), საქართველოში უკეთ ცნობილი, როგორც ჯალალედინი — ხვარაზმთა იმპერიის ბოლო მმართველი. 1220 წელს ჩინგიზ ყაენის მიერ მამამისი ალაადინ მუჰამად II-ის დამარცხების შემდეგ ტახტზე ჯალალედინი ავიდა, თუმცა შაჰის ტიტული უარყო და თავს სულთანს უწოდებს. მონღოლთა შემოსევისა და სამარყანდის დარბევის შემდეგ, იძულებული გახდა ინდოეთში გაქცეულიყო 5 ათას კაციანი ამალით. მაგრამ მდინარე ინდთან მას მონღოლები დაეწივნენ და ამალა დაუხოცეს.
