ადამიანთ საზოგადოებამ უამრავი მართვის ფორმაცია გაიარა, ერთ ერთი იყო მონათფლობელობა, ზოგიერთ ეპოქაში მონობის აღსანიშნავად ყურს აჭრიდნენ, რაც აბსოლიტურ მონობას ნიშნავდა, მოგეხსენებათ მედიცინა ისედაც არ იყო კარგად განვითარებული, მით უმეტეს მედიკამენტური მკურნალობა და ერთ ერთ ანტისეპტიკურ საშუალებად ხახვი ითვლებოდა, ანუ ყურის მოჭრის შემდეგ, გაჭრილ ხახვს ადებდნენ ჭრილობაზე, შემდგომი გართულებების თავიდან ასაცილებლად.
მონა – მონათმფლობელურ საზოგადოებაში ექსპლუატირებული პირი, რომელიც მონათმფლობელის საკუთრებას წარმოადგენს; 2. თავისუფლებას მოკლებული, ექსპლუატირებული, უუფლებო, ჩაგრული ადამიანი.
ხახვი ოდითგანვე ითვლებოდა ერთ ერთ უძლიერეს სამკურნალო საშუალებად, როგორც ანტისეპტიკი გარეგანი ჭრილობების დასამუშავებლად, ასვე საკვებად იმუნიტეტის გასაძლიერებლად. კაიროს(ეგვიპტის დედაქალაქი, მოსახლეობა 15,2 მილიონი) მუზეუმში რომელიც უდიდესია მთელს მსოფლიოში, ექსპონატად წარმოდგენილია ხახვი, როგორც ფარაონების სამკურნალო საშუალება.
საქართველო: მამლუქები იყვნენ არამუსლიმური წარმოშობის თეთრკანიანი მეომარი მონები. ეგვიპტეში მამლუქთა ისტორია სულთან სალაჰ ალ-დინ იბნ აიუბის (1169-1193) სახელთანაა დაკავშირებული. პირველად მან მიჰყო ხელი თეთრკანიანი მონების, უმთავრესად, თურქებისა და კავკასიელების დიდი რაოდენობით შეძენას, შეიარაღებულ რაზმებში ჩარიცხვას და დაწინაურებას. პროფესორი გოჩა ჯაფარიძე.
საქართველოში მონების ბაზარი იყო ახალციხე, ასევე გაყავდათ ყულევიდან (საზღვაო გზით) , ზოგიერთი მკვლევარის აზრით ჯამურად სხვადასხვა ეპოქაში 5 მილიონამდე ეთნიუკურად ქართველი გაყიდული.
ახალციხის კედლებთან მომხდარი ბრძოლა რუსეთ-თურქეთის ომის (1828-29) დროს 1828 წლის 27 აგვისტოს რუსეთის ფელდ-მარშალ პასკევიჩის 9000-იანი ჯარსა და კიოს მაჰმეთ-ფაშას 30.000-იანი თურქების ჯარს შორის. რუსებმა ამ ბრძოლაში გაიმარჯვეს.
ბრძოლა რუსეთის იმპერიის ძირთადად ქართველი არარეგულარულ ცხენოსანთა პოლკით დაკომპლექტებულ ჯარს, თავადი ივანე ანდრონიკაშვილის მეთაურობით და 18.000-იანი თურქთა ჯარს ალი-ფაშას მეთაურობით შორის ყირიმის ომის პერიოდში, 1853 წლის 12 ნოემბერს. რუსებმა მოჭრეს თურქების იერიში ამიერკავკასიაზე და უკან ყარსში დაახევინეს.
დიდი ალბათობით მას მერე მონების ბაზრები დაიშალა
