წყარო 1811-1917წწ ეგზარქოსობისდროინდელი იმერეთის ეკლესიები და მღვდლები, ავტ. მერაბ კეზევაძე სრული სია
1100-ზე მეტი წმიდა გიორგის ტაძარი საქართველოში, მოგვაწოდეთ რაც, გამოგვრჩა.
აბესაძე ივლიანე ალფეზის ძე 1886-1898წწ ზოვრეთის წმ. გიორგის ეკლესია. ზესტაფონი 1898-1917წწ ქუთაისის მაცხოვრის ამაღლების (საფიჩხიის) ეკლესია
1905 წლის ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების წლიური ანგარიშის მიხედვით, მღვდელმა ივლიანე ალფეზის ძე აბესაძემ დაამთავრა თბილისის სასულიერო სემინარია.
1905 წლის ქართველთა შორის წერა-კითხვის გამავრცელებელი საზოგადოების წლიური ანგარიშის მიხედვით, მღვდელი ივლიანე აბესაძე ქუთაისის სკოლაში ექვსი წელი ასწავლიდა და მისი ხელფასი 600 მანეთს შეადგენდა.
1906 წელს მღვდელმა ივლიანე ალფეზის ძე აბესაძემ თბილისის სასულიერო სემინარია დაამთავრა.
დეკანოზი ივლიანე ალფეზის ძე აბესაძე 1861 წელს იმერეთში, მედავითნის
ოჯახში დაიბადა. ოჯახში პირველდაწყებითი განათლების მიღების შემდეგ პატარა ივლიანე მამამ ქუთაისის სასულ იერო სასწავლებელში მიაბარა, რომელიც
1880 წელს დაამთავრა.
1880-1886 წლებში თბილისის სასულიერო სემინარიაში სწავლობდა. სემინარიის დასრულების
შემდეგ ახალგაზრდა ივლიანე დაოჯახდა. მის მეუღლეს ერქვა მარიამი. მათ შვიდი შვილი შეეძინათ: პოლიევქტოსი,
ნუცა, ქეთევანი, ნიკოლოზი, გიგლა, ბიჭიკო და შოთა.
1886 წელს იმერეთის ეპისკოპოსმა გაბრიელმა (ქიქოძე) ივლიანე დიაკვნად აკურთხა, ერთი კვირის შემდეგ კი მღვდლად
დაასხა ხელი და სოვრეთის წმინდა გიორგის სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად დანიშნა. 1887 წელს მეუფე გაბრიელმა
შორაპნის მაზრის ჩხარის ოლქის მთავარხუცესად დაადგინა.
1889 წელს საგვერდულით დააჯილდოვეს·
1892 წლის ივნისში სკუფია უბოძეს, 1896 წლის 6 მაისს კი კამილავკა ეწყალობა.
1898 წელს ქუთაისში, საფიჩხიის მაცხოვრის ამაღლების სახელობის ეკლესიის წინამძღვრად გადაიყვანეს. 1900 წლის 15
მაისს სამკერდე ოქროს ჯვრით, ხოლო 1901 წლის 3 თებერ-
გვ31
ვალს წმინდა ანას III ხარისხის ორდენით დააჯილდოვეს.
1906 წლის აღდგომას დეკანოზის წოდება მიენიჭა· 1910 წლის 6 მაისს
წმინდა ანას II ხარისხის, ხოლო 1916 წლის 15 მაისს წმინდა
ვლადიმერის IV ხარისხის ორდენი უბოძეს.
1917-1918 წლებში მამა ივლიანე ქ.ქუთაისის ეკლესიების მთავარხუცესი იყო.
დეკანოზი ივლიანე, როგორც იმერეთის ეპარქიის დელეგატი, ესწრებოდა 1917 წლის 8-17 სექტემბერს გამართულ I, 1920
წლის 27 ივნისს გამართულ II და 1927 წლის 21-27 ივნისს გამართულ IV საეკლესიო კრებებს.
კომუნისტური რეჟიმის უომძიმეს პერიოდში, როდესაც მრავალმა სასულიერო პირმა ანაფორა გაიხადა და ეკლესიაში მსახურება მიატოვა,
მამა იილიანი ძეელებური შემართებითა და უფლის სიყვარულით განაგრძობდა თავისი მოვალეობის შესრულებას,
ანუგეშებდა საფიჩხიის მაცხოვრის ამაღლების სახელობის ტაძრის მრევლს და ერთგულად ემსახურებოდა დედაეკლესიას.
XX საუკუნის 20-იან წლებში ღვაწლმოსილი დეკანოზი ენქერით დაჯილდოვდა.
დეკანოზი ივლიანე 1931 წლის 27 დეკემბერს გარდაიცვალა. 31 დეკემბერს იგი დიდი პატივით დაასაფლავეს საფიჩხიის სასაფლაოზე.
შემორჩენილია დეკანოზ ივლიანეს წარმოთქმული რამდენიმე ქადაგება, რომელიც იმჟამად გამომავალ ქართულ პრესაში ქვეყნდებოდა·
ერთ-ერთი ასეთი ქადაგება მან 1915 წლის 2 აგვისტოს, კვირას, დიდი ქართველი მგოსნის, ვაჟა-ფშაველას დაკრძალვის
დღეს, ქუთაისის საკათედრო ტაძარში აღსრულებულ პანაშვიდზე წარმოთქვა:
„ჩემო თავო, ბჯედი არ გიწერია!
ჩემო ჩანგო, ეშხით არ გიჟღერია!
ჩემო გულო, ტკბილათ აბტ გიძგერია,
რადგან სატრფო, ვხედავ, ჩემი მტერია!“
გვ32
ბატონებო! აი, ეს სიტყვები საუკუნოდ დაუვიწყარისა უკვდავი მგოსნის აკაკისა, რომლებშიაც მან გამოხატა არა მარტო თვისი
პირადი უბედობა და მწარე ცხოვრება, არა თუ ბედისაგან განწირული და მუდამ გაუხარელი მხოლოდ რომელიმე ქართველის
აუტანელი ცხოვრება, არამედ მთელი საქართველოს სვე და მართლაც, რომ საქართველოს ბედი არ უწერია, მის ჩანგს ძალიან
იშვიათად თუ ეშხით უჟღერია და გულს ტკბილად უძგერია. ამის დამამტკიცებვლი საბუთი არის არა თუ მთელი ცხოვრება
ქართველი ერისა მას შემდეგ, რაც კაცის ენამ პირველად წარმოსთქვა სიტყვა „ქართველი“ და კაცობრიობის საზოგადო ისტორიის კაბადონზე აღინიშნა მხარე „საქართველო“,
არამედ თითოეული წელი ჩვენი უოიღბლო ცხოვრებისა. ამიტომაც ეწოდება მას „მრავალწამებული საქართველო“.
თუ გნებავთ შორ-წარსულ წლებს ნუ მოვიხსენებთ, მოვიგონოთ ახლო წარსული, 1907 წელი, როდესაც აბობოქრებული ცხოვრების დროს შვილი მშობელს ვეღარ სცნობდა და აღზრდილი
აღმზრდელს. დროთა უკუღმართმა ტრიალმა უღმერთოდ, ვერაგულად გამოგვტაცა ხელიდან ქართველი ერის მედგარი დარაჯი,
სამშობლოს დიადი მოამაგე – დიდი ილია. ანდა მოვიხსენიოთ ის წელი,
როდესაც ულმობელმა სიკვდილმა ხელიდან უდროოდ გამოგვტაცა საქართველოს ცხოვრების სწორუპოვარი სისწორით ამწონ-დამწონი
ბრძენი არჩილ ჯორჯაძე. ის გამოცდილებასა და ცხოვრების მეცნიერულ დაკვირვებაზე აფუძნებდა საქართველოს განახლების, აყვავებისა და გონებრივად განვითარების გეგმას,
მაგრამ არ დასცალდა: ჩვენი უბედობის გამო და ცივ საფლავში ჩაიტანა თვისი ფიქრები.
გვ33
მისი გეგმა შეუვსებელი და განუხორციელებელი დარჩა ყურადღება მივაქციოთ მხოლოდ ამ დაწყევლილ და ისტორიაში გაუმეორებელ მდგომარე 1915 წელს.
როდესაც მთელი კაცობრიობის საყოველთაო ომის საშინელი ჭექა-ქუხილის დროს, ურიცხვი ყუმბარა მეხზე უძლიერესად სპობს ადამიანთა სიცოცხლეს და
ანადგურებს კაცობრიობის ჭკუა-გონებისა და ძალ-ღონის საუკუნოებით შექმნილ სიმდიდრეს, როდესაც ლამის ცა და ქვეყანა
ერთმანეთს შეასკდეს და ქვეყნიერების უკანასკნელ კატასტროფას დაღუპვა-განადგურება მოჰყვეს, ხელიდან გამოგვეცალა ჭკუის
დამრიგებელი, გულში საღმრთო ცეცხლის აღმთები, ტცბილად მატირებელი, მწარედ მაცინებელი და ყოველ შემთხვევაში იმედის მომცეში – დიდი მგოსანი აკაკი.
ამავე წელს უწყალო სიკვდილმა დაგვაობლა და ენა მუცელში ჩაგვიგდო სახელმწიფო სათათბიროს წევრის ვარლაამ გელოვანის უდროოდ დაკარგვამ.
იმან ახალგაზრდა სიცოცხლე მოყვასისათვის განწირა და ამნაირად აღასრულა ქრისტეს მცნება, რომელიც ამბობს: ,,უფროისი ამისსა სიყუარული არავის აქუს, რაითა სული თვისი დადვას მეგობართა თვისთათვის“
(იოანე 15. 13). იმ დროს, გამოუთქმელი მწუხარებისა თუ სხვა გაუგებარი მიზეზებისა გამო, მთლად
ვერ ვიგრძენით მისი დაკარგვის სიმწვავე-სიმძიმე. მისი წარმომადგენლობა, მისი ძლიერი სიტყვა დაგვჭირდა ამა წლის 19
ივლისს. ამ შესანიშნავ ისტორიულ დღეს მთელი კაცობრიობის თვალ-ყური და გონება-აზროვნება თავრიდის სასახლისკენ იყო
მიქცეული. ყოველი ერის შეგნებული და რჩეული შვილი, რომელსაც კი ანბანი მოეპოვება და ერთი გაზეთი მაინც გამოუდის,
ხელმომზადებული იყო, უნდოდა ელეკტრონის სისწრაფით გადმოეტანა თავის გაზეთის ფურცლებზე და თავისიანებისათვის
ეცნობებია, თუ რას იტყოდნენ ამ სასახლეში დიდებული. და უუვრცელესი რუსეთის იმპერიის მცხოვრებთა სახალხო წარმომადგენლები,
მაგრამ ამ დროს აღარ გვყავდა ვარლაამი და მაშინ უუმწვავესად ვიგრძენით მისი დაკარგვის სიმძიმე·
გვ34
უბედობის ამ დღეებში კიდევ დამწვარზე დუღარე დაგვასხა, დათუთქულზე ღვიერო დაგვაყარა, ასე უნუგეშოდ
აგვატირა მთის არწივის, ვაჟა-ფშაველას უდროოდ დაკარგვამ.
განა ამას უბედობა არ ჰქვია? განა საქართველოს ბედი უწერია? ცხადია, არა. ვაჟა-ფშაველა იყო ფშავეთის სოფელ ჩარგლის
მცხოვრები, მღვდელ პავლე რაზიკაშვილის შვილი, სახელად ერქვა ლუკა. სწავლა საშუალო სასწავლებელში
(საოსტატო სემინარიაში) მიიღო. უმაღლეს სასწავლებელშიდაც დაყო რამდენიმე წელიწადი, მაგრამ დიპლომით აღჭურვილი
არ იყო, თუმცა ბევრ დიპლომიანზე მეტი სარგებლობა მოუტანა სამშობლოს. ერთ ხანს მსახურებდა თავისი სოფლის სკოლაში
მასწავლებლად, მაგრამ იმ მიზნითკიუ არა, რომ შემდეგ დაწინაურებას მიიღებდა და დიდ ჯამაგირიან ადგილზე გადაიყვანდნენ, არამედ
მხოლოდ იმ მიზნით, რომ სწავლა-განათლების სხივი შეეტანა დაბალ ხალხში. შემდეგ კი მეურნეობა აირჩია, რომ ხალხში ეს
გვ35
დარგიც გაეუმჯობესებინა და თავის მოძმეთა ჭირ–ვარამი გაეზიარებინა, შეემსუბუქებინა. ამიტომაც თავის სოფელს იშვიათად
შორდებოდა. ვაჟა იყო ერთი უნიჭიერეს მწერალ-მგოსანთაგანი მან სავსებით გაგვაცნო მთიელების აზრი და გრძნობა და მთელი მთიულეთი სრული
თავისი შეშადგენლობით: ცხოველებით, ფრინველებით, მცენარ-ბალახეულობით, მთა-გორებით და მიწაწყლით· მისი ენა მომხიბლავია, მისი გონება გამჭრიახია,
მისი აზროვნება სიმბოლურია· ნათქვამია: „ღმერთი რომ კაცს გაუწყრება, პირველად ჭკუა-გონებას წაართმევსო და თუ კაცის
დაჯილდოება უნდა, ბუნების ენას ასწავლისო“. სწორედ ეგეთი ნიჭით იყო დაჯილდოებული აწ განსვენებული ვაჟა-ფშაველა.
მან გვამცნო ბუნების მრავალი საიდუმლოება; ვინც მის ნაწერებს საფუძელიანად გაეცნობა, ის იგრძნობს მისი ნიჭის ბუმბერაზობას, მისი შემოქმედების სიდიადეს. ვაჟამ შეაყვარა მთა
– ბარს და ბარი – მთას. სულით ძლიერი და გამბედავი ვაჟა, ნამდვილი განსახიერება, განხორციელება იყო ფოლად-გულიანი
და მედგარი მთიელისა. ვაჟას პოეზია მთის ამაყი და შეუპოვარი არწივია. ის ამაყად და გაბედულად გასცქერის ზღვასაებრ აბობოქრებულ ცხოვრებას,
გულს არ იტეხს, სასოება-იმედს არ კარგავს. თვისი ეროვნების იდეალებს გაბედულად და თავგამოდებით ემსახურება. სამშობლოს აყვავებას და გამშვენიერებას შეტრფის და გულახდილად გაიძახის:
„სამშობლოს არვის წავართმევ, ჩვენც ნურვინ შაგვეცილება, თორემ ისეთ დღეს დავაყრით,
მკვდარსაც კი გაეცინებაო“. შუა ხნის კაცი იყო (54 წლის). უდროვოა მისი სიკვდილი,
მაგრამ რა ვქნათ! ესეც ჩვენი უბედობის შედეგია. ტყვილად კი არ სთქვა სულმნათმა შოთამ: „ვაჰ, სოფელო რაშიგან ხარ, რას
გვაბრუნებ, რა ზნე გჭირსაო! ვინუგეშოთ ეხლა მით, რომ ზემოაღნიშნულმა დიდებულმა
პირებმა აღზარდეს ახალი თაობა. იმედი გვაქვს, რომ ამ ახალ თაობაში აღმოჩდებიან, გამობრწყინდებიან მრავალი ახალი რუსთაველები, ილიები, არჩილები,
აკაკები, ვაჟა-ფშაველები და სხვა მრავალი გმირები.
გვ36
ხალხური ბრძნოუოლი ანდაზა ამბობს: „ისა სჯობს მამულისათვის, რომ შვილი სჯობდეს მამასაო“ და ჩვენც ვიმედობთ,
გვწამს, რომ ახალი თაობა ყოველ სიკეთეში წინ გაუსწრებს ძველსა და ამით პროგრესის წინ სვლის, გაუმჯობესების გზაზე
დააყენებს აღსაზრდელ მომავალ თაობას. თუ ოდესმე საქართველოს ჩანგს ეშხით უჟღერია და გულს ტკბილად უძგერია, ეს
მხოლოდ მაშინ, როდესაც სიმები შეთანხმებული ყოფილა, კილო შეხმატკბილებული ჰქონია და სიმებიც სუსტები არ ყოფილან,
რომ მძლავრ-თითების ზედ გათამაშებით არ დაწყვეტილიყვნენ, არამედ მწყობრი გარმონია გამოეცათ. ამიტომ აუცილებელი
საჭიროება არის, რომ ამ საზოგადო ჩანგის მორთვა-მოწყობას ერთგულად შევუდგეთ, სიმები შევახმატკბილოთ, შემადგენლობა
გავამაგროთ-გავასპეტაკოთ.
შენ კი ძვირფასო ეროვნულო მუშაკო, ვაჟავ, განისვენე. იქ, სადაც შენი საყვარელი საქართველოს თავდადებულნი მამულიშვილები განისვენებენ·
ვინც სამშობლოს არ ივიწყებს, მას არც სამშობლო დაივიწყებს· გწამდეს, რომ ჩვენში შენი კეთილი
ხსოვნა დაუვიწყარი იქნება. ვისაც შემთხვევამ ნება არ მოგვცა, შენს ჩვენთვის ძვირფას ნეშტს დღეს დიდუბის სასაფლაომდის
მივყოლოდით, სულით მაინც შენი ცხედრის გარშემო დავფუსფუსებთ. ამნაირად მოწიწებით მუხლს მოვიერით და შორიდან
(ქუთაისიდან) გონებით ვეამბორებით შენ გაციებულ გვამს. საუკუნოდ იყოს ხსენება შენი, სახელოვანო მამულიშვილო!“
